장음표시 사용
231쪽
Phyrsicis Christ. rarit. Σ.-8. Otto Calcmannus in Schesis Philosophicis pag. Iar. Franciscus Patricius Tomo . discnsi P ripatetic. lib. 7. O 8. Henr. Nollius lib. 2. P0 Hermet. pag. 128. ct in Shtimate Medicinae Hermeticae pag. Io. II. Simon Simonius Disputat e de Putredinep . a s 6. 237. 362. 363. Conradus As.lachus lib. I. de caelo cap. 4. Olaus Wo msus commentariis ad librum de Mundo pag. s. g. Thomas Willetus libro de fermentatione cap. 7. 8. 9. Joachimus Jungius in Doxoscopi a P sita pari. a. feci. I. cap. 3.d p. 1 f. ig. David Gorlaus in Epitomo Plistica cap. 7 uisi. r. s ctabo as lib. I.δει- Atat. Physic. pag. Josephus Quercetanus defensi ea versus Riolanum cap. I . Athanasius Κircherus in arte magna lucis ct umbrae lib. I. pag. 18. Nos ita argumentamur : Quicunque concedit dari ignem,ille etiam concedat oportet dari ignem Elementarem. Atqui concedunt omnes dari ignem, idque remonstrat ignis culinaris. Ergo concedant oportet dari ignem Elementare. Major probatur,
quia ignis ille qui conceditur,aut est corpus simplex aut mixtum. Si corpus simplex est, habemus quod volumus. Omne enim corpus sublunare simplex est Elementum. Si corpus mixtum est, iterum habemus quod volumus. Namque dubio procul virtutem urendii habebit ab alio, quod virtutis hujus Llikό, est. Quoniam enina, ut recte adversus Cardanu disserit Julius Scaliger Exercitat. Io. calor & essic
cistima &manifestissima qualitas, MN
Capyr II. multis rebus per accidens inest,omnino dabitur primum aliquod siu e num, cui es lentialiter insit. Nihil enim cuipiam inest accidentaliter, quod secundum es . sientiam non insit alicui primo &per se. Alias rationes vide apud Franciseum Piccolomineum lib. I. e Elementis cap. II. Ita ergo de Igne sentimus: chivis ignis culinaris ignem Elementarem in scicontinet, sed alienis qualitatibus & corporibus accidentaliter immersum. E
cipit Damus : i) Ignis nihil aliud est
quam lux primigenia, Genes. I. 3. Haec Elementum Psysicum esse non potest, quia non per se si absistit,vertim in alio est linquam accidens in subjecto. At quod Elementum est, per se stubsistit, non in
alio, est enim retum aliarum compone darum materi .s estondeo . Negatur, quod
Elementum ignis fuerit Lux primigenia, uti dictum est in libro de Creatione Exercitat. 9. dist. i. a) Qui i nem hunc& quartum Elementum statuunt, nihil aliud esse volunt, quam sirperiorem aeris partem , quae motu orbium coelestium accendatur, propter viciniam.
Re stondeo: Fabulae sunt, quae de Igne peculiari loco infra Lunam constituto vulgus d*cet, uti dicemus infra dist. Si Elementum ignis existeret, arderet ac luceret, neque opus esset astris pro illustrandis tenebris, quia ignis calorem& lumea situm abunde nobis impertiret. Resondeo : Non ardet, neque lucet ignis purus, sed concretus. Calefaciendi de comburendi vim a gnis habet a partium propinquitate, frequenti , coagmentatione, cohaesione, unione. Itaque quamvis nec lucidus sit, dia nec
232쪽
nec conspiciatur, non tamen ob id Ele- non possent nubes in suprema aeris rementum ignis est e desinit. Nec aer sub gione generari. Reseondeo: Non est tanta visum cadit, Elementum tamen est. copia ignis in parte superiore aeris, ut posiQuod enim Cornelius Valerius in Insti- sit nubium gene rationem prohibere. tutionibus Physicis cap. II. assirmat, oculu III. Addunt Patricius de Barthosinus:
cerni aerem, repugna experientiae. Ut i) Ignis nihil aliud est quam corpus ali- aliquid visibile sit, subjectum bene quod incensum, qua incensione duran- compactum requiritur, & quo aliquod te durat ignis, sublata desinit elle i-
Corpus est rarius ac tenuius , eo minus gnis. Respondeo: Aliud est corpus quod subit 'isum. Non proficit excusatio incenditur, aliud flamma in corpore ac-Goclenii, aerem evadere coloratum & cense. Illud est corpus mistum,laaec est visibilem, si incrassetur & condensetur, multorum igniculorum cohaesio atque unqtis ad hae pag. so. Sane ignis quoque vi- nio. Nec quamdiu flamma vel incensio tibilis est modo isto, cum materiae densae durat, ignis solum durat. Non perit vel implicitus partibus suis multis pertinaci- desinit ignis, sed effectus ignis, id est, ter cohaeret. Ignem vero, quia tenuissi- incendium. Dicit Scribonius, flammamus est, non venire sub aspectum, docet illius ignis est incensus tantum aer. Fal-
Valerius ipse l.4. Certum igitur est, ignem sum Non est haec flamma, sed defla- per se non esse visibilem,neq; hoc mirum gratio sulphuris, quod est proprium ignis est, quoniam prae aere multo subtilior est. pabulum. Estque mirum, hoc dici a Perspicuum vero nisi condensetur, visi- Scribonio, qui definit aerem , quod hile non est,uti habet regula Optica apud sit Elementum frigidum &,humidum, Scaligerum erat. 9. ) Hujus Ele- pag. 76. Institui. P0sicarum. Quan-mentaris ignis nusquam scrjptura memi- quam neutrum recte. Interim coninnit, Genes. I. I. 2. Proverb. SO. . ubi vera tra ipsum sequitur, quod ad concinaturae Elementa recensentur. Resson- piendam flammam ineptissimus sit aer, deo: Plurimis locis de Igne memorant frigidum & humidissimum elemen- sacrae literae, quod susticit. 1 Si daretur tum. Neque ergo ardebit magis quam Elementum ignis, dudum exusta foret aqua. Omnis actio requirit vel natu- inferior mundi regio. Respondeo: Non rae vel qualitatum similitudinem. Nulla urit ignis nisi cum est in materia con- vero qualitatum similitudo est interfrua, & cum habet partes suas unitas. ignem in aerem, quia ille est calidissi-Rer non potest ardere, itaque permistus mus di siccisimus, hic est frigidus Rilli ignis haut urit, contentus naturae siuae humidissimus, tui ajunt. Non igitur statu , quomodo purissimus servor est. flamma est aer accelisus. Si onim is, Flamma in vino adusto non absorbet lin- magnum a quapis pel minima amma perateum cui circumfunditur, imo nec petuὸ excitabitur incendium, ait Nicol. manum quae in flammam istam inseri- Taurelliis lib. s. Alpium caesarum pag.
233쪽
premo aere differt raritate & tenuitate, nova propter ignem orietur stellarum refractio, adeoq; veri loci ignoratio.Et sic vacillabit certitudo experimentorum Astronomicorum. Restondeo: Supremum & peculiarem locum ignis sit bconcavo Lunae haud esse credimus, itaque propter ignem aut medii duplicitas,
aut nova refractio, aut observationum Astronomicarum incertitudo, non potest oriri sensusque hominum tum
IV. Ordanus obtendit: Quod nec indiget pabulo, nec sponte corrumpitur, nec vagatur,sed certa obtinet sedem, maxima habens molem, eamq; secundum natura, atq; ad generationem paratum est, Elementum est. Nullum horuigni convenit, movetur enim, est impotens vivere absque alimento, proximum aerem adurit. Ergo ignis non est Elementum. Re-
θρη eo: so Etiam aer movetur ab impetu Ventorum , movetur aqua in torrentibus , fluviis, fontibus, nec tamen
desinunt Elementa esse. ab Utique sine pabulo vivit ignis , quamquam sine
pabulo non incendat, vel liubeat visum.
Est enim per si cos piissimplex, quod nec
pabuloindiget, neque etiam nutriri Opus habet. Quod ignis corpori accenso inhaeret, non ideo fit, quia pabulum necessarid requirat, sed quod simile sui amat. ignis, sulphuris particulas extrahit, sibique uniendo multiplicare sese
conatur. Quaelibet enita naturai amat
sui multiplicationem, idque maxime fit per unionem cum similibus. Ergo ignis tamdiu corpori accensi, i adhaeret,
idonee : in illo ignis v sulphur in-CAPrT II. Iorest, quo exhausto emigrat, & ab incendio superest cinis. 0 Non semper urendo in proximis devastat omnia, uti supra dicebamus. Ignis non co rumpitur in se, verum disgregatur, ut non percipiatur a sensibus nostris, ue) Habet molem satis amplam, quia per magnum inane diffunditur, & quidem sui natura. 6) Concurrit omnino
ad generationem, itaque vigor igneus inest in pipere, sinapi, papavere, urtica, silice, pice, bitumine, sulfure. V. Quercetanus insurgit: Ignis non progenerat fructus utiles, destruit potius multa quae utilia sunt, non fovet sed corrumpit di ad excidium perducit, non format neque generat. Respondeo :Quercetanus Spagyricae professor con mendare ignem potius debuit, quam probris incessere. Certe Spagyrici ignem fiammae rerum praeficiunt, magia sterium ignis profitentur. Si non pro generat fructus utiles, quomodo Sp gyrici tot aquarum, tot salum genera, quae etiam Hippocrati & Galeno miracula videri possent, ad usus Medicorum praeparant Θ Silanthm destruit, corrumpit, devastat, perdit, quomodo calore suo assiciat S conservet sublunaria ρ Non. einim nisi beneficio ignis Sol calorem e scit. Benivola magis sunt ignis obsequia, ac ut cavillis multis onerari debeat. Notatu dignum rei hui' exemplum sup- Quercetanus, cum se vidisse, ait, hortos in Palatinam in mediis brumae rigoribus verna amoenitate pulchros, aestivis deliciis abundantes, nempe opera ignis,in Diatetico Folyhistor. IM. a. cap. 3. Meminit quoque Henr.
234쪽
igitar corrumpit, destruit, devastat : sed fovet, auget, format, conservat. VI. Qisteritur porro: an nispropriuope uliarem lactis obtineat Luna con- caro p Respondeo: Communiter id affirmant, Zabaressa libro de motu ignis in orbem, Conimbricenses lib.3. de Caelo cap. s. quasta. milhelmus ChabronusJn Cur, Philosophiso Tomo tapag. 3 Franciscus Piccolomineus lib. itae Elementis cap. .7.I6. Scipio Caesenas Claramontanus
lib. I 1. de Universo cap. I. 2.3. Franciscus
Oviedom Cursu Philosophus Tractatu degenerat. 9 corrupi. controvers. 8. sedi. a. Duncanus Liddelius lib.a.s; tu Medica1. Fortunius Licetus de Lucernis ub-rerraniis cap. 2o. a. I. 3 . Antonius Ruvio Rhodensis commentariis ad lib. 3. de Coelo cap.8. p. g. 2J J.Jacobus Martini Centur. 2.
Disputat. 9.quast. 6. Centur. 6. Di lutat. 8.quast, s. Barthol. Κeckermannus lib. a. 0 tem. P sici cap.io. Mocenicus contemptat. Philoseph. q. pari. I. cap. a. Flaminius
Ciconia in quaestionibus Physicu pag. I 2. seqq. Rodolphus Goclenius lib. 3. Distat. Plist s. Laurentius Forerus dissertatione de Elementa ignis dist. 3. seqq. Sebast. Foxius lib. a. philoseph. naturalis cap. g. Vopiscus Plempius lib. 2. In litur. Medicarum siect. I. cap. r. Michaei Walsonus in bollegio P - βο Disputat. io. dist. 4. Ioachimus Burser tib a. Institui. P0 Par. cap. 4. Johan.
Femeli lib. 1. Vologiae cap. 6. Sennertus in Epito ne Pusica lib. 1. cap. 3. Et Aristoteles quidem liri a. de Caelo cap IJ. lib. . . de Caelo cap. . lib. I. Meteoror. proponit hoc, ut aevo illo receptum , quo Ignem vocabant Platonici supremam dc puriorem
aeris regionem coelo proximam, imo coelum ipsit in dicebant esse ignem,id est, purissimum&Ardibus libet una. Commentatores Arabes & Latini deinde Et mentum ignis loco illo reposuerunt, de quo tamen ipse Aristoteles multo aliter scripserat, ρ aer verb i. gne plenus est , in problematis sest as. qVas. 2o. VII. Haec unice vera sententia est de Elemento ignis, videlicet in regione aeris inferiori quaquaversias sparsum. circa
terra maxime agere, ut animantiu & vegetabilium usibus praesto sit, adeoque rectius contendunt alii, quod Elementum Ignis sub Lunae concavo peculiari loco non detineatur, Fridericus Rilherus is doctrinί ti pag. rsa seqq. Tycho Br
haeus lib. I. proumnas natum Astronomicorumpag. 2I. 22. Andreas Argolus in Pandosio Sphaeriso cap. 18. Albertus Κyperus lib.1. Institui. Physicarum. pag. 88. intonius Deusiinglibro de Mundi opilio Dista
cisc. vallesius libro de Philosophia sacrά cap.
so. GerhardusJoh.Vossius tib. 2. eo . Gentilium cap. 83. Marcus Aid. endelinus in Contemplar. Physicis fedi. 3. cap. 8. dist.
disubterrani,sect.I. cap. a. Otho Casmanisnus in Vranographicopag.sso. seqq. Nicol. Taurelius in Alpibus cassi lib. I. pag. 388. ct lib. .pag.IOI9.ioeto. Job. Poncius Legionensis in fors philosophiso Dissut. P s. 27. quaest.8. Thomas Belgius lib. i'. Physica pag. U. Argumentamur: Quodcunq;
nec a priori nec a posteriori deprehendutur in rerum natu a, illud non exsistit. Atqui ignis sub Lunae concavo peculiari
235쪽
regione extensus . nec a priori nec aposteriori deprehenditur in rerum natura. Ergo non existit. Minor probatur. Non priori, quia non incurrit in selisus. Nona posteriori quia nullus est effectus ejus, VIII. Attamen Iulius Scaliger Exer- cItat. p. demonstrate conatur: Qui fumus ascendit, ille ignis in se habet plurimum. Non enim ascendit propter quam. Tanto minus propter terram Npsam, sed neque ab aere fit motus ille , in aere enim jam est. Quem igitur quaeret locum Eum prosecto, qui supra aerem levissimae debetur naturae. Haec ille. Rellondeo: Esto, quot fumus propter ignem adscendat , nondum tamen hinc sequitur, ignem fumo implicitum provolare eo, ubi certum & ab aere separ tum locum obtineat. Fatem ipsi, quod in aere , loco suprἱ terras et evato, oberret. Et vero non omne quod leve est, id superius est, alias faciem terrae inundaverint aquae, vel uti leviores IX. Scaliger per*t: Demonstrationis, qua conficitur, ignem esse in lunae conciso, haec sunt principia, corpus naturale, motus, locus. Ex iis ita conficiuntur propositiones certae, verae, primae, immediatae, causae conclusionis hujus. Ignis locus est in sepremo. spacio b Luna supra aerem. omne mobile est corpus. Omnis ignis mobilis.. Aliae duae: Omne corpus est in loco. Ignis est corpus. Totidem tertio: Omne mobile movetur naturaliter ad sp acium suum. Ignis est corpus mobile. Duae postremae, quibus totum conficitur: Omne spacia ad quod corpus movetur naturaliter, est
suum corporis illius. Ignis starsum mo vetuimaturaliter. Ergo spacium superum est suum ignis. Haec ille. Respondeo: M gnae molis est, istum ignis locum sub Lunae concavo stabilire. Non quiae supra
aerem adscendit motu, supra totum aerem esse vult. Solum hoc inde consequitur, ignem esse in loco a terris elevato. Nihil praeterea. Neq; verum est, quod semper in altum contendat flamma. minsequitur illa pabulum suum, & creberrime infra se urit , uti candelae ardentes monstrant, sepe ad latera vergit. Hi ne aedificia cernas flanditus exuri, non saltem cacumina horum destrui.
de motu ignis in orbem, de Contarenus V netus lib. de Elemeruis pag. ca. 63. seqq. differunt operose , nos una velut litura inducimus. Scilicet: Ignis nullus est sub- concavo Lunae. Coelum non movetur in Orbem , itaq; non potest sive aerem sive ignem una circumrapere. Demum, quae
sit vera efficiens caloris in his inferiori bus, dicemus infra sib. s. cap. zo dist. XI. Catali simnm. Ignem alium praeasio validiorem esse, testatur vulgaris experientia. Scaliger esit: Ignis in ferro validissimus est ob densitatem, in ligno mirunus, imbecillior in lana, tum in papyro nostrate hac , in flamma tam dilutus uemanum traducamus sine offensione. In aqua ardente a leb tenuis, ut ea mades ctum linteum illaesum relinquatur, Ex citat. 9. Non unam ejus rei causam adserre vult Cardinus lib. r. de Sabtilitate parcinibus rejectis Scaliger Exem-iai. 12.4 vexam causam esse statuit frequen-
236쪽
quentiam partium atque cohaerentiam , siquidem in densiore materia partes plurimae parvo continentur loco. Hinc validior in ferro est ignis, quam in stipula. Diluitur enim non vis essentialis , sed actio propter partium distantiam. Hatille.& cum illo Iohan. Crassotius in Physica
compendiartapag. 368. 369. Κeckerman-irus lib. 2. stem. P0 . cap. Ir. Taurelius lib. . e pium Caesarum pag. 7 i. David Derodon in Physica contracta pari. a. cap. Ergo densitas materiae vehementer compactae actionem ignis consortat, ut esticacius urat. Perinde
uti glacies frigidior est quam aqua non
congelata ob materiae densitatem, vere ait Zabarella lib. 1. de qualitatibus Elementaribus cap. I. Verum Andreas Libavius pari. I. Alcumia lib. 2. cap. Ir. acriter restitat, causamque ad substantiae intensionem referre mavult. Sed nihil proficit. Namque vel invitus compelletur ad approbandam Scaligeri opinionem veritati consentaniam.
XII. Ait quippe, i is calorem etiam in minima intilla maximum esse , nihilque patimi detrahiper se, nec admittere inscietatem ullamfrigidipartem. Licet vero addat, siubjectum receptivum ut ch alterari. tamen neque hoc negaverit Scaliger, quia nihil live diversum sive novum amplicat. Quo plus enim ignis in corpore aliquo est, eo illud calidius est ; quo minus ignis inest, eo minus etiam calidum est. Hoc demonstrat satis expmplum ab ipso Libavio usurpatum. In aqua servidi est multum ignis, cui dasfundatur frigida, fit tepida ob aquam frigidam,
quae hon habet sibi admistum ignem.
In serro parvo major ignis quantitas esse potest , quam in stipularum fasci. culo. Cause, quod hic ignis fortior stquam ibi, est partium multarum anto in ferro , distantia partium in stipula. Rectius illa percipiuntur, cum attenaditur, ignem ab acte admodum dilui, qui facile cum illo permiscetur. Nimirum ignis est siummum calidum,uod vero non semper summe agit,t propior admistionem corporum alia orum non ita calidorum, scilicet actis. Rara & porosia corpora multum aerem continent, quare in illis est ignis dilutior, ejusque partes non sunt
ita proximae & propinquae sibi. Pa
rum actis inest in materia solida, partesque magis cohaerent & compactae sunt, itaque etiam ignis partes in illa propius uniuntur, unde ' se tior ustulatio est , validiorque actio.
XIlI Reponii Libarius : In-stia puta laxa flagrat ignis , vagaturque libere , & dicitur calor ejus minor propter dispersionem partium , sed
jungantur manipulo & valide constringantur, nec tamen erit validior ignis. Rellondeo: Stipulae non deponunt naturam suam , sive laxae fuerint , sive in manipulum constrictae,
non. inquam exuunt naturam suam,
rarae & porosae. Proinde eundem ignis gradum excitant , solum quod quae disperis jacent , non ita conjunctam, quando aer multus intervenit , flammam suppeditat , uti illae quae constrictae incenduntur. Reis
cte ergo dicebat Scaliger, cum parti-
237쪽
γem actionem. Errorem vero admiscet: Duplici de causa, mi, comburit ignis, idque per accidens, una est, alieni solidi corporis admistio, altera, ubi ipse purus condensari pos e concedatur. Utriusque tamen una ratio, videlicet pa tium propinquitas, quarum coactione in minore spacio substantia major , ac propterea vis major, Exercit. 2.
IV. Error est, quod statuit, ignem
per accidens urere. Tam enim per acci- dens urit ignis, quam humectat per accidens aqua, vel submergit natantem. Imtramque per se competit utrique Elemento , qGoniam de propria Elementorum natura est. Ignis per se calidissimus est, licet materiae non sit immersiis, uti
aqua per se humectat, quanquam rei siccae non aspergatur. Habet enim sibi relictus partes cohaerentes, inde est quod urit, sed in materia ardet, sensibusque ingerit sese. Partes suas invicem propius unitas retinet in ferro ac metallis aliis, quod ibi propter materiae densitatem plurimae sint in parvo loco portiones , atque propter conjunctionem validius agant. Contra fit in stipulis &stupa aliisque corporibus rarioribus, ubi portiones ignis disseparantur, partes divelluntur, flammaeque permiscetur aer,
quae propterea tam valide agere non potest.
XV. Quaeritur porro: Cur fundum lebetis anei ad ignem a positi, quampis aqua frrida', non incalescat ' Respondeo: Experientiam hanc negant equidem Rodericus Areaaga Dis utat. Physica 7. flect. 6.
generali Di putat. rJ. Attamen contrarium defendunt plurimi. & serio assi mant, parietes alieni vel lebetis admodum fervere, fundum ita frigidum esse, ut sine
noxa manibus contrectetur,licet omnem
flammae impetum siustinuerit hactenus. Thomas a Vega lib. 1. de locis assectis sest. a. commentar. a. &Nicol. Taurelius Bri . Alpium Caesarumpag. 673. 676. dicunt. aquae frigiditatem 'on permanere, quoniam summus calor eam expellat, humuditatem vero semper ades. in aquis, hujus beneficio lebetis fundQm servari ne ferviscat,&plumbea vasa, ne ab igne cotiliquescant. Retondeo: Negatur haec vera causa esse. Non enim calori humiditas contrariatur, sic ut ubi calor est, ibi pellatur ille a superveniente humoreis
Et quamobrem parietes alieni ab igne' incalescunt, ad quos perinde humidum ab aqua pertingere potest ' Fracastorii libro de consensu oedissensi cap. 3 s. refere causam rei hujus ad Anti peristasin. Cum enim aqua frigida sit, prohiberi eo quominus calefiat medium. Si roges, modo aqua esservisat, nec tamen incalescae
medium' Respondet: Quia porosus est
lebes, cito calorem attrahit aer, qui inporis est, atque ita incalescit aer, quae cunque Vero aqua calefacta est, attollitur&adscendit, ejusque loco subsidit pars
aquae non calefacta, unde refrigeratio lebetis est: per vices autem fit semper, ut pars aquae cedat & tollatur, pars autem
succedat & refrigeret. Respondιo: i) Petainteperistasin calor & frigus ad interiora
compelluntur, non vero ad exteriora
promoventur. a) Quodsi aer in poris
lebetis contentus ignem concipit a-
238쪽
quamque refrigerat, quare non ab eodem aere calescente lebetis fundus calorem accipiat Z Falsum est,
pars calefacta adsicendat, frigida desce
dat. Sane infundo melius percoquuntur carnes durae, quam in summitate aquae.
XVI. Julius Scaliger disserit, quod
natura sita frigidum aes, quantum potest, retineat frigiditatem, itaque pars aquae calefacta sursum propellitur, frigida semper infundo est,fxemtamoi.ject. 8. Idiequitur Herman. Conringius libro de calido innato cap. I . Vertim neque hoc sussicit. Quare enim parietes lebetis non retinent eandem frigiditatem 3 Et
falsum est, quod aqua in fundo frigida sit. Est enim ibi summe calida,unde Co- qui frusta carnis duriora in fundo ponunt,ubi ab aqua calida magis subigi post
sint. Frustra igitur in hac causa, quam Scaliger proponit, acquiescunt Caesalpinus lib. q. quaestionum Peripateticarum pag. 7I. Conimbricenses lib. 7. Physicor. V. a. qu .I. art. 6. Derodon pari. a. 'sica contracta cap. 3. art. 7. dist. 7. Quamvis enim ignis contendat sursum, attamen in parte superiore aquae inest in materia tenuiorς velut, ac propterea minus calefacit. Andreas Libavius pari. I. Commen-rar. AL mia lib.2. cap. II. dicit aquae praesentiam cohibere impetum spirituum
ferventium in aqua ad superiora contendente , ac efficere ut aes non adeo incalescat. Atqui vix aqua prohibere potest, ut fundus lebetis , cui ignis sujectus est, non incalescat, quando illa seipsam contra ignis actionem tueri non potest.
halitus in bullas extollere aquam , de afundo illam arcere,hoc inquam & falsam& alienum est. Falsum, si quidem in fervente aqua sit quidem aliquis i notus su stim, interim non potest a fundo aquam fervidam arcere. Alienum, non enim hinc causa redditur, quare ab ignes ibi isto fundus lebetis non incalescat, aqua incalescente. Barthol. Κecbrmannus scribit: Flamma ignis sua natura appetit formam pyramidalem , & idcirco fertur potius ad latera sive parietes alieni, ibique acrius urit quam in fundo alaeni, cujus latitudine dispergitur & dissipatur
famina, ne naturalem suam figuram
depta, possit ellicaciter agere : Quiliabet enim res sub sua nativa forma maxi-nie agit, sub aliena veto forma & figura
debilior est, lib. r. 'stem. Physici cap. Ir, Respondeo : Imb vero inflamma est ignis dilutior, quam in foco, & maxima actio ignis provenit ab illo qui alieno subjectus est, no ab alio qui per modum flammae ad latera circumludit. Et si causa illa vera est, quare ad fundum est ferventissima aqua ξXVIII. Causa vera haec est , quod poti lebetis facilem transitum dent igni; adeoque infimam lebetis partem cito pertransii ignis, & in aquam viribus in te gris fertur, quae ob frigiditatem maximus hostis ejus cst, magisque resistit.
Basso conseimi: Si memores, quQmodo
ignis aculei subeant poros vasis, atque in aquam sese insinuent, facilis erit hujus cauis cognitio. Ignis particulae, quae vase vacuo ibi sisterent sese, atque in objectam partem coeuntes vim totam coactae in illam exsererent ; aqua, quδm
239쪽
LIpER ITaeris humidum in auxilium vocat, impediente,non ibi moram faciunt, sed qua possunt celeritate transeuntes partem illam relinquunt illaesam. Jam vero in aquam coacti igniculi illi, dum exitum moliuntur, in latera lebetis impingunt
f equenter, unde etiam incalescunt,imum vero unde ascenderunt , vix repetunt, ut non mirum sit si non calefaciunt. EGgo sentisne aquam imporis imi lebetis igitis viribus obsistentem ρ Minime inquis , sed frigus sentio ab aqua productum. Quae aqua produxitὶ Quam lebes continet. Atqui est calidissima. Tantus calor utrinque, hinc aquae ferventis,illine ignis agentis id frigus produxit. Hoc est Peripateticis miraculum, non illis qui aquam in imi vasis densitatem insinuare sese cognoverint, atque ibi ignis actioni resistentem. 3. Philoseph. natur. pag.
XIX. Eadem causa est , quod vasa
stannea non liquescant ad ignem, quamdiu aquam continent k quodque charta aquam complexa, non ardeata subjecta candela t, quod fulmen pervadit coriaciam vaginam , atque in illa gladium liquefacit. Major enim hostis adest, aqua& metallum, in quae fertur hostis &expugnare vult,adeoque minorem veluti negligit. XX. Caeterum ignis in metalla, sin
vicinia non adest corpus liquidum, subintrat redditque ignita. Cum in metallo continetur liquor aliquis , transit ignis per metallum, neque in eo moratur, sed omnem vim sitam in liquidum, quod actioni suae maxime adversatur convertit.
Non pla et quod Iob. Osin dicit, ignis
CAPUT II. Ior formam in substantiam metallorum non penetrare,sed virtutem solam impactam& impresiam esse, lib. . Comimentar. P0scor, pag. 329. Etenim ubi ignis virtus& qualitas sint,ibi ipsa ignis substantia adest, quia per minimas sui portiones inferri poros subit. Quod vero Oniensis negat, poros in ferro esse,hoc rerum naturae adversatur , uti ostendunt Contarenus Venetus hb. s. de Elementis pag. Iso. Plempius 2. Fundamentorum Medicina seb. I. cap. r. Ratio est,
quia diductum in laminas & pulsum edit sonos. Si vero ipsa ignis substantia non adest in ferro ignito,quid quaeso calorem suppeditat diverso illi &noviter producto calori,quem obtrudit Ut mi rum omnino sit , voluisse Goclenium lib. i. Institui. Logicar. pag. I 69.Ι7 o. ct Iib. I. Controvers. Logicar. pag. iOq. Ba tholom. Κeckermannum lib. a. Omnasti Iogici cap. 7. recoquere illam vel a Cuse vel ab alio acceptam doctrinam , tantum ut communicatio proprietatum manifestis Naturae experimentis stabilita evertatur. Certe statuendum ipsis fiserit adjunctum proprium sine proprio subiecto, quod in Philosophia delirium est, uti recth infert Jacobus Martinius libro de communicatione proprii cap. I s. XXI. Staisii muni. J Siccitate induis rat,humida pellit, delectatur siccis. Hi ne patinae stanneae aqua plenae & igni appositae non liquantur, uti antea dictum est. XXII. Estque vel Supraterravius vel suta terranius. Supraterrantiu est, quisivia teraram conspicitur. J Generatur ignis, quando e corporibus, in quibus actu inest, elicitur ut foras prodeat. Calx viva cum
240쪽
perfunditur aqua, flammae inde prosiliunt: ovi putamcn calce viva impletum, si addatur pulvis nitrosiis &foramen cera oppleatur, inque frigidam aquam coniiciatur, incendetur. Nimirum ob f gam contrarii uniunt sese igniculi & exeunt , quia aquam, hostem suum, coram habent, uti bene disserit Julius Scaliger Exercitat. 3. be t. 8. 9. Si lex ad chalybem attritus, itemq; chalybs ch alybi per morum vehementiorem allisus, eliciunt ignem. Et quidem Scaliger Exercitat. Joh. Combacchius lib. a. Institution. P0 sic pag. 3I . Athanas Κirche-
ius lib. I. suisma pag.79. Contarenus
Venetus lib. s. de Elementis pag. Iq7. Joachimus Burserus lib. 2. In litutionum P0- scarum cap. 73. Beriali. Moris anus commentariis ad libros de saeto pag. Isb. Hieronymus Cardanus lib. a. desubtilitate re- . rampag. 67. Rodolphus Goclenius G.r. Hysica teneralis pag. Ir2. censent, aerem inter chalybem & silicem interceptum Permotum illuni attenuari&converti in ignem, ut scintillas iaculetur, esse enim, dicunt, aerem in dispositione quadam ad ignem , ut ex eo facile generari possit. Nacilli. Nos statuimus, quod causa ve-Ta, cur excutiatur ignis, nec penes calorem, nec penes aerem sit. Nulla enim
substantia ex accidente nascitur. Nullum etiam Elementum in aliud transmutatur. Si enim aer incendi posset, dudum haecam is regio inserior in magnis incendiis urbium, domorum, silvaru deflagravisset. Sed stillar ibi praesens est, quod inflama - ur. Sullar vero in se complectito multas portiones igneas , quae cum ligatae
faut propter materiae alterilis permisti nem, percussione & allisione solvuntus
veluti, atque in fomite pro hominum usibus excipiuntur. XXIII. Eaiidem ob causapa ligna emoro, vite, fraxino, fago incalescunt ab attritu funium & accenduntur. Scilicet,
inest ignis ligatus in lignis illis. R efert
quidem Aristoteles lib. 2. Coelo cap. 7. text. a. O lib. I. Meteoror. text. 8. quod aer facta comotione inflammetur, quodq; tela a motu ignescant, ut plumbeae ipsorum cuspides liquefiant. Res mira, quam tamen experientia non confirmat, ajunt Berialiardus Mori sanus co nentariis a libros de generatione ct corruptione pag. J O. Simon Simonius diis latione de Putre pag. 362. Caspar Scottus in Physica curiosa lib.io. pag. 14os. Quandoquidem telum non eandem , sed aliam & aliam partem afris semper contingit. Certe plumbeus globus, qui de siclopeio emittitur, multo magis incalescere debebat, quoniam ignis virtute expellitur, aerem validius transeundo constipat. 'Neque tamen ita feri compertum est. Quin neglobus qui deecera confectus & de sciopo ejectus vel incalescit vel liquescit, tantum abest, ut in plumbo hoc contingere possit.
XXIV. Quaeritur : Cur ianis desilice ex usu deorsum feratur ' Respon
deo: Ignis quia levis est, natura sua ten. dit sursum , & causas , quare deorsum feratur e silice excussus , adferunt istas:
i) Quod ignis pabulum suum sequatur, cum vero fomes supponatur silici, fit ut ad fomitum , velut alimentum
suum, deorsum, contendat. 9) Quod ignis ille particulis chalybis & silicis adhaeret, e quibus prolicitur, silex vero