장음표시 사용
551쪽
IX. Nobilissima opinio eorum est, qui Intellectum agentem dicunt esse
Genium Tutelarem hominis , custodem de malorum Averruncum , vitae censorem, futuro tum saepius indigitatorem. Ita Averrhoes libro de beatitudine Di putat. I. destructor. c 1 trae est elem, Abenpace Epistola de& ne, Avicenna lib. 9. Metapb . cap. Pomporiatius libro de anima, & cumprimis Johannes Bodinus lib. . Neatri natura pag.s Ι.sqa. sequutus Maimonidem lib. s. More Nerochim, & Leonem Hebraeum lib. 3. de amore, B abbinus Menaseli Ben-Isiael Conciliatore super Gene-
m quast. 3. ubi de Angelo Servatore Jacobi Patriarchae disserit. Nos equidem credimus,esse talem Genium Tutelatem, sed quod de illo cogitaverit Aristo teles tunc cum Intellectum dividerit in agentem & patientem, idipsium pernegamus. Et merito omnes illas opiniones repudiant Franciscus Toletus lib. 3. de anima cap. 4. quast. Io. Conimbricenses ibidem quaest. I. 2.3. X. Immerito vero postulant Iulius scaliger Exercitat. so7. sect.i8. Berialiardus Telesius lib. 8. de natura rerum cap. II. Ir. I 3. Antonius Roccus libro de animataei citat. 9. Thomas Campanella lib. I.
Abilophia realismi 18s. Sebastianus Fo-xius lib. Philosephia naturalis cap. 23. Joachimus Burserus lib. s. In itutionum Phyla
anthropologia pag. io'. Burgetadicius in colletis P fico Distulat. 3o. dist. 7. 3. 2. ut Intellectus agens de Philosophiae tabulis expungatur, quandoquidem idem
tuo idem Inteste est essentia, actu, vi
tute. Verum non sic conficitur, quod supervacanius sit. Argumentamur :Dantur species intelligibiles. Ergo e jam datur Intellectus agens, qui fabricat istas. Connexum pate : Effectus
arguit causam essicientem. Omne enim
quod fit, in aliquo & ab aliquo, sed in. alio fit. Universalia & intelligibilia fiunt in intellectu patiente.Ergo oportet praeter hunc esse Intellectum alium, qui sit principium activum. Sine speciebus istis nulla fit intellectio, quomodo sine speciebus sensibilibus nulla sensio fit.
Producuntur autem ab Intellectu, & ob id vocatur ille Intellectus cognomine vitis. Quemadmodum lux colorem illustrat, ut ille actu videri possit, ita Intellectus agens species sensibiles alienis conditionibus involutas depurat, ut ab Intellectu patiente cognoscantur. Agens ergo intellectus qua agens non intellia
git, sed species a Phantasia accipit, &Intellectui patienti imprimit, patiens vero intelligit & judicat.
& patiens differant, curiose disceptant Authores. Quod realiter distinguantur, ηunt Conimbricenses lib. 3. de an ma cap. I. quaestione 1. art. 2.9 3. Tot tus ibidem quaest. Is . ct i . Augustinus Niphus lib. I. Intellectu cap. q.Claudius
Boucardus libro deanimapartiq. theore. 9.Piccolomineus θλ1. de mente hamana cap.
c. 7. 8. Iacchaeus lib. 9. In itur. Physicari cap. s. Verum in una & simplice &immutabili substantia diversas res statuere dc compositionem inferre velle, absurdum est. Ratione differunt.
552쪽
Quemadmodum enim unus idemque ita quoque intellectus se habet ad initi. sensus agens S patiens est,. ac patiens lectrionem. Atqui sensus per species stilli. quidem , uti species sensibiles recipit, a- les sentit.Ergo etiaIntellectus per species sens, uti receptas species cognoscit, intelligibilesintelligit. Major conflat B ita etiam de Intellectu ferendum est ju- paribus par estoJudicium. Uti in ea. dicium idem. Unus. idemque Intelle- sibus, it1 quoque in Intellectu debet ob ctus M agens. & patiens dicitur ;. agens. jectiam. acta repraesentari.. De Millo quatenus species intestigibilesfacit pa- re non est dubium, uti fuit stupra lib. t. 'riens ,. quatenus species factas recipit cap. q. dist. 6. 7. Rursum : Inter ain usum deducit. Distinctio est in ob- actio & passio, intercediti. illa debent jecto, non ini subjecto. Ita recte conjungi invicem, aut substantialitu.Archangelus Mercenarius Tomo a. dilu- aut eminenter. . Atqui. Intestemis astridationum Peripateticarum pag. 268. seqq. in objectum cognoscendo illud, S uia Barthol. Κeckermannus, lib. q. Sistem. non potest cum objecto suo uniri se . Ibys cap. .. stantialiter, omnino conjungetur cenXII. Commovet actum intestigendi. J. illo eminenter, id est , per hecies lim Dum speciem a Sensu communi &Phan- telligibiles.. Meminit de speciebus illutasia allatamillustrat& in intelligibilem. Aristoteles. BL 3, de anima cap. .. texi. s.
XII E pati est, qui scies intelligibi- nimaistesiecti .Hocloco insunt spem tu recipit. J inod species intelligibiles. intelligibiles, uti rectemonetayeirhoes
dentur negare volunt Durandus lib. . in commentariis.
hnt: diu. s. quasi Gabries Biel lib. a. XIV. Species intes biles. Deciis
dist. Is. qua st Lare. 2. Ludovicus Bucca, intelligibilis. est qualitas intentionalis ferrea pratem ibus a lik a. deanima. s; remipsam animae repraesentans, ait Balbprolixe refutant Zabarella libro de specie- ciscus Piccolominissub' 3. de memi, x intelligibilibus, Piccolomineus lib. 3. mana cap. 6 em per se facilem difical demente tamana cap. s. 7. 8. Toletus lib. 3. talibus quibusdam involvere conatur si de anima p. 7. quaest.2I. Conimbricenses, lius Scaliger Exercitat. 3o 7oct. ath ubita lib. de imma cap. S. quast. 3. Etenim quirit, an species intestigibilis it substanti fieri nequit ,. ut objecta ipsa ingredian- pel accidens Z Neutrum esse, ratiosibus tur ini intellectum cum ne oculum, quibusdam obtinere vult.. Nos id- quidemingrediantur arbor aut canis.Re- mus esse accidens, esse qualitatem. Itqyiruntur ergo species obsctorum, pri probatur, quia menti inhaeret, atq: in me mo quidem sensibiles, inde convertun- te subsistit.Dicit Scaligςr, quomon ub tua: tur in intelligibiles, quia intellectio, no- tia intestigitur per accidemi Respondeo istra a sensibus incipit qua illa, quae ope& Figurative & velun per ideam: ita industria nostra acquiruntur. Argiumen- Caesaris, Ciceronis, Theodosii picta f. tamur: Uti se habet sensusadsensionem, imulacra. oculis. nostris, ses: ingerunt
553쪽
LIBER IX. CAPUT VIII. 4ri& notitiam gignunt, haut aliter est desi- pag. 6 c. Sic etiam Barthol. Reckerman-mulacrisiis ab Intellectu depictis in In- nussio. Systematis γ' sici cap. 4 ct intellectu. Pergit quomori accidenspotestm Cursu Philosophico Disputat. 19. quaesi. 6. Milete ub ηtiamespondeo:Eo modo, Piccolomineus lib. s. de mente humana quo dictum est. Scilicet est imitativum, cap. 9.seqq. Claudius Boucardus libro deestintentionale noni est proportiona, animisart. q. theorem.6. Arnoldus Sei Ptum, non materiale,. quomodo in sp gerdius lib. 6. Introduci. PI Papag. sculis artificialibus, exprimuntur objectae 3 9. Verum Intellectus noster sine quaevis materiata.. magistro novit, & nondum firmatus ab XV.. Quaeritur porro: Anstyecies in- experientia rerum de rebus multis evi-D igibiles sint imprese vel innata Z RG dentem notitiam habet.. Unde hoc, nisi spondeo: Sunt innatae plurimae qua ob- a principio intrinseco Θ Experientia est
jecta istarum rerum, quae nobis ingenitae cum pleno rationis usu conjuncta, neq; sunt, quomodo etiam in brutorum potest esse infantibus , qui tamen no- phantasia talia instant, uti diximus Apia. verunt multa. Cur pulli gallinacei fu-M. 8. cap. . dist. i t. Sunt impressae qua giunt a conspectu milvi, de quo nonii objecta istarum rerum, quae studio atq; bent ullam experientiam, &quem nun- opera nostra percipiunturi. Aristoteles, quam viderunt Plib. s. passim inculcat, quod X VI.. Recipit. J Et actu cognoscit. At in nostersit inpotestate, quod, δε- Hinc est Intellectio, quam eandem esse nudatu3 ab omni forma, vomiscvi forma- cum specie intelligibili, censet Julius ram non actu, sed pirtute quod β tabula Scaliger Exercitat. 3 OZinent. 2I. Nos vero ras. Effata ista pertinaciter defendunt speciem intelligibilem esse aliquid di Scholastici Doctores , & qui in verbae stimstum abi intellectione , pronunci istorum juravenant,Peripatiteci de vuL mus cum Iacobo Zabarella libra dest P.. Ombacchius kribit: Quod dicti ciebus intestigibitibus cap. s. Piccolomineo
tur, principia esse nobisinnata, non fir lib. s. demente humana cap. Diffe- inde, quia abortu primorobis inhaere runt enim uti pars& totum.. Caeterlimant, &nobiscum nascantur sed dicun- Intellectio est vel directa vel reflexa. tur ita ratione nostri intellectus, qui Directis est, quae per speciem intelligibi- cum in ista principia fertur sine ulteriore lem perficitur. speciem inquam, quae discursu, veritatem horum principi οὐ intelligibile cum Intellectu unit. Re rum cognoscit&approbat, nam horum xaest, quae citra species intelligibiles principiorum terminos per experien- perficitur. Non enim sunt species intelutiam habet, intellectus noster, ud quid ligibiles, ubi sunt a materia abstracta obsit totum, quid pars, quamprimum ve- jecta. Estque communis & propria.
rb hos componit, veritati assentitur, per Comniin v est, qua res immateriales exsecultatem naturalem , quod totum sit ira se positas apprehendit. Uti sunt majus sua patie, lib. 9 Illur. Phmar.. DEus& Genii.. Propria est, qua mens
554쪽
E22 INITIT ONUM PHISI CARUM seipsam cognoscit. Talis reflexio in immaterialibus & facile & semper fit,
non secus ac radii Solares in seipsos reflecti dicuntur, cum a seipsis augentur &multiplicantur. Ita docent Conimbricenses lib. de anima cap. 8. quot. 7. Otho Casmannus pari. I. anthropologia
I. cimmunes notiones. 2. Experimenta.
s. Reliquia imaginu divinae. s. Lex cordibus insiripta.
7. Brutorum notitiae. 8. Solvuntur obectiones. Lex natura.
I. Vod dentur principia quaedam
e nobiscum nata seu communia, de cultu Numinis, de vita innocenter agenda , nostris animis cum primo vitae ortu inscripta, docebant olim Thales, Anaxagoras, Empedocles, Democritus Socrates, & fidelis horum discipulus Plato in Phaedro ct Menone. Quit,' contradicit Aristoteles lib. 3, de anima,& servi de contendit, quod notitia omnis dependet a sensu; quod nihil sit in intellectu, nisi prius fuerit in sensit; quod nullum intello bile insit menti natura; quod intellectus hominum sit velut tabula rasa, iaqua nihil actu inscriptum est; quod e
gnitio rerum prors' nulla generetur cuia homine. Eum defendunt Hurtadiis et Moedoeta Di lutat. .deanimasest 4.η 1.2. . seqq. Piccolomineusgra sis. ηθ sopb. morat. cap. 3I. lib. s. de minit humaηacap. 9. ct Io. Conimbricensulib. s. de anima cap. 8. quaest. I. Gregorias
Horstius lib. 1. de natura humana ner . II.
quast. 1. Iacobus Martinilib. I. partu Metaphys sedi.7.quast. Henricus Regius lib. s. Philosoph. turalis cap. i. Gilbest et Jacchaeus lib. q. Institnt. P sic. cap. q.
II. Nos Veterum sententiam pia e rimus cum Ludovico Vivel rutati mapag. 72. 73. Sebast. Foxio lib. sti tutionum P scar. cap. 24. Stephano Theupolo lib. 9. Contemptat. aca m. cap. 13. Julio Scaligero Exercitat. loriserit. aa. Philippo Melanchione libin i anima tract. 3. cap. 13. Rodolis Go tinio in s persariis ad Scaligerum pag. a iseqq. Et rationes ordine proferinus istas. Primo : Quia de notitiis coe nitis evidenter testantur experimenta plurima. Infantulus ab utero edules appetit matris lac, movetque labia, in. strumentum videlicet proprium, qalbus mammas apprehendat, aliment unpercipiat. Et quidem facit ista a se, iii. stinctu naturae proprio, non per doce
menta externa, per consuetudinem.
Cl. Fel ingerus dissertatione δε noli a naturalibus , & Iacobus Martinita. excipiunt, quod sit Elenchus caeli,
non enim notitiae istae sunt istius enectus cause, verum appetitus naturalis, a qast fames excitatur. Est Elenchesprio.
555쪽
ZIBER IX. oppositorum , quoniam appetitus ille
ortum suum habet in notitiis naturalibus. Et notitiarum harum demonstratio est, quod moveat labia, quod mammas corripiat, quod lac sugendo trahat. III. Secundo . Quia cum infanti OD seruntur duo poma, recepto uno post lat simul alterum. Causa est, quod habet connatam notionem principii ejus: Totum est majus aliqua parte sui. Excipit Μ anim : Denuo fallacia cauis. Non enim ita facit infans, quod secum natam habet principii ejus notionem, sed quia duo objecta magis assiciunt fa- eultatem cognoscentem, & appetitum eoncitant. Q ab enim aliquid majus bonum est, eb magis est appetibile. Reybatio: Est idem Elenchus, quando
notitiae naturales velut erudiunt appetitum, ut ab iis babeat, quicquid habet. Naturalis appetitus praesupponit cognitionem naturalem. Haec est congenita, non verbacquisita per sensus. Et unde quaeso est, quod videtur majus bonum Z Scilicet, quia totum est majus &melius parte sua, inferente ita Natura, antequam institutio aliqua per sensus a cedat, & antequam inter totum & pastes discrimen manifestiam exponere pos
si aliis. IV. Tertio : ia judicium boni &mali, recti& pravi est ab instimstu conscientiae, quae notitiis naturalibus innititur. Id confirmatur exemplo improborum, qui tanguntur & anguntur recordatione prave actolum, pCenaS metuunt,
restem intimis animi recessibus involu- tuincircumferunt, Fem vitare non pos- CAPUT IX. etssiliat, ne illos anxios & sollicitos ubique
detineat, accuset, damnet, domi & foris excruciet. Dicit Fe Merus: Rhlamvis conscientia mala torqueat homines impios, & inculcet eis, esse Deum vindicem scelerum, non tamen sequitur, esse hoc a notitiis naturalibus, propterea quod conscientia ejusinodi tantum est in adultis per conversationem, non vero per generationem naturalem. R spondeo: Conscientiae morsus non est solum ab acquisitis notitiis , verum etiam cumprimis quidem ab innatis, quare infestat illos , qui secum via ventes rudissimi sunt&experimenta rerum non habent, atque istos, qui licet multa noverint, tamen Dei hominumque contemptores periculosa exempla non verentur, exempti ab hominum celasseris, uti Tyranni. Eos non hominum clamor, non exemplorum terror,
sed Naturae instinctus praeveniens expe
rienti omnem vexat non vino metu,
quamvis occulte patrata sunt flagitia, aut potentia adversus humana stipplicia
nocentem muniti Infantes omnino conseientiam habent, sed non ita evidentem, quod intellectum praehicum non habent ob rationis defectum, adeoque carent scitorum applicatione objectiva, a quae conscientiae testimonium proxime d pendet. V. Quarto : Quia in homine corrupto luculentae imaginis divinae portiones adhuc remanserunt, di vero illa donum eraet naturale, neq; minus naturales erunt reliquiae ejus, uti sunt notiones
communes, Genes. s. s. Excipi. F, ' ingerin: Negatur consequentia, quia etiam
556쪽
etiam virtus naturalis de potentia illa scientiam acquirendi, & de rebus bene judicandi, ad imaginem DEi pertinent, quae adhuc superesse in homine, libem ter damus. Respondeo : Imago DEI non consistebat in potentia , velum in actu, igitur de reliquiae ejus non consistent in potentia acquirendi solum, versim in re , in habitu , in notitiis
ipsis. Nisi hoc fuerit, reliquiae dici non possunt, id est, quae de integro reliqua
VI. Quinto: Quia solidum testimonium notitiis illis perhibet Apostol Roman. 2. Iq. II. Gentiles qui non habent Legem; ptis expressam, habent tamen Legem naturalem animis inscriptam. Manifesta oppositio actuum, ratio in objecto sensibili acquirit, & quos ex sese invenit,
quamvis per sensus neque comparavit, neque foras edidit. Argumentamur: odcunque natur cordibus gentium
inscriptum est, illud non est acquisitum, sed innatum. Atqui opus Legis natura cordibus inscriptum est. Ergo non est acquisitum, sed innatum. Excipit DL mingeriu: Opponitur hoc loco revelatum illi quod naturale est, non vero acquisitum. Gentiles quidem scriptas Leges habebant, uti Judaei; habebant tamen Legem , quam Natura ipsa sancivit, nempe discrimen honestorum & tu pium , secundum quod ductu rationis
rectae vitam instituerunt. Neque cum dicit, cordi inscriptum. arguit connatum cliquod,nis, dicamus Evangelium cordi bus nostris inscriptum, a. Corinth. 3. 3. esse innatum in nobis. Innuuntur pOtius notitiae per ratiocinationes e perimentales conceptae, uti constat ex tot pari, Roman. i. I'. ubi dicitur, qeo Gentiles per contemplationem hujus d. niversi, non pernotitias insitas, observaverint, DEum esse. D. turale hoc loco praecise denotat illud, quod innatum est. Argumentamur:
Quodcunque non est praescriptum, sed inscriptum , illud non acquiritet extrinsecus , versim a se percipi.
tur intrinsecus. Atqui communesilo. tiones in animis nostris inscriptae sunt, lnon praeseriptae. Ergo communeo 20.
tiones non acquiruntur extrinsecus, IN
rum a se percipiuntur intrinsecus. Vbjor constat: Praescribi de inscribi sint opposita, illud extrinsecum quid raest, hoc intrinsecum. Minor patet icontextu, ubi Gentiles & Judaei oppo nuntur,atq; illis tribuitur inscriptio te. gis naturalis, his vero insuper conce i tur Legis praescriptio artificialis, quaq; a sensibus percipiatur. Frustre adtemit
illud, quod Epangelium sit cordibum Dinscriptum. Manet enim, quod si mus, naturale esse illud quod cunstat tum est . ita φυγει usurpatur Evangelium non est inlcriptum corii. bus nostris φο ει & per notitiam conge nitam , sed a Spiritu renovationis per verbi praedicationem. Denique Romi I. I9. est sensus alius, & permittitur,
quod ibi doceat Apostolus, notitias
contemplatione naturae ortas, posse ia
formare hominem, esse DEum univer si conditorem & procuratorem uti diri. mus lib. i. Institui. Politicarum cap. dista, VI. Sexto: Quia certum est, penes
557쪽
LIBER IX. CAPUT IX. qis quo magis illae permitti debent in homi- vitulo, in pullo gallinario ' Aut con .nibus inesse. Antecedens constat: Cor- genitum est , aut acquisitum. Nonnu petere minatur vitulus, antequam hoc, quia aversatio rei noxiae exserit cornua nascuntur. Calce ferit pullus ea sese etiam penes illos, qui recenter ex- quinus nondum satis firmatis ungulis. clusi sunt, pullos, qui nondum exem- Catellus mordere tentat, etiamsi1 non- pla viderunt a milvio patrata. Adin- dum habet dentes. Aves omnes mo- stinctum naturalem & Antipathiam liuntur volatum, etiamsi nondum habe provocare, est causam suam abjicere. ant plumas atq; alas. Horatius: Haec enim congenita sant, non acqui- Dente lum, cornu taurus petit, unde sit .
ni silvia VIII. Instant Hosim dc Iacobus Mar. Monstratum P tini: i) Quod species intelligibiles non Non igitur cognitio omnis incipit a sen- fiant absque phantasmatis, adedque sine
sibus, etiam in brutis, quo minus in ho- illis non possunt operari in Intellectu.mine, quem prae brutis omnibus tudio- Respondeo: Negatur consequentia.Phan- rem esse quis dicere velit' Rursum: tasimatum receptio & transmutatio effi- Pullus gallinacius milvum veretur, nee ciunt quidem in Intellectu notitias acis metuit ardeam, scilicet quia connatam i quisitas, sed non evertunt notitias consecum habet milvii perditoris speciem genitab, quae a priori existunt, & secum universalem, qua Lagulares milvii o- babent propositiones naturales virium mes repraesentantur, ait Julius Scaliger istarum, ut cum sensu conjungant Inten Exercit. so .sedi. 21. Excipit Martinivi: lectum de veluti unum cssiciant. Scilicet Hoc verosimile esse non existimo, Ini- notitiae naturales a priori Intellectum u-micitia, voluptas, odium, dolor neque niunt cum sensuum experimentis;&no- in objecto sensibili, neque in anima titiae acquisitae apo sterim sensuum expe- sunt aliquid, sed tantam passiones &aia rimenta ad Intellectum referunt. a sectiones, rei perceptionem sequentes, Quod intellectus puerorum recens na- provenientesque non a specie inhaeren- torum haud possit uti speciebus & notio-
te, sed a quodam instinctu naturali qui nibus universalibus, adeoq; hoc unum
animantibus est concessus, ut excitet ap- ostendat sitis, non esse species tales. Repetitum vel ad apprehendendum vel ad stondeo: Negatur consequentia. Multa s*fugiendum objectum. Hinc milvii con- pe habemus, quibus tamen non semperspectus pullo adfert dolorem, non quia uti possumus, impedimento undecunq; naturaliter speciem connatam habet, sed objecto. Habent feles, habent catuli r quia instinctus de antipathia naturalis ad- cens nati visum, quandoquidem anima est. Restondeo : Perceptio rei non suf- sensitiva nunqua destituta est hac faculis ficit, verum requititur, uti accedat ju- tate,sed tamen non vident propter impedicium, quod discernit bonum a malo, dimentum externu, oculos constrictos.
noxium ab innoxio. Hoc unde est in Neq; licet infantibus ratione detrahere,
558쪽
quamvis actu non ratiocinantur, ut adulti. Regerit Martinius : Dues imp dimenta esse imbecillatem organorum. Gita. Esset nihilominuι vis memoria intellecti , qua organis non indiget, ex qua recordatio fieri possit in proνecta atate. Atqui
ne quidem de rebus acquisitis hoc valet, multo minus valeat de notionibus ingenitis. Nihil eorum recordamur fere quae teneris annis sive egimus, sive perpessi fuimus, imonec saporis de materno lacte. Quis inferat, nos tunc temporis nihil egisse, nihil vidisse, nihil au divisse, nihil perpesses laete usis non fuisse γ Multi ipsorum parentum , quos
amiserunt tunc cum infantes erant, non meminerunt, nec tamen inde sequitara ,
quod parentes nullos habuerint. 3J
od Aristotelis testimonio tota noristra intellectio dependeat a sensibus, anissima, inquit, sine phantasmate nihil intelligit, lib. de anima text. 3o.. J9. Reston eo. . Potest commode exponi locus iste de habitibus acquisitis, & de quadam intellectione nostia; quae de pendeta sensibus. Si latius extenditur di istum Philosephi, erravit ille, & nos erroris ejus patrocinium a nobis devolvimus. Animaseparata intelligit, vult, agit, patitur, & tamen non habet phantasmata, quia non sunt assiaeae sensibus
) Quod par sit ratio in sensu ad sentiendum , atque in Intallectu ad intelligendum. Verum sensus non sentit ideb, quia species sensiles congenitas habet, ergo nec Intellectus ideo intelligit, quia habet principia congenita, estque Intellectus excellentior prae sensibus
sum & Intellectiam non est adaeqnati,& valet solum de iis quae labore nostro addiscuntur. Excellit Intellectus prasensibus eis quod habet principia coa nata, quomodo semper nobilius est
illud quod proprium est, quam qno ab alio mutuor. ss) Quot anima
non opus habeat in societate corpus
esse , quando connatis principiis ulli posset intelligere. Et si non acci it
species 1 sensibus, quare velit cum c0tapore suo uniri ad functiones proprias ebercendas , inter quas. imprimis ellia-telligere Negatur consi, quentia. Appetit animae sociari cum cos. pore suo propter habitus acquisitos iacomposito exercendos. Non quo omnena intellectionem a sensibus acci
piat , sed quod per illos in compρ id
multa quaerat, inveniat, judicio febesto et Et quoniam composse inest nobilius ac perfectius anima sepat, ta ideo societatem corporis affectat, ut praestantius aliquod constituat ut,
nascatur cum ignorantia rerum γmnium, unde mens ejus confertur cantabula rasae, in qui nihil scriptum lised tamen omnia scribi possunt. lib. s it anima capia . Rest deo: Aristotilis dictum particulare est, & valet de illis habitibus, qui per educationem 2
conversationem acquiruntur. Latie extendi non debet , adeoq; tunc ut parum vero congruum repudiatur. Quiaγnim Aristoteli divina imago prorsus in cognita fuit, mirum non est, quod de te liquiis ejus no recte judicavit. notitia principioru universali im acqui-
559쪽
ntur per sensus &expellentiam, teste A. ristotcle lib. r. poster. analyt. cap.Ι9. IRespondeo . Loquitur ille de principiis quibusdam artificialibus, a quibus non licet inserre ad evertendas notitias insitas. 8 Rod nullus homo invenitur,qui terminos sistifices ex quibus constant principia, aut vocabula quibus significantur, intelligat, antequam ex institutione inagistrorum & parentum ista didicerit. Respondeo: Negatur consequentia. Res enim ipse coninascuntur; non etiam v c bula, quae addiscuntur per conversitionem. 9) od omnis intellectio habeat originem a sensia,unde vulgo dicitur: Nihil est in Intellein i,quod non fuit ante insensu. Bellon eo: Solutio eadem. Non omnis intellectio est a sensibus, verum illa tantum, quae comparatur eo quo diximus modo, & in eundem sensum exponi potest Aristotelis dictum , quamvis de consensu ejus obtinendo haud multum
IX. Atque haec Lex naturae perpetua propagatione in homines omnes traducitur , ut cum primo vitae ortu & natalium jure insit illa in hominibus omnibus. Dicit Hisronymus Zanchivi: Non ideo vocatur Lex naturae, quod illa per Adamum in posteros ejus naturaliter propagatur, sed quod DEus illam ima pressit animis nostris, talum. 1. Disputarioni a Theolog. cap. Io. pag. I7I. Respondeo: Falso supponitur, quod animae creantur. Atqui per generationem traducuntur, unde argumentum: Omnis proprietas naturalis. Ergo sequuntur originem & conditionem subjecti. Et quia propagatur anima, undetiam propagantur notitiae istae.
r. Definitio a laniatis. 2. Principium morem. 3. Voluntatis motus. q. noluntabase libera. F. Voluntatis determinatis. 6. Voluntatis ofectum. 7. Bonum apparens. 8. Voluntatis a Itones.
s. Eliζita , imperatae. I. T T Olunt vi e locustas, ρ appetit DV num. J Aristoteles lib. ψ. de anima capclo. Doctores Scholastici reserunt, quod sit Voluntas triplex: Confitiativa, quae judicat, esse aliquid bonum ut fiat, vel non bonum ut non fiat. Assectito, quae
appetit id quod judicat esse bonum, &refugit id quod malum esse judicat. In perativa , quae jubet illud fieri vel non fori , quod vel bonum vel malum esse judi
II. Atque hinc oritur quaestio: ZM nam sit principium movens volantatem Respondeo: Vulgo docent, quod causa primo voluntatem movens sit Intellectus judicans & approbans voluntati, quae sint expetenda & quae sint fugienda, Pic-colomineus in Philosophia moratura a. cap.U. eqq. Peucerus libro de dipinatione
560쪽
putat.7 .de animased . . .. num. 3. Franciscus
Oviedo Sistulat. 8. de anima se l. seqq.
Libertus Fromondus lib. . de anima cap. 6.artis. 2.3.cap.7. arti . 8. Ratio est, quoniam Intellectus natura prior est, quam voluntas; & quia non volumus,nisi quod antea cognoscimus. III. Verum Iulius Scaliger Exercι- rat. 3OT. contendit, non semper moveri voluntatem ab intellect v. sed voluntatem a seipsa moveri & determinari. Et probat: i) Quod actio voluntatis non esset in potestate ejus , si ab agente alio naturali inqueretur. Itaque
es frustra & iniquae essent leges divinae atque humanae. a) Quod secus cum
esset , eodem modo ab objecto uno homines omnes moverentur. Atqui conspecto equo bellatore & navigio , quare ad illum movebitur generosus Gallus, ad hoc vanus Ligur Z Quin sua cuique directio est, itaque sine ullo externo objecto per voluntatem movere possum Intellectum ad intelligendum, & contra avertere ab intellectione. o Quod dicimus vere & ex ominium gentium consensu, volo velle, hic enim est actus a principio suo in se desinens. Hac ille. Eret quibus infert, quod voluntas per se & a seipsa internoque principio excitatur ad illa,quae sunt approban-
vi vel fugienda, hoc est, ad velle &nolle , quo quidem insito principio &ipsum quandoque intellectum & seipsam ad proprias actiones edendas in
IV. Et concedimus sicile, quod voluntas a se libera sit, tantum ut praet0 . tiva Intellectus conservetur, ut voluntatem moveat ostendendo, cognoscest.
do , suadendo, indjcando quid facita. dum sit, quid fugiendum, quamvis nostsemper ei persuadeat. Rationes allata non sunt magnarum virium. i) L yi promulgantur de rebus iis quas noxi mus, facimus, itaque praecedit Intelli cius & monstrat voluntati, quae scireta. terest ejus. Σ) Diverse in objectati versa inclinationes sunt ab educatione, quae vim magnam habet in Limanti, hominum studiis. 3ὶ Est locu iacomplexiva, S praesupponitur intelle. chus , a quo est initium omnis actio
lectus necessaria maxime sit advolvata tis actum exciendum, sola tamen volup tas formaliter libera est, ut determia: tseipsam, & velit a seipsa id quod ulta
gere, quodque agit. Errant Schola Resormatae Doctores, qui asserunt, Id luntatem ad actum suum determina iijudicio Intellectus, ita ut voluntatis ii bertas nulla sit , constricta vero sita lia. tellectus ductum, a quo simper delet. minatur, Johan. Cameron risit a mcum TFleno, Martinus Schogkius de libero arbitrio dist. 23. 26. seqq. Η0la binius Tomo t. Socinianismi confutati 6I9.seqq. Johan. Maccovius in Chis m, cellaniarum quaestionum p g I Adrianus Heerbordia Collegiis sibi ιDissutar. io. distincit. 7. 8. p. o frari tat. Ethica sq. distinct. I. r. seqq. Hos prolixe & bene refellit Simon E