장음표시 사용
451쪽
LIBER VIII. intenti Thomas Campanellam , sem
furem c. p. 23. Hieronymus Rorarius Ero quod bi uta utantur ratione, Michael Ua senus in ii si Phi 'bis pq ' - . verum nullo cum successu. Ha bciat quidem bruta e usmodi sensum communem & phantasiam accuratam , t ob eastatum tempuramentum, & spirites animales puriores ; sed rationem vel intellectum non habent quam sacra: Iiterae expressim iis denegant, & homini soli νelut privilegium eminens assignant,
ivt. ut iam ' Habet ergo rationem. 'an ea: Novit Deus, unde versio istam Romana Biblia irrepsin Z Aliter cit in Ebrao: Vel quu dedit menti intelligentiam Nimirum uti dixerat in praemissis, quis posuit in renibus lapientiam Z Vim con i ii ponunt Hebroci in renibus, Dalm.7-
lo. Ier . . IO. cap. II. IO. Apocal. i. 23.
Nihil occurrit de gallo. i) Nullus est
sensus,iaisi cnm ratione conjurictus.. At- ut bruta sensum habent. Eigb etiam rationem habent. Γ Jondeo Major est sal a. s; Bruta co: rip natur furore& delitio. Ergo praedita sunt ratione. Aut e- cedens constat exemplo canu , luporum, equorum, simioruin, ovium. Eustondeo: Negatur consequentia, neque enim delirium supponit rationem. Ne homines quidem delirant secundum mentem abditam & ipsis propriam, sed hoc accidit illis quoad sensius internos, & phantasiae actiones, quibus etiam utuntur bruta. Delirium & furor sunt corporales morbi, neq; per se laeduint quicquam nisi corca P PT II. 3 poris actiones,mentem vero non attingit laeso, nisi per accidens, ut usus rationis impediatur. Quia dum in corpore est, ministerio sensuum utitur. III. Suntque vel perfecita peti perfecta. Perfecta sunt volatilia, natatilia,gr ilia, reptilia. ImperΡ sunt infecta J Testatur Scriptura, quod creaverit Deus reptile, volatile, cetos magnos , & jumentas quodque Salomon Rex inclytus libros conscripserit de jumentis, volucribus, reptilibus & pistibus, Genesti 2O. 2I. I. Regum. 4 De insectis non addunt Origines , quae novum brutorum genus constituunt,. sed ab initio prodiissi noniti
sUM MARIA. I. Definitio animae sensitiva
3. Operationes sensiti . . Facultates Hin. . Solam: tur ob edimus 6. Disserentia facultatum. 7. Solpuntur objectionis.
I. Nima sensitiva est forma brutorum, quά cognostym ct loco moventur. jDe hac oti indum est idem, quod de anuma vegetativa monebamus. Genus est
animal, de sub se comprehendit species multas bratorum. Ergo forma generica est , & plures formas specificas infra se collocatas habet, canis , leonis, equi,
452쪽
INsTITUDO NUM PAT SICARUM equi, ovis. Quae non possunt nomine proprio exprimi,inde est, quod definitiobrutorum fiat per animam sensitivam. Dicitque conceptum quendam genericum & communem, sub quo continentur varii gradus diversarum Armarum specificarum, qui tamen omnes non excedunt animae tensitivae gradum. Combacebis ait: Is vero conceptus non est conceptus genericus, sed conceptus colle
ctus aposteriori e diversis formis specificis, ita ut in quibuscunque animantibus aliquid sensus videretur inesse, iis etiam
anima sensitiva tribueretur, lib. q. yy Par. cap Verum non adfertur causa ulla, ob quam non liceat dicere Logico S Metaphysico sensu, quod sit conceptus genericus. Dicit, quodsit collectvi a posteriori. Atqui conceptus generici isto modo colliguntur. Quamvis enim genus sit natura atque essentia prius quam species, tamen species sunt priores tempore & existentia , duratione sunt pa
sica communis,vel conceptus genericus,
tum necessario quicquid conveniret vel communi formae,vel generi, idem singulis vel sormatis vel speciebus ex aequo conveniret. Quia vero animalia alia nunc sensit aliquo, nunc facultate aliqua destituuntur, inde patri evidenter, non esse conceptum , qui singulis a priori conveniat, sed qui e singulis a posteriori fuit collectus, i. d. p .s 88. Respondeo: Conveniunt aequaliter omnibus brutis, licet aliis evidentius, aliis obscurius, quomodo operationes hujus & illius animalis nunc validiores sunt, nunc imbecilliores Neque enim species ulla dantur, in quibus non liceat observare gradus operationum , respectu habito ad sensus nostros, qui saepius caligantia plurimis.
dens erit , partim si naturas animantium, partim etiam si operationes invicem comparaveris. Et naturas quidem con siderando, nihil quoad sit, stantiam commune esse potest leoni & muscae: quoad Operationes vero , nihil commune habent aquila & talpa in vilia. Ut omnino certum sit , in nullo conceptu uni voco ratione animae sensitivae ea inter se coa- venire , l. d. pag. 1δ9. Respondeo: Ani in a sensitiva perinde inest in musca tileone; operationes eaedem insunt, quamvis non paris evidentiae in aquila & talpa Neque enim talpa prorsum coecutit, sed debiliter cernit, & per tenebras, in qui
bus amat degere. Hinc tamen non evin
citur differentia specifica, caeterum senexa se juvene differret, quod nunc invalidi acie videret,olim visu perspicaci value at, Genesar. I. Proinde est conceptus univγcus. Quod vero Combacchius persuadere vult, esse conceptu anahu, multum fallitur.
Non enim visus talpae de pedet a visu aqui lae, qualia sunt in Analogis, & prolixe docet Franciscus Suarea Dissuto taphyri et,
moscens, petens,ct oco movens. J Recurrit quaestio: Quomodo facultat s illa ab anima, ct interses disseranti Respondeo: Satuunt Zabarella libro de facultatibus anima cap. s. Con imbricenses lib. 1. de anima cap. 3. qu . q. artic. 2. Javellus lib. a. de anima quast. i 8. Scheibi erus pari. I. de anima Distulat.
453쪽
LIBER VIII. CAPUT III. Di sitit t. 3. dist. 27. seqq. quod realiter
differunt, secuti Thomam Aquinatem pari. I. Amma Theori. quaest. 78. art. 2. Et rationes proserunt: I) Accidentia omnia differunt realiter a substantia. A qui facultates animae sunt accidentia ejusdem.Erguerealiter differunt ab anima.
a Non potest esse, ut unum idemq; secundum idem determinetur ad plures ctus realiter diversos. Atqui anima determinatur ad plures actus diversos realiter.
Ergo non fit hoc secundum idem. V. Facilis est solutior si) Major tantum valet de substantia materiali, qualis est compositum, non vero de substantia spirituali, quae per influxum substantialeagjtquaquaversiis, qualis est anima. a)Omnes potentiae sunt ab uno principio,
nimirum quatenusab anima emanant, licet diversae sint cum terminantur in organis corporis, per quae operationes siuas
efficiunt. Dicimus igitur cumJohanne
Scoto lib. r. statent. dist. 16. quaest. I. Francisio Oraedo Dissutat. s. de an afui. 2.
Hultado de Mendoeta Di φ. q. de anima flat. 4. Roderico de Arriaga. Dissutat. . omnia fessi '. quod formaliter sive ratione tantsim differunt. Ratio haec est:
Nullum subjectum in se perfecte simplex
habetaccidentia realiter distincta. Atqui anima sensitiva est subjectum in se perfecte simplex. Ergo anima sensitiva non habet accidentia realiter distincta vel ab ipsa,vel inter sese. VI. Quaeritur porro : an facultates
fasiti in disserentibus sterie corporibus Gnimatis disserant specie 3 Respondeo: Facultatem visivam bestiae a facultate visiva hominis , & facultatem vilisamaquilae a facultate visivi bovis differre spe. cie ait Julius scaliger Exercit. 346. Rationes adfert: Quia in bruto provinit facultas visiva ab anima sentieniate , in. homine provenit ab anima rationali quae superiorum formarum potestates in se continet. 1) Si visiva facultas in aquila & bove non differunt jecie , non etiam specie different istorum animae. Absurdum est posterius. Ergo S prius. Connexum patet: Eadem est ratio animae&potestatum ejus. Hac ille ,& cum illo Vopiscus Fortunatus Plena pius lib. . de Fabri o si cap. gr.
vuntur. Facultas visiva non proveniea forma Jecifica hominis, bovis, aquilae , sed a formagenema, videlicet sensitiv , quae est Arma propria animalis,&comis muniter praedicatur de homine ac bruto. Dicimus ergo cum Zabarella Ebro de facultatibus anima cap. 6. 7. 8. 9. Antonio Ruvione commentari' ad lib. a. de anima
pag. I 8o.quod non differant specie. Quia enim animae ipse, a quibus proveniunt facultates istae, non differunt specie, ideo neque ipsae facultates specie different. Connexum patet: Uti se animae habent,
ita se habent quoque facultates earum. Antecedeos probatur : Natura animalis illa quae inest in aquila, non differt specie ab illa, quae inest in bove, sed
respectu ejus bos & aquila conveniunt. Ergo nec differt anima sentiens hujus ab anima sentiente illius. Emd nec facultas visiva hujus differet a facultate visiva illius. Argumentum tale est: Ita quo aliquid essentialiter & per se convenit cum alio, per illud nequit essens s tialiter
454쪽
aquila in animalis. naturae essentialiter 3 per se conveniunt. Ergo ratione ej' non differunt. Adeoque refellimusram proprio ipsius decreto Si omnia specierum differrent specie, nihil esset jecierum commune, nullum genus, nulla univeiulis natura, Exercitat. 3O7.
CAPUT ARTVM, De Sensit in genere
a. Sensuum origo erebrum, 3. Confirmatur per rati es , -
12. Sed certas suum, a 3. Solpitur instantia. I . Solvunturobiectiones. 11. Sensus externus.16. Sensius in bruto, in homine, I 7. Testimonium Scali . L. T acutitas cognosiens alio nomine dicitur. - Sensus. Sofus e t facultas anima,
qua cognostis sensibilia. J Disputant invu
cem de natura sensus , an sit actio rei passis 3 Et vera decisio est, quod sit actio, uti ratio evincit: Omnis oper
tio vitalis provenit ab anima per mo. dum actionis. Atqui sensus est ope ratio vitalis, non secus. quam nutritio& auctio. Ergo sensus ab anima pro venit per modum actionis. Passa quodammodo est, cum species sensi lis recipitur ab organo sito, & objecta movent sensus. Atqui lape recipiter species , & nulla fit sensio. Habemus ,ecie, visibiles in oculo , nec tamen cernimus objecta, quandoquidem alli marebus aliis intenta non advertit j cies sensiles. Prolixius agunt Zabaretia libro D sensu agente cap. s. Tolete
commentariis ad lib. a. de anima qtu . n. Conimbricenses lib. r. de anima cap. quas f. I. Antonius Ruvio commenta ad lib. a. de anima pag. 7. seqq. Oit'Casmaniam pari.Ps holosa cap. II. 'li, r. Daniel Sennertus ib.7. Epitom, P ic cap. I. ct lib. i. Institutionum. Medicaron cap. Ita. II. . ninia. J Sensus prodit ab anima velut causia es sciente, quodnam risu sit corporis organum istud in quo primcipaliter agat dubium est. Aristoteli docebat, cor esse primum sensorium, lib. 3. de partibus animal. cap. q. illi ode iuventure cap. 1. Defendunt Avicen-m lib. I. Fen. doctrina. s. cap. . IO. Cassii pinust b. a. quast. Medicarum nAm. Io. o ub. s. quas. Peripatetis num. 3. Negant vero Medici , se cerebro assignant, Galenus lib. 3. de locis assectis cap. q. ct lib. 3. decassis Symptomatum cap. 8. Bau-hinus lib. 3. 2 eatri anatomia cap. I8. Andr. Laurentius lib. 4. histor. anatom,
455쪽
alia: car. cap. II. Iohara. Fernelius s. I si tu cap. II. Taurelius mi alium quast. 3. Joach. Curae usu r. Ursen ii cap. s. Matthias Flaciusti ita vitabui orte cap. I . IS. Renatus Cast uiis libro depastioni bis animae cap. I. a. o pari. . meditationum Philosophi in m num. I96. Antonius Deusingius
lati Etat e defiunctionibus sensi in dist.
ad M. Tventur idem Conimbricens esli . I. generat. o corrupi. cap. S. quaest. I. Toletus si idem quast. . Antonius Ruviocmmentarse ibi empag II. seqq, IlI. Et constat per multas rationes:
i) Ubi est principium & concursus
nervorum omnium, ibi est origo sensus. Atqui in cerebro est principium & con-
caritas nervorum omnium. Ergo in celebro est origo sensus. Ubi est principium spirituum animalium, ibi est principium sensus. Atqui in cerebro est principium spirituum animalium. Er-ν in cerebro est principium sensus. 3
Ubi sunt primae operationes sensuum, ibi sens bitum est. Atqui in cerebro sunt primae operationes sensuum. Ergo in cerebro primum sensorium est. )quodcunque male affectum turbat senses, illud est primum sensorium. Atqui
cerebrum male affectum turbat sensiis. figo cerebrum est primum sensorium. inor constat: Alaeso cerebro oriuntur furor, delirium, amentia. Quae tamen non oriuntur a corde male affecto.
antur ea, quae ad doctrinam sensus pertinent, notentur sequentia, . obiectusnseasile, species sensilis , medium per quod species desertur , organum in quo specles recipitur. Objectum sensile
ιst, quod movet sensum & per speciem abstracta cognostitur. Sic color parietis speciem sensilem producit quae ab oculo recipitur & cognoscitur. Hoc semper est singulare aliquid , adeoq; singularia sunt proprium objectu sensitum, universalia tantum intellectui obnoxia sunt. Quod enim Aristoteles dicit, sentur quidem gulare,' sen in velis ipse est universalium.
lib. a. posterior. text. Ioc. id recte ex
ponit Zabarella in commentario , distinguendo inter actum sentiendi& facultatem sensius. Actus sentiendi versatur semper circa aliquid, quod determinatum est ad locum & tempus, id est, singulare aliquod. Sentiendi facultas dicitur esse universalis, non quod in universale aliquod immediate feratur, sed quoad modum determinationis. Nec enim visus alligatus est tantum ad unum individuum colorem , hujus aut
illius parietis, sed indifferens est ad
quemcunque colorem, in quem tamen
non fertur, nisi ut singularis & indivia duus est. Species siensilis est imago objecti sensilis, juxta quam sensus judicat.
Ita Petrus videndo canem, nec canem ipsium, nec canis colorem , In oculum'
recipit, sed tantsim imaginem, speciemi& simulacrum canis. Medium est intervallum,secundum quod inter se distant sensile & organu sentiendi. Organum est pars animalis, qua mediante sensatio ab anima exercetur. Etsi quidem animasecundum es Ientia in toto corpore praesens sit, tamenusqua exercet sensione, nisi ubi congrua instrumeta habet. Non videt,no audit in pede,quonia oculi' atq; auris no sit inpe-
456쪽
de vi dendi & audiendi instrumenta pro- nisi quod aquila Solis radios patitur
pria, citra detrimentum. Democritus AtaV. Quibus omnibus recte constitutis derites oculis in pelvim Soli oppositam non potest falli. sensus in cognoscendo fortiter directis excoecavit seipsum, te, Ubi esto, uti disserunt Antonius Ruvion ste Gellio libito. cap. 17. Ratio edici scommentar adliri a. de anima pag. as'. ante constat. Scilicet igniculi perai. seqq. Conimbricenses ibidem cap.6. quasi rem dispersit ad radios Solis congregata E. Toletus ibidemquaest. 13. Barthol. Κe tur, & ab illis est effectus iste. Oculi Rermarinus lib. 3. System. P0 s. cap. Ig.A . iter facientium per loca nivosa laeum tonius Deusingius diatriba de IZ i- tur, uti Xenophontis militibus accidit olusensuum dist. s.seqq. Neque adeo pro apud Galenum lib. io. de ustu parti Veterum Scepticis& novi aevi Cartesia- cap. Io. Aures laeduntur vehementinis a sensuum incertitudine ad negandas bombardae sonitu ob aerem uno impe-
evidentes & sensitum testimonio com- tu irruentem. Laeditur lingua absa-Probatas veritates argumentum desumi liiij amarore, laeduntur nares caciaveris potest. Nos adseremus Regulas certas: faetore, laeditur tactus ignis ardore, can
i) Inter sensist O senseriam justa distantia mediocritatem excedit, qua gaudet sen.
t. Ubicum excem distantia est , aut sus omnis. Qui ad accensas fornaces o. Prorsum non apparebit sensile, aut ap- pus faciunt, ferrum cudunt, vitra comParebit aliter quam revera est, Steti stant etalla secernunt, ii plurimum vi, Ee apparent minores esse quam sunt, b se hebetantur. Scilicet ob continuum
distantiam nimis longinquam. 1θ -- fulgoris aspectum pupilla constringit ut, sis habeat, stam quantitatem. Guttu aa- unde primum dolor, inde virium immi. quae vix evidenter humectat linguam , nutio & visus debilitatio. HSenserim micam panis vix gustamus, literas mi- debere sesecundum nasuram rem disto tam
Nutiores vix legimus Sensile ha- Debet este vacuum ab objecto , quo Datjustum psitum. Nisi enini ad orga- vult cognoscere , ait Ari teles lib. s. itnum directe efferatur, sed declinet ad la- anima cap. s Febricitantibus omnia sunteera, sursum, deorsem,non recte cogno- amara ; qui aurium tinnitu laborant,
stet sensus. 4. In se atione requiritur non bene audiunt; nec recte videri r usta. 4aecunque enim sibito in laterici, quorum oculi sunt saviai.
sensus incurrunt, ea non percipiuntur ne perstricti. Hinc etiam in senio accurate. Globus e bombrda ejectus contingit oculorum error , quod pr0- non videtur, nequeuaeditur manus quae vectae aetatis homines minus bene v
jtissime per flammam ignis trahitur. deant. Seam emim si oculum jurino 'sin Sensiis excellens lassit senserium, Scali- haberet, videret uti jurenis, ait Scaliger L ger Exercitat. 286.seist. 2.& prolixe To- ercitat. 7s. sed . q. 7 Mediam debet Heletus lib. 3. de anima quaest. q. Solem o- puram ct abalienis scalitatibus non imbuta. talis directis intueri non possumus, Turri: a
457쪽
DBra VIII. CARPTet utrina non videmus, etiamsi parum ab
ea distamus, cum nempὰ aerem obscurat sebala. Hyeme plures stellas cernimusiacaelo,quimaestate, quoniam a frigore
let magis serenus & purus est. 8 ὶ Arpe immediate positum siversenserium
sensionem. Cum oculis imponi ter liber,non potest legi in eo. Cum os alicui in aures protruseris, utut clarissi- neloqueris, loquentem te non poterit intelligere, Toletus libro 3. de animae . it. pust. I. Conimbricenses ibitina qua l. 3. Mocenicus Contemplar. Academ. q. an. l. mp. I.
VI. Ansibilia. J Spectes sensilis est inago quae emanat ab objecto sensibili,
laseasotio oblata facultatem effective movet. Contendunt Galenus lib. 7. de decutumnocratis cap. 6. Plotinus Enn si . . lib. s. Occam lib. 2. Ast. γυ. 27. 18. Gabriel Biel liba .dig. 8 'qua st.2. Gregorius AriminensisILI.dist.8. quasLi. lib. r. ii'. 7. quast. 3. Franciscus Vallesius lib. aTρ πρ*ers Meduarum cap.29. Thomas Galbinius in Summa Philo phia lib. i. trast. s. quaest. Derodonpari. 2. Pus te miratara capa. tisi. 3. dist. s. seqq. reada obscure Renatus Cartesius in Dic tricis cap. secto fleta. quod nullae sinthici essensi es,quodque coloratorum & dbrum sit perficies per se appareant.
ties ista a corporibus suis, possunt etiam ne illis existere. Atqui posterius absit ὀum est. Ergo & prius.Re stondeo: Negatur connexum. Non enim ita prodeunt,ri prorsus separentur, non emigrant inquam, sed emanant, mi principio suo in-
raretali quomodo lux inhaeret soli 1
Si exeunt species istae, generantur. AHujnulla species generatur. Ergo nulla spe, cies exie. Regstondeo: Negatur major. Proiscedunt species, non vero generantur,
Namque generatio infert plura, scilicet multiplicationem mimericam. 3ὶ Quo manat forma,ibi informat. Atqui manat in aerem & aquam. Ergo informabit illata, & sic nummus per aquam emittens speciem sensibilem essiciet, ut aqua fiat nummus. Restondeo Negatur major. N q; enim agitur de formis informantibus, sed de specieb' intentionalibus.Etporro: No ubi permeat, sed cui se unit forma ibi informat. S i exeunt formae, erunt simul in subjecto de extra illud, erunt abstractat&non abstractae, quod est absu dum. Res Geo: Negatur consequentia, Species illa originaliter haeret in subj isto suo, & continuative est extra illud, quomodo lux de corpore Solis protenditur. ue) Nullum corpus eodem tem-l ore est in pluribus locis. Atqui speciesensitis eodem tempore sunt in pluribus locis. Ergo non siim corpora. Restondeo: Datus totum. Nec enim sint corporium aliquod, sed corporum imagines. Et fallit minor. Non sunt in locis pluribus, quia plura loca sunt illa, quae per intervalla separantur. Atqui hic est continuus situs, de una extensus. 6 9 Si emanantejusmodi species per medium, auferentur illae a procellis & cum aere agitabuntur, neque visio poterit esse in tempestatibus. Atqui hoc falsum est. Ergo etiam illud. Respondeo: Soni, odores quidem perventos
intercipiuntur,quatenus horum sensuum species congruae suntreales & cum materia permixtae : de speciebus visibilibus S 3 aliter
458쪽
326 INSTITUTION maliter est, intentionalibus illis & ab omni materia separatis. Quae non possunt a tempestatibus εἰ procellis intercipi, perinde uti videmus, quod a procellis non impediuntur imagines in speculo repraesentandae, quodque lux Solis non impediatur vel auferatur a vento. 7 Si imagines tales emanant a corporibus, videre poterimus illa quae a tergo suci. Atqui falsum est posterius. Ergo& prius. Ratio connexi e Imagines quae volitant circum nos, a procellis agitatae hinc inde pervenirent ad oculos. R spondeo : Negatur connexum. Etenim sensorium non est recte dispositum, quatenus non esst directe ob versum ad objectum sensile, uti requiritur ad promo-Vendum cognitionem rerum. Si imagines tales promanant, erunt in eodem subjecto secundum easdem subjecti
Partes contraria, uti patet in aspectu rei diversicoloris. Respondeo: Species sint a materia liberae, & impermixte feruntur per medium ad sensorium, itaque non habent contrarium, & contraria solum insunt in qualitatibus materialibus. 9) speciis istae ellent praestantiores rebus, cum immateriale sit praestantiusquam Materiale. Atqui absurdum hoc est. Ergo etiam illud. Resso; ideo . Negatur major. Semper enim praestantius est illud quod exsistit, ac illud quod intentionaliter producitur. Atqui objectum revera est, adedque praestantius est quam species sensilis, quae ab alio est. VIII. R ecte igitur species sensiles defendunt Thomas pari. I. Summa quast. 1J, art. I. JOh Scotus M. r. dist. 3. quast.
quaesi. s. Hervaeus Brito quodlib. s. sis Is Fracastorius libro de Sympathia, Toletes lib. a. de anima quaest. 33. 2 3 . Antoniel
Ruvio si tactant napag. 2I6. seqq. Co nimbricenses ibid. cap. s. quaest. 2. Julias Scaliger Exercit. I.a. s. Scartali lonius lib. I. de coloribus cap. 23. seqq. Daniel Senneltus lib. I. Instit sit. Me carilia
cap. a. Pet. Gassendus:lib. e specialibus h. Illib. cap. seqq. Antonius Deusii agius tu
triba defunctionibus sensium dist. G.
Berialiardus Mori sanus conmientariis Elibros de anima pag. 6is. sqq. Et confirmant rationes: ci) Quia verno de aesti Motempore, cum in pratis aut sub arbore iaumbra projecti jacemus, facies & veste; pinguntur colore viridi Scilicet quiaat. borum folia virorem intentionali tot
argunt in circumstante aere, unde re.
linteum album juxta vitrum rubro vi adimpselum, etiam rubro colore imbuit et
per speciem emanantem. so Quia sp:-cula non solum proxime lacentes re , verum etiam procul remota objecta re praesentant ope simulacrorum, quae silet
accidens spiritale & intentionale. Ino video in speculo rem a tergo existest tem, quam tamen absque speculo vid, re impossibile est, unde colligitur evi. denter , quod a tali objecto derivet ut
ad speculum species visibilis, & median. te speculo recte xa in isto videatur. s JQuia laeditur visus ab objecto Visibili
fortiore, uti in nive copiosa. Et unde
hoc, nisi quod speciem aliquam sui ad
oculos emittunt. Omnis enim actionaturalis fit per contactum aliquem. s)Quia cum quis superiarminet aquis, vi
459쪽
DPra VIIL CAPUT IV imaginem suam, uti est apud Virgilium: Nuper me in littore ν di , cum placitis uuis aut mare, Bucol Mi . Decis; sensilis est vel mere intentio tibi, utilia vitii; vel reriis, uti in audi-
tu , gustu, odoratu, tactu. Neutrat
alta aliter agit in sensorium quam ut in sensum qualitate eadem atquel latita. Quod enim Goclenius scribit, rem si ilam producere in lingua saporem
numero diversum&similem, ub. I. Con- Logicarum pag. Io 8. hoc inquam, absurdium est, quando constat fatis, naturam viribus propriis agere, nora vero aliunde adicitis. Particulae sapidae m terjam habent, de velut abscedunt a to-
ih lade est effectus istarum o Et cum sensus non sentiet illud sensile, quod recipi tat infensorio, erit sensatio omnis aequumta, id quod absurdum est. V. Estque pes internus, vel externiae. Atti ηα est, qui regitur ab instrumentisi urnis. Estque triplex Sensio commuVis , phrata ii, Memoria. I Aristoteles ib. de anim ap. I. & a. Quod vero tres illi sensus interni insint in brutis omni-bes, etiam abjectissimis, recte probant. Si nciscus Toletus commentariis ad lib. s. itani RE cap. a. quaest. 8. Antonius Ru-
i0 commentariis ibidem qua l. V. Nullit et Manti natura voluit esse noverca, d
Et cilique quantum satis est, quodque hi es artuna esst, XI. Augent numeram sensuum inter- Auram, d addunt 2 Estimativam, quae circa speciem insensatam occupatur,. &per Pam animal fert judicium de rebus, vel conveniunt vel dissentiunt, qua
que vel prosint vel obsint, uti agnus si git crudelem lupum , sociaturque agnomiti; uti pullus fugit accipitrem, columba milvum formidat. Ita docent
Averrhoes tibi '. de anima conment. s. Olib. a. colliget cap. 2O. Mocenicus Cen. temptat. 29 pari. . cap. I. Avicenna rerum naturai. cap. 6. Albertus Magnus lib. a. de anima cap. 7. text. . Rogerius
Baconus lib. I. Perspectiva dis i. cap.
ct s. Ioachimus Burserus lib. 3. Instiatur. Physicarum cap. Is. Antonius De
singius diatriba de functionibus sensuum sest. 1. Philippus de Trinitate in Summa Philosophica libro de anima pag. s6a. eqq. Michael Naisonus in Collegio
Physico Disputat. z7. dist. 6. Derodon pari, r. Physica contracta cap. 7 art. q. dist. 97, seqq. Hos multis resutant Piccolomineus lib. i. de sensibus internii cap. 3. q. s. . Co nimbricenses lib. 3. quaest. I. a. 3. Antonius Ruvio l. d. pag. 393. seqq. . dc volunt illi aestimativam referre ad Phantasiam, quae,uti facultas communis, a lures vires particulares comprehendat ad exercendum varios actus. Nos dicimus, dehor maiestatuere, & illos. . Estimativa non est sensus peculiaris, non etiam debet ad Phantasiam reduci. Nec enim versatur circa species sensiles, & accipit. sensus insternus species sensilas ab externis. Exempla quae adseruntur, per tinent ad notitiam naturalem, non,
vero ad sensitivam. Scilicet natura de per species innatas commodae &incommoda sua. nὀverunt, ut sensus
omnes antevertant, bruta non minus
quam plantae. Formas specificas insequitur notitia ista, qua araneus texiti
460쪽
artificiosam telam, apis construit favos, formica convehit intra cavernas,quaque pullus fugit accipitrem,agnus lupum;non vero est ab anima sensitiva.
XII. Quaeritur porro: Ans Uus illi distinguantur sedibus in tarebro discretis Re-0ondeo: Affirmant Avicenna Fen. i. do tr. 6. cap. s. Barthol. Κeckermannus lib.
a. Sist. P s. cap. II. Sebast. Foxius lib. 1. Philo ph. natur. I . II. Joh. Vel curion lib. . Institui. Thyrsic. cap. 9. Bruno Seidelius libro de hominemg. 6h6. qui siensium communem ponunt in sincipite, phantasiam in vertice, memoriam in occipite. Rationes adferunt: I) Quia contingit, ut cum facultas una laeditur, non simul laedatur altera. Exempla sunt apud Thucydidem lib. a. Lucretium , Galenum, virorum istorum, qui morbis vexati obtusam memoriam habuerunt, in sensu communi&phantasia damnum nullum acceperunt. Quod non posset fieri, nisi locis&sedibus essent discreti sensus. Ratio consequentiae: Facultates animae per se immateriales sunt, adedque in se non laeduntur, sed quodcunque vitium accipiunt , est a laeῖs instrumentis. Si vero unicum instrumentum est in se, certὶ alaeso isto omnes sensus interni simul lae
XIII. Dicit quidem Danbauerus, non esse absurdum, quod potentia aliqua
laedatur quoad exercitium unius actus, cum interis quoad r quos actus inco-
Iuniis perstat. Sic antellectus ratione multi sacile apprehendunt, dissicile judicant, quis vero ob id multiplicabit intel- Iectus potentias ρ in Collegio Psychologico pag. Io 8. 19. Respondeo: Est hoc ab im-PΗrsICIRPMbecillitate phantasiae, & omnino prono bis militat. Aut enim fuerit hoc ab insitu
mentis corporis, aut ab anima. Non hoc,
quia animae essentia est impatibilis. Et illud, estque causa illa, quod corporis organa vitium attraxerunt. a) Quit Medici pro roboranda memoria appli. cant remedia in parte cerebri posterio. re, pro imaginatione corrigendi appo. nunt remedia in parte capitis media. s)Quia nihil agit in seipsum, sed agens tipatiens differunt semper in subjecto. Ab qui sensus communis agit in phantasian& memoriam, cum percipit & judicatis. cultatum harum sensiones. Ergo eis. runt subjecto,
retus commentariis ad lib. 3. deanimas . . Berialiardus Moris anus commentariis dlibrosia animapag. 7. 618. Job. Fera: lius lib. 3. Physiologiae cap. 8. 9. IO. Franci stus Vallelius lib. 2. Contropos Must. cap. 23. Andri Laurentius lib. Io. hi bruanatom. cap. Ia. quast. 2. Sennertus lib. I.
Institui. Medis. cap. 11. Otto Casmandes pari. i. anthropologispag. 36s.st . V i stus Fort. Hem pius lib. 2. Instituti Messpag. I c. I 7. Godostedus Maebius A. i. Institui. Medicarum cap. . Antonia
Deusingius libro defunctionibus λη
serit. a. dist. ss. Joaehimus Burseriisti . l. Institutionum Physicarum cap. I s. CrepHorstius lib. 2. de natura humana nercit. iquast. r. Petrus Gassendus sect. 3. phil sephia natur. lib. 8. cap.2. Quorum Omnia a sententia est, per totam cerebri substratiam omnes sensiis internos operari, cum ubique totum cerebrum sit medio