장음표시 사용
461쪽
LIBER VIII. CAPIT IV. 329bes recipiendo& conservando inservire spondeo : Quod brutis magis perfecte
usit. Rrgent: Quod anima sensuum insitat vulgo creditur. Aquilae vident cla-eficiens permeat totam cerebri substan- rius, vultures odorantur acrius, aranea
itin r) Quod Aristoteles nesciat disci e- celeriori tactu assicitur, quam homines,tas sedes istas,itaque memoriam&phan- ait Plinius natur. cap. 69. Etu iam vocet a sectiones sensus commu- quanquam T oletus lib. a. de anima quas .ess, Iernelius i. d. Id pondeo'. io Quam- a .disserat pro nobilitate sensitivae ani-xisti sit, attame potest anima influxu siro marin homine, frustra tamen conatur, dolificare actiones suas, ut in certis locis uti ostendit Antonius Ruvio comm μι-
certas sensiones exerceat. r) Non est si , riis ad lib. 3. de anima pag. seqq. Nos in ii Aristoteli,qui cum primum senso- distinguimus inter percipienὸi celerit rillae non recte posuerat, non est sine er- tem & judicandi dexteritatem.Est in pluralis aliis, qu e Medicorum veterum timis brutis percipiendi celeritas major, ich0lae correxerunt. quam in homine est, sed judicii dexteritas T. Externus est, qui regitur ab instru- una est in homine, qui novit discernera tantis externis. Estque quintuplex: Risus, objectorum differentias inter se,&cogar itus, Tactus, Gustus, Olefactus. J Ex- nitionem eorum ad finem debitum retetnorum sensuum organa omnia stat fert.
eriti cerebrum, quamvis sint a cerebro. XVII. Recte : Exquisiti ji 0 sana verb illa quinque sunt, unde e- dicit persectio penes hominem est, is n.
vi citer,totide esse externos sensus,apud cum ad beatitudinem creatus sit, ad eam hanci cum Toletum lib.3 de anima quaest. viam illi munivit Natura.Idcircd medio-1. Andream Laurentium lib. In historia criter omnia haec. Tactum verbperfectic. atam. cap. a. Non vult contentus illis simum dedit, quia nudum&imparatumnaliger , & sextum obtrudit maxime & dignoscere oportuit & cave- elisum quem vocat appetitum Vene. vere. Aquita & aliis sensuum suprematiam, dia sensu tactus diversum esse, persectio comparanda fuerat ob quoren- quoniam in tactu nulla hujusmodi volu- dum victum, homini manus atque intel-ylas percipitur, quae in Venere sese of- lectussiatis praestiterunt, & imperium in 18s.sect. 3. Verum ista ra- 'nulla animalia, quibus velut animatis feston cogit. Non est in appetitu Ve- uteretur, Exercitat. 28s. sest. a. Quod illi speculiare objectum, non est pecu- bruta plurima vincunt hominem Prasenisi iteorganum, non est peculiaris actio. suum actiones, id non est a praestantia piatur qualitates tactiles, dantur mem- temperamenti, hoc enim est in hominebrant,&fit actio ipsa. Quae omnia te. praestantissimum; sed ab organorum con-
alitur,quod ad tactum referri debet Tia ditione meliore, & in quantum sensiustilla d. non impeditur per rationem in ii XVI. Qqceritur: an sensius magis eri mine semper negoci ci iij sint in horum,nim rutis Re- sam.
462쪽
CAPUT QVINTVM, De Sensu communi,
a. D itissensus communis. a. Deci sensuum externorum. 3. Uciasensus commani
Iexternorum Hscernit. J Negat David
Gortius: Sensium communem, ait, non
agnoscimus, namque discrimen facere inter hujus &illius sensus objecta, non est animae sentientis, sed intelligentis ;quare non putamus, bestias discrimen cere inter colorem & odorem, aut percipere se videre & autare, sed selos nos vi animae rationalis haec intelligere, quatenus haec habet potentiam reflectendi saperseam ipsius actionem, idquod anima sentiens nequit praestare, in Epitome Physea cap. Ir. dist. s. Respondeo i Nulla est ratio, quae persuadeat nobis credere, quod bruta nesciant se videre,audire,postest: enim hoc fieri citra reflexionem len siis in seipsem, quae nulla est, quaeque uni Intellectui propria est, ut consultationes de rebus, quae fieri vel non fieri possint, a praevisti rerum circundiantiis institu
admodum in centro lineae omnes a circumserentia ductae comprehenduntur, ita in Sensu communi sensuum externo rum omnium operationes &objecta simul cognoscendo concurrunt, ut eorum
discrimen percipiatur, dicente T oleto ad lib. 3tae anima cap. 2. g. Proinde ani mal sentit se videre & audire per sensum communem, non vero videt se videre, elaudit se audire, quia nulla potentia materialis reflectitur in seipsam. Unius enim Intellectus proprietas est, peractum reflexum posse a seipso cognoscere, Scali. ger Exercit. SO .sect. 2.
munis : 16 Ut senstibus externis communicet spiritus animales,& vim sentiendi. nilo n. iste spirituum influxuscessat, cessant una operationes sensitivae, uitia somno, cu vaporibus obstruuntur nervi. 1 Ut sensi uim externorum operatione1 percipiat. 37 Ut oblecta in se recepta suo judicio discernat, monstretque color differre asono, senum ab odore, odorem a sapore, saporem a qualitatibς tactilibus. Non enim hoc agunt externi sensus, cunquilibet proprio contentus objecto, allγni curam nullam trabeat
4. Phantam depravata, . Imagines rerum. c. Instinctus naturalis, 7. Ea mpla
LDHuntasia est, qua rerum mnes dis 1 genter examinat. J Objectum ejus sunt
463쪽
at species sensileommuni delata .Est- ritibus &sanguini communicentur, indoq; leti dum internorum praestantissimus, spiritibus aut sanguini foetus imprimantiae rationem proxime accedit.Semper tur, ubi instar exemplaris formatricentario us estin valide quidem. uti exem- ad hoc, & non aliud formandum dirigant
pli telum notabilium ostendunt,quq co- S disponant. Non omnes vero species, piose profert Thomas Fienus libro de piri- quae percipiuntur, eadem opei a comunia bramgmativa. Matres gravidae venustos cantur, sed ear tantum quae fiunt cum fi ratiuat libros, si imagines elegantes vel mo assensit.Mutuo enim sese movent ac animo versent, vel ob oculos habeant.In- trudunt veluti, assensus, a seistus, motio, decanit Oppianus: Dum tabulvi luserant mutatio. His omnib' accedunt desideriu, mi forni: Ieri siti, attractas pariant terror,amor, ira & tristitia, quae maximis roses ore Lacrinae. Ita pepererunt infan- commovendi & immutandi pollent virites nigros, jubatos, labiorum fissuris no- bus. Infantes aliqui habent maculas tabiles, aliisque formis in imibus de- rotundas fragorum & cerasorum similes turpatos, ob species similes, quas oculis formis, quod matres gravidae fragorum apprehenderant, in conceptione & uteri &cerasorum desiderio flagraverunt, iis- gestat one, Plinius lib. 7. historia. natur. que potiri nequiverunt. Faciei pallorem,
cap. D. Levinus Lemnius lib. 7. deo crestis extremorum tremorem, cordis palpitaratura cap. . Caelius Rodiginus lib. 2o. tionem , alvi & urinae involuntariam e-Lest. antiquar. cap. s. Causam proferant ctionem conciliant infantibus suis a vati . vulgo, quod omnes humores & spiritus do terrore. in consormando foetu sint occupati, cum- III. Quod vero Avicenna lib. . de re que illi per occursum ins litae species al- bus naturalibus cap. .& Albertus Magnus, tetantur, facile imprimant in foetu inse- nec non Κenesmus Digbejus tract. I. delitam speciem, Kenelmus Digbejus ina t. natura corporum cap. 38. dist. ajunt,puuu p. 38. δ. Barthol. Κeckermannus tum gallinacium aliquando providisse in cur a philosoph. Di putat. I . quast. II. cum cervice accipitrina,eb quod gallina,
verum instrumentales causas, uti alias, dum incubaret ovis. ter ita fuerit ab accudominant,principalem non exprimunt. pitre supervolante, hoc inquam,non cre
Hac est facultas tarmatrix, quae cum a dimus, quia fabulosum est. Non enim phantasia turbatur & seducitur, mem- tanta hic datur conjunctio, quantam rebra sorinattortuosa, mille modis depra- quirunt agens & pariens. Nulli ductus anu. gallina per ovi testam in albumen & vi-II. Res omnis in specierum commu- tellum porrecti sunt, nulla spirituum nitatione consistit, quod optime docent matris incumbantis & pulli ovo conclusi Di . Costaeustis. .Di quisitionum Phym communio est.
carum . I 2.Daniel Sennertus lib. .Hμ IV. Non minor vis ejus est, cunil
Grapracticaparcet. Ut a.cap.7.Ita Mide, si & depravata est, in progenerandis ut species phantasia perceptae, matris spia imaginationibus , uti probant exempla
464쪽
Melancholicorum, quorum concepissmiris ineptiis turbati sunt, & reserunt Andr. Laurentius libro de Melancholia cap. 7. Fortunius Licetus libro de coiisti me hominis in utero eap. 26. Sennertus lib. 2. Institati Medicar. pari. 3- ferit. I. cap. 7. Erat qui se fictilem testam esse putabat, igitur a nemitae tangi volebat, metuenS ne frangeretur. Pistor quidam e butyro se compactum esse a jebat, neque igni propinquare volebat,ueritus ne colliquesceret. Alii persuaderi non poterat, ut lotium profunderet, si enim mingeret,ajebat totam urbem ab aquis perituram. Alius ex vitro confectas esse nates suas dicebat, itaque omnia stando & ambulando perfecit, nec poterat adduci ut sedere vellet. Adeo dementer judicat Intellectus rerum dominus a Phantasia deceptus , & quo male repraesentatur, non bene judicatur, ut homo naturae
miraculum saepissime sit imaginativae ludibrium.
Ejus ossicia sunt: si) Imagines rerum a Sensu communi transmissas retinere. io Discernere & judicare certius illa, quae jam Sensus communis qua dante nus
latis elicere novas. Ita ovis per sensum externum, nimirum visum, apprehendit Lupum, ejusq; Armam ad Sensum communem refert, inde Phantasia illam sus cipit, exacteq; aestimat,iae externa forma decepti sensus lupum putent esse eum, qui canis est, demum elicit intentionem atque aestimationem inimicitiae, quam visus non vidit, neque Sensus communia
apprehendit, sed Phantasia novam pro-PArs Ica aras ducit, ope instinctus naturalis, qui Oxea fugere jubet a conspectu lupi. Regii et
enim Phantasia ab impressione congrua, quam Natura omnibus animantibus in plantavit, ideo fit ut tentent animantia ejusimodi, quae fieri ab aliis non videreti hactenus. Aves certo animi tempore nidos construunt, formicae convehust segetem, apes mella conficiunt, quoi is ui generis animalculis fieri, non ide. rant antea. Ita docent Piccolominees li. bro de sensibus internis cap. II. I2. IJ l*0lto Casmannus pari. I. Pychologia pag. iro. seqq. Gilbertus Jaccheus lib. 8. In let Physiicar cap. 24. VI. Et verum est, quod phanta iie speciebus; quas ante a Seiasu comi Iulii accepit, alias, nunc addendo, nunc se, trahendo, pro viribus si is noviterinji& producit. Nimirum in eis, quae ste iu& labore nostro extrinsecus acquirunt et, non etiam in aliis quae naturae instilleus suppeditat. Namqc. e instinctus istertio: est omni sensu, adedque ad Phanta arinon potest referri, quae a sensibus de te, det. Araneus, qui nunquam vidit telari, statim cum ab ovo prorepit, format te
muncularum contuentur aves & apta, cum favos faciunt & nidos constrii dat. Non igitur actiones hae ad Phanta ali referendae sunt, neque cognitio ista est. sitiva est, verum omnes sensus praevertit ac superat. Et porro non est a forma est. sitiva, quando ita scirent omnia bruta si vos construere, telam detexere, quorea
forma generica illa est: sed est a fornispecifica. cam
465쪽
2. Memem Usensas. 3. Sulpitur instantia. I. Emoria est, qua res cognitas infu-a Ituros ustus recondit. J De Memoria conservanda & augenda librum elegante edidit i libelinus Graturolvi Medicus.Species intelligibiles a Phantasia inita pressas velut condus servat, &Velut promus reddit. Clarius in hontine,ob curius in brutis, non tamen ut prorsus absit, inde est distinctio memoriae sensitivae & intellectivae, quam prolixe tradunt Conina . bticenses libro de memoria cap. 2. 3. Piccolumineus libro de flensibus internis cap. I s. 15. 27.18. I p. Intellectiva est illa, quani vocamus Reminiscentiam, qui ex aliarum rerm servatarum memoria fit r calliis ad illam quae periit.
internorum numero relegat Gilbertus
Jacchatus lib. 8. Institui. P sic. cap. aq, Rus verba sunt: Quod attinet ad memo . rismi quae Omnis generis imagines coniat servat , illa non est distincta facultas a phantasia, cujus est thesaurus. Hac ille. 8lij pronunciant, quod memoria sit famula phantasiae, & non sensus peculiaris, Jacobus Auberti, Exercitat. 13. ab. Ferve- sim, Conimbricenses lib. 3. de anima et θ, ου. i. art. 3. Johan. Zelsoldus Κyperus lib. I. anthropologia cap. 1 . di I9. Rationem adserunt: Quidquid non sentit, illud non est sensus. Memoria non sentit. Ergo memoria non est sensus. Restondeo : Minor falsa est. Sentit enim, quando species deditas sibi fideli ter consservat & bono ordine collocat ,
gnoscit, illud non sentit. Memoria non cognoscit. Ergo non sentit. Minor constat inde, quia memoriae ossicium est , species oblatas conservare. Re stondeo :Est elenchus oppositorum. QAod me. moria conservat species delatas, non ostendit, quod sensin non sit, verum quod non siisensis primus: Attamen est sensus a primo ortus Redditque conservatas species bono ordine, quod non potest fieri citra aliquam cognitionem, tum rei, tum circumstantiarum, quae rem istam consequuntur,ut recte monent Zabaretia libro de facultatibus anima cap. I 2. Piccolomineus sero de senσα internis cap. 7. Bruno Seidelius libro de homine pag. 663. seqq. Johan. Fernelius lib. s. Physiologia cap. 8. Negatur igitur, quod memoria
non sentiat, non cognoscat. Phalatasaeit, cum quis imaginatur circa rem , quam olim vidit, nec tamen cognoscit eodem actu, quod istam viderit antea: memoria vero cognoscit non tantum
rem sensatam prius, sed di quatenus prius sensa
466쪽
r. Desinitio Insus. 2. Modri visionis.
3. Sententia verior. . Solauntur Exceptiones. s. FascinationeS.
6. Esuria ocularum. 7. Orcumstantia i fiu. 8. Sententia Doctorum. 9. Zabare a notatur. 1'. Vim per vacua 1 I. Oculi gemini. 12. Rationes adferuntur.
I. T T IIns est, quipercipit lucida ct colora V ta.J Est omnium sensium exteris
norum praestantissimus multas ob causas.1.Ratione instrumenti. Non enim in toto corpore animalis est membrum ita artificiose constructum, uti oculus. 2. R
tione objecti , quod est lux nobilissima
qualitas. s. Ratione modi. Segnius irritant animos inimi per aures , Quam qπα sunt octilis commi a delibus, dicente Horatio. Et plus valet unus oculatus testis, quam auriti decem. q. Ratione amplitudinis. Solus contraria cognoscit impermixto & uno actu, videlicet album ct nigrum in una tabella lepictum. Superat intervalla maxima, ut remotissimas stellas cernamus subitb. Tenuiores , ait Scaliger, in visu spiritus sunt,itaq; acutiores. A Siculo videbantur naves Africa solventes,strepitus no audiebatur,
Exeuitat. 3 .sect. s. Et consentit pie. colomineus libro de pictu cap. 22.20.
II. Qui percipit. J Qgaeritur demo do visionis, num fiat per visi bilium spe
cierum receptionem, an vero peremis
sonem ' Res dis: Posterius tuent ut Plato in Timeo, Euclides in Cat tirim, Seneca lib. i. quis. naturai. Galenus lib. v. deplacitis Hippocratis ct Plato , Plotinus libro de ν u, Macrobius sis. 7S mrnal. p. I . Sebast. Foxius lib. I. pM- Ioseph. natur. cap. D. ct commenta pili Timeumpag. 23 4.seqq. Cornelius Valerius in Institui. P0 C. cap. so. ηm. 7 seqq. &Scholiastes ejus Rodolfus Stiel lius in Noto p g. 336.337. Joh. Vel curionio. . Institutionum Phy c. cap. 7. Sebastianus Basibia lib. ir. Philosoph. nam l. sequuti Empedoclem & Socratem , vi. delicet, ab oculo procedere lucidos radios atque extensos, a quibus objectum visibile apprehendatur. His validam adversatiam constituunt Democrites, Leucippus, ct Aristoteles ipse lib. 1 manima cap. 7. lib. s. de anima cap. I. lihodesensu cap. 2. quorum sententia est, objectum visibile de se syargere validas species, atq; has per aera deferri ad oculos,ut visio essiciatur. III. Consentiunt Averrhoesii 3.GI get. cap.38 Astaret lib.2. depi a cap. r. qq, IuliusScadiger e .8O M. 7.Exerc. 8.sect.Is. erc. 317 bessis. 6. Commbri esses lib.2.deanima cap 7.quas.1. Joh. Michael Hornanus libro de natura pthin cap. 9.lo. II. Vopiscus Fortunatus Plempius lib. a. de Oculifabrita cap I7. seqq. Andr.Laurentius lib. . histor. Analom. qua si is. O libro den bicit. νi .capaoSauli.Κechemarinus M. μ
467쪽
parci .llybologia humana pagcis3. Piccollamineus Ebro de risu cap. I7. Duncanus Liddel lib. r. Artis Medica cap. ita Phil. Mocenicus Contemptat. PHAf. q. pari. '. p. Ii.Daniel Sennertus lib. . Diiom sy scit cap. 7.Franciscus Aquilonius lib. I. Pe pini; proposit.67 seqq. Antonius Ruvio cossimentam ad lib. 2. de anima pag. 293.
Rationes sunt istae r i) Quia non
ellet visio ad intensiores Solis radios, quando viso fieret emissione radiorum. Connexi ratio est, quod lumen oculorum nostrorum per se debile obfuscaretur a Solis radiis. a) Quia asse tio
qualibet inest in subjecto proprio. At qui visio est affectio propria animalis. Ergo inest in animali, neque accedit
extrinsecus. 3 iasi radii visivi ab
oculo egressi facerent visionem, noctu certe videri possent omnia. At salsum est posterius. Connexi ratio est, quod
radii a corpore lucido progressi illuminent medium interpositum, uti constat Solis drastrorum omnium exempla, nec non animantium eorum , quae peculiari naturae beneficio noctu vident, visionis
modo illo qui secum adjunctam habet
lutem oculorum insitam, uti sunt feles, mares, canes, lupi , noctuae, ) Qui
si radius visivus extra oculum animalis pr0cederet, nulla esset visio. tempore
procellarum. Atqui falsum est posteritas. Connexi ratio est, quod radius visivus sit procursus spiritalis & debilis , ut facile ab impuliti ventorum dispergatur, δ visionem corrumpat, s i accedit. oculatis demonstratio.. Assidens candelae vesperi, cum oculos conniventes intendit candelae, videt radios prodire a candela, non vero etiam ab oculo ad candelam transire visi vos radios.
Quia si radius visivus extra oculum
procederet, neque lux Solis neque candor nivium oculis nostris incommoda
adseret. Atqui posterius falsum est.Connexi ratio est , cpiod illa quae corrui
punt subjectum aliquod, intra subj
istum illud recipi debeant I V. Excipiunt Galenus, Foxiivi, SneL
cies intrὶ oculum, simul recipietur magnitudo. Atqui posterius absurdum est, cum turris, mons, bos, homo non possint subire minimam oculi pupillam. Ergo etiam prius. Respondeo: Negatur cola nexum. Non enim res ipsa apprehendi,tur, sed rei imago, atque ita sensorium assumit species citra materiam, quemadmodum imago hominis in speculo admittit ir, nec tame ipse homo quant' est, ingreditur. Regula certa est : Receptivum non recipi admodum imprimentis eda mo- du receptivinatusua, apud Scaligerum Ex secit. Issest.2.Ut merito ejus memor Scaliger ipse, desinat alio loco sciscitari Frac storium , qua detritione fiat corporis magni parva mulacru'Naturae mirandii op' est, quod super exilibus oculis amplitudo radiore admisibrii in congruetes angustias reflectatur.Scilicet, radii ad oculii vergo do colliguntur secundum pupillar aptit
dine in parva idola. Σ Si fit recipiendo
species,tuc una eadeq; res a plurib'videtinon potest eo de tempore. Ero no fit per species. Ratio connexi est: Quod uiali est,
a plurib simul recipi no potest. Restondeon
468쪽
Negatur connexum: Multiplicatur apprehensio sensus in multiplice subjecto. Ilii unus sonus, vox una percipitur a mille auribus, quatenus soni vocisque sipe-eies per quodlibet aeris punctum diffunduntur. Ratio connexi est aliena Non enim hic est una numero species visibilis, ubi sensoria plura concurrunt,& quodlibet istorum citra permixtionem alterius recto lineae procursu apprehendit
objectum idem,quamvis non sub iisdem
speciebus emanativis. Numero unum
subjectum, numero diversae species abstractae in circumposito medio perspicuo, Ita unum objectum innumeris speculis uno eodemque tempore potest repraesentari. 3 . Si fiat visus recipiendo visibiles species, tunc magnitudo &figura rerum in speculo cerni non posse sunt. Neque enim in speculo reflecti,& a speculo ad oculum referri possunt. At magnitudo & figura rerum in specu lo cerni possunt. Ergo visus non fit recupiendo. Negatur connexum.
Species enim valida, uti est in speculo, nova reflexione de speculo ad oculum redire potest. ) Nummus amissus tamdiu quaeritur, donec radius visivus in rem ipsam quaesitam incidat, &sic videatur. Quodsi oculus reciperet objecta, jam res quaesita imaginem sui
ad oculum mitteret, ut non esset opus quaerere. Re stondeo : Negatur connexum. Non enim prius invenitur amissus nummus, quam cum ejus species sensilis ferit oculum, atque in humore crystallino veluti in speculo recipitur. Pos sunt hoc ipsum multa impedire, tum
quod locus est obscurus , tum quod sp cies sensilis est exigua, & proinde victibnon est satis exacta, ut aliquid indicate possit. V. Instant: Multa damna & fascina quaedam esse a visu. adeoq; per emissi,nem radiorum visivorum peragi. χTriballis familias esse fascinantium, riperimant homines, si quos iratis oculis intueantur, scribit Plinius lib.
natur. cap. 2. Simili modo nocuerunt
Telchines, Ovidius lib. 7. Metamor 12 testimonia plura sunt apud Aristotelen sect.2o.problem. 34. Agellium
. Plutarchum lib. s. conpirial. cap. II
han. Langium lib. a. Epistoc me hi nignum. 3 6. Foeminae menstruo laborast tes ipso adspectu specula hebetant, eboris nitorem inficiunt, apes interimust,
Plinius lib. 17. histor, nat. cap. Arist0teles libro de in somniis cap. r. Basiliscus ob tutu necat, Plinius lib. 8. histor. mi cap. 21. AElianus lib. 7. histor. animi. cap. a. Respondeo : Visio perinde illi omnis sensus, est actio immanens, itaq; nemini potest damnum conciliare. VI. Interim haud negamus, quoi
Iob. Langius asserit, ex oculis pro in effluvia, & cumprimis ab oculis vetulorum , quae teneris infantium corporibes noceant. Neque ista solam, ver aetiam aliae exspirationes, quae per os& nares effluunt, talia damna inferunt,
uti peste laborantes & vetulae lippae Ida lequidem visu, sed halitu & vapori bis infectis a membris externis in propia uo contai tu homines vexant. ae Triballis & Telchinibus reseruntur, aut fabulosa sunt, aut causam aliam habent, nimirum incantam eta &veneficia.
469쪽
Foerinae menstruatae inficiunt specula per halitus noxios, qui ab ore, oculis, naribus procedunt. Basiliscus est quod.dam genus aspidum, & non tam visse, quam foedissimo sibilo enecat homines,ati recte monet Levinus Lemnius lib. l. leoccultis natara mira lis cap.IO.
l VII. Iurida. J Objectum visus sunt
color & lux, organum est oculus. Et duo quidem sunt oculi in animalibus omnibus, tantum quod in aranea octo oculos,in scarabaeo sex notare liceat, teste Petro Borello in Microcopio num. II. O r. Talpae habent oculos duos pelliacula obductos, ne laedantur a terrae particulis , in quibus semper sodiunt, sed
eum debiliore visit,itaque in lucem proserpentes non diu commorantur in illa, Galenus lib. 1 . Uupartium cap. 6. Julius Scaliger Exercit. 1 4. Medium est corpus perspicuum,uti aer,aqua,vitrum. Perspicuum, id est, lucidum & illuminatum. Aer est optimum visionis medium, quia propter subtilitatem non frangit ob lecti imaginem, aqua vero cum refractione ad oculos remittit, unde visio corrumpitur, Alliaetenus lib. 7. perste ti- cap. q. cynQuaeritur: An lumenpraci se requiratura parte medii, anpropter objestgm,anpropter organum Z Respondeo: Non una mens Interpretum est, non una sententia. Quod lumen requiratur a parte medii accent Averrhoes lib. a. de anima comment. 67. Ferrariensis ibiadem quast. is. Toletuc ibidem quae Z i7. Soncinas lib. I. 3Metaph . quaest. 9. Piccolominetus libro depi u se l. 3. Taurelius inca is a ibis lib. s. pag. 98S. seqq. Jo achimus Barserus lib.3 .instim ain POPIP.cap.iI. Philippus de Trinitate ima philosophica libro de anima pag. 682sqq. Et ratio est, quod objectum ex
naturasset visibile est, non vero etiam alumine visibilitatem accipit. Quod nim aliquid ex sese habet, illud non accipit ab alio. Adeoque colorata eo clarius percipiuntur, quo magis illustratui medium , uti experientiaco
VIII. Dissentiunt Avicenna parti s.' naturai. cap. I. Andr. Caesalpinus lib. s. quaest. Feriparet. num.7. Dan. Sennertus lib. 7. Epitom cap. a. Hurtadus Mendoeta Dissutat. l . de anima sitit. a. Rodericus Arriaga Disputat. s. de animῶ hct i s. num. a. Franciscus Murcia in Cui sit Philosi bico pari. 3. pag. 6o. GI. Philippus Mocenicus Contemplatione q- pari. 3. cap. i I Scheiblerus libro de animae pari. a. Dissutar. q. dist. 68.69. Danhau
rus libro dae anima Di lutat. s. pag. 82. 8s. qui contendunt, lumen requiri a parte objecti. Ratio haec est, quod oculus in spacio obseuro positus per medium non illuminatum feratur & apprehendat visibilia objecta, quomodo ignes procul p siti videntur noctu, stellae ce nuntur in coelo e foveis prolapdissimi a& tenebricosis, oculi selium , squamae
piscium e caligine densa videntur rem*te ; admoveatur candela accensa parieti vel panno colorato, & videbit colores parietis vel panni homo constitutus in loco tenebricoso. Respondeo: Quaecunque ita videntur, internamqucem babent, ut possint illustrare medium, si non totum, saltem in proxime circumstans. Nimirum liaud opus est, ut V u medium
470쪽
medium totum illuminetur,& sussicit, ut pars ista illuminetur , quae est conjuncta rei visibili. Quod totum medium non it Iuminetur, constat satis inde, quia oculi soli a nobis videri possunt in tenebris,
non corpus totum , imo ne caput quidem. Ipsiae feles nos videre nequeunt,
quia objectum illuminatum deficit, &Inures non tam visus, quam auditus & odoratus beneficio venantur. Adeoque lumen non est neces Iarium inedio quaest medium sed relative, quatenus est
vehiculum specier sensilis ab isto obj
cto, quod in eo consistit. IX. Praeterea disierunt Zabarella lib. v. de visit cap. H. Scarmillonius lib. i. decoloribus cap. 22. Otto Casii nannus pari. I. se thropologia pag. 3uer. 333. Jacobus Martini Centur. 3. quastionum idustrium Distulat. i. num. s. Gilbert. Iacclaatus lib. 8. Institui. Physicar. cap. D. quod non tantum objecto & medio , sed etiam organo lumen inserviat, ut humor cry- Ballinus ab externo lumine recepto perspicuus siet. Rationes profert Zaba-NPa : ci) Eadem est ratio organi & m dii. Atqui medium non recipit cori res , nisi quatenus illustratum est. EGgo nec organum recipiet nisi illustratum. Restondeo: Negatur major, & quod non eadem sint, ostenditur, quia ocu- Ius habet congenitos sibi spiritus animales , quorum ope functiones proprias exercet. a) Humor crystallinus est aqueae naturae, & non potest colores suscipere vel retinere absque concursia luminis, quo redditur actu perspicuus. Restondeo: Lux ingenita sussicit oculis, ut
visionis actum ex se perficiant. 3J Conspicillorum usus hoc ostendit, quippe
quae faciunt ad congregationem luminis intra oculum extrinsecus assumpti. R
spondeo: Est in conspicillis visio refracta, ut species visibiles veluti augeantur; non
vero ut confortetur lumen oculorum acquisitum, quod nullum est. Concla, dimus : ut videatur color , requiritalpraesentia luminis, non est quidem ut forma coloris, sed ut necessaria condi tio. Namq; in tenebris etiam color peti sectus est, neq; luet neque lumen es .X In vacuo & per vacuum nulla fit visio. Inde Aristoteles lib. s. eanima refellit Democritum, qui docebat, quodsi spacium interca.lum & terram vacuum esse posse sermj-cam in coelo videri. inem Democriti
errorem refovere & commendare νο
lunt Ioli. Bodinus lib. 4. Theatri nati pag. 403. Johan. Michael Hornanus libra de natura visus inparalipominis cap. 8. Ni mirum , cum inter sensorium & objNictum sensito non intercedit medium ali quod , quo velut stabjecto proprio si ticies sensibilis excipiatur sensatio descit. Argumentum est tale: Nullum accidentost citra aliquod sit bjectum. Atqui spe cies sensilis est ac idens. Ergo non elici tra aliquod subjectum.
XI. Quaeritur, cur ocultigeminis rite turres una Θ Respondeo: Causam dicunt esse tum species visibilas, tum Sens in communem. Species seruntur & uniuntur in oculi centro , Sensus communi
judicat de sensibilibus, & quia unus est,
unam rem ursibilem utroq; oculo apprehensam judicat, non geminam. Ita Andreas Laurentius lib. q. histor. anato