장음표시 사용
101쪽
DE SENSIBUS EXTERNIS. 87 aegrotis, uni sit Corruptis innitoribus in se et una, uni poteste Cibi eam turbere uouimotione ni Qui grata ut ori SenSutio responctere solet. Id ipsum intelligendum est de vio-lsentioribus impressionibus ab objecto aliquo reste PitS qu Morgati nimis OmmoVent ea sue ad tempus inepta reddunt ad tenuiores impressione apte recipiendas. Udde prima conditio respieit facultatem ipsam. b Altera respiei objoetum quod per aeuitatem attingitur. Re Sensui ne commodata ac Proli irtionatu ΝSe dei et tuni quoad magnitudinem, tum quoad distantiam, tum quoad motum. Si res sit iniis exigua nullum in SonSibus, nisi forte in olfaetu, impressionem me ore Poterit. Si nimis distans aut res indistino in apparebit, aut justonii nor, aut etiam nulla, vel alio modo ne est. Si turris quadrata eminus Conspecta videtur rotunda, et Sol PPI-ret ad instar ei reuli plani bipedalis diam0tri. Si demum
re nimi cito moveatur fallueem sui speciem Xhibebit: Sic torris ignitus itissime in gyrum uetus seelem Ossertoireuli ignei. o Tortia conditio rospieit medium inter ineuitatem et
objectum interpositum. Ex eo provenire posset ut re Vel ubi non est, aut etiam quali non est, esse identur. Sic nummus interdum videtur positus in modiis quη Stratis cum revera sit in ipso Vasi fundo; et renni in fluuii ne i US, Cum revera integer Sit a re et his Nimirum uois radii lier orassiorem materiam in subtiliorem omissi recto tramite lesso utunt atque per aliam viam ad Ooulo SDei Veniunt. Quoniam autum visio sit juxta ire otionum radiorum qui ad oculum ortingunt hinc est quod res appareat alio in loco ne si aut sub diversa forma ab aquam reapse hab0t. Si ha o attendantur judiui a relationibus sensuum innixa ora sunt Nam 29. Homines is maximam habunt siduo iam in ollitionibus Sensi Dini. Hoe On Sint X O quod omnium ma Ximum argumentum si erre utamus, cum dicere OSSum US
102쪽
88 LOGICIU PARS ALTERA.no vidi88e, audis isse, elisisse rem. Atqui ianu duo iam ii ii taberentis judi eiu Sensu uni relationibus inniXa vera non essent, Vel Si Sen SUS SSent fallaces; quia si vel quando Sensus essent recte dispositi et Convenienter auli ibiti,
in errore ni proluberemur, errores Sti frequentes essent,
quippe quod ineuita per Se esset falla X. Fieri ne ergo posset ut Stantibus ii erroribus tanta sensit, his dos adhiber0 tur Certo non ut nullum fidem illi tomini adhibere Solonius, qui Sp0pe mentitur: cui Vi credimus veloum veritato in dieit - b Sensus nobis Deus tribuit ut per ii So CognoscamUS Uddeumque de corpor bus seire HOStra refert; eou Cur eo nobis dedisset 3 Ergo essedobon media apta ad hunc finem attingendum. Atqui si, ut ut Sensu reo te adhiberentur in erronea judicia hominem indueerent, essent media ad finem inepta Ergo uiae
de ebriatione ς- non Voco argumenta, Siquidem Proprie
loquendo thesis probari nequit Valent pro pereeptione sensibilis tum proprii tum communis, eadem quilii e Stratio. Do Doreeptione sensibilis per aeuidens nihil diei nius, quia Substantia implicite tantum et indire ut 90reipitur. 116 2 PARS. Apparitiones orporum Perpetuo nobiSobversantur. Hujusmodi faetum ipsi Idealis ipse admittunt siquidoni illud XΡlieare eonantur. Jam vero harum PDuritionum ausa est animus ipse vel Deus, orporibus
stentia Atqui duo priora repugnant; Ergo tertium est
admittendum.1'. Primuin renat. Nam si orporum apparitiones unice prodirent ab aut ivitate entis Cogitantis quid .ctensum a n)bere nequirent, Si quidem animus est impleX; pra)berent quid ii ternum, quia Ssent mere modistentionesentis cogitantis revo ari po88ent quando omne poneretitur conditione quἴ a Subje et Cogitante pendent. Atquid facto constat modificationes illas is exhiber alii luid
103쪽
DE SENSIBUS EXTERNIS. 890Xtensum et divisibile; - bo repraes2ntaro aliquid extra animum constitutum ab eo quo distinetum --o ne posse pro lubitu labori, vo positis omnibus onditionibus,rius a subjeeto pendent Ergo apparitiones Corporum non endent a sola vi principii cogitantis. 2- , ei dum repurenat. Nam et iugnat Deum in errorem eumque in incibilem induee o humanam naturam. Id ab Ipsius veritate et bonitate absonum est a veritate, quia Deus ipse esset ausu immediata et positiva illius erroris; a bonitate, quia in ludoro homines ad tot facienda et patienda ad ea obtinenda vel vitanda, quod nullam in se
hab0ront realitatem. Atqui si Deus, Corporibus non X- istentibus, Xeitaret in nostri mentibus ori Orum reprἴdsentationeS, ut eae nunc nobis eXhibentur, humanam
naturam in errorem in vinei bilem indueeret, Ergo. Hoc argumentum lene evolutum invenies apud Tongiorgi Log. p. 300); quaedam tantum huc asseram. Illa persuasio invineibili est qua non potest vel ad instans deponi; up est Udddam naturo DeeeSSitus qua majorem ipsa veritatis Xperientia gignere On Osset. rete ersuasio, Si veritati non congrueret, errorem OnStitueret
invinoibiloni Atqui talis Si persuasio de Corporum Xistentia. Deponi nequit vel ab iis qui vell0nt: se ab
Idualisti est quίaedam naturiae noeeSSita : Obiscum oritur nobiseum adolescit, ab ipsa ratione validissime confirmatur; nequit osse major si enim Corpora reVera XiSi orent eorum X istontia nequiret vi sentius nobis manifestari uenian et orgo tertium se relli re Aentatio De illa QOrporum determinari a corporibus realiter X tra nos Xistentibus
104쪽
ilualitates percipere debent; transitus a lualitatibus ad substantiani non fit a sensibus, Verum ali intelle e tu, qui errare potest dum magis stirmat tuam videt ut diximus dum egimus de errorum causis Reeole dicta. 118. Di eunt II. Sensus aliaee Sunt vel eum re et eudhibentur. Testantur quippe qualitates quibus mei-untur, ut mira frisidi, calidi, te inesse ori oribu S quibuStamen non in Sunt.
Ne pondeo: Si qualitatos illi aeeipiantur ut sunt 'eotione sub ieeti sentientis, verum est ea non in rebus sed in nobis esse; at Si necipiantur Pro ausi a quibus tales assectiones in nobis producuntur, revera Sunt in rebus
ipsis. Hinc sensatio alidi et frigidi s utique in nobis sed obj00ta, uta ignis vel glaeie a suibus sensatio illa
produeitur, sunt quid Xtra nos. Deinde, ut in a penotatis dixinius, qupestio hie non est de natura ii trinse a sed ste Xistentia simplieiter rerum, quas Per Sen SUS OXternOSPeroipimus, et quidem ut sunt relate ac nos. 119. Diuunt III. Sensitos re pro sentationes Sunt mea deus se otio nos animi Atqui casse otionibus more subj0etivis non segitimo insertur Xistentia objoetorum X tru OS; Ergo. Γes . Negari debet repraesentatione Corporum Sse asse otiones animi tantum Fadultas sentiundi sest facultas totius huinani compositi seu animi Conjuneti cum Corpore, ecqua Conjunotione unum Xurgit Ontologie Subjoetum se in sente a qualibet materi: oonoretion libero injusmodi facultas omnino repugnat. In Super negandum est Seti Su-
105쪽
DE SENSIBUS EXTERNIS. 91tiones nostras tules Sese ut nullani lieant relationem ad objecta Xtra nos posita; Sunt enim Objeetorum reprδ0Sentationes. Qua posita in nobi Corporiani repraeSetitutione, inter corpora realiter XiStetit in et SonSatione no Stras
aliqua, qu*0eunque en Sit, debet esse Onne Xio vel relatio. Primiserea qui allatu a nobi demonstrationis vim perspeXit probe videt disti cultatem e eo petitam, quod non intelligamu quomodo corpora agant in OS, non nibere loeum. Etiamsi nim actio Orporum in uti iniunt noStrum repugnaret, non iotest ostendi repugnatis aetio eorporis in animam Orpori Conjunctam. EX hae enim conjunetione resultat unlini rinoipium etionis et assionis Corpus ergo externum quod git in corpus, ut anima conjunctaeSt, eo mediante animam ipsam immutare trum uero deb0t.
Hine patet orpora Xternu esse ausum Paritalem POPOrtionatam asse et ionum sensibilium. Causa enim notum oliuisens est nouitas sensitiva eausa autem hune notum determinan est Orpus e Xternum, quod impreSSionem iuuit in corpus oui anima Conjun tu St. 120. Didunt IV. Ut possemus cognoSeere onusam horum repraeSentati nium lion esse in nobis, - ι deberent nobis plene innotoscere ire anim*0 ognoseentis; qua Vii QSPlene non Ogni Seimus. J Pi peterea ratio ostendit Deum osse producere in nobis Corporum reprodSentationes, iis non existentibus de noto i doeet XΡeriunt in id Deum pluries eoisse ; immo ut debere Deum semper id iuuere ex eo colligitur quod Supientissimus est; Sapientis enim si non ueere ei plura, quod seri potest
ReV. Quoad rimam uobationem quod sua et dealismo
i lone innote Seero quidquid positive vires animi ossint,=te νυ deberet innotes ero alii iid ex quo certe intolligamus illas non posse id de quo agitur; oono. Atqui has
106쪽
92 LOGICAE PARS ALTER A. Vires leno non Ognose inius; et ilialoni inu aliquid o gnoseimus o quo Videnter intelligimus illus esse non ΡOSSe udaequatani enUSam repraesentationum sensibilium; eone. Dilii liiijusmodi cognose imus Neo. - Relate depetern argumenta quae militant pro de alismo objectivo lipseo sunt notanda. Licet nulla sit olentia in Deo quae harmoniam non labent eum aeteris ejus attributis, nihilominus, nostro Concipietidi modo possumus distinguore potentiam aliquam absolutam, et olentiam compositum eum aliis divinis ei foetionibus. Potentia absoluta dicit in Suo Oneel tu Vim e SoSe nrem effieisendi quidquid contradietionem non involVit ut lipe potentia ullius rei
est causa. Potentia Comparata, UO OS CRUSn rerum,
diei hane nitidem potentiam, Sed quatenus, ut ita dieam, est expedita ad agendum, eum ju Operatio Consonet harmonte eum Sapientia, bonitate aliisque Dei porse etionibus Jamvero utrum Deus potentia absoluta ossit, non Supposita orpori nostri Xistentia, Xuitare in nobis Corsorum rePrpdsentationes, non est necesse ut definiatur ad diffiduitatum solvendum. Potentia vero Comparata Cum ejus vernuitate et bonitate non potest. Etenim hujusmodi asse etiones e sui natura repraesentant Objeetum trent se ut realiter disti notum a nobis. Unde si Deus illas exeitaret in nobis eoi Poribus non Xistentibus atque illarum repr aesentationi minime responderat il)us, no De CeS-sario de eis orol. Potest tamen id iuuere in aliquo ea sui articu iri ilia Sit ordinis universalis Xooptio quando adsit sapioni issi inus finis et Xeeptio Cognosei Proitide quo error Vitari possit. IIuo referri de sent nota seculiari quae in difficultat innuuntur vehit ad qua Semper Vitari potuit error. Relato vero ad Xioma allatum vi in tolligitur quid sibi volit hinc Don axioma erit diuendum sed
ad summum ropositio secundum aliquem eH8um V ra. Sensus autem verus hic est, quod qui Sapiens St, una eum
mediis aptis ad sinem, non adhibet media inutilia multi-
107쪽
DE SENSIBUS INTERNIS. 98tudinem autem mediorum majorem vel minorem, qua uti
vult, determinat juxta sinem quem intendit. Porro inline Sententia nillil est quod hos adversetur, immo nihilost quod illi non faveat f. ede sellini Looteu.
121. Homino in noultatilius quibusdam praeditum SSe, quibus in tertia faeta sensibiliter Cognosuit, XPorientia
testatur. Faeultates istae Oeantur ensu interni vocantur sensus, quin organiep Sunt interni, quin earum organa
intus latent. Sensibilitatis intern pe multipl0 est iu uultus.
Duas hie tantum XpendimuS, quarum altera retinet nomen Sensus interni, vel dieitur etiam sen8it interior aut ommunis alteram hilosophi oeant 'hantia Ahiam vel imauinationem. 122. Sensus internus P. ut diXimus, Si facultas organiea. Communiter dolent philosophi ejus organum iesidere in SyStoniate nerveo, quod entrum habens iuuerebro, Per totum Ort HS Xtenditur. Ipsius obj00tum sitiit faeta interna sensibilia. autum internum generatim dieitur quae eumque modi sientio vel asseetio Subj0oti. Istodautem asse et iones sunt duplieis ordinis inlis solius animiae; alis compositi una ani. Priores, ut infra ieetur, Sunt Objectum conscientipe posteriores a sensu interno attinguntur. Quare per Sensum internum p reipimus bonum vel malum Statum organismi et Sensatione Onilae Sen-SUum Xternoruni prout Sunt modificatioties Sullaeetia se . Asse et iones autem ut e uti, quatenus Obuectum Sunt en-Su interni, non attinguntur abstrae te sed oneret O modo;
hoc est attinguntur pro uti Sunt in subjueto unde potius attingitur subjectum illis modificationibus asse etiam. 2'. De veraeitat Sensus interni nemo anu dubitaret OleSt. Unde quippe error proveniret Selli 'et ex eo
quod vel sentiro dum iiii est sentiendum re aliud Sentiret qua in id quod est sentiendum eutrum diei
108쪽
94 LOGICAE PARS ALTI I Λ.DOtQSt. Non Primit n) quin sentire illi est aliud quain aliquid Xpotiri ra sens; si autem Objeetum Pr*0Sen non est et sentiri non posset et Si Sentitur, debet esse riwSo S. Non aliorum; quia Si unum sentiret et aliud 01 et oret sontiret illud quod non oreiperet et perciperet illud quod non sentiret quae contradi et Orin Sunt. Error Provenire quidem OSSet e parte organi, quatenUS Sy-Stelon et V eum Sset perturbatum; sed patet nos nullius saeuitatis orauitatem defendere nisi illius quae sit recte disposita se in conditione apta ut Xereentur.3'. At quamvis sensus in tertius ab errore Sit immunis in ejus usu ratio errare posset. Quod ut praeea Ventur,hpdo notamus. α' objeetum sensus interni sunt mera
facta ergo ea tantum deb0nt de subjeuto sentiente assit mari. Ergo nulla quaestio de facti natura habenda est. J Non obet mo moria habitae assectionis eum ipsa
Sensationis existentia confundi. Illa, non haee, ad SenSu Sinterni objeetum pertinet. o Non omne assectiones, quae ad compositum humanum Spectant, a Sen Si interno referuntur. Hinc non idseo aliquid in nobis aedidero negandum est, X eo Olum quod Sensus internus id non referat. Sollicet dantur affectiones quae eonStante et uniformes sunt; hae diStinetum Sui en Sum non generant quippe quae eum permanenti Statu Subjecti Sentientis onfunduntur. Has ipsas tamen refert, Si, quacunque de enu Sa notabiliter varientur. Si licet sanguinis ireulationem Sensu internus generatim non referat, eam refert tamen, Um . . e irae motu ne celeratur.
123. Quisque etiam sibi conscius est non modo imagine objeetorum quae sensu ereipit Se OSSe OVO Care, eaSilemque artis ne miri modi eomponere, Verum etiam Se robe cognOSeere plure Sen Sationes, quarum hi et nune imagine contuetur, olim praesente fuisse Faeultas quae, Pifimum praestat Oeatur imauinati0ς iis alterum,
109쪽
DE SENSIBUS INTERNIA. 95intili mi 1 Cum Sermo erit de momorin 1itellectiva. Agi miis tantum do imaginatione. Hatio 4000ptioni vald0 l)roeliVam e SSe neminem latet. Magna igitur autela utendum est ne in errorem inoidamus, repr*0Sentationem imaginariam eum et Uni aliorum sensuum ereeptione confundentes. De et uali rerum Praesentia referre diae ultatem istam minime pertinet ejus munus aliud est siquidem est a uultus hi: Sensibilium rerum jam apprehensarum imagines retinet sibi resertaesentat et diversis modis componit. Ist se imagines di euntur phantusmata. Quae de in saeuitate dicere intendimus referuntur dipsam facultatem, ad jus objeetum et ejus eXercitium.1'. Fueuitas. Imaginatio est saeuitas Sensitiva, Siquidem 0st otiam in belluis saltsem perlaetioribus. Ejus organunt sedem habere videtur in cerebro Id experientia Satis On-jieitur: nam laeso orobro actiones istius facultatis ortu 1 balitur, et vicissim o nimia Xeroitatione cerebrum defatigatur. Quoniam autem auultus ista duo ru)Stat: Phantasmata se ilico repraesentat eaque diverSo modo Com-licinit, nonnulli hibisophi in duas diversas partiti Sunt, imaginationi primuin, liniit aSipe alterum Unu demundantes. At S. Thomas aliique multi post S. Augustinum Utroque munere eamdem facultatem fungi posuerunt illii innixi ratione cluod utriusquo objectum minime disserat quum in utroque nutu res sensibile secundum eamdem rationem attingantur. 2'. beetum alii nimium eontrahunt, alii Xtendunt nimium. Sunt qui putant imaginationem ad ea tantume X tendi quae visa fuerunt. Eminent inter hos Addison et
Reid apud te vari Philosoph of the Humuri in i Part
I. h. VII.). Id arbitrarium esse patet, quum de sueto
CODStet nos rerum aliarum imagines, sua Per alio etiam Seu SUS XI erimur, tum Servare tum repro iuuere Sicinanginamur odores Sapores, Sonos aliaque multa Phil ,-
sophis tamen istis largiendum est imagine uerum ude
110쪽
96 LOGICAE PARS ALTERA.vis P siler urit irata vividiores esse tum iticilior Diodo servari et revoeari posse. Alii e Contra imaginationis obj0- etiam nimis X tendunt dum utant non Solum uiso otiones animae qua circa SenSilia versantur, Sed ipsas etiam intelle et iones et volitiones os e imaginationis objeetum. Inter istos philosophos adnumerandi Sunt egerati De 8i-
rtiali obj00ti xistentia eum hantasma admodum vividum est. At neutrum diei potest quin imaginatio facultas intelle oliva esse dieatur. Intelle etiones enim et volitiones quid Spiritualo Sunt ergo Xtra imites Sensitivim nouitatis constituuntur. Persuasio autem de reali Obje-eti xistentia inberi nequit a saeuitate sensitiva quin judietum expostulat. Qui cum ita sint, do finientes imaginationis objectum eum S. Thoma dicimus ad formarum
Sonsilium retentionem aut conservationem ordinatur
phantasia sive imaginatio, quasi theSaurus quidam formamarum Per SenSum acceptarum. Summa l ' P. LXXVIII. n. 4. 3 eroitium. Quod istius facultatis Xerditium peetat, notamus is imaginationem nullam actionem onere posse nisi subaudiendo aetione Sensuum Id, et erisOmisSis, e Xperientia constat; qui enim Sensu aliquo Semper ea ruit is nulliis de sensibilibus, quae illius Sensu propria sunt, imagines habet. Quod si quis di ea multa nos maginari qua nullo Sensu fuerunt apprehenSa, negandum
ilha non fuisse ni prehensa Seeundum arte S, X Uar UmVni in CompOSitione repr aesentatio totius Xurgit. Mon 8 ui reu visu quidem non fuit; at wntem et aurum Sen-SUS apprehenderunt. - Imaginationi aetio quandoque naturaliter inbetur quandoque dirigente intellectu et imperante voluntate; et id quidem tum quoad simplicem