장음표시 사용
281쪽
LIBER IV. globos expultas, ' avem pertinaci virium
impetu volitantem, quoniam nec movetur aer, quia rarissimum Elementum &ad motum circularem ob particulas suas nulla parte sui cohaerentes efficiendum, prorsus ineptum est;nec validus adeo est, ut lapides magnos, globos ferreos, saxorum pondera, avium contranitentium vires instingere, & secum trahere potisint, tam certo & coiis ante motu, ut destinatum locum repetant.
de turri alta praecipitem factum ab aere corripi,& permotum circularem ferri, ut recta linea ad turris pedes decidat ξQuis credat, terram posse motu sito circumducere aerem, a quo continetur ipsit , ut non contineat eum Z Dicit Teple :Aerem terris proximum comprehendi a montibus altis, ut cum iis circumducatur. Restondeo: Terrae superficies habet longissimos tractus, in quibus aut nulli sunt montes, aut solam exigui colles. Et quid de Oceano amplissimo dicemus, cujus superficies non ita forte distincta est per montes & colles, adeoque a quo principio ille aer, qui aquis incubat, movebitur ' Porro quare non lapis recidit in caput ejus , qui inter procurrendum
emittit lapidem, & hunc in descensu post se relinquit 3 Quare non, si aliquis incurru existens projiciat lapidem , lapis
movebitur eodem motu quo ipse & currus' Nimirum quia equi trahentes currum abeunt interim,& homo projiciens subducitur, ne lapis recidendo in eum feriat. Quare non aquae fluviatiles rapidE& pertinaciter fluentes , modicum
aliquem lapidem injectum corru
piunt, ne recta linei perveniat ad funis
tur, quod DEus fundaverit terram, ut non dimoveatur unquam loco suo,
Psim. 89. Dicit Land bergius: Terram consistere sit per basin suam non quod sit immobilis, sed quod
non dimoveatur a suo centro, neq; dis cedat a loco stio, quemadmodum rota molaris, licet circumagatur, non tamen
loco suo discedit. Re stondeo: Est insuit ciens expositio. Nos conjungimusfundatum esse,de non dimoveri, quia hoc ex illo fluit. od fundatum est, consistitim-
motu , sicut omnia sundamenta loco fi mo & immobili deponuntur.Terra vero est commune fundamentum pro habitatione animantium. Et quia locum habitationis praebet animantibus, ideo stabilis quies magis ei convenit, quam motus
occasus, non quidem terrae, sed astris expresse tribuitur, Psam. I9. S. 6. Psalm. Io . I9. Ecclesast. I. s. Abi 32.33. Et ipsae illae sacrae literat pro miraculo habent , quod Sol & Luna steterint in coelo immobiles, Assa Io. I 2. Ι3. I , Sirach. s. s. Cursis ergo naturalis est , cum quies miraculosa est. VIII. Dicit Ianiber m : Sacrae literae non tam propter astrorum motum
docendum, quam propter fidem discendam consignatae sunt. Restondeo: Veium equidem est, quod propter sidem cognoscendam sacrae literae descriptae sunt, attamen negari haud debet, verissima esse quaecunque de rebus naturalibus demoralibus caedem litera acra disserunt.
282쪽
otumque satis est, quod de rebus sacris , moralibus, naturalibus plurima tradant i tatu dignissima , pari fide. inibus negare velle assensim , impii fo- me atque dementis. Instat Regim: Dicuntur ista ex communi vulgi sententia& secundiim apparentiam , quia homines a primis incunabulis attribuunt Soli
motum,quod nullam in terris circumrotationem observare possint, i. d. cap .
Respondeo: Nequaquam dicuntur illa ad captum nostruna, quia semper sibi similes literae sacrae ita loquuntur. Nec volunt illae falsa loqui, ideo quia nos Vera non capimus. Et abstudum fuisset,
quod Josua diei ejus prolongationem in precibus suis ad D Eum rogavisset per
medium istud inconveniens. Et quodsi aberravisset Josua, an perinde errave rit Scriptor sacer, cujus verba fiant, ita Solstetit. Quid tum erit firmi,certi, veri in sacris literis, quando Scriptores ipsi hominum infirmitate laborant, incerta
produnt, falsia in literas referunt ρ Et
quare non etiam secundum apparentiam sietit Luna, quam tamen vere stetisse affirmabunt Adversarii, qui dicunt lunam cum terra circumduci in orbem 3 Nulla est ratio, quare Sol steterit apparenter, Lunavere ξ Et magis ad captum nostrum terrae quies est, quam motio.
Sensibus enim patet illa, haec adversa
IX. Pergimus : s) Quia si terra
movetur, erit motus ille vel circularis vel rectus. Non est rectus, qui de
enim terra vel extra suum locum poneretur , vel sui sitim moveretur contra naturam suam, quod utrumque est impossibile: cum Terra sit in loco suo, &natura sua deorsum tendat. Non est circularis , quoniam Terra fertur motu recto deorsum, uti in partibus ejus spectare licet. Gleba terrae sursum projecta repetit terram, & infra se recta movetur descendendo. Ergo cum terra habeat aptitudinem qua motum rectum, non admittit eadem motum circularem. Unius corp oris simplicis est unus tantum motus simplex. Dicit Landueber :Non valet consequentia a motu glebae in
terram recidentis ad motum terrae uni versis, cum hae partes terrae non sint homogeneae, verum heterogeneae, &qua multum aquae continent. Re fondeo:
Effugium est, quod frustraveritati recti mat et Gleba etiam siccissima, quaeq; neminimam aquae portionem implicat, inaltum projecta,simplice motu ad terram relabitur. Nihili igitur est diveraticulum a partibus herogeniis desui
X. Pergit Lanribergiis: Quicquid
aesi e& igneae naturae est , per lineam recta adscendit: nihilominus aeris & ignis Elemetu circulariter ad coeli motu simul moveri,creditur vulgd. Perinde non poterit inferri: particulae Terrae in recta linea deorsum feruntur. Ergo terra non movetur circulariter. Namque eadem
utrobique est ratio, Resondeo: Quae de motu aes is & ignis in orbem vulgo dicuntur, ea non sunt vero consentania, uti
283쪽
Lis gR IV. CAPUT VIII. ostendimus loco alio. Qua facilitate
docentur , eadem reficiuntur. Neque enim Ignis habet locutri sitib concavoLunae. Aer nisi ventorum vel corporum transeuntium impetu agitetur & dividatur, non movetur. Coelum est immobile , stellae moventur in coelo. Praeterea cum terra sustineat animalia , & ani malia ipsa per se moveantur vario progressu in terra, ergo terra debet loco immoto perstare, ne impediantur operationes animantium.
XI. Denique μ)Quia si moveretur
terra, omnia aedificia, turres, templa conquassata prolabentur , animalia in caput provolventur. Haec una ratio totum hoc figmentum elidit. Et quamvis Cope cus suas hic periclitetur vires,
datamque rationem evertere omni laboret conatu, frustra tamen ille veritatir clamat. Dicit: Terra universa circumvolvitur aequabiliter, atque ponderosa omnia adeo arcte inhaerent sirperficiei terrae, ut sine vi magna non possint divelli. Cum ergo terra tota circumvo vitur, haec locis suis adhaerent, & sen- sim circumeunt una, nec labi quoquam possunt, quandoquidem Natura satis fir miter ista agglutinavit terrae. Restondeo: Sunt multae substructiones, quas fabricatores deponunt in ieriis, uti limi tem .pla, domus, arces, palatia, tuguria, horrea , quae certo non adeo firmiter intra terram depanguntur , quin conciderent , si terra circumvolveretur , animantia ipsa praecipitio corrucrent, quae suspense gradu in superficie terrae progredi utitur,& vinculo nullo a Natura cum illa copulantur. XII. Instant Coperniciu de Lansbe g : i) Quod Terra sit rotunda, adeoque apta satis ut circumvolvatur. Ressondeo: Non minus rotunda sunt astra, insiu- per sunt levissima , velocissima, unde
motus eorum tanto magis perficitur,
quando terra est gravissima &veluti pigra. Id non distimulant litterae sacrae: Sol laetatur uti robustus decursurus via sua, nata. I9.6. 7. Psalm. 1 7. Ea ast. I. q. Putat quidem Copernicus, dici ista
sic aeum opinionem hominum. Atqui eo dem modo ventum spirare, flumina in Oceanum deferri, acrem commoveri, tantum ex opinione hominum dixeris, quod intolerabile est, & certitudinem rerum omnium ad falsiam hominum persitasiqnem referendo confellit authoritatem literarum facrarum. Miratur Copernicus , quomodo astra iutanta motin pernicitate ita consta
ter suas ab in ricem distantivi custodire possisnt 8 Atqui convenit mirari s
per Naturae conditoris potentia, quod testimonium ejus in coelo exstare voluit , ut is oveantur astra celerrime& cum bono ordine , Psim. I P. I,
Psalm. 147. 4. et in Nobilius est quiescere quam moveri. Ergo illud competit sideribus , hoc vero terrae.
Re stondeo: Antecedens falsa est. Mobilia sunt corpora praestantissima, id est, animalia , immobilia fiant lignum & Iapi ,
284쪽
Cadavera immobilia sunt, an vero etiam nobiliora prae corporibus viventibus, ct motu praeditis λ Negatur. Proinde invertimus : Quoniam moveri dignius& praestantius est quam quiescere, magisque vitae proximum , ideo motus datus est praestantiori & digniori parti mundi nempe regioni coelesti. 3)Absurdum est, corpori continenti motum adscribere , & non potius contento , quod est terra. Re stondeo : imo absurdum est, Terrae pigro, crasso dc ad motum circularem ineptissimo Elemen. to imponere motum , astris derogare. Sed nec verum est, quod astra fiant contunens subjectum respectu terrae , quin sunt contenturii & locatum respectu coeli. Terram fundavit Naturae opifex, ut in perpetuum non moveatur, quo hinc
tanquam ex centro quiescente, coelestium corporum quae lucida sunt, quaeq; motioni celerrimae admodum apta sunt, sponteque hane appetunt, curricula stupenda & indefessa contemplari liceret, Divinique numinis majestatem quasi in speculo intueri, ait Brahaeus lib. I. DL polar. Astronomic. pag. Isti Terra in complexu aeris & aquae posita est ab Opifice naturae, quasi in lubrico, motus gratia, scilicet ut nihil esset, quod circumvolutionem ejus impediret. Respondeo : Terra gravissimum Elementum est, adeoq; infra aerem merito locatur, qui est corpus levissimum. Non vero ideo, ut circumvolvatur. Et falsum
est, quod aqua loco altiori posita est, quam terra. 1 odcunq; movetur,
in loco movetur. Atqui coelum non
quo ambiatur. Ergo coelum non movetur. Respondeo: Falsa est minor propter falsam definitionem Loci, ut diximus se
pra lib. cap. dist. 6 a Nulla est
ratio, quare Sol & coelum moveatur, sed cur terra moveatur, est ratio, ut obversis undiquaq; Soli partibus radios benivolos ejus percipiant. Res ondeo: Atqui idem contingit, quando Sol in ot-
hem circumrotatur. Periodum enim suam quotannis ab luendo, terrae patates alias de alias collustrat radiis suis.
Quodcunq; movetur, illud debet
grave esse. Atqui coelo inest levitas, terrae gravitas. Ergo terra potius m0Vetur quam coelum. Ressandra: Terrae gravitas procurat magis, ut perpeti immobilis sit. Quo graviora sunt corpora, eo dissicilius moveri illa cernimus. Rursum, facile moventur, quae levitatis
principium in se habent. Et si aliquando
gravitas movendae rei alieujus causa est, tunc id per accidens fit, nec perpetuuso similaris est motus ille, sed incertus, brevis , molestus, & cum aliquo renisu.
a. qualitates Elementes. 3. Prima qualitates. . Elementorum forma. s. Rationes nos .
285쪽
. D nitio calorh. S. Definitio frigoris. s. De nitio humiditatis. io. Definitio fictitatis.1i. De niti es vulgares. Ir. Sebitur exceptio. 11. Zabare a res irer. I . Frigus congregat. II. II idum continetur termino. Is. Elementorum alteratio.
17. Refestitur ista. 13. Actio, Passo, Reactio. ap. Orta qgalitates.
20. Densitas. 2 , Careserarefactionis. 2s. Elementorum muratio. 26. Motus labatis. 27. Elementorum motM. 28. Rationes nostra. 19. Solpuntur objectiones.
I. TVerant species Elementorum,sequuntur A tarsim qualitates. J Rationem ordinis vide ivra cap. I. dist. I7. II. Qualitates Elementorum sunt accidentia per quas agunt ct patiuntur. J Sunt
enim instrumenta, per quae Elemento rum formae operantur. III. Sumsuelprima vel orta. Prima
sunt, qua a seipsis dependent. J Et a quibus
copulatis invicem atque temperatis aliae Elementorum qualitates profluunt. Dividunt vulgo in activas &passivas, ut activae sint calor de stigus, passivae sint humiditas &siccitas , Archang. Merc narius Tomo I. dilucidat. Peripateticarum
ribus primis cap. q. Techermanaus lib. a. 9'. I sic. cap. 7. Mocenicus lib. 4. Co templari Philoseph. pari. r. cap. q. Verum ista divisio enervat proprietates qualitatum. Non miniis enim agunt humiditas disiccitas, quam calor & frigus. Aqua humida in terram aridam agit, madefaciendo illam. Ignis siccus in vestem ma didam agit , desiccando illam, S aqua inresolvendo in vapores, ut emigret.
sint forma Elementorum Z Respondeo: Veteres Peripatetici, Alexander Aphtodis aeus, Themistius, Simplicius commentariis adlib. r. de Coelo text. 36. Ammonius exposit. a praedicamentum substantia, Phialoponiis Distat. II. contra Proclum, docent, qualitates primas esse ipsas Eleamentorum formas, & differentias sub stantiales materiae primae superadditas,ut
Elementa coiistituant. SequunturAntonius Zimara lib. a. de anima text. IMBernii. Telesius lib. 2. de natara rerum
cap. zo. βω. Job. Riolanus lib. s.cipiis Physic. cap. . O s. Michaei Vc at nus in Collegio Phystico Distulat. A dist. s. Rationes adserunt: i) Differentia sumitura formis. Atqui qualitates primae sunt Elementorum differentiae. Ergo.
Σ Quodcunque dat esse rei, illud est
serma. At qualitates dant esse Elementis, ut Elementa non possint sine qualitatibus esse. Ergo. s) Actio omnis provenit a forma. Atqui per qualitates agiit Elemeta. Ergo qualitates sunt formae Elementorum. Hae illi. Verum non satis essic citer inferunt rationes istae. Nam: 1 Major vacillat. Latent formae, nec pol
286쪽
tur pro disserentia sumuntur propriae anfectiones & operationes. a) Negatur Minor. Qualitates illae fluunt proxime ab essentia Elementorum, sed non constituunt ipsam essentiam. 3) Qualitates sunt instrumenta formarum , non vero formae ipis. V. Statuimus proinde, sormas Elementorum nobis ignotas & innominatas esse. Qualitates vero non esse formas, rectὰ disserunt Zabarella lib. i. de Walitatib. Elementorum cap. 2. Accolo amineus lib. 2. de Elementis cap. s. Toletus
lib. 2. degenerat. ct corrupi. cap. a. quast. I.
Johan. Hellespontius lib. a. degeneratione cap. 6. 7. Et probatur: si omnis forma est substantia. Atqui Elementorum qualitates non sunt substantiae. Ergo non
possunt esse formae. Σ Nulla forma insensus incurrit. Atqui Elementorum qualitates in sensus incurrunt. Ergo qualitates Elementoru non sunt formae eorum.
Major constat: Inspice formam hominis , lapidis, metallorum, plantarum, &palpabis nullam. Inde sequitur a sortio-xi: Quodsi mixtorum formae sunt insen- stes, multo minus corporum simplicium formae a sensibus percipiuntur. 3 Quodcunq; duplicem unius rei constinuit formam, illud est absurdum. Atqui sententia de qualitatibus Elementorum formae loco tribuendis duplicem unius
rei constituit formam. Ergo sententia illa est absurda. Major nititur vulgata regula: Unius rei est tantum forma una. Minor probatus: Aqua est primum subj cium frigoris & humiditatis. An hic est forma duplex ξ Si non est, quae ergo ex alterutra est y Ambae aequaliter inhaerent
& denominant. Quodcunque intest
ditur & remittitur, illud non est forma. Atqui qualitates Elementorii intendun. tur& remittuntur. Ergo qualitates noti sunt formae. Major constat, quia formae non recipiunt magis & minus, sed post a sui in indivisibili. Min0r probaturi Calor alius prae alio validior est, frigus nunc intensius nunc remissius est. Et quanquam
Telesius i. d. cap. 27. probare conetur, formas materiales omnes accidentia esse,
hoc tamen falsum esse, ostendimus supra lib. I. cap. . disi. 3 o. seqq. Scilicet, omne corpus naturale formam substantialenta cessarib requirit, perquam in specie sua constituatu r. Accidentia vero tanquam posteriora substantiis, non possunt substantias ipsas constituere. VI. Docet Zabarella,craod Elemem dupliciter considerantur, semel absolui uti corpora naturalia de partes mundi continentes , quomodo istae qualitates sint effectus formarum nobis incognit, rum ; deinde relate,quatenus constituisunt mixtum, quo sensu istae qualitates imcipiant esse formaeElementorum , & libbeant rationem principit. Non esse hoc absurdum , quando jam olim notavit Themistius digress magna ad lib. i. Phys& manifestum est in rebus aliis. Homini enim quatenus est homo, filium habere est accidens separabile , idem tamen eiudem quatenus est pater , est essentiale. Alia competunt rei , ut abiblute sumptae alia eidem uti ad aliud relatae, libro de constitutionestentiae naturalis cap. 22. Eadem habent Franciscus Piςus lib. a. de Elimentucap. q. Caesar Cremόninus libro deformis Elementorumsta. 2. cap. 2. Respondeo:
287쪽
siderari, verum equidem est, sed quod Elementotum qualitates in misto con stitutae degenerent in formas eorum, dictum absurdum est. Quod enim per se accidens est, illud nullo modo substantia esse potest, quando mutatio rei unius in aliam toto genere diversam per naturae vires omnino impossibilis est. Sunt enim qualitates in accidentium genere , Elementa vero substantiae sunt, quomodocunq; consideretur,neq; enim conceptus
Metaphysici debet rebus ipsis repugnare, Nunquam igitur fiat, ut qualitates istae
transeant in naturam formarum substantialium. Elementorum sormae per qualitate velut instrumenta sua, res suas peragunt , dc mistorum operationes dirigunt, sed formae ipse non sunt, uti rectὰ nobiscum disserit Scipio Caesenas Clara-
VII. Tales sunt calor, jus,Humiditas, Siccitas. calor est qualitas, secundum quam Elementum calefacit. J Et calefaciendo attenuat,solvit, coquit, digerit. Hoc proprium Ignis est. Cibus in ventriculum
demistus a calore calefit, attenuatur, selvitur,coquitur, digeritur. Carnes in isbete ad ignem expositae calefiunt, attenuantur,solvuntur, coquuntur, digerun
VIII. Frigus est qualitas, secundum quam Elementum frigefacit. J Et frigefaciendo densat, adstringit, obstruit. Hoc proprium Aquae est. IX. Humiditas est, qualitas, fecundumqIam Elementum humectat. J Et humectando emollit. Hoc proprium Aquae est. CaprT IX. Is rLutum induratum post affusam aquam evadit mollius, & humore nimio madefactum dissiuit. X. Siccitis est quantas, secundum quam Elementum exsiccat. J Et exsiccando indurat. Hoc proprium Ignis est. Vestes humidae igni appositae desiccantur,humore
attenuato, ut in modum vaporis exsudet atque egrediatur.
est qualitas activa, congregans homoge nea&disgregans heterogenea. Frigus est qualitas activa, congregans homogeneadcheterogenea. miditas est qualitas passiva termino proprio dissiculter terminabilis , alieno facile. Siccitas est qualitas passiva termino proprio facile te minabilis,alieno dissiculter. Ita Arist teles lib. s. de Caelo cap. 8. text. 7 . 9 lib. 2. degenerat. O corr.cap.2.text. 8. Dicunt Interpretes, quod Philosophus definiat qualitates non absolute consideratas, uti Elementis velut corporibus simplicibus extra inixta insunt, sed uti iisdem, dum mixtionem ingrediuntur, conveniunt. Exemplis illustrare volunt. Calor ventriculi congregat , quae in unam chyli massam converti possunt, caetera uti excrementa segregat. Cera a frigore condensita lapillos,paleas,alsaque commista conjungit; tempore etiam hyberno frigus,lapides,lignum,stramina,ossa& terram madefactam compingit. Aqua te mino proprio dissiculter continetur,fluit ac refluit,alieno facile continetur, nimirum vase aliquo conclusa. Terrae se-boles lapis figura sua facile clauditur , alienos vero terminos non recipit, projectus in aliquod v s non figuratur ad V x vasis
288쪽
vasis figuram, sed figuram propriam retinet, Barthol. Kechermannus M. 2. D flem. Tu cap. 7. Sennertus Epironi. P s. cap. 1 Jacchaeus lib. 6 restitur. Physic. cap. 3. Rod. Goclenius lib. s. Dii putat. P0 P. D. dist. 19. so. Contarenus Venetus lib. s. de Elementis pag. 13a. seqq. Nos descriptiones illas partim alienas, rartim falsas esse censemus. Alienas, quia proprias qualitatum actiones omittunt. Falsas, quia effectus ille qui calori adscribitur,frigori quoq; competit. eisi gumenta sunt ista: i) Ubicunque propriae & primariae qualitatum actiones mittuntur,ibi definitio mutila est. Atqui in vulgatisDefinitionibus propriae de primariae qualitatum actiones omittuntur. Ergo Definitiones illae mutilae sunt. Minor probatur, quia calefacere, frigefacere, humectare, exsiccare sunt propriae ct primariae caloris, frigoris, humiditatis, siccitatis actiones. Regerunt: Cum qualitates manifestae per qualitates internas definiuntur,ineptum est, quia idem per idem describitur, Sennenus de Iacchaeus l.d. Respondeo: Atqui bonae definitionis leges in Peripateticora scholis promulgatae jubent, ut activae qualitates per actiones suas describatur, Matthias Flacius lib. q. Dialectica cap. 3. seq. Neq; verum est, iidem per idem describi, cum qualitates & ctiones differant toto praedicamento. XII. Neque valet effugium alterum , qualitates non considerari hoc loco absolute, uti operationes propris3 habent, sed respectire, uti operantur in mim. Et hoc feastu redie se habere definitiones rustata Generatio enim misti consistit in congregarione eorum, qua bomogeneasunt, atque in terminatione humidi cumsicco, Iacobus Zaba- rella lib. 1. de qualitatibus Elementorum
cap. 2. Definitiones haut debent propter externos respectus variari, ut praeferantur accidentalia in rebus, neglectis aliis quae rei ipsi per naturam pro
priam & evidentem insunt. Catertima forma ipsa fiunt segregationes & con. gregationes , non a calore & frigore. Ubique ad formam velut principalem causam recurrendum est, neutiquam vero in calore, frigore, aut aliis accidentibus subsistere debemus. Porro: a
Quodcunque non solus praestat calor, id proprium ejus non est. Atqui congregationem homogeneorum & segrega tionem heterogeneorum non solus praestat calor. Ergo congregatio homogeneorum & segregatio heterogeneorum proprium caloris non est. Major per se constat. Minor inde patet, quia ubique
viget raptus similium de fuga dissimi, lium. Flumina quae frigida lunt, etiam
homogenea congregant,heterogenea se
gregant, ad ripas ejiciendo cadavera&sordes. 3 icquid non omnis prae stat calor, illud non est proprium caloris.
Atqui congregationem homogeneorum& segregationem heterogeneorum non omnis praestat calor. Ergo c grogatio& segregatio illa non est proprium
caloris. Minor probatur, quia nimius calor turbat omnia , ct congi egat ipsa quoque heterogenea. Calida urina nec sedimentum ullum habe nec ullum aliud contentum, &verb sedinientum ad locum in mum non tam a calore propellitur, quod
falso persuadet sibi Zabarella IFb. i. te
289쪽
gIBER IV. seditarentum gravius es: sublimamento de nubecula, hinc distincta loca occu
XIII. Dicit Zabaressa: Si in aliqua cera indurata commisti sint lapides de paleae, & cera per calorem liquefiat, congregantur in fundo omnes lapilli, in si
perlicie vero omnes paleae supernatant, R in medio manent omnes partes cerae. Separantur igitur a calore heterogenea, ut homogenea congregentur. Rellou-
deo: In cera lapilli congregantur lapsu facto ad sendum , non tam ideo quod a calore propelluntur, quam quod ob naturalem gravitatem infimum locum petant. Impediebatur ante descensus ob cerae tenacis crassitiem , admoto igne solvitur crassities,& lapilli petunt locum naturalem. Paleae vero quomodo perceram ipsam adscendant, non satis clare apparet, pinguior enim & tenacior cerae substantia id non permittit.
sus ex se non praestat, id non recte ponitur in definitione frigoris. Atqui congregatio heterogeneorum non est ut eam frigus ex se praestet. Ergo congregatio heterogeneorum non recte ponitur indefinitione frigoris. Major constat,quia illi per acciden unt, non debent inseri in definitionibis, dicente ipse Zabarella I. d. Minor probatur , quiani berno tempore frigus non cogregat grana tritici, hordei,
avenae, paleas, lapillos,manentque omnia
illa distincta , sive frigidus sive calidus
fuerit aer. Flumina frigida evomunt cadavera, sordes & alia, devolvendo ad littus. Quoties vero frigus heterog
nea conjungit, alterius ope illud facit. Capy T IX. Isrscilicet per accidens, quando mador de humiditas in superficie corporum datur , concrescunt ea, dei frigore constringuntur heterogenea , ubi vero non
adest humor, ibi nulla prorsus fit copulatio & coiriunctio. Itaque corpora sicca, quamvis frigori exponamur, non tamen conjunguntur, uti in acervo diversiarum rerum videre est. Dicit Zabaresta: Si a frigore cera condensatur, omnia quae in ea sunt conjunguntur, lapilli, paleae,& conjuncta manent , donec a calore conjunctionem QIvente disseparentur. Re Dondeo : Cera fluida non caret madore , itaque colligantur lapides, ligna, stramina, paleae, quando a frigores perveniente constipatur fluor, & constringuntur una , quaecunque in fluido hactenus corpore exstant. Tunc inquam, frigus ambiens constringit ista, de per accidens conjungit.
X V. Addimus: sue) Quodcunque non sola praestat humiditas , id
Proprium ejus non est. Atqui su' te mino contineri dissiculter non sola praestat humiditas. Ergo suo termino contineri dissiculter proprium caloris non est. Minor probatur, quia ignis aeque, quin imo magis adhuc dissiculter suis continetur terminis, quam aqua. At humidus i Dis non est , verum siccus. Dicunt: Ignis difficultet servat terminos suos propter tenuitatem, Zabarella lib. i. de qualitatibus Element. cap. 7. Respondeo : Pronunciat Zabarella adversus seipsum. Undecunque enim sit, quod ignis difficulter continetur ali nis terminis , constat definitionem humiditatis vitiosam esse. Ita enim in-
290쪽
setimus: Rhiodcunque rei propter i nuitatem convenit, id non debet humiditati imputari. Atqui terminorum conservatio dissicilis rei propter tenuitatem convenit. Ergo non debet humiditati imputari. Perinde non admittimus illud, quod dicit Zabarella, per accidens hoc seri in igne, quod tac atque iocruat. Di verticulum est, quod quaerere prava eum coegit causia. Scilicet quomodo tenuitas per se,non vero per accidens igni inest, ita quoque effectus tenuitatis non quidem per accidens, verum per se competi tigni. 6ὶ Quodcunque non sola
praestat siccitas, illud proprium ejus non est. Atqui termino proprio facile contineri non sola praestat siccitas. Ergo illud proprium siccitatis non est . Minor
patet a natura oppositorum: Quomodo enim ob tenuitatem corpora naturalia
mutant terminos suos, ita ob densitatem conservam terminos. Lapis densus est, terra densa est , hinc terminos servant, di non diffluunt. Rursus: Omne si cum facile termino proprio continetur.
Atqui ignis est siccus. Ergo Ignis facile
proprio termino continetur. Conci
sio falsa est. Ergo laborant praemissae. Sed minor constat. Ergo cadit major. Hactenus ista. XVI. Quaeritur: An Elimenta alterentur 7 Respondeo: Docent communiter quod Elementorum qualitates propriae mutari & permutari invicem possint, ni nente eodem subjecto, ut tame Elementa ipsa nec pereant nec communicentur:
Aquam fieri calidam,quae in se frigida est aerem fieri siccum & frigidum, qui in sie
calidus do humidus est. Ita Conimbria
censes lib. i. de Generat. ct Corrupi. cap 4. quis. I. artic. I. a. Iacchaeus seb. 6. Institui. Pusc. cap. 4. Κechermannus
S. 6. 7. Beriabardus Morisanus commemtariis ad libros degeneratione ct corruptione pag. 86. seqq. Franciscus Oviedo in Chimsiu Philta tractatu de generat. est corrupti
Controvers. q. . se l. I. 2.3. 9 Controvers es'. q. S. 6. milh. Chabronui
Duncanus Liddelius lib. 2. Institutionum Medicara cap.s. FranciscusMurcia in Cursa Philo pari. q. pag. 2I.seqq. Arnoldus Sen. guerdus lib.3. Introducit. P f. cap. 2. Nostra sententia est, quod alteratio non sit tantum in qualitatibus mutatio, uti vulo definiunt, verum insimul corporis alieni participatio. Et mutatio illa qualitatum est,non quidem ut hae prorsus aboleantur,sed ut reprimantur, ne in sensus incurrant. Aqua ad ignem apposita calefit, id est,frigus aquae propria qualitas mutatur,non quod eam prorsus & qua actum primum deponat, sed quod propterigni,
culos in copia majore praesentes repri,
matur frigus, qua actum secundum , id est, ne per tactum sentiatur. Eandem ob causam aqua fervida vim urendi habet, expulsisque igniculis redit aqua ad frigus pristinum. Ni mirum, cum removetur a seculo , sensim exhalant igniculi, neque succedunt novi, & aqua post ejectum hospitem violentum , propriam qualitatem exercendo, ferit sensum, ut deprehendatur tactu. XVII. Contra vulgatam alterationem