장음표시 사용
441쪽
liab in mimer natomicis pag. 2I l. quod anima cum semine traductae sormat corpus organicum, domicilium suum. Rem probamus argumento isto :ffectus arguit causam proximam. Atqui effectus, nimirum corpus organicum, est sub tantia. Ergo etiam causa ejus proxini debet esse substantia. Haec vero notapo est alia dari quam forma. Porro: Ubilitat facultates animae, ibi est: anima ipsa. Atqui in semine foecundo sunt facultates adicia vegetativae. Ergo in semine foecunio est anima vegetativa. Major constat: Adjunctum proprium est semper&ubique cum subjecto. Minor: Virtussor matrix est facultas propria animae, teste Aristotele lib. a. de anima Ita facili negotio pro veritate adstruenda conficiantur demonstrationes. nod enim vittas sorinatrix in semine inest, conce-Zantomines; quod etiam anima ipsa in semine inest atque operatur, non possunt inficiari. Namque facultates haud debeat separari ab anima, cujus propriae sunt, & ob causam eandem non potest facultas propria inesse in subj ecto aliquo, ill quo non simul inest forma , aqua fluit L covenit facultas ista. XXIX. Denique cum ab operationi-besai causas proximas inveniendas via tela procedere licet, merito statuimus, asilaici in semine essiraciter inesse , quae suis isi eo operationibus manifesto se proiit. Argumentum est tale: Quicquid mi astu inest, illud in semine operatur. Atqui urina in semine actu inest. Ergo forma
in mine operatur.Proinde errant omnes, qui virtutem formatricem extra semen
utant quaerere. Est illa in semine, est cap PT X. anima ipsa semper negotiosa, nunquam
CAPUT DECIMUM, De Corpore vegetativo.
2. Operationes vitales. Solpitur exceptio.
. Bodiri opinio. 3. Partes simplices.
6. Partes perennes. 7. Partes anniversaria. 8. Flores ructus. 9. Cardani opinio.
I. orpus vegetativum est , in quo planta operationes phales peragunt. J Dum
vivunt, germinant. Germinatio est partim ab intertia causa, partim ab externa. Illa est aura salubris & blanda propter benignum Solis influxum,ut verno tempore germinent plantae, non etiam hyaberno. Haec est calidum innatum formae vehiculum, pro cujus aut debilitate aut robore germinatio vel citius vel tardius promovetur. II. Operationes vitales. J Vulgo creditur, plantas fere omnes nasci e s mine , quasdam vero citra semen nasci,' astrorum opera in locis desertis di for
442쪽
commistis , benigno calore temperatis, a quo forma inducatur in materiam idoneam , Barthol. Κeckermannus S. usum. Phys cap. a. Andreas Libavius pari. 2singularium pag. aio. seqq. Petrus Laurembergius lib. i. de cultu hortorum cap. 1 . inst. 3. Verum non minus iliae quam aliae semen proprium habent. Argumentamur: Effectus specificus requirit causam specificam. Atqui Jappae, tribuli, vinca pervinca & similes herbae sunt effectus specificus. Ergo requirunicausam specificam. Item: Nullum inaRimatum producit aliquod animatum. Coelum di astra sint inanimata. Ergo non producunt animatum , uti plantas &herbas,quae vivunt, augescunt, nutriuntur,p creant, occidunt.
MI. Excipiunt : Terra producit eas, nec tamen semina ibi est e deprehendeba tur ante. In saxis & parietibus sunt ri marcopiosae, intra quas materia putrida ex se propagat radices, plantae sutur ae rudimentum,concurrit aer nunc benignus, nunc corruptus, de humidum praesens ad generationem praeparat, Uechermannus
I. & ante illum Aristoteles tib a. deplan-ris cap. s. Respondeo : Multa fugiunt sensum, quae tamen ideo non debent negari quod sint. Terra saecunda materest, eamque Deus variis seminibus quaquaversum implevit , unde multiplicia gramina progenerantur. M ulta semina ventorum impetu ab uno loco ad alium transportari possunt, multa ab avibus in aere vagis sparguntur locis iis, ubi sim, les plantae hactenus non exstiterunt. Estercore suillo nascuntur solachi & car
3c ejecerunt per intestina. Quod actsursum provectus & humido conclusus ad corporis animati productionem ne quaquam sussiciant, in manifesto ei. Nihil vitae inest in Elementis , & tumen vitae compos debet esse causa gens, quae formam progenerat, quae que corpus suis eleganter distinctum pari bus nullo bercore aduallo ef
IV. Non dissimiliter Bodi Q. stitipes proveniunt maxima parte syonte ab illa vi quae terris & terrestribus corpω-bus, puta saxis, naturae munere & c0im cessu tributaest . caetera seminibus, ta dicibus, propagatione, insitione, inocillatione, tib. I. Theatri natura pag. Y75 Atqui naturae munus ineo consili quoi plantam omnibus numeris absolutanata semine producat, Genes. I. II. Ir. in satis nudis enasci plantas, assiurdum est, qua cunque enim plantae innaseuntur satis,
terram subjectam habent, in qua separarecipi & radices firmari possint. Etique vera sunt illa Bodini: Postquam homo descivisset ad peccatum , Deusi pose
tantum frugum proventum ademit teliris, ut hominum libidines illa curanti nueret, eosque ad victi imparandum re
ligione quadam obligaret, i. d. Notunenim est, quod terra integra non prode xerit fruges sponte, verum ex semine, quod a xelictis in agro frugibus prore niebat, aut quod hominum manibus ili jectum spem frugis novae facere poterat,
V. Dividitur in parus sim Dei e
compo sitas. Simplices sunt Ure,nerri, chystiine ulla, um,cortex. J Fibrae suntlandiu
443쪽
radicibus , per quas alimentum attrahunt. Ner vi sunt, per quos succus alim alarius distribuitur ad partes quasiacitaque,unde incisae herbae & arbores huciarem destillant malac sapidum, nunc in spidum. Cato est pars trunci internt ullam & corticem media, nervis seu ν ais distincta , a , idbstantiam plantae coa ervandam. Medulla seu matrix est intima pars trunci, instar cordis in animali, qua calo vitalis continetur. Lignem est corpus duru ac sissile. Cortex est pars crassior, quae ambit tegitq; plantam, ne partes ejus tenuiores laedantur. VI. θονφο ita unive peremes arctam ni mae. Perennes sunt rarix, caudex, T.
Ris, urculus. J Radix est pars infima,
plantaeq; inutrimemu de terrae visceribus ansabit& aliquo modo con quit Caudex seu truncus est per quem planta consiligit terra, commulae vehiculum alimenti ad partes omnes. Ramas est pars di fata a caudice velut brachium, ad stores' fructus progenerandos; Sarculus et pars tenuior in ramo.
partes integrantes ita in uiat rei, ut cum sunt ablatae, imperfectionem adferant: dies vero do fructas sive insunt plantis, si e non insunt, de plantarum integritate
post adimunt a) Quia partes integrantes non subeunt eas vices ut pro tempore delabantur& recrescant, quod
in fioribus & fructibus contingit 3
Quia soboles in animantibus inter es da matris numeratur, &tamen non est
matris sars integrans. Pari modo flores CAPUT X. 3Ia& stuctus non quidem partes, sed effectus arborum sunt, lib. 4. Institution. Physic. pag.7o8. 7O'. Verum non proc dit illatio , quatenus partes sunt&simul effectus. N ova obedientia est integrans pars poenitentiae , est quoque ejusdem effectus. Conclusio est pars argumentationis perfectae, est quoque effectus jusdem. Liberi sunt pars Ecietatis domesticae, sunt quoque effectus ejusdem. Rationes facile solvuntur. i) Si prorsius non insunt folia & fructus in arbore, tunc cum per leges naturae inesse debent, quis neget imperfectam arborem esse ξ Nec enim vegeta arbor est, sed arida & vigore suo spoliata. Quod non semper insunt, ab ea lege est quanatura sancivit. G Di versae naturae partes esse, quid vetatroslicium partis debet spectata, quod est int grare totu. Tam vero folia & fructus ad
integritate arboris vegetae requiruntur ,
quam rami & surculi. 3) Quod biberi sint
pars domesticae s cietatis, non debet negari ; quod matris unius effecta sint,falsum est. Suntque folia velut praesidium m)nc germini, nunc fructui adversus impetum radiorum Solis. VIII. Flores potestate cuntinent fiuctum, & tempore suo fornaant , ut cum succellu maturescat in pediculo, per que imbibit liquorem a surculis. Tendit enim Nautira uti alias, ita nunc etjam ab imperfecto ad pei fectum, a flore fructus rudimento ad florem ipsum , facilisque
est in efformatido flore, operosa verb&tarda in perficiendo fructu. Fructus nunc semen nudum est nunc semen cum carne est, ut plantarum propagatio fieri possit. Nudum semen est in herbis, semen
444쪽
men cum carne est in pomis, pyris, cera- est, quae cum senescit, muscum non prosis,prunis. ferat, & indicium est arboris senescenti
IX. Dixerat Cardanus, quod solia cum musco tegi incipit, ait Fabius
sint vice praesidiorum, lib. 8. desubtilitate lumna lib. s.stirpium minu3 cognitarum capia 68. Negat Julius Scaliger, &pro- i58. Issi. 16o. Attrahuntur per radice pter ornatum in arboribus esse conten- variorum graminum semina, quae dodit, ruit. 177. ρct. s. o lib. a. de plan- rnum in arbore senescente facilius erum-tis pag. 3. Non tam recte,quam uno punt propter ligni invaletudinem, quassi contradictionis studio. Natura specta. in arbore valida hactenus, in quo est ea. vit utrumque in crinibus & pilis animan- rissimum lignum , ut semina herbarentium, nempe ut corporis decus augeant, intus comprimantur. Patithr a massid&contra externum sive frigoris sive ca- arbor, uti a scabie corpus humanar. loris impetum defendant. Vitibus de- Namq; praeripit arbori caeterum invalida dit Natura pampinos latissimos, quibus nutrimentum,ut mag1s etiam debilitetur, uvae contra Solis ardorem & pluviae fri- & insectis praebet commodum habita.
gora defendantur,ne laedant,&benignus culuit,a quibus cortex arroditur. Sta.
succus in eis conservetur integer. 4od gus est excrementum solidum , inlatidem videre licet in plantis, quae molli spongiae plantis adnascens, Lacrymael
temperamento praeditae sunt,in alno, co- humor crastus e plantis sua sponte ei srylo, sambuca,tilia,ulmo, cucurbitis, me- dans, ut gummi, resina, viscum.
loinibus, quaeque omnes habent folia am- XI. De visco produnt Athenaeus litplissima, a quibus contra Solis vim defen- 6. Dignosophist. Theopras ias lib. I. e dantur, ne propter laxitatem pororum plantarum cap. Go lenius in calidum innatum affigatur. Et hae plata- mentis ad mysticam Sei elii pag. 3' - itarum partes sunt, quarum aliae magis, turdus percacat arbores, unde vi celaaliae minus necessariae sunt. Sunt plan- propullulet. Id commentum esse, do
tae,quae omnes partes habent, sunt etiam celat Julius Scaliger Exercit. i68. Sta quae aliquas habent. nerius lib. s. itom. Phyl palgi O. Jo X. Excrementa fiunt muscus, fungi, ct Ronodaeus lib. i. de materia medita Iacryma. J Haec non proveniunt a semi- cap. u. Nascitur enim in arboribus, tili ne & forma specifica arboris, sed a for- cet in castanea, in quibus turdi nunqammis subordinatis , quae in plantis nobi- consistunt& de ramusculis iis prout lioribus loco materiae proximae,& sub- nit, in quibus tu rdoriam finiis adbarbjecti formae specificae fiunt. Muscus estex- stere nequit'; demum oritur surculo crementum herbacium , instar lanuginis flammo propullulat, in quo ne tran- in corticibus arborum pronascens, pen- quillo aere stare quicquam detque ex arboribus instar florum & potest. pilorum, ex populo, quercu, picea, Odo
ratus o pulcher 8, imo nulla fere arbor
445쪽
a. Berba alimentos. 3. gerba medicamento a. q. seria calidae.1. Eerba neutra. o. Berba nos .
I. Derba est planta tenui caule foliata sapioreniens. J Differt ab arbore, velut specie opposita, quod arbor non quidem in folia, sied in itipitem protinusvergit. Scaliger inquit: Herba con-xeait cum Cremio stipitis unitate alivando , uti brassica ; nonnunquam cum Frutice stipitum multitudine, uti l laniculum ; alias cum eorum neutro,
uti differt semper & omnis, & ab omni- besalio proprio discrimine. Solanam- ut statim sundit ab radice folia, prae
terea bina prima, quae cunctis commu-hia, illico seminis pulpa prodeuntia, uniastinia radici. Nam& arbor,&cremi sim, & frutex continuo ab iis foliistiunt stipitem : herba omnis instipersulta: procedente vero tempore etiam stipiten, quaedam, quaedam nullum un-
quam fixemt. IS9. Paucae sunt, quae non habeat caulem uti carduus & mandragora.
1nentosa,vel medicamentosa, vel neutra. Alia mentosa est, qua gratum cibum praset hominibus. J Estq; vel fruges, vel olus. Fruges sunt herbae sativae in agris nascentes. Suntque vel frumentum, vel legumei . Frumentum est, quod spicam profert in culmo. Talia sunt triticum, hordeum. saligo, avena. Legumen est, quod granum in valvulis & siliquis fovet. Talia sunt oryga, milium, lens, pisum, faba, cicer. Olus est herba sativa in hortis plerumque nascens. Tale sunt brassica, spinacia,lactuca , beta,portulaca, malva, c pa, porrum, petroselinum, cucurbita, pepo, melo,stagum, raphanus, cucumis, allium,nasturciuria, lupulus,asparagus.
III. . I edicamentosa es, qua remedia commoda praebet in rebus hominum. JEstque vel peregrina,vel domestica, utraque vel calida, vel frigida. Peregrina est,
quae foris nascitur, uti aromata varia, crOcus,Zingiber, Zedoaria, galanga, acorus, muscatum, calamus, cariophylla, piper. Domestica est, quae in hortis nostris provenit. Tales sunt absinthium, bugiosusum, fumaria, anethum, borrago, chamae- metum, iustilago, betonica, melissa, sal viasorniculum, ruta,chelidonium, urtica, acetosa, hyacinthus, solanum, artemisia, abrotonum, trifolium, quinquefolium,
angelica, scabiosa, hypericum. Calidae
sunt nunc actu, nunc potestate. Actu calidae sunt, quae primo contactu qualitatem insitam nobis insinuant, uti urtica, quae manus attrectantium protinus adurit. Potestate calidae sunt, quae magis reconditam qualitatem habent, ut ad insinuandam illam opus sit causa externa.
446쪽
absinthium, fumaria, habent caliditatem veluti sepultam. Quod enim optum tave papaver nigrum frigida qualitate gaudere putat Johannes Fernelius in Methodor dendi lib. I. cap. In I. hoc inquam non est vero simile , quia amarum&acre est, vellicat linguam, incendit fauces, excitat sitim, facile inflamatur, odorem gravem habet, sudorem ciet, dura emoli se omnia satis arguunt, calis dum esse,non veto frigidum. I V. Caeterum quare herbae aliquae potestate calidae sint, inquirit :Dicunt, .rit, vinum& piper habere frigus actuale, sed calorem virtualem, tactu enim sentiuntur frigida, sunt tamen maxime calcfaetiva, cujus discriminis rationem cum ego saepe a Medicis pluribus inquisiverim,nunquam tamen ab aliquo intelligere potui, ipse autem arbitror, eam
sumi pone ex iis quae pr xi md dicta stant. Quamvis enim illa plurimum habeant
caloris in sua temperatura, is tamen calor absconditus est a contraria qualitate, cui est commixtus, sed si ab aliquo externo calefiant, ut a ventriculo, exciratur etiam calor intcrnus, & ei adjunctus calor ex ternus reddit calorem unum magnum &valde senstein, ita v t postea illa majorem ventriculo calorem retribuant, quam ab eo recipiant, lib. 1. degenerat. O corrupi. cap. 9. Nimirum habent in se calorem. Quod vero non sentiatur protinus calor
iste,a frigidis partibus est, quibus calidae
quaquaversum obvolvuntur. V. Neutra est, quae nullum certum usum
praebet apud homines. J Quae colore atque odore tantium oblectat, uti sunt varia gramina, quibus jumenta , ferae aliquaeivolucres plurimae vescuntur
VI. Nociva est, qlla hominam paletlle 'novi tidit. J Tales sunt aconitum, ciessu,
napellus, veratrum, esula, nec Do papaver
nigrum,de quo vide Iohan. Foraeli uini methodo medendi lib. 6. cap. 1. Sennes tilia lib. 6. Me ic. Pracit pari. 7.ca . I. Et ὀ mnibus consule Plantarum historiam amplissimam, quam Johannes Paulli ius evulgavit.
I. Definitio arboru. 2. Gerbor frugifera. 3. arbor erilis. q. Anseres arborii s. Sententia vulgaris 6. Refessitur. I. A Ebor est plantara a cum gnoseoproveniens. J Arbores ma ni tudine stuperant animalia cuncta. Va zitatem elefantorum & immanitatein celo. rum admirantur homines, at mira masi
arborum est magnitudo. Quercum vidit , longitudine pedum circiter septuaginta quinq; Exercit. 166. Apud Iados tam allic crescunt arbores,ut non p0 sint telorum jactu superat i, Plinio scribta te. Et eodem teste, aevo ipsius platanus iaLycia fuit, cujusti uncus erat similis ὀρ- micilio fornicato, in circi amse retia peduoctoginta, lib.12. histor. natur. cap. i. Cael rum arboris nomine venit nobis non solum quercus aut tilia, sed rubus etiam ac spina, quae frutices vulgo appellantur II.
447쪽
medam seu homines seu pecudes. Et suaviorem fructum quidem ferunt arbores mediocris aetatis, quae tantum generationi non etiam augmentationi incumbunt. Juaiores estores habet fruetiam crudioremfluia tum augmentationi, tum generationi,operam dant, adeoq; fit ut uni actioni intentae arbores prompte magis
e ciant, quam pluribus actionibus dedita, a quibus magis etiam Ciccus dispergitur. Tales sunt pomiserae, uti pomus, pyras, cerasus, prunus, citrus, persica punica, nes pilus; Bacciferae uti vitis , olea, laurus,morus, uia erus, myrtus, palma,
ficus ; Nuciferae, uti corylus, juglans, robur, ilex, fagus, myristica, pinus, castanea.
li I. Sterilis est, quae ctum nisum edit.Jξ uidem Timotheus Brigilius aura d- ω'sti ad Physicum Scribonii pag. D. 8. obtendit quod non dentur arbores steriles,&ration os addit: 1 Quia salix,berula, alnus, ulmus producant etiam fructus, quamvis non a deis notabiles. sa)quia omnes arbores propagantur e semine suo, ad ebq; non est aliqua sterilis. ille. Verum priorTatio solvitur facile, quod non liceat in eis repexire fructum cibo aequalem. Posterior laborat sallacia etsi vocationis.Fructus nunc idem quod strata est, nunc semini contradistinguutur. pr ori modo arbor nulla sterilis est, dia semen habent omnes, a quo propagantur. Posterisi e sensu steriles sunt, qua semen quidem habent, a quo propagantur , non vero tale quod in usum cedit hominibus, uti salix, platanus, fir
xinus, populus, tilia, betula, ulmus, ce
IV. sunt etiam plantae & arbores de quibus vulgo creditur, quod procreent a nimalia viva. Anserum aquaticorum genus aliquod in Scotia & Anglia nasci ex arborum foliis deciduis, quos Bernicias vocant. scribunt Hcctor Boethius, Gaudentius Merula , Sylvester Gyraldus , . 1lhelmus Cambdenus , Abrahamus
Ortelius, Buchananus, Munsterus, Ca danus,Joh. Bodinus Bartholom Kecke manus,quibus fidem comodant Athanas Κircherus lib. s. de Arte magnetit a piri t. s. capta. Taurei lustrari. I. de rerum aeternitate pag. 3Ο. Antonius Miraldus Centuria memorabilium ρM.18Johan. Baptista Potata lib. 2. Magia natura cap. 3. Eusebius Nirern bergius lib. 3 .hi stor.natur. V.F. An dreas Libavius lib. s. de origine rerum pag. 33. 336. Petrus Bertius in Tabulis contra liis lib. . pag. Ior. Io3. Scilicet in Quinquel densi regione, Orcadibus 5 Hebriadibus Insulis, inec non inAnglia ad Tamesia, arboribus in ripa enatis, ut ramis pertingant ad aquarum superficiem , unde
soli a decidant, adhaercre conchas minutulas, rotundas, extrinsecus albas, quae ad maturitatem perductae generant ex se
aviculas, atq; istae porrd innatando aquis victum acquirunt. De arboribus inprovincia sicliuen ad lacum quendam consitis, refert Martinus Martini io Biante Sinico pag. 6 Uaod proferant flores, quiq; temporis successu in aves mutantur' Verum qu facile credit, Acile decipitur. In locis peregrinis fabulas multas inter vera aliqua dubiis relationibus misceri,novum haud est.
448쪽
V. De senticis mergis alii aliter sive
reserunt sive fabulantur, nasci ex pomis, exfoliis arboruna, e putridis lignis navium. Hector Boethius non tam ex pomis, quam ex mari pronasci anseres illos exi-uimat. Mari enim vim illam procreativam inesse censet, unde etiam ab Homero & Virgilio pater rerum appellatum sit. Idque ut obtineat, varia exempla adducit. Si lignum, inquit, in mare id projicias, temporis tractu primum in eo vermes excavato ligno nascuntur, qui
sensim formati capite pedibusque atque alis plumas postremo formant, demum
anseribus magnitudine aequales, cum ad aetatem justam pervenerunt, coelum petunt avium aliarum more remigio alarum per aera delati, lib. I. des iptionis Scotia. Trabes etiam ac naves saepius inanseresmutatas recenset, ita ut primo multitudo vermium apparuerit, donec temporis successu anserum perfectorum numerus egregius provenerit. Fabulosum
esse, jamdudum monuit Ulysses Aldro-vandus in ornithologia lib. I9. cap. 23. &recentissimus Scriptor milhelmus Ha veus libra degeneratione animalium ex oro pag. 37. confirmat. Leges suas observat natura,& in anserum, & in lignorum, &in pomorum generationibus, ut numquam ista confundere,& quidvis ex quo vis producere velit. V l. Fabula inde nata est, quod culla nautae passim circa Orcades & Hebridis,
totoque mari Caledonio viderent iussa merabilem copiam anserum , illorumve,rb locum natalem ignorarent ; credere vellent &persuadere aliis , quod de coss.chis & putridis lignis per mare illud dispersis nascerentur, cum tamen in de et tis illis scopulis & alibi ex ovis communi lege nascantur. Ita recte pronunciant Antonius Deusingus Diutriba de an et HScoticis,& molis . Franetiuspart.r. his .animal. cap. 2 o. Notum est, quod Get
hardus Veren Amstelodamensis is stri ptione navigationis siua in Cinnam, & pulleum Carolus Clusius in Auctario exemi corum testentum, deprehenses fuissea . um istarum nidos, ova, incubitus aput
Insulam Crucis in mari Cronio. proinit fabula est,quod de lignis putridis ena H tur, & verum est, quod dicebant Vete.
res, nervos atque at tus sapientiae esse, non temere credere.
449쪽
I. Desinitio animalis. r. Cardamur estitur. s. Silpitar objectio.
I. A Ni malest eorpus animatum sin- iuni. J Tan o igitur praestantius fuerit quam est planta,
sensitivam addit. Nihil enim inest in plantis, quod animam sensitivam arguit,
quicquid etiam conetur Hieron. Cardanus, ut o endat, in plantis inesse quandam imaginem sensuum, lib. 8. desubtilitate rerum pag. 224. Rationemajfert, quia se mutuo amant, inutio oderunt, vitis & o hya oderunt se,cucumis oleam fugit, &xitis amat ulmum, myrius consita adpunicam malum reddit eam fructuosiorem, odoratior ipsa, utraq; mirum in modum laeta provenit & luxuriat. Sic ille. Eratq; sententia illa Veterum quorundam, An xagorae & Empedoclis apud Plutarchum lib. . deplacit. hi ophor. cap. 26. Recte
vero consulat Julius Scaliger L Naturales sunt affectus, qui in plantis in-
sinat; non vero appetitus animales,qui ab anima sensitiva oriuntur. Praestantius est, quod praestantiorem habet formam, praestantiores operationes. Atqui omniabus illis praestat animal, videt, audit, movetur loco. Nihil tale est in plantis. II. 0M notentur partes, jecies, cta juncta. Partessiunt animasentitiva ct corpus. Species fiunt brutum ct homo. Advuncta unir stiratio exiti. J Quod homo veredicendo possit vocari animal, negat Hi ron. Cardanus lib. II. desubtilitate rerumpet 3 o. Nos argumentamur: Quicquid vita, sensu & motu praeditum est, animal est. Atqui homo vita, sensu&motu praeditus est. Ergo homo animal est. Regerit ille : Limitanda est major, quicquid vita, sensu & motu tantum praeditum est, animal est. Sed homo praeter omnia ista habet aliquod proprium , mentem videliacet , animam tuam. Declarat per simile: Eadem ratione colligi possit, hominem& quodvis animal esse planta,nam quodcunque nutritur & vivit,est planta. Atqui omne animal nutritur & vivit. Ergo ani-
450쪽
mal est planta. Nimirulimitanda est propositio: Quicquid nutritur & vivit tantum , nechabet animam sentientem , est planta. Restondeo : Confundit naturam generum & specieeum. In posteriore Μllogismo recte negatur & limitatur Major , nec enim vita sive anima vegetativa
est forma specifica plantarum, sed convenit duabus speciebus disparatis, scilicet plantae & animali. Quicquid ergo vivit& nutritur,id non semper planta est; potest animal esse, semper tamen est corpus vivum. In priore Syllogisino nulla o ius est limitatione. Namque vita & senu praeduum esse est forma specifica animalis , quae convenit duabus speciebus
disparatis, brsto es homini. icquid
ergo vita & sensu praeditum est, non statim est brutum,necstatim est homo,semper vero est animal.
positae sissi se invicem non possunt collo cari. Animal dehomo sent species oppositae. Ergo non pollunt sub se invicem collocari. ReblonΔαL1celsormae animalis&hominis differant, atq; opponantur sibi, Monetame est oppostio ex adversis,ut sint formae specificae; verum est oppositio ex disparatis,ntsint forma generica & speci sca. Quae vero se respicium: uti latius&angustius, illa praedicantur de se invicem, uti constat ex praeceptis Dialectices Σ)Omnis forma speciei continetur stib forma generis. Atqui intellectus est forma hominis,velut Deciei. Ergo intellectus continetur sub forma generis, nimirum
sensu, atq; ita sensus intelliget. Moondeo: Quoddam sentiens intelligens no magis absurdum est, quam quoddam sentiens
esse hominem , enunciato concretim.
Namque sensu abstractivo, sentiens qui tale non potest dici intellectum habere, nec potest dici homo esse. Recte igitur dico, quod omnis homo est animal, 2 quod omne intelligens sensu praedituasit. Nimirum eo modo, quo species continetur sub genere, ctiam forma speciei continetur sub formageneris. Neque nitra anima inferior defraudata est faces. talibus animae superioris : sed habet mmnes has , &praeter has etiam alias proprias& peculiares , a quibusprovet illa: operationes eximia .
et . Soli untur obiectioner. 3. Divisio brutorum. l. o Rutum est anima irrationale. J Ani, D mal est quia corpus animatuini est. tiens est; irrationaleest, quia ratiotieta,rct. Solus homo rationalis est, utp0te qui conditus est ad imaginem Dei, cujus effectus est ratio, Genes. I. 26. 27. Veterum nonnulli, Democritus, Plutarchus, AElianus, Cicero, Porphyrius adserum miran Jahmitoriam opera. ut eis particu lam rationis aliquam tribuere possist. Qiuibus hoc permittunt Laurentius Valla lib. 3. Dialactica, Francisicus Vallesius iis Philosophia sacra cap. Johan Bodinus lib. Theatri natura pag. 437. & virportentosi