장음표시 사용
561쪽
c Remis pag. ros .feqq. Operum Theolo-sicorum. Nimirum Intellectus dijudicat objecta quidem & proponit illa voluntati, sed voluntas intra se volitionis suae efficiens accepat proposita libere.
Libertas enim non versatur circa objectum ipsum, versim circa modum amplectendi objectum. Et secus cum est, libertas vel indifferentia non erit proprietas voluntati impressa : Namque denominatio extrinseca non potest dici, proprietas esse. At quod libertas sit volunta-r,proprietas peculiaris, dicunt Adversarii ipsi,cum arbitrium describunt Martinus Schooitis diatrata delibero arbitrio dist. 9.Io. I i. Quamvis multis modis libertatem istam destruant,di tantum non pl O sus corrumpant, uti dicemus infra cap. m. dist Lseque
VL A erit bonum. J Objectum Voluntatis est bonum, quia nihil uspiam Natura ambitu suo includit, quod appetat malum. Uti enim Ens omne conservationem sui percupiscit ita fugit illa
quae destruere & corrumpet e possunt, videlicet mala & noxia. Bonorum optimum in coelis Deus est, & in terris est animi tranquillitas E6 cumprimis Intellectusnoster contendit,atque illi quos juvat secundum Naturae incorruptum ductame vivere,spernunt voluptates, opes, honores, utpote quae sint bona mutabi lia, neque voluntatem hominis explent
Solus Deus, ista animi tranquillitas par illud nobile bonorum sunt, in quo pers
iste voluntas nostra acquiescit. VII. Bonum vero semper illud est, quod vere tale est, cum voluntas paret intellectui; cum ab affectibus seducitur,. CAPUT. X. 4χ
bonum apparenter tale est. Sape enim malabonesti speciem mentiuntur, o, turpibus Usimilitudo recti, ait Seneca Epistol. rao. Inde sit, ut mala appetamus & perag mus, decepti rerum apparentiis. Semper Intellectus suadet quod bonum est, non tamen semper voluntati persuadet, quae affectibus obnoxia eligit apparenter bonum;id est, vere malum. Video meliora,proboque Deteriora sequor, ait Medea apud Ovidium lib. 9. 4 set morphos. Et libidinosus Ganeo apud T rentium : Miem virens vidensique pereo. Exemplis plenae sunt omnes historiae. VII l. Ejus actiones seunt vel elicita vel imperata. J Actio voluntatis nominatur
volitio, eaque libera, non coacta. Unde veterum Stoicorum commune dicterium: Liber vixi tiber moriar,Seneca Epist. 77. Nulla externa vis coget, si sentiam qua nolim , nolim quoel ,Αrmnus lib. 2 .dissertationum cap. 2-IX Elicita sunt, quas voluntas a st producit Imperata fiunt, quas voluntas per alia producit. I Elicitae sunt velle, nolle, eligereo imperatae sunt ambulare, qui scere,moveri. Namque ad i stas locomotiva opus habet voltantas, velut principio actionis ejus proximo. Quo de negotio uberius aliquod dicendum est, ut voluntatis imperium sciatur, quod particulare est, non vero universale, uti post alios bene disserit Claudius Boucardushbro re anima pari. D theorem. c.7. 8. Scilicet voluntas non habet imperium in MnImam vegetativam: Fames & sitis obrepunt, neque sedantur, nisi dato cibo de potu, venterque earet auribus. Augescit
562쪽
stacina pro beneplacito naturae, ut nec detrahere nec adiicere ei possimus. Quantus ardor generationis in plurimis hominibus inest, & tamen matrimonium sterile est Z Porro multae animales potentiae respuunt voluptatis imperium, sensius externi , respiratio. Sonitus bombardarum aures,fulmina oculos, etores nasiam, sapores palatum, verbera tactum afficiunt, velis, nolis. Neque aliter est de sensibus internis. Communis sensus dijudicat receptas species, Phantasia essicit somnia, Memoria impressas fortiter notitias retinet, avertere omnia ista non est voluntatis nostrae. Reliqua sunt Appetitus sensii tivus & Loco motiva, ubi dominari & pro arbitrio disponere voluntas potest. Ita pro arbitrio voluntatis stamus, sedeamus , ambulamus, cadimus , surgimus, apprehendimus, deponimus o culos claudimus, aperimus, convertimus huc& illuc; caput dejicimus, tollimus, inclinamus ; pedes manusque agitamus; ringimur, moeremus, tristamur, gaudemus , dolemus, exsultamus, amamuS, odium fovemus, quando & ubicunque lubet. Rationales quoque potentias impellit & moderatur. Intellectum, ut cognoscat & disserat super objecto scibili,
aut etiam negligat, unde rudes illi& Ignorantiae alumni,' si facultatem disceEdi habent, non etiam voluntatem, pergunt esse Arcadica pecora. Risus,fletus, sermo dependent itidem a voluntate nostra. Ita intellectus & voluntas sibi invi cem suadendo & dominando, hominem totum sub divisi imperio continent.
Eorum bonas dispositiones turbat sepe PATII CARPHAppetitus sensitivus, qui velut rebelli
subditus adversus Dominum suum cost sergit, inferatur equis auriga, nec ad diat currus habenas. Hinc sunt indisci γctus, improbitates, pravitates nimisi et
tili segete in Orbe postquam Integritatis status ab Adami lapsu cepit ei e corril.
I. Liberum arbitrium. a. Definitio. J. Serram arbitrium. q. Stoicorum opinio. . Reformatorum doctrina. s. Vati violentia. . Taiscor in manu Dei. 8. Necessitas. p. Luria denominationes. Io. Necessari actum. II. Maccovii instantia. I 2. Dominium rationis. 13. Holuntas constricta.
um. J Liberum arbitrium non tantia Intellectu quam in voluntate inest, uti consensu uno docent Thomas Aquisis pari. I. Summa Thestist quaest. 83. art. I a. s. q. Joh. Scotus lib. a. dist. 2s. qa , I. a. &ex illis Martinus Becanus pari. r. Theolog. Scholast. tract. Ι. cap. a. 's Voluntas enim positis omnibus qua aiagendum necessaria sunt, libere impio
563쪽
bat& approbat, accipit & repudiat. Intellectus vero non potest se aliter habere, quam uti se os seri intelligibile. Neque est penes Intellectum actus suos pro lubitu definire de determinare, sed
II Iiberum arbitrium est facultas anima rat alis , qxahomo cognita af Intellectu libere vel accipere vel repudiare potes, Italinino libere edit, bibit, movetur &convertitur in loco, potest enim abstinere, potest immotus consistere. Caeterum de Liberi Arbitrii statu & requisitis multa disceptantur non solum apud Phi losophos, verum ipsos quoque Theologos. Serνum arbitrium vocat muctor Lutherus iudiatriba contra Erasmum Ro-rerodami , exemplo ejus quod olim ita fecerat Augustinus Enchiridio ad Laurent renca' 'O. lib. 3. contra Epistolas dura Pelagii cap 8. lib. de correptione ct gratia p. is. Nimirum in rebus fidei ac gxa tiae, quatenus omnis nostra voluntas cum operationibus suis a solo Deo est, qui essicit in nobis velle & perficere, Dili p. z. 13. Qua res naturales & morales alia est ratio. Estque in iis arbitrium vere liberum, ut possit homo es,
ter agere quam agit,. si ve committendo sive omittendo, utpossit oblatam conditionem aliquam accipere & non accupere, eandem expetere & repudiare,
Non peccat coactus, sed sponte Ga ruit in peccata, & in peccatis ipsis delectum habet , ut hoc potius quam illud
I H. Reprehendunt Becanus libro Le
ersit. 3O7. se Z. M. & non serunt, quod vocetur servum arbitrium. Dicunt, i modo spontanium omne tolli de rertim natu ra frustra esse leges omnes tum divina3rum humanas, qui denimpracipiant sive Deus sire magistratus, cum perfici odi facultas non est in porestate nostra Z Verum haec adversos Stoicos rectedc bono cum saccessii urgentur, qui omnem agendi libertatem de mundo tollunt, di in qu cunque re. Pergit Scaliger : Sublato principio potestatu in nobis ad bene agendum, non poterit Mus nos Lmηare O iniustitia postulare in neglectis oeciis. Atqui pecnos liceat voluntati eis e principium actionum suarum, quae spontanium omniud retinet, quatenus non facit co cte,sed libere quatenus media adpi
tatem ordinata vel contemnere vel amplecti potest, Proverb. I. Zq. Lucα 7. 3O. actorum 7. U. cap. 13. qς Reman. 3. 24- Ephes. 2. 8. apocal. 3 1o. Ita potest homo conciones audire, verbum legere; potes: contionibus & piorum coetibus abstin re; potest verbum de Sacramenta nec legere, nec adhibere; potest monita piorum spernere.
IV. Pro Stoicis tamen causim dicundi Reformati Iohannes Piscator scribit: Ego vocabulum liberi arbitrii, quatenus homini tribuitur,accipio cuLombardo pro noncoactione. Quando vero illud definitur per negationem omnis determinationis,fateor liberum arbitrium sic intellectum cum fatali necessitate consistere non posse, sed nego,hominem tali arbutrio instructu esse, quippe cu Deus inclinet voluntates hominu qu'cunq; luber,.
564쪽
Proverb. 2I. r. cumque tale arbitrium soli Deo conveniat , notis ad amicam corulationem risii pag. HO. 138. 22s. Responso ad pluam Vorsit pari. I. pag. I9I. ass. Respondeo: Liberum hominis arbitrium omnino tollunt Reformati,cum docent, quod omnis voluntas in Deo sit absoluta, Johannes Walaeus in Censura
Collegio de Prodestinatione Di stulat. 3. 9 in
Locis Communibu3 pari. I. Distulat. 26. Paulus Voet in Theologia naturali reformata cap. ferit. a. num. 2. Jacobus Triglandius libro de voluntate Dei 2 gratia universalipag. iss. seqq. Samuel Maressius in S stemate Theologico Distulat. q. dist. 17. Scilicet, voluntas ista hominem cum effectis suis ineluctabiliter necessitat, hoc es , ad unum oppositorum necessario constringit, & determinat omnia ejus acta & oventa, ut non possint non esse, nec aliter evenire queant, quam eveni
V. Excipit Piscator: Decretum Dei
quidem naturam rerum ad certos actus limitat& determinat, interim naturam ipsam non evertit, silcut puer a gigante
constrictus, &si quamdiu constrictus
tenetur, non possit se movere, naturalem tamen movendi sese vim non amittit,
Resiponsio ad duplicam Vostipari.I.pag.2O9. Verum hoc est nugari. Quemadmodum enim puer non dicendus est tunc libere incedere, quando gigas eum undique constringit&cohercet, ut vix ullum movere possit articulum, tametsi potentiam incedendi retineat interim: sic homo, quem Deus omnipotens fatali,absoluto & irresistibili decreto undique constringit & limitat, ut nihil aliud quanquod ab ipso praecise decretum est, uir quam facere possit, non dicendus est li. bere & contingenter agere. Neque enim de potentia agendi, sed de actu ipsis quaesti est, ad quem, dicente Pt came, homo per absolutum decretum & ii da. xum Dei irresistibiliter inclinatur, S limitatur : proinde actus hic neque respectu decreti divini neque respectu hominis manet contingens & liber. Vis enim decreti ejus transit de agit in hostii nem, quem ita movet, ut nec velit nee possit vel aliud, vel aliter agere, ' ala quod & quomodo ut fiat, a Deo defini. tum est, & ut non ad utrumque, sed aiunum oppositorum simpliciter restristes sit. Quod vero ita praecise a Deo de hi tum est, illud non potest non esse, nee potest non fieri At contingens est, 'e i potest non esse, & non fieri. VI. Porro quod negat Piscator, tamini inesse liberum arbitrium, expers fatolis huyusmodi determinationis, falsissimus nest. Nam Deus reliquit hominem in manu consilii sui, Ecclesiast. i .i st njuste punit, cum peccat. Sed cum ipse
ad peccandum ab lute &irresisti bilii ta Deo flectitur, inclinatur, determinatur, non certe punitur juste, quia Deus eum absoluto suo beneplacito, &praci voluntatis decreto ad peccandum ii,
cessitavit. Quicunque vero secit illud, quod Dei voluntati conforme est, ille non peccat, & prolude ob illud quoi ita agit, non punitur juste, sed praemis potius assici debet. Etenim voluntas Dei nonnisi bona, iusta& sancta est, di propterea quodcunque cum illi
565쪽
Ii gleongruit, bonum, j stum de sanctum
Regis cor est in manu Dei, & flectit iulud, quomodo vult, Proverb. 2I. I. Restonito: b c flexio non est ab luta, sed
modis certis limitata. Neque enim sequitur, determ ristatim quod istonitur. Potest enim aliquid disponi in ordinem, quod non determinatur in effectum. Et si vel maxime effectus voluntatis determinatur ad certum finem, non statim ipsam voluntatem at cellum effectum determinari dicendum est; disponitur omnis liberae voluntatis creatae effectus a piovidentia, si ve Deo volente fiat sive prohibente. Non disponitur semper, ut fiat: semper tamen illi finis praefixus est, quem egredi nequit. Sane Reges ipsi orant, ut Dominus animos ipsorum regat, I. Regum 8. 38. data. II9. 36. II 2. Et verum hoc est de consiliis, quorum ductu reguntur, Si bona illa sunt, Deus
suggessit; si mala, non semper a Deo sunt, nisi iusto judice. Non tamen isto, qui fataliter impellit, sed qui moraliter persuasum Regem agere sinit, quodcunque vult. r) Quod soli Deo convenit liberum arbitrium. Respondeo: Deus cum hominem ad imaginem sitam condidit, eum perfectionis hujus compotem fecit. Est quidem obscurata Dei imago, & insimul debilitata arbitrii libertas, non tamen prorsus ablata est,nec potest auferri quamdiu manet usus rationis,quo disce nitur homo a bruto. VIII. Cognita ab intestectu liber elaoclere perrepudiare. J Necessitas coactionis opponitur Libertati, quia contra
voluntatis & liberi arbitrii naturam est, cogi. Necessitas subsidii non tollit liberum arbitrium, itaque homo licet regatur congruis mediis a Deo, tamen liber est, libere potest amplecti media salutis, libere etiam repudiare. Sic de necessitas praecepti cum libertate consistit. Libera est virtus, & tamen praeceptat, libere obediunt discipuli magistris, filii parentibus, attamen ex ma dato divino pariter & humano. Sic &necessitas promissi cum libertate consistit. Libere Deus credentibus dat vitam aeternam, sed tamen ex promis . Libere ducitur uxor, etiam cui antea fides data est. Ubi nulla est coactio, ibi voluntas est, ibi libertas arbitrii est. IX. Ροleg J Variae sint denominationes arbitrii liberi, quas referunt Piccolomineus gradu a. Philosoph. morat. cap. 3O. 3 i. 32. seqq. Benedictus Pererius lib.9. Philosoph natur. cap. H. I 2.Is.Ι . II. Cla dius Boucardus libro de anima parti ptheorem. 3. . Hurtadus Mendoeta Di fur. I s. de anima sect. i. puncto 4. Franciscus
Oviedo in Cursu Philosophiso Tractatu de
Prima est a coactione libertas, cum quis liber est a principio interno ad faciendum irresstibiliter determinante. Secunda est libertas a necessitate, cum quis delectu libero & spoiue res faciendas vel repudiat, ut non agat ; vel acceptat , ut agat. Utraque illa pertinet ad constitutionem Liberi arbitrii. Negant Scholae Resormatae Doctores, quorum sententia est, necessitatem in agendo non tolle e liberum arbitrium, sed homines ita libere agere, ut etiam a
566쪽
gant necessario, quandoquidem illi a de- dist. r. 3. . Respondeo : Atqui de
Creto Dei pendeant, praeter aut contra cretum Dei illi dicunt esse omnium re, quod nihil eligere vel exsequi polliunt, rum causana, proinde omnia fiunt ueta Consulto prorsum Stoico, Johan. Calviti cessario. Contra: Actus liberos futurornus lib. I. Institutionum Relig. Chim in essicente rationali praescit quidem De. 26. Iect. S. us, non vero determinat; complectiturpius in Cur seu Theolog. T o 1. pag. 267. illos scientia intelligentiae, non vero eis Meqq. Johannes Maccovius in Theolog. P cientiae, unde providentia ordinaria qua cap. Io.qu J.I. Samuel Maresius in consentania est hominum actibiis, ciCostulo Theologio Dissutat. dist a seqq. mediis ad eos peragendos inventis , ne Iohannes Crocius Animadνeson bis ad que praenotio divina fatum inducit. Manuale Becani Tomo 2. Contror. 11'. sedi. Permittit, & facit causas necessariasia, acidis. io. seqq. Wilhelmus Amesius cessario agere, liberas liberὶ, & pro. Aeliarmino enervato Tomo. q. pag. 77. 78. inde nequaquam has praedeterminat ad David Derodon libro de libertate actus suos. Excitat sane & hortatur cap. q. qo- ideqq. Martinus Schog, Creaturam rationalem ad bonum, sed hius aiatriba delibero a bitris dist. 16. seqq. ita ut eam libertati suae relinquat, per Daniel Chamierus Tomo 3. Rostratia quam si velint, neglecto bono malum fa,
thol. lib. a. cap. 1 2. D Andr. Rivetus cere possit Tomo a. Summa Controversiarum tra I. 4. X I. Frustra igitur diversam rationem quast. M. Verum uti actio cogentis vim opponit Aviccoνιus. Necessitas ct c0n- lenta, ita pariter necessitas agendi a priri tingentia vel libertas in indisserentiaci pio superiori 1mposita,non potest con- posita, non ex una causa praeci te, verum sistere cum arbitrii libertate, quam in re- ex omnibus causis ad egeolum prodit. Bus agendis habent rationales Crea- cendum ordinatis asti mari debent. Ita. turae. que si causa una, & praecipua illa, neces-X. Argumentamur Quod cuim sitatem agendi imponit, altera vero itaque fit necessario, illud non fit libere. constringitur, ut hi sitas vires & faculta-Atqui operationes Creaturae rationa- tes non possit exercere libere, sane enim Iis fiunt necessario. Ergo non fiunt li- ictus ille non est liber, sed actus necessabere. Consequentia Majoris patet: rius.. Pergunt i Libertas consistitan spon.
Liberum est, quod potest fieri & non taneitate, quam ratio praecedit, itaque fieri; necessarium est, quod non potest quod quis sponte facit, ratione praeeun- non fieri. Excipiunt: Si res consideretur te hoc ipsum libere facit, etiamsi liue in se, potest fieri vel non fieri. Si coim ipsum non potest non facere, Johannes sderes decretum Dei & provideir Maccovius Collegis de 'adestinati e g. tiam actualem , non potest non fieri , Respondeo : Sponi agunt bruta Iohan. Maccovius in Theosii Post ita etiam', quibus tamen nec voluntas nec&prolixe Detodon I. . liberum arbitrium competit. Namque
567쪽
MBER ulti& sundamentum libertatis est usustationis. proinde ad constituendam libertatem non sufficit, ut adsit potentia a libere agere possit secundum natatam , verum insuper requiritur, ut usis illius potentiae & libertatis, non im- retiatur modo ullo, adeoque ut pόsito objecto & omnibus requisitis, iisquestua immutatis possit agere & non a-
XII. Sumia: Si homines agunt nectiario, rationis & voluntatis numanae
ξominium universum perimitur, frustra sutit ornes deliberationes tk consultationes quas de rebus instituimus. Absutium est posterius. Ergo etiam prius. Latio consequentiae: Motio Dei omnipotens constringit rationem & voluntatem, uinecessarid determinentur ad u-pem, nec possint ad alterum inclinare. Iti voluntatis perfectio tollitur, quae est coasultare & ex duobus libere eligere, atque porro cum sunt electa, actionem Elpendere vel promovere. Nemo enim
his in anus de iis, quae in potestate sua post sunt, deliberat, sed de iis consulta, quae agi ab homine possunt, nec de iis tamen omnibus, sed quae ipse agere
otest. βουλευόμεθ α δε περι Των
Q. , ait Aristoteles lib. I. Ethicorum cap. i. ξxcipiunt: Non tollitur inclinatio ar-hi iii , se4 tantum determinatur actus has externus, Martinus Schogkius I. i. Respondeo : Omnino proprietas interna tollitur, cum actus externus istaciter determinatur. Titularis est libertas illa, perinde cum virum cata
teli includis, & dum vivit, loris
ustissimis constringis , porro jacte
capPT. XI. palam, homini isti concessam esse
potestatem ambulandi quo volet, qui adhuc internam facultatem ambulandi habet, XIII. Tertio: Quia loquuntur repugnantia. Non habet homo libertatem a coactione, ut falso dicunt, quandoquidem voluntatis ejus motiones internae fataliter constrictae sint. Ratio consequentiae: Coactio est, ubi visit fertur, ergὁ coactio interna est, ubi vix
insertur rationi & voluntati, ut non pota sint actu suos naturales libere vel exercere vel omittere. Excipiunt MM-vius & Iohan. Scarpius Deus se amat
necessario & tamen facit hoc libere. Angeli boni necessarid bona agunt, & tamen sit ut libere. Beati coelites non possunt peccare, & tamen liberum arbitrium habebunt. Resiondeo : In his
omnibus est liberum arbitrium per excellentiam: nunc vero agitur de arbitrio
libero per indifferentiam. Σ Deus tapevoluntates hominum ad malum determinat, nec tamen arbitrii libertatem
apud eos tollit. Et Dei respectu necessarium saeph aliquid est, quod tamen
Ope contingens est hominis respectu. Antecedens constat exemplo Regis Pharaonis , cujus animum induravit Deus, Exodi . . neque tamen arbitrii libertatem ei ademit. Eustondeo: Antecedens falsum est. Deus non determinat directe, alioquin everteret liberum arbitrium, sed voluntatis inclinationem permittit in eam partem, quam vel intellectus dictamen monstravit, veI affectuum intercessio persitas it. Exemplum Pharaonis non obstat. Dicitur obduraxis.
568쪽
indirecte , quia animum ejus obdurarum ostendebat proponendo negotium, in quod illec sensurus non erat. Regulariter igitur Pharao seipsem indur vit, atque hoc fecisse dicitur Dem quoniam patientia eius ad contumaciae imcrementum abusus est Pharao. 3 In factis particularibus civilibus homines qui agunt libero, necessario respectu Dei hoc ipsiim quod agunt, efficiunt,
X. Samuel Io. 2ς. Ergo liberum arbiti trium non est a necessitate si berum. Re stondeo: Deus non agit in ipsium liberum arbitrium, imprimendo ei aliquid ita, ut actio Dei evertat prorsus actio nem hominis : sed tantum iuvat pro ducere effectum, ita ut Deus & volian eas hominis sint causae partiales unius ejusdemque effectus. Nulla hic est necessitas, quam causa prima imponit causis secundis, verum est persuasio mor lis cum generali concursa Dei, quem potius determinat causa secunda, neque
haec determinatur a prima. Deus in rebus civilibus hominum consilia dirigit singulta uinecessario ad fines sibi propositos assequendos agant, ita tamen ut
non necessarid, sed libere agant illi qui
arbitrium liberum a necessitate non est liberum. Respondeo : Eadem silutio est
Deus& voluntas hominis agundcumdependentia mutua & simul per eandem numero actionem, per quam euadem numero effectum attingunt, ita ut quaelibet actio causae secundae non sollim ab ipsa, sed etiam simul a prima proficiscatur Nimirum, ut Deus occasionem
suppeditet, homo ex duobus propositis P Hrs ICARUM libere eligat, quod optimum putat, ut sequatur. Morale hoc est, & a voluntatis arbitrio, non ab irrestagabili in pulsu Dei.
CAPUT DUODECIMyMDe Sermone, sUM MARIA.
- Lingua primara. Lingua beatorum
mv.JEt quae corporis instrumenta requirunt,ut perea ab lvantur. II. Suntque sermo , risus, fletus. Sermo
est facultas enuntiandi siense animi. J Sermo est solius hominis. Namque voces quas bruta edunt variantque pro effectu, non debent ad sermonem referri, quanquam contrarium asserat Sextus Empiricus lib. 3. hypotyposeon yagas de defendere velit Hieronymus Fabricius ab Aquapendente libro de sermone brutorum . Non. enim sunt signa ex instituto, quod conficitur hoc argumento : Ubi nulla est ratio, ib, est conceptus nullus.. In brutis nulla est ratio. Ergd in brutis est conceptus nullusia Rursiam: Ubi nullus est conceptus, ibi nullus est se moia Atqui in brutis nullus est conceptus. Ergo in brutis nullus est sermo. Quod si vocesaliquae brutoru articulatae
569쪽
MsER IX. sali 2 sunt, a Geniis suit , uti serpens qui parentes primos seduxit 3. I.
MaaBileami vatis, Numer. 1 2. 28. 29. so. Boves & canes loquentes non semel reserunt Livius, Polybius . Iulius 0bsequens, & cum illis Tibullus Ele puri lib.2.ηuni. s. Plinius lib. 8. cap. 4I- 1. Lucanus lib. r. arsalia, Eutro- plus lib. S. Meriari Itaque prodigiorum loco habentur. Et quod Philostratus lib. 4. cap. i. scribit de Apollonio,
Thyanaeo, calluisse eum voces avium btiliorumque inarticulatas, uti conce-ceptum intelligibilem essicerenp, aut fabula sunt, aut magicis artibus imputandum est, quarum peritissimus ille erat, tille Luciano in Offlexandro.. Perinde' ut iidem salutavit arbores& ab iisdem responsiuna vocale accepit. Scilicet dimonum ipsi nimis familiarium voces erant. Voces brutorum, intellexisse quoque Tiresiam, Thaletem Mi esium, Melampum, ex veterum moi fmentis referunt Porphyrius lib. de abstinentia,
Cesius Rhodiginus lib. III. Disciandisinsanimi. I Obj
stum serimonis sunt res mente conceptae, ut sae cohaerean tres , conceptus, inba. Verba sunt a conceptibus, conceptus sunt a rebus. Res concipimus, conceptus verbis exprimi: aus, aut lit
ris, quae vocum instar fiant; . Et per quas confabulantur absentes; per quas defianui eloquia sua uti vivi proponunt . Quaeritur: An homini situ ua aliqua natalium sirentutico genita λ Respondeo: Hamiti Tu ermonia scribis: Homo naturaliter fertur adlinguam primam, vi eam
quae est aeternum mansura. Prima vero lingua ea est , qua homo primo omnium ustis est,&post quam aliae omnes exstiterunt, eaque Hebraea est , lib. 4. System. Phys. cap. Sic etiam Johannes Bodinus lib. a Theatri natura pag. 14s. Verum negari debet, quod natura fer tur ad linguam aliquam particularem, nam quaecunqueilla etiam fuerit, notiones & voces omninoimplicar, quae uti non innascuntur homini, ita ab homunum conversationet tantum addiscun
IT. Neque litigua Ebraea est pryma
va lingua ante orbis, inundationem uni versialem adhibita , sed est linguae Can nara se ut, expressio dicitur Esaia I9.18. Non enim differebant , nisi dialecto, uti jampridem; monueruntd Hieronymus tammentariis ad Esaiam, Augustinus commentariis a ιρο. is, Iohan Hebraei vero dicti sunt Abrahamus & posteri ejus, quoniam a locis trans Euphratem sitis venerant in Palaestinam. Gratius bene scribit: Ebraea lingua est lingi a ta aύadvenarum e Chaldaea, haec enim origo est nominis Ebraeorum,& non ab Ebero Patriarcha , Genes iq. Is . Asiua et q. a. s. Lingua igjturilla Hebraea Abrali nu& ejus posterorum incolatu in C naan ad Cananaeam propius semper prophisque accessit, . nec differt a Punica,
nisii dialecti quibusdam proprietatibus ,
ut a viris eruditissimis ostensum est. Quamobrem verius est , primaevam linguam nullibi' pura existere, sed reliquias ejus esse in linguis omnibus: no mina autem propria Adami, Evae ct caetera. Ebrai sermone a Moso expressa
570쪽
Ebraeorum causa, eodem lignificatu, qui in primaeva lingua fuerat. Multa ejus generis passim apud historicos occurrunt. Et nos Latine scribentes urbem Brabantiae vocamus Sylvam-ducis, & Graeci Interpretes sacrorum librorum nomina haud pauca locorum Graece ponunt. Sic ille notis ad Genes s I. I. Et nos prolixe Libro de operibus Creasionis Exercit.XL. nec non lib. I. institutionum Politicarum cap. 2C. dist. 27.28. 29. V. Sed & hoc dubium valde est, ansit post hanc vitam mansiura Z Multa enim tunc multo aliter erunt, ipsa etiam vocis formandae ratio alia erit. Putat Iulius Sca liger Exercit. 3J9. sed . 9. OExercit. seli. ao. quod collocutio futura sit in vita futura, sine sermone, per mutuam irradiationem. Lingua non ab erit ab Electis, quae est pars nobilissima corporis. Et quia non aberit, non erit citra functionem propriam & homini consentaniam, quae est formare voces ad celebrandam gloriam DEi. Voces noras Electorum, quas intelligere poterat, refert Johannes apocal. s. '. cap . 9.IO. seqq. cap. I. I6. cap. I 2. Io. Denique
certum est, quod lingua una futura sit in coelis, cessabunt enim linguae omnes, nimirum istae quibus in hoc mundo utimur , I. Corinth. i 3. 8. Et proinde cessabit quoque Lingua Hebraea, quicquid etiam moliatur Petrus Galilaeus Galatunus lib. I 2. de Arcanis Cathol. Herit. cap. q. ut eam in coelis atque inter coelites retineat. Bene monet Cornelius a LapidE commentariis ad Epistolas Pauli pag. 222. quod coelitibus in usu futura sit eminens
est , quod Paulus inter coelites adductus audivit perba instabilia, z. Corinth.
i. Desinitio risus. 2. M obiectum. s. Definitio fetus. 4. Ejus objectum.
I. D I iis en facultas manifestans diu.
ilium. J Tam naturalis homini risus est, utLogicoru exemplum factus, dicatur risus este proprium hominis in
quarto modo. Non tamen homo ante quadragesimum diem aetatis suae ti-det , tantum quod in omni memoria unus Zoroastris Bactrianae Regatus, &magicarum artium studiosus legitur rusisse die illo quo natus est, Plinius lib. 7. histor. naturai. cap. i6. Augustinus lib. 2 i. de civit. Dei cap. i . Exempla quorundam , qui neque risum aliorum toleraverint aequo animo , neque ipsi ad ridendum ullis modis commoveri potuerint , Veteres narrant, La emitius, Plutarchus, Plinius , & fuerunt
Heraclitus Philosophus , Cato R manus, Crassus filius, Philippus junior Caesar. Sed quod non fecerunt, utique tamen facere potuerant, cum voluissent.