Summa philosophica juxta scholasticorum principia : complectens logicam et metaphysicam

발행: 1885년

분량: 463페이지

출처: archive.org

분류: 철학

141쪽

METAPHYSIC MENERALIS

162. Metaphystea si nomini vim speetes, idem sonat aepost vel lira 'hy8im originemne nomen habeat ab Aristotel vel ab sejus diseipulis, neertum manet nominis autem rationem alii Xinde repetunt quod ordine aequisitionis post rei uni materialium Scientiam veniat, Seu Physicae sue rodat; alii eX eo quod hujus eientide objeetum naturam Sensibilem, Seu Ordinem rerum hySicarum Superet. Dividitur autem in Metaphysicam partieularem et generalem, quae eum uniVel SaliSSima perpendat rationes ad entis notionem pertinentes, nomen Ontologio Obtinuit. Hanc versamus. Quantae utilitatis, immo et necessitatis

sit seu philosophiae pars ille proeli dubio intelligit qui

pol spectum habet nihil in solentiis humani conferre magis quam reeta rerum notiones percipere. Totam tractationem quinque capitibus absolvemus.

CAPUT PRIMUM.

DE ENTE ET ESSENΤI EORUMQUE STATIBUS. 163. Quae tractabimus in hoc capite, haec sunt 1'. Quid sit ens et quaenam ab eo principia immediate dimanent; ' Quodnam sit sentis constitutivum 3'. Quot upliei Statu en conuiΡ Ρossit.

142쪽

164. Conceptus generaliter sumptus duplieiter considerari potest, formaliter et objective. Conuel tu formulis' est otii ipSe quo intelle tu aliquid in se Xprimit id

autem quod per eone et tum formalem OgDOScitur euret ΓΟΘSentat Ur, Oentur onoeptus objectivus. Cum hominem . . Oneil imus ille et iis quem in metite meimus ad hominem Coneipiendum ouatur doneeptus formalis; homo autem, Cognitus o reprίaesentatus illo actu, dieitur QOneeptu Objoetivus. Discrimina inter utrumque videri

eoneeptum formalem semper esse aliquid singulare et physice Xistens dum conceptus objective Speetatu eSSepossit, et Saepe est, quid Vel turibus commune, Vel OSSibile tantum Hie roprio agimus de conceptu objectivo sentis videlicet inquirimus quid sit illud quod conceptus formalis entis rei'rn Sentat. 165. En duplieitor sumi potest, uti partit illium et uti nomen Si Siliuntur quatenus artioipium St, idem Sotiatne actu Ti8ten ς Si quatenus nomen, irae seindit ab actuali 0xistentia et indicat aliquam realitatem, quin determinetur quaenam ea it. Quomodo autem enti Coneeptus, Cum ad inferiora descendit seu singulis attribuitur determinatus evadat, praecipua hujus articuli quaestio est, quam declarabimus simul et probabimus in propositione o stabilienda. Hi tantummodo notamia rationem entis Sicindeterminate acceptam essentialiter pro dieari de Suis inferioribus, quamvis D participialiter sumptum sit attributum essentiale solius Dei. Utrumque patet primum quidem quia ni illum ens concipi potest, quin aliquam habeat realitatem alterum autem ex eo quod nulla Sit

143쪽

166. Juvat otium antinaci vertero ideam ianu entis inuenere ninino disserro ut idea entis in initi oluunt pec ab illa characiores exhibent toto colo divorsos Iden nimoniis in genero maXimum habet e Xion Sionem utpote qu*0 ad omnia omnino X tenditur, sive hCeu Xistentia sint, sive possibilia; et minimam e Contra Comprehensionem quin xprimit tantummodo aliquid in determinatum, Se quum- lib0 roalitatem. Idea entis infiniti lio ipso quod X- primit omnium perseetionum cumulum, a Ximam habet eomprehen Sionem hoe ipso quod eum ii iis iste omnium perfectionum in uno Deo reperiatur patet eamdem habere minimum extensionem. Utraque iden limitem Xe idoro luandoque dicitur; sed illa tantum rotat ad inferiora i libus attribui potest; pdo so ian modo quoui perso otiones quas in eludit. Eadem Est in otio simi bus locutionibus applican hi St. 167. Enti opponitur non-etis seu Dihilum, quod est ob ostii va entis negatio. V Quoniam autem ens ignis euro potest tum aliquid actu Xistens, tum aliquam tantummodo realitatem, Si nihi in noeipi poteSt vel pro negatione Xistenticiae, vel pro Degatione oujUSeumque realitatis.

It id dieitur nihilum prinutivum se positivum, hoc nihilum

Nereativum vel absolutum. Quancto v. g. dioimu nlium mundum esse nihil' quaestio est de nihilo positivo Cum

Contra SSerim VS eirculum . . quadratum esse nihil

quaestio est de nihilo absolutori quod aliis verbis signi sientrem in Suo Conceptu contradi otionem involvere. De hoe agemus quando rerum cisSibilitatem versabimus; verba nuti Q XPlienses suffieiat.1 8. Quoniam in thesi ali luid di remus do i in ripio quod ab idon sentis immuniat dimanat, i auea hare veniunt

addenda. Quando intellectus en eum Nori-ente Confert, deprohendit alterum alterius esse negationem, a Proinde

144쪽

130 METAPHYSICA GENERALIS.CognOSCit 88 et non-e88 lion Osse inuit Onitioni. Hine effornia principium contradictionis, generali illa et com- Dauniter recepta fornmin XPreSSuni: Idem non potest Lmul esse et non esse. Contra inno formulam duo animadvortit Emmanuel an in sua Criti a Nationis urce; iquorum alterum speetat rineipii modulitatem alterum temporis onditionem in vinei Pio XΡreSSam. Quapropterea rejecta, aliam ipse inducit, Scilicet niuiun subeotum

habere posse proe i a tum sibi reptionans. JamVer in propositione o stabilienda probabimus i 1 indipium Oti trudietionis universalitat destitui si temporis notionem non includat. Alterum autem quod per tran Sennam ni Pit veluti superfluum, non est cur dire et ConfutemuS, eum

hoc eodem vitio, si vitium sit dicendum, ilisa antinna formula laboret. Revera quid aliud imi ossibile sonat, nisi quod aliquid esse non possit Atqui liou ipsum uilla formula asseritur: Nullum subjeetum habere pote8t

H Subjeet an have . . . Di pddientum ibi repugnans. Res igitur non verba Seutemur. Formula vineipii contra- diotionis debet exprimere repugnantium inter esse et non

esse id Sen lor in philosophia istius rinoipii Domine

venit. Si autem ha)u repugii alitia vere datur, idem non p0te8 esse et non esse. His declaratis:

10 There visis hori ever, a formula O this celebrates Principio . . . itis this ' It is impossibio for a thingo b and o toto a the fame time. Noto montion the superfluousnes of tho additionis the ordimpossit te, to indicato the apodeleti Certata ty, hi et Ougiit to e self- evident ironi illo proposition it seli the Proposition is assected by the considerationis tinio No vatio principi o contradietion as a mei elylogical proposition must noti an montis limit iis applieation meret torelations Oi time and consequently a formula lilco the precedin is qui te foret gna iis true ui pose. ' Critiquei Pure eason translated si omiti German by J. M. D. 0ikl0jon. Transeundental Analytic Book II. . Cli 2 Se t. a. 2 Tho proposition. subject an have a rediente that o mi 9-diet scit, is callodoti principi o contradiction, and is an imi versa butpurei negative eriterioni truth. Ibidem j.

145쪽

DE ENTE CENERATIM. 131

Notio entis in senere 1 ad inferiora non ontrahitur per modun compositioni8, ed per ea re88iorem conceptum eju8dem realitat/8. 9 erbori non univoca ed an Mocta Pri ι-eipium autem contradictioni quod e comparatione eritis cum non-ente immediate dimanat, eum 3 est prino iumomnium primum tum . omnimoda universalitate destitu tur, i, ut aut opinatur, notionem temporis non ineludat.

169. 1 PAR A. Aliqua notio dieitur Contrahi, eum ju Samplitudo per aliquam stetornu nationem imitatur Limitatio autem pdo est per modum Compositionis, eum id quod determinat non praeeontinetur in eo quod est determinandum; sed id in sua realitate PraeSuppOSitum, perficit ne complet. Revera compositio proprie non sit nisi celementis diversis, quorum unum non est aliud et quando de notionibus agitur, eum id quod una exprimit ab altera non exprimitur. Si notio animalis contrahitur per rationem ad XPrimendum hominem ratio enim non est una e notis, e quibus iden animalis onstat. Atqui

id non habetur in notion ontis. Nam id quod determinat

notionem entis in genero, os aliquid ergo S en S; ergo ens determinatur per sens ergo elementa diri et Sa non Sunt a Proinde non datur Contractio ad inferiora per modum compositionis ergo notio magis ontracta nihil aliud meit quam modo magis Xplieito Xprimere realitatem illam muro Confuso et indoterminuto in notione sentis

170 2 ' PAPA. Ex totis in prima parte facile hane alteram, quae est illius corollarium intolliges am:

a univo ea vel genorion ontrahuntur ad suas specios per disserentias Xtra rationum communem positas. ieetenim Speuios quoad aliquid eum gener Conveniunt quod

aliud disserunt atque id per quod disserunt in ipso genere

146쪽

132 ΕΤΛPHYSICA GENERALIS. non continetur. Ergo aliundo desumitur. Atqui ens contrali nequit per disserentia e Xtra rationen entis OSitas, quia eo ipso quod differentide sunt aliquid, Sunt eu S. Ergo notio eritis non St generi Cn.b Hoc idoni argument uni alio modo Proponi OteSt. Univoca eum Sui inferioribu appliuatitur, eum leni et

noti signitientionem : quatenus id quod Xprimunt eodem modo 2 singulis inferioribus i taedicatur. Si quando

dicimus hominem esse animal brutum esse animal, quid in utroque casu a pedistatur Idem omnino, Substantia se. corporea Viven et Sentiens. Unde animal, Sub hac ration animalis, non differt in homine et in bruto se eundum diversum essendi modum, quem in utroque habet; Sed tantummodo per adventitia dis serentias rationalitatem e. ut irrationalitatem. Atqui non ita res se habet relate ad rationem entis; siquidem ipsa ratio sentis in inferioribus est diversa. Est quippe iis in Deo eum omnimoda independentia et infinita perfectione in reaturis autem eum limitatione et dependentia a Deo substantia rationementi uno modo, alio modo aueidens partieipat est in illa sino dependentia ab aeuident se in hoo cum dependentia a

substantia, et C. o Ratio autem cur rationes objective dixerSae per eumdem Conceptum e Xprimi POSSint, e eo est repetenda quod rerum rationes non apprehendantur distinet pero inceptum entis, sed unam ab altera minime distinguendo Auiti eo quatenus res sunt aliquid. Istud aliquid potest esse Deus potest esse creatura potest Sese Substantia, Potest SSe nee idens, te omnia ergo eoneeptus ille in qui it non determinate Se indeterminate non conjunctive sust quasi disjunetive, quatenus signifieat aliqi em modum essen liberum, quisquis ille sit. Unde eum en ad inferiora deseendit, modus ille essendi qui erat in determinatus, determinatur alius in Deo; alius in reatura alius in Substantia. alius in accidente. Hinc vides cur notio entis

147쪽

dieatur analoga Siquidem id quod significat non si simplicitor dum in pluribus, Sed solum e eundum quid et quidem analoga analogia attributionis per intrinsecam

donominationem n. i. quia id quod notio exprimit

licet divorsimode reapse tamen in omnibu reperitur. 171 3 PARS. Quum judicium. o idearum Comparation resultet illud linei litum debet diei primum, quod

resultat se comparatione earunt dearum quae limo in nobis Xplicantur et deteris braesupponuntur Atqui hujusmodi sunt idon entis et non-0ntis Ergo rincipium quod X istarum duarum Comparatione morosuit, debet esse rimum. Porro hoc est rincipium Contradietionis;

Ergo Iterum illud rinoipium de se habor uti primum

quod ita est omnibus 1 pdsuPPOSitum, ut eo Sublato, Certitudo omnis Orrunt. Hujusmodi autem esse Contradictio-'nis i in Cipium elat ille Patet. 172 4 PARS. Diximus nomen en aeeipi OSSe addosignandam Vel Xistentiam, et aliquam tantummodo realitatem. Atqui in utroque ensu omnimoda universalitate ostituitur si non inelu bit notionem temporis. Nam 1'. Si tomporis notio non ineluditur, referri nequit de Xistentiam continuontem. Contingentia enim ita sunt ut nec Semper fuerint, nec Semper eoessario sutura sint; quare ro clivorsa temporis disserentia pra)dientum Xistontio potest illis attribui vel negari. Si autem ' ensaeeipitur uti nomen, rout Xprimit aliquam realitatem ista roalitas ad subjuotum pertinore potest vel necessario vel contingenter. Si n000ssario fatemur conditionum illani tempori non De QSsario indieari quin subjoetum ubique et Semper illud raedientum filii indient. At si pro 'dieatum Contingenter subjeoto insit, in o esse set ab eo abeSSO PoteSt; SSe nunc et non esse postea proinde suo ad universalitatem habendam notio temporis ne id debet. Quod autem irincipium, ut a nobi QXlirimitur, non co-

148쪽

134 31s TAPHYAICA ENERALIS. arctetur ad meram tempori relatio hem, tum Videlis est, titinii uin sit id Kantio ori suiSSe et Speetum. Alr T. II. DE RERUM ISSENTIIS GENERATIM.

173. Res invidoni distinguuntur luribus notis ut determinationibus. Harum nonnulld tales Sunt ut iis sublatis vel cogitatione i peeiSis, et Oneoptu minime ereat;

nonnullae e Contra tuleS, quarum unum Si demas, perit conceptu rei. Jumvero e illarum notarum comple Xu iluae a rei conceptu praecidi non OSSunt quin res ipsudeStruatur, Constituitur rei 88entia. Est ergo essentia

illud 40 constitutivum per oluod lo est id quod est. 'Essontia diei solo otium quid litus rei interroganti enim quid sit res, respondemus subjiciendo eonfuse vel distinetero essentiam. Voeari etiam solet ratio rei quia est id per quod res est id quod est et non aliud domum essentia

dicitur nonnumquam priueipium eorum Omnium ud rei necessario iiiSunt, nam ea unita ab essentia dimanare conoipiuntUr. 174. nane en suum inbere essentiam tam videns

est quam quod videntissimum. Si nim essunt in si id

illo en C in Stituitur, en nequit esse en quin illuni iubent; Seeus SSet en Sine eo quo On Constituitur, Pu

nihil absurdius. Caetorum hoc nonnisi SensiSid negant i sui lioe ipso quod omnem intello otivam ognitionem infi- utuntur, admittere debent ros nillil aliud esse nisi qualitatum congeriem; lias luit, De Proprie loquendo Seu-Sus attingunt ii 113). Sed hos refutare non est hujus loci. 175. Continuitis essentitae liui titio S in metaphysicam et physicam. Haec partitio intelligitur ita ut essentia dicatur hysica cum essentialia illius constitutiva ut sunt in rae eonSiderantur, nulla artificiali partition o adhibita;

149쪽

DE MERUM ESSENTIIS. 135 liuod, Cum SSentin est hyste Composita sit oti siderando ejus parte PhySicas, ut Si v. g. homo constare dientur X corpore et anima rationali. Dicitur autem essentia metaphysten seu notionalis eum constitutiva entis Consideratitur Seeundum artem Osirinianen et Propriam, Seu Pergenus et differentiana, ut quando tomo dieitur esse animal rationale. Porro Si tib Sion Ssentia realis est notionalis tuoque realis haberi debet, quia haec ut illis anadem rem repraesentat, ieet diversimode. Utraque nutem Ssentia ad individua coarctatur, si notὶ individuantes necedant, quae generatini Xprimuntur per aliquod ironomen. Hine

ad designandum aliquod individuum puta Petrum diei-mus eunt On Stare e hoc Corpore et hac anima rationali.

Hoc in loco, quoniam de individuis non agimus in iustori declaratione abstinemus ut 0dam alibi attingemus.176. Quod ad cognitionem essentiarum attinet tuto

die potest is non omnes rerum essent in nobi QSSe Ompertas; i nullam essentiam DO perseeto modo Cogno- Seere; - o plures Ognoseere quidem Sed non intuitive. Primum et alterum i aiunt tum Xperientia tum e limitatione mentis nostr: D. Tertium Sunt qui insolantur.

Arbitrantur enim ossentius nihil ess aliud nisi ipsas id fas

IbStraetaS, qua essentias nominale appellant at illo ab ossent iis realibus distinguunt. Reale essent in , eorum judicio, Sunt quae hysio rem constituunt nominales Vero, quae a rerum constitutione non endent Sed pus Sunt nostrae mentis iape res varia ad nonnulliis Poetest QVOent, et generalia qu00dam nomina ad illarum diserimonii QSignandum confingit. Dolent quapropter nominaleS quidem essentias, nunquam vero reale a nobi QOgnOS i. Hanc opinionem a Loelio propugnatam fuisse Communiter doeent uotoros 00 aliud osse quis simi mare judicium Si legat quo habui in tortio dapit libri tortii Look0's Essays. Plii ludolphia 3860). Quod si quandoque secus

loqui videntur ipsiusque orba sensu reoto Valeant XI li-

150쪽

136 METAPHYSICA GENERALIS.eari, id roVotiit o eo quod non semper uis steterit

prino istis. Quidquid Sit sanam doetrinam Sequens tradet ni agri PhUS.

177. PARS. IIpse pars X lietis uelle intelligitur si

reoto modo intelligatur quo aeto essent id dicantur indi-Visibiles, neuessariae et poteriise Quare 1'. Essentite rerum die utitur iudivisibiles non eo Sensu quod si inbuant li' si ea parteS, eae Separari nequeunt; Sed quatenus rei essent in manente, illius Constitutiva nee minui, seu augeri possint. Unde melius dioeretur essentius sesso positas i ii incit visibili. Si enim essentialia re oonstitutiva minutione is tantur jam id quod prius essentialiter requirebatur ad aliquam rem Onoipiendam, Postea ad eamdem eo noli tetidam non amplius requireretur; unde illa eadem rosisset simul et non esset id quod est. Idem dieas si olim Ssentiales reseerent. Illa quippe nota, qud adderetur, vel requireretur ad rem labendam vel non. Si rimum, ergo illa ros non fuit antea Conoepta ut illa res

siquidoni non dabatur totum illud quo illa res constituitur; si ulterum, illa nota nequit diei essentialis, sed est eo

SEARCH

MENU NAVIGATION