장음표시 사용
241쪽
DggR IV. quia in attiitu deorsum movenar, ignis uid rapitur deorsum, Barthol. Κecke mannus in Cursu Philosoph. Dissutat. q. Cerost. 6. Atprior cause non est vera. Nondum est pabulum ignis, extra quod ille hactenus est, tunc verb d inum est pabulum , quando unitur cum fomite ab alio igne excocto & portionibus igneis pleno. Posterior vera est, quod motus excutientis de silice una proximum aerem impellat, & seintillas deorsum turbet, ut in pabulum illapis incendium fa
XXV. Exstinguitur ignis, cum violento motu dissipantur portiones igneae, aut illae sponte emigrant pabulo destitutae. Ita ligno in cineres redacto ignis extinguitur, cum qui primo aderat,propter defectum pabuli avolat, neque saccedit alius. Fumo suffocatur ignis, cum sumus locum omnem occupat, neque locum permittit igni, in quo ille versari possit. Tunc enim cessat moveri ignis cum fumo, neque etiam corpora duo in loco uno esse possunt. Gaudet ignis libero aere, & ventilatione opus habet propter impuritatem , qua denegata flamma exspirat, igniculi disgregantur, ut porro sub visum ignis ille non cadat. Nisi ars edomet naturam. Ita Lucernas perpetuas exstitisse quae vase clauso diutissime arserint, aere admisso extincta sint, diximus stupra lib. 2. cap. 7.
dist. r. dc memorat Hieron. Cardanus M. Io. de Parietate rerum cap. '. Tal
fuerunt Lucernae in delubro Ammonis, uti refert Plutarchus libro de dendis Ora
crasso aere in cerevisiariorum horreis, cum servet cerevisia & fermenta tuta Tunc enim crassi vapores flammam cum exhalatione non capiunt, sedi Iam in radice suffocant. Sic compresso et lychnfossamma candelarum exstinguitur. Aquar affusione pellitur ignis. Quamvis enim adhuc materia ignis in corpore ardente supersit, tamen quia flamma in perpetuo motu est, refugit illa, quando percipit hostis sui praesentiam & avolat, neque flamma nova succedit. Raptu similium diminuitur ignis. Ita duo ignes prope so .constrvisti, aut ignis loco aprico succensus vix potest conservari. Nimirum si-mjl e cupit uniri cum simili, & major ignis eliciendo ad se de minori igne atoin mos,minorem ignem destruit. XXVII. Supra terram con citur.JEt humanis usibus inservit, omnium prope artium instrumentum. Hinc ignem Deorum peculiare donum recte censu runt etae, quod coelitus furtim subduxisse & in terras secum detulisse, magni constitit Prometheo , Hesiodus lib. 1 Mogoniae, Ovidius lib. I. Metamorphos. Horatius lib. I. Carm. 4. Claudius Neapolitanus apud Jamblichum lib. r. de abstinentia, & Mosch ionis carmen apud Joh. Stobaeum in Eclodi Titulo de tempore, Natalis Comes in Myttilogia lib. 6.
XXVIII. Quaeritur: an is Elementaris si ecie disserat ab igne culinari ὶ Reis spondeo : Ignis Elementaris per se est substantiasubtilissina, tenuissima,omnia
penetrans, non lucet neque videtur, dum
purus & simplex est. Idem vero aliis rebus sulphure plenis admissus, s carius
242쪽
IΝsr1rRTIONUM PHIS 1 CARUM Ignis appellatur. Nec differt Ignis Elementaris ab igne focario essentialiter, sed tantum accidentaliter , uti recte ait
Joh. Combacchius lib. a. Institui. Physiacarum pag. si Quandoquidem ille purus est, hic pabulo suo implicitus re
tinetur. Errant enim Thomas Flenus Lovaniensis Apologia ad Sane lacrudium
fol. so .seqq. Casmannus in Scholis philosophicis pag. Iai. ct in Physica Generali pag. 197. seqq. lsaac Vossius libro de natura Lucu cap. 2. David Gortaeus in Epirome Physica cap. 7. dii l. q. ubi disputant, ignem,
culinarem esse accidens. . Atqui substantia est,non minus uti elementaris.
tia non recipit magis vel minias. Atqui calor igneus in ferro, fumo, ligno reci. pit magis & minus. Ergo. Restondeo: Calor igneus non est sine igne, & vero qualitates multae,calor multus ibi est, ubi copia magna ignis est. Plus aquae contimet dolium quam olla, nec tamen aqua desinit substantia esse. Ergo quod ignis alicubi validius, alicubi remissius virit, causa est materia in qu a. Non quod ignis intendatur, sed ob arctiorem particularum
ignearum plurimarum conjunactionem, cum nunquam non virtus unita fortius sese exserat. Quando igitur materia recipiens est compactior , sortius urit, cum est rarior urit debilius. Σ) Si ignis est substantia, una substantia erit in altera qua serrum ignitum unde sequetur dimensionum penetratio, quae est impossiabilis. Rel ondes: Corpora densa nequeunt penetrare sese , raris omnia pervia
sunt,ed facilius, quod ferrum habet poros latentes, in quibus insinuat sese & quaquavei sus pervadit omnia. 3
gnis substantia ingreditur in ferrum, debet hoc perdere gravitatem & eoAsistentiam svaim. Reston es: Ferrum non convertitur in ignem, sed eum recipit. Et cum hoc fit, certe mutat consistentiam suam , ut possit flecti, fundi, malleo duci. XXX. Pergunt Nicolaus Petrejus in C regia Physico Dissutat. 16. dist. 9 Ao.ir. Jacob. Martini Centur. 6. quaest Austr. Disput. , quaeli, Joh. Velcurion lib.2. Instit. Physicar. cap. 7. Joh. Curaeus lib.1. de Se D ct rebui sensibilibus cap. 26. Joachimus Burs us lib. 2. Institutio m Pusiuarum cap. I s. &monstrare volunt, quod Ignis culinaris specie differat ab Elementari. Dicunt i) Ignis Elementatis est corpus sin lex. Ignis culinaris non est corpus si inplex, quia est vapor incensus. Relpo deo Non est vapor incensus, sed est congregatio igniculorum, qui ad conservationem sensibilem libera evaporatione equidem opus habent, sed non ad conservationem sui. a gnis culinaris est lucidus. Atqui talis non est Elementaris. Respondeo : Per accidens est lucidus, propter materiam sensibilem, in qua haeret, pabuloque suo fruitur, quod est sulphur. 3 Ignis culinaris non est corpus perspicuum, quale est ignis Elemcntaris. EG1pondeo : Non est perspicuus obexhalationes, a quibus oritur fumus,aquosiarum particularum congeries. Atqui ab eo
quod est per accidens, ad illud quod est per se N. V. C. Aer propter nebulas haud
est semper perseicuus, nec tamen aer neri
bula plenus differt specie ab aerea nebulis purgato. ) Ignis culinaris requirit pabulum,quo nutritur. Atqui nis Et
243쪽
IIggR IV. meiataris non requirit pabulum a quo nutritur. Restondeo: Non quidem sui gratia, ut sit,requirit pabulum, sed respectu
nostri,ut agat lucendo, urendo, exsiccando. s) ignis Eleinentaris conicendit su po erena,velut ad proprium locum. A qui ignis culinaris permanet infra aerem. Re s undeo: Non est ille proprius locus Lgnis,uti diximus;uprad . 6. 7. Et quamvis esset, sursum vel deorsum non constituit differentiam specificam. O Ignis
Elementaris non corrumpitur a vaporibus exhalantibus, quomodo ab illis corrumpitur ignis culinaris. Rupondeo: Corrumpitur non quidem sibi, verum nobis. Et vapores illi ai guunt copiam aquae praesentem, quae non permittit igni, ut ille sese multiplicare possit. XXXI. Estque vel Carbo, velFlamma.
Carbo est ignis compactus. J Portiones ignis
in carbone magis compinguntur & uniuntur, nimirum quod materia crassa &densa non permittit vagari ita libere. Hinc nodosa&ponderontigna efficiunt carbones , non etiam sarmenta & stramenta, quae oppido abeunt in fuligines. Bodmus scribit: Carbo est terra pinguis accensia ib. 2Alearrinatu pag. Ι 8. A qui terra non ardet, ac potius in combusta re cinerem efficit. Nisi bituminosa fuerit,qualis est Turffa, de qua peculi rem librum conscripsit Martinus Schog-hius.
XXXII. Quod sumus sit terrestre aliquid, & de corporibus exhalando sursum coni endat,m6net Aristoteles lib.1 degenerat. O corrupt.cap. q. Hoc verumes.
negat Bodinus: si Quia fumus est ignis p bulum apti l simum. Atqui terra non est CAPUT II. Πrpabulum aptum ignis. Ergo fumus non est terrestre aliquod. a) Ruia futtius su
sum fertur. Atqui terra movetur deo stim. Ergo fumus non est originis terreae,
.pag.142. Respondeo: si Fumus non est pabulum ignis, utpote humidis&s
culentis vaporibus constans, in quibus nec sulphur est, nec pingue aliud, quongnis alitur. Quod terrenae feces unaata sint constat,e fuligine ad caminos allisa &concreta. Σ) Terrena quidem feruntur deorsum, & a se, verum per accidens seruntur sursem, ope ignis qui copiosiis debadest,ut gravia secum elevet siti sum.
XXXIII. Flamma est ignis diffusus. J
Luxuriantur hic igniculi , quod materia levior&imbecillior sit, quam ut vim urentem intra sese cohibeant. Stramina &virgulta modica incensa flagrant, flammant, & non relictis a se carbonibus inmodicos cineres desident. Nec enim so
lidi quicquam subest,in quo igniculi pos
sint stineri de remorari, ut speciem timcensionis prolatent& calorem multiplicent. Et quoniam partes, quibus ignis nutritur, non sint aequalis densitatis, sed aliae tenuiores prae aliis, ideo prout aliqua tenuior est, ita adscendit facilius, &quia non adscendunt omnes aequaliter, sed aliae prae aliis celerius & tardius, inde est quod flamma refert figurata pyramidalem.
XXXIV. Scribit Flamma est fumus pinguis accensius, lib. 2. Theatri natura pag. I 8. Et retinent Timplerus lib. a. S GP sic cap. a. quaest. 3. Franciscus Valesius in Philosophialaisapag. 279. Bartholinus lib.4. c. 22. Nos dissentim'. Fumus enim haud fovet sed oppri-
244쪽
INSTITUTIONUM PRISI CARUMmit ignem , itaq; cum debilior fumus est,
ibi ignis liberior est. Ergo flamma non quidem sumus est, sed igniculorum congeries ; fumus vero est aquarum sol ut xum de terrae ad subtilitatem redactae concursus.
XXXV. Quaeritur: cir laminacandela exstincta dentis per flatum fusicitetur' Respondeo: Flatu qui ore aut follibus emittitur, flamma saucitatur, & ignis qui
modicus adhuc in carbone est, eo promotus vicina corripit, flammas emittit. Contra saepius etiam a ventis & flatibus esstinguuntur faces, cadelae, lucernae. Nimirum si modica flamma tantum in si1- perficie corporis inflammati haeret, facile est ut flatus ab impetu opprimatur,atque simul exstinguatur. Si vero ignis validus flatu impellente ad interiora corporis inflammabilis compellatur, ignis acquirit vires. Hoc modo statu oris & follium
ignis ad interiora carbonum promoVetur,& flairima excitatur,quae cum prosundas radices egit, non facile separatur, appetens conservationis suae. Ob causam illam lucernae plus olei per flatum
absumunt, & falces a ventis commotae
deflagrant citius, quam tranquillo acte. Quia enim flamma perpetuo generatur, deflatus dissipant productam flammam, ignis radici suae potentius inhaerens, quodcunque pabulum adest, corripit inque flammam convertit. XXXVI. Flamma candelae exstinguitur a staturi& rursus a flatu excitatur, tunc cum ellychnium maxima sui parte candet instar prunae. Quomodo enim carbones igniti assiatu sollium iaciunt flammas, itinuoque ignis cum in elirilinio multus est; accedente flatu, abstersΣfuli ine, in flammam re luitur. Cum vero et lychnium post flammam extinctam, non valde ignitum est, stustra tei latur, ut flatu flamma excitetur. XXXVII. Subterran est,qui intra cavernas terrae abditur. J Hic ignis est Solis de astrorum vicarius in abditissimis terrarum recessibus, ad quos siderum vis per venire non potest,atque ibi Naturae opera in metallicis fodinis producere una juvat, uti recte monent Taurelius lib. a. de
Dis pag. iso. & Johan. Nardus libro de
nesubterranio. Dicit Misaeis Vasonus, nullum esse ignem sitbterranium, tum quod ibi prorsiis dulare nequeat, tum quod nullum usum praestet, tum quod exstinguatur dum operi mento contegitur , in Cossero Physico Dissutat. Io.
dist. a. Respondeo : Potest durare de multiplicari ob copiosum pabulum quo
fruitur. Isum in natura praestat,multiplicando sese -& de poris terrae pringrediendo , ut in sublunaribus calo. rem essiciat. Non exstinguitur sub operimento , sed carbonum instar Libcinerum integumento gliscit. Tales Lgnes cum impetu proiiciunt Chimaera Lyciae, AElna Siciliae, Vesuvius Cana. paniae , Hecla Istandiae, Balalvan Si
matrae , Ternate Mohaccarum , Cor.
dillera Peruviae montes prostandissimi, nitro ac siilphure pleni, de quibus Solii ius, Plinius , Mela, Strabo veteres Geographi reserunt, & ex illis C ο-
nimbricenses Tradi. I a. de Meteoris cap. La. 3. Georgius Agricola de ortu subterraniorum lib.I. cap. I 2.13. lib.4 .
245쪽
imio θλ r. cap. 3. u. q. ferit. i. cap. I. a. 3. I. s. 7. 8 Beriali ardus Valenius Geographia cap. io . proposit. 3. Mai tinus Schooius disertatione de ardente Vesupio. Josephus Acosta lib. 3. natura Novior-
XXXIIX. Scribit Minermannus Jgnis subterranius non est Elementaris , sed impurus ex materia pingui & viscosa, sulphure, bitumine & nitro, quod testamur loca, in quibus eiusmodi ignium copia est, MCursu Philosophico Disputat. . coma. . Respondeo: Vere Elenae taris est, non obstante eo, quod imparus sit. perinde uti culinaris noster in pabulo suo detentus, Elementaris ignis certe est, nostrisque usibus inservit.
r. Definitio aeris. a. 'fellitur Danm. 3. Disserentia aeris ct aqua.
. Solvuntur oberitiones. s. Leptim aeris. 6. Sententia communis. . Exceptiones Toleti. 8. Bodini instantis. 2. . ris proprietates. 10. Rationes nostra. II. Aeris varia ectiones.
ca Pr T. III. I 6. sonus multiplex.
17. Regiones tres aeris.18. Earum proprietates. I9. Sententia communis. 2O. Examinatur ista.
2I. Zabareta siententia. I. A D HI Elementum levissimum, pr ca ducenssonos. J De hoc Elemento
non unum errorem fovet Lambertus Datnaeus, namque & corpus per se existens esse negat, & quicquid ejus exsistit, illud specie ab aere differre negat, ib. a. Phy ma Christiana tradi. a. cap. 6. Z. 8. y. sequuntur Timplerus lib.3. 'stem. P0sici cap. a. qua l. i. Anton. Deusingius libro de opisicio mundi Disputat. 7. quast. I. r. DaVid Gortaeus in Epirome Physica cap. 7. Nos vero assirmamus, quod Aersit corpus per se stubsistens. Rationes adinferimus: Quicquid producit effectus Teates,illud est corpus. Atqui aer prod cit effectus reales. Ergo aer est corpus.
Item: Quicquid a se & per se extensum est, illud corpus est. Atqui aer i se & per
se extensus est. Ergo aer corpus est. Res patet sitis, quod aer senos efficit, quod inspiratur&exspiratur sensibiliter, quod in longum, latum & profundum extensus est . : Nullum accidens replet universum. Atqui aer replet univerium. Ergb aer non est accidens. Danaus instant: i. Aer est tantum locus de intervallum quod dam inter aquas coelestes & terrestres , ut sit spa-cium omnibus vaporibus & corporibus elevandis praebens. Ergo non est corpus. sed accidens. Respondio: Negatur consequentia : Locus est, ergo corpus non
246쪽
est. Locus est, quia corpus tenue est,&propter contiguitatem suam corporibus aliis permittit transitum. Alioquin nec aura coelestis nec aqua essent corpus,
quia in illa continentur stellae, in hac pisces, velut locata in locis suis. Affectio non tollit subjecti naturam, sed perficit eam. i) Locus & intervallum per se
non subsistunt, quia sunt de relatorum numero, de ad aliud natura sua ordinantur. Respondeo: Relatio fundat ursemper in absoluto, quod sepe est substantia, ut nunc etiam. Aer igitur est substantia, quamvis affectionem loci sortiatur,. uti de aqua, de coelesti aura dictum est antea. 3 A er recipit vapores multos, qui co pora fiant, neque possunt recipi acorpore, nisi concedatur penetratio dimensionum&corporum per corpora trajectio. Respondeo . Aer cedit corpori transeunti, ob id rarus est, uti aqua cedit piscibus. Non ergo debet metus esse a penetratione dimensionum, ed minus quod aquast multo crassior quam aer est. III. Quod aer specie differat ab aqua, proprietates & operationes evidenter
demonstrant diversissimae illa&ispius
contrari . Aqua est frigida,crassa, gravis: aer caret frigiditate, esttenuis, est levis. Argumentamur: Quaecunq; diversas habent proprietates & operationes, distinctas etia habent formas, distinctasq; es ciunt species. Atqui aer & aqua diversas habet proprietates & operationes. Ergo etiam distinctas habent formas, distin--ctasque essiciunt species. IV. Regerit Danaus: IJ Scriptura quidem memorat locis diversis meteora illa, quae in aere contingunt, sed aus
quam commemorat aerem velut et mentum diversium ab aq a. Peston eo Dum meteora commemorat, simul de
aere facit indicium. Et quid quaesis vult Moses verbis illis, esto expansum Θ Genes.
I. 6. Notatur aeris Elementum, uti di ximus libro de Creatione Exercitat. XII. s. i. a. s. Quod vero Sebastianus Fo-xius lib. 1. Philosophia naturalii pag. ISI. velit aeris Elementum probare e versis illis Genesi 1. r. Spiritus DEi ferebatur super hoc inquam, repudiamuS, &verba illa de Spiritu Sancto, universi conditore exponimus, uti diximus libro ast a to Exercitat. I. di p. 7. 8. seqq. a) Scriptura memorat respirationem, ubi maximum usum habet aer,& vero haud nominat aerem, velut distinctum ab aqua de terra elementum. Respondeo: Non inficiatur Scriptura esse illa, quae non commemorando praeterit. Dum meminit
respirationis, una memorat acrem, in
quo S a qq9 respiratio perficitur. 3) Quana obrem Moses verissimus
naturae historicus in describendo creationis opere commemorat avium re ptiliumque ortum, de aere non cominmemorat , quod 'Elementum perindecentietur esse necessarium ad rerum omnium conservationem 3 Eeston eo: Non fuit consilium Mosis, corporum omniurn simplicium. naturam statumq; describere, quomodo constat, eum non omnia composita describere, ubi enim
agit de mineralibus' & quoque falsuin
est , quod non commemoret aerem.
Certe nominatu'p expansium, id est, intervallum a terrae superficie ad Lunae r gionem usque porrecium. Hoc aere plenum
247쪽
LIBER IV. plenum est. Nulla cogit necessitas,
ut elementum tertium recipiatur, cum
ab aquis eadem effecta habeamus , &quidem commodius, quae vulgo aeri imputantur. Re fondeo : Quomodo aqua compleat locum omnem nullo alio corpore repletum Z quomodo aqua locussit, a quo continentur volucres, quadrupedia, homines 3 Crassior enim est, it que mergit volucres, quadrupedia, homines. Et quae alia fiunt aeris munia, ut
non possint imputari aquis. s) Aer nihil aliud est, ut dicunt Philosoplai, quam
tenuior & rarior aquae vapor eductus ab aliquo calore atque in sublimem locum, uti expansum est , sublatus. Ergo non e topias, tertium quoddam Elementum ab aqua & terra distinctum ponere. Re spond/ο: Negatur antecedens propter Elenchum descriptionis. Aqua resoluta vapor est, aer non est. Aliud corpus aer est, aliud aqua, distinctum utrumque Elementum est, quorum quodlibet ex sedi per se est, neutrum ex altero & per alterum est. Vapores quidem sunt in aere,
V. Levi Sinium J Id quidem negat David Gortarus invitomePhysica cap. .disi. c. sed frustra. Ob levitatem suam aer si pra terram & aquam adscendit,violen ex iis conclusus etiam cum impetu quodam pulsat, ut propriae sedi restituatur. Inde est, quod vesica aeris plena haut queat infra aquam deprimi, quod vasculum oris angusti, cum aquis intruditur, renitatur,aerque per bullas exeat. Eandem ob causiam subtilis est, partesque ejus tenui quadam liquiditate diffluunt. Facile cedit transituro corpori, facile in obvia caprT. IIL rissese insinuat , vacui sepplementum, dicente Aristotele a. de generat. antimal. cap. 3. Grassantur in illo nubes venti ; ludunt aves; homines & quadrupedia vagantur libere. Voces son tusque per magnam distantiam ad aures animantium , quodam velut momento defert. Januas, parietes, muros, &reconditos terrarum ingressus permeat, pervadit citra ullam penetrationem di mensionum. Lumen Solis in se recipit , &quaquaversum spargendo obscura illustrat.
VL Desinit Aristoteles, quod aer sie
Elementum humidissimum de calidum. lib. 2. degenerat. ct corrupti cap. s. Et sequuntur Interpretes ejus, Toletus i 2. degenerat. cap. s. quae t. s. Conimbricenses ibidem quaest. 4.3., libro de Mete ris tract. I. cap. e. Joh. Crassotius in Physica compendiaria pet. 372. seqq. Franc. Piccolomineus commentariis ad lib. a. degenerat. 9 corruptione pag. 27r. I q. se lib. 1 e flamentis cap. 9. Job. Henr. Al-stedius lib. 7. Encyclopadispari. a. I 'sico cap. 7. Barthol. Keckermannus tib a. SD
sem. Dic. cap. II. Johan. Uelcurion lib. r. 'si. Phys cap. 3. Johan. Comba chias l. b. a. Institui. Phl. cap. 3. ost. 42. Joach. Burseruslib. 2. Ins tuti Phys cap.s. Gilbertus Jaccharus lib. 6. Institui. Physici cap. 2, Rod. Goclenius lib. 3. Disputat. Pusic. 7. din io. O Lb. 7. Dissutat. q. s. 21. 21. Daniel Seianerius lib. 3 Epitam. P0 c. pag. ao8. 2o9. VopiseusFortunatus Plempius lib. 2. Insitur. Medicina pag. 121.. Julius Scaliger II. His contraria est Sententia Acad micorum de Stoicorum , qui docent, P a aerem
248쪽
aerem esse frigidusti, de siccum , Cicero lib. a. de natura Deorum, Seneca lib. 1. de naturai. quast. cap. IO. Galenus lib. 2. de Temperamentis , o lib. I. mplicium cap. 3. Nicol. Scribonius lib. i. P sit Vis a pag. 76. Thomas Garbinius in Summa Philosophica tract. I. q It. 2. Nicol. Fontanus in Florilegio Medico quae t. r. David Derodon. in Physiua con-rradia pari. 2. cap. 3. artis. 8. dist. I. 2. ῖ. Johan. Bodinus in Theatro natura lib. pag. II c. seqq. Rationes, quibus militatant, sunt istae. VIL Toletis urget: ii Elementorum proprietates desumuntur e primarum qualitatum combinationibus. Atqui aeri non alia combinatio compertit, quam calidum & humidum. Ergo aer est calidus & humidus. R st iideo : Combinatio illa non valet, adeoque requiritur fundamentum , quare tribuatur. Nec enim quia com-hinati cures tales in libris suis describunt Thomistae, ideo in rerum natura sunt. Levitas aeris propatum est , uti ratio comprobat, alias qualitates nullas ei attribuimus. cr) Elementum stjgidum & humidum est aqua. Aer non est aqua. Ergo aer non est Elememetum frigidum & humidum. Res on. deo : Non dicimus, quod aer sit frigidus & humidus. Ex se nec calidus, nec siccus, nec frigidus, nec humidus est sed indifferens ad omnia effecta ista recipienda 1, cum propriorum ill gum vehicula suscipit 3 Frigidum di humidum non ascendit. Aer adscendit. Ergo aer non est frigidus &
quid condensat , est eausa gravitatis. Frigus condensat. Ergo est eausa gravitatis. Restondeo : Major falsa est, quando constat, multos vapores frigudos & humidos ferri sursum. An calidum aliquid sit, per effectus proprios cognosci debet, non vero per accidentia quaedam communia. ) Mi xta corpora imitantur naturam simplicium. Mixta aeria sunt calida & humida , uti videre est in oleo & u guentis aliis. Ergo ipse aer calidus de humidus erit. Restondeo : Τ Tullum est mixtum , quod ex solo aere constat. Concurrunt in oleo ignis & aqua insita , unde sunt calida & humida
unguenta. s) Si aer frigidas est,
non mutabitur in ignem. Atqui aetna utatur in ignem. Ergo aer non est frigidus. Connexio patet, quod quae invicem transnutantur , debeant in qualitatibus convenire Eeston eo: Non dicimus , aerem esse frigidum. Nec procedit illatio, quia ex aere non sit ignis , uti diximus supra cap. I. dist. 7. seqq. Repetimus argumentum :Quaecunque invicem transis utantur, illa debent convenire qualitatibus. A . qui ignis de aer non conveniunt qua litatibus. Ergo non transinutantur in vicem. Constat minor : Dicunt Peripatetici, ignem esse siccum , dicunt aerem esse humidissimum. Quod
cunq; per motum vehementem di calore generatur, illud est calidum. Atqui aer per motum vehementem & calorem generatur. Ergo aer est calidus. Mianor constat : Nimirum aer quate
mis i frigore condensatin , in aquam
249쪽
convertitur,aqua cum incalescit & movetur convertitur in aerem, hic rursus avehementiore calore mutatur in ignem. Testondeo: Argumentum omnino falsum est. Nec enim aer producitur a calore, nec a frigore in aquam convertitur. Ignis quidem resolvit aquam in vaporem,
sed vapor iste non est aer Humidum est quod termino suo difficulter continetur. Atqui aer termino suo dissiculter continetuet. Ergo aer est humidus.
sondeo' Antecedens habet falsam descriptionem humidi. Certe ignis etiam propter raritatem,& levitatem suam ter minis suis dissiculter continetur. Ergo ignis est humidus i Absurdum. Falsum ex falso oriri,novum non est. VIII. Eadem proferunt Conimbricens es, Piccolomineus,Jacchaeus, Contarenus Venetus lib. a. de Elementis pag. r. 7ῖ. 7 . ad eisque opus non est, ut ali. quid addamus. Bodinus & Derodon inferunt: i) Quoniam aer corpora n stra refrigerat, ideo frigidus est, δι calidus non est. Respondeo:Frigus non est ab aere: veluti causa efiiciente, sed a portionibus aquae resolutae , quae cum aere permistae, corpora nostra refrigerant.
1) Si aer calidus esset, quia igni proximus est, facile inflammabitur. Non qu0dcunque corpus ab igne proxumo incenditur, sed illud tantum quod inflammabile est, quodque multum sulph u ris in sese continet, quale corpus non est
aer. 3) Si aer est calidus & humidus,
putrestines & morbos quotidie excitabit, cum vel leniter spirantibus austris, qui aerem humidum & calidum essici vaticadavera. omnia IUente putrescant, CAP. III. UV& putres morbos producat. Responno . Negamus quod aer ex se calidus atque humidus est. IX. Nos cum Francisco Parritiobro de alere, Nicolao Taurelio in alibus
in initiis Physicis pag. 6r. seqq. Francisco Vallesio lib.1. Controversarum MeAcarum cap. 3. Othone Caspanno in I nur phicii pag. 7ψI. seqq. argumentamur :Quodcunque ab aliquo corpore indiis renter recipitur, illud non est proprium. Atqui caliditas, humiditas, frigiditas, siccitas ab aere indifferenter recipiuntur. Ergo non sunt propriae qualitates aeris. Major constat, quod proprium non possit abesse citra rei interitum, sed destructo proprio destruitur una subjectum. Quodcunq; vero indifferens est, illorum
alterum abest necessario , cum alterum adest. Mioorem roborat experientia:
Hyberno tempore quis in aere dixerit calorem & siccitatem esse, quando maximum frigus est cum humiditate pes mistum ' Eiquis dicat, aestivo tempore aerem esse frigidum, esse humidum, quando amnes & torrentes exsiccantur quandb homines & pecora ad sudorem ab aestu macerantur ξ Certe non quidem humiduas, vertim accurata siςcitas illo, tempore in aere est.
dus ex sese esset, animantia omnia c0ntabescerent, & parvo momento interirent, quippe calor igneus in praecordiis assumptus nulla inspiratione vel respira- ratione temperari, nec a pulmonibus refrigerari post ei. 1) Quod aqua humiditatem rebus conciliat, experientia teste,
250쪽
non vero aer. Atqui stuporis instar est, ad cognoscendas Elementorum qualitates certiorem sensibus ipsis judicem ad hibere. Nubiloso tempore quidem aeri exposita lintea madefiunt, sed hoc est abes uviis aqueis tunc ini aere essicaciter agentibus,quod a Solis radiis non impediantur. Excipiunt: Aqua magis humectat, quia densior est, & marcinae adhaeret ob lentorem suum, Toletus L LOL316. Piccolomineus i. d. cap. M. Joh.
Combacchius lib. 2. Institui. P sic. pag. 3o3. Respondeo: Non potest tamen
negari, quod aer est subtilior & tenuior prae aqu , itaque magis penetraverit ac promptius humectaverit, quando vim
humectandi in se habeat. XI. Quid ergo Θ Aer per se nec humidus est, nec siccus,nec calidus,nec frigidus, sed ad omnes illas operationes indifferenter sese habet, recipit vero per accidens , stilicet a vaporibus aqueis&igniculis toto aere passim dispei sis, quo rum effectus proprius est humectare,calefacere, exsiccare, refrigerare. Quod enim ignis per se calidus sit testantur sensus & experientia, quod aqua per se frigida & humida sit, experientia & sensus perinde testantur. Quod aec tale quid ex sese pilastare queat, nemo Vnquam probaverit. Idem contingit in vaporariis,ubi per fornacem, non sola qualitas, sed qualitas cum subjecto suo, calor nempe in & cum portionibus igneis transit. Argumentamur: Ubicunque dantur propria, ibi etiam adsint propriorum sebjecta.In aere diversis temporum
vicibus propria dantur aquae & ignis. Ergo in aere dantur etiam aquae & ignis.
portiones. XII. Docent vulgo, moveri coeturn,
moveri sub coelo ignem, moverisiab igne aerem. Et quod amotu illo caliditas proveniat in aere, ostendere volunt exemplo
aeris supremi, qui semper calidus est ob vicinum ignem in orbem mobilem
tum quod amotu fiat aer tenuis atque rarus, itaque degeneret facile in ignem; tum quod fulgura in aere excitari vid mus a perpetuo motu illo, qui est inte partes nubium adversas, aer enim qui tunc intercipitur, ex illo motu ignescit &corruscationes essicit, Iacobus Zabaretia libro de motu ignis in orbem cap. I. 2. 3. Contarenus Venetus lib. a. de Elementis pag. sca. seqq. T homas Gianninius Ferrariensis libro de luce ct lumine cap. IS.
Joh. Combacchius lib. a. Instit. P sic. pag. 3ao. Respondeo : Motus inducit potius frigiditatem , itaque aestu correpti flabro & pileo impellimus aerem
proximum,&concitando aurem proii
cimus aliquem frigoris sensum,& radios, Solis prohibemus. Similiter compresso ore & cum impetu essiando aerem, facimus illum frigidum, qui tamen ab ore patulo & cum lenta mora provenit calidus. Excipiunt: Aerita commotus non quidem exuit qualitatem propriam . sed ventus concitatus novum subinde aerem secum adducit, qui restig rat, Exercit. 27. si La. At qui semper in cortice externo haerent , ad medullam non penetrant. Portiones aquae sunt quae permotum istum acuuntur, ut frigiditate sua tactum feriant, repres is aliis quae clatorem secum inferunt. Nuim quam