장음표시 사용
221쪽
DE MUNDI ORIGINE 205 non sit antequam fiat, osse tamen alio modo esse quo lsi haboretur, jam pro luetio deflueret a ratione creationis quia creatio rem pro lueendam nullo modo supponit e Xoludit nempe nihilum non modo sui sed tium subeoth. Hinc
vo em nihilo significat eae nulla pro ea istente materia quatenti res e toto st, seu totum esse rei produeitur. Ut hocis Sum melius e reipias, animadverte rem Pro uotam a multiplieem onusam referri poSse, ne mi, ad si e tricem,
oujus virtute Xistit ad exemplarem, seu ad typum aut id0am in mente artifici e Xistentem juXta quam produeitur; ad inalem, seu ad id quod agens intendit; et ad materialem e qua eonstituitur. Aliis Verbis urseri potest quis
rona fouerit 3 cur eam seuerit 3 uXta quem typum 3 e qua materia 3 Illa tria in omni productione reperiuntur; quidquid enim sit, causam estiuientem habeat oportet; upe causa, Si intelligen Sit, agere nequit quin finem aliquem sibi proponat et rei faciendo i deam habeat. Ergo ista tria
etiam in retitione dantur. Ergo illud morahilo non X- eludit nisi ausam materialem. In hoc creatio inlineumque alia essectione differt et haec ratio est cur dicatur etiam productio enti in quantum 8 eris; quia si quid praeeXisteret, illud SSet enS; unde re non produceretur
289. Porro difficultatem nullam sacer dubet particulaeae. Hae quamvis aliud per Se Significare possit, in data desinition nihil aliud importat quam ordinem SucceSSiOnis scili det, feri e nihilo idem sonat ac non feri eae aliquo.
Animadverte tamen illum Ordinem SueeeSSioni non SSerentem, Sed dumta Xat Secundum modum intelligendi no-Struma nimirum concipimus ipsum nihilum ut terminum a quo productioni rei, quae creatur. Hinc patet eruationem Proserie non 8Se mutationem, quia non datur Subjectum idem in utroque termino; quod si auctores quidam eam ad modum mutationi eoneipiant, eorum verba XPlicanda Sunt juxta ea quae diXimus Quapropter juxta
222쪽
206 COSMOLOGIA.linii uolo triarana Onusa meiens mundi os Deus - ausa o Xompluris sunt decim divitis, Causa finalis est, ut ostendioetur Dei gloria et hominum felieitnς- ausa materialis, nulla Mundus e non Xistente sit Xistens per autum divitis voluntatis ici creatio sonat. His declaratiS, probationes aggredimur.
Orio mundi empli ari ne pii 1 per emistentiam materim impro uoto nec . per emanationem a dii ina sub8tantia, si vo in Pantheisto' sed explicari debet . per productionem rerum e nihilo, i/0d intelliuimini nomine creationis.
290. 1 PARS. Mundi origo explieari ne qui reeurrendo ad hypothesim materiae impro luet pse, si h se admitti nequit; Atqui materia infecta admitti nequit. Ergo Xoludenda est prima hypothesis. Nam 1'. Quod est sinitum causam suae limitationis habere debet; Atqui materia, qua mundus constat est sinita; Ergo causam sup limitationis habeat oportet; Atqui quod pendet ab alio quoad limitationem ab alio quond0Xistentiam independens esse equit Ergo materia endet ab alio quoad existentiam Ergo infecta non St. Nam si limitatio non repeteretur ab aliqua auSa, a nanteria distincta et diversa, repetenda foret ab ipsa natur materiae nullum quipla datur medium Atqui provenire non potest ab ipsa natura materiae. Si enim Xinde repeteretur limitatio deberet esse magnitudo qu pedum determinata, quae brae aeteri eum SSentia materide, qua talis,
connecteretur; quod eum diei non possit, balet determinationem ab iliciente aliqua causa, a materia distincta prodire debere. 2'. Nullum ens habere potest praedi eata contradiutoria, siquidem haec se mutuo destruerent duplieique diversaeSSentia ens constitui supponerent; Atqui ct eveniret si
223쪽
DE MUNDI ORIGINE 207 materia ess0 iniecta Elgo talis esse non poteSt. Re Vera esse determinatium ad motum et quietem et esse ad li: De ipsa indisserens sunt i pedientu otii radiutoria Atqui si materia, e qua mundu Constat, ni pro lueta esset, id nouideret Ergo si materia mundi poneretur impro lueta haberet pro die tu contradietoria. Iinor patet; nam quidquid ad tu si vel est in motu vel est in quiete ergo si materia ne eessario esset ad alterutrum osse essentialiter deterni inuta et esset simul ad alterutrum Ssentialiter indifferens, quia motus vel quies non ingreditur conleptum
3'. Hoc idem argumentum aliter proponi pol si Niliit 0Xistere actu potest, quin habeat deterni inutum modum existendi Ergo sens quod noeessario eXistit liabet necessarium existendi modum Atqui quod necessarium St, SSenequit aliter a est Ergo ens, quod neeessario XiStit tranSir nequit ab uno modo existen ii ad ullum Atqui materia transire potest, et Continuo transit ab uno ad alium Xistendi modum Ergo materia esse ne qui en DeeeSSurium, atque id0o iniecta, siquidem lipo idem Onant. 291 2' PAus Systema identitati univei SaliS, OU Pantheismi repugnat tum X perientiae tum rationi Ergo Origo mundi'us eo inniteretur, utrubsurda est rejieienda. Ac primum repugnat X perientiae. Nam : 1'. EXperientiaeXterna nobis exhibo innumera orpora inter Se disti nota proprietatibus diversis et non raro oppositi Pi pedita quae proinde Substantiarum diversarum multitudinem Onstituunt; Atqui, admissa identitate universali Singula
corpora cinnumera entium multitudine, quorum numquodque Suam habet essentium et e XiStentiam, in unum Subjectum coaleseerent Ergo systema identitatis universalis contradicit experientipe Xtern pu 2'. Non mitius internae Xperientis contradicit. Nihil enim sensu intimo teste, nobis est evidentius quam OS-a propriam ubere individuationem, qua unum quid OnStituimus ab alii dis-
224쪽
208 COSMOLOGIA.tinetum et diversum ne non b propria gaudere Personalitate, qua nostri juris Sumus halbentes in nobis adaequatum vineipium operationum nostrarum nihilque ad nos pertinere Perationes inii: in alii entibus oeum habent; - e veraque gaudere libertate, cujus in nobis exiStentiam adeo chir peruit inuis ut de a illi ipsi, quid ullitare Vellent dubitare nequeant Atqui his omnibus aperte Ustema universalis identitatis contradidit Ergo hoe systema contra iei experienti de intern00. 292. Absurditas autem antheismi, tune appertissime rationi apparet eum oppositio consideratur intor attributa
Dei ne attributa sentium qu de rerum DiVel Sitatem On-Stituunt. Nam i rerum univei Sita eSt Videnter contingen ; quaecumque enim in ea deprehendimus, Xoludunt noeessitatem essendi Atqui Deus est en necesSario Xi- Stens, ut postea probabitur, set ipsi pantheisipd non negant; Ergo idem ens esset simul noeessarium et Contingens b Rerum universitas est serio otionis unde quaque limitatae; multiplioem habet compositionemri continuis Subjeeta est mutationibus atque se iis capitibus aeterna SSe non O- tost Atqui Deus est en infinite perfectum it ut die emus in theologia naturali, simplieissimum immutabile ne aeternum Ergo, admissa universali dentitate idem iis diei d0beret finitum et infinitum mutabile et immutabile temporaneum et aeternum, quae Oneeptuum pugnam inVolvunt. - e Demum, ut alia omittam ut in cujusque mentem Veniunt, admisSo Panthoismo, Deus cognitionem, elieitatem, anetitatem haberet quales hae in hominibus sese manifestant; et tamen haec omnia haberet modo perfectissimo et infinito. - EX paucis his satis superque intelligitur quodnam horribile monstrum quodque humanae mentis d0liramentum sit antheiSIMUS.
293 8 PARS. Paucis hanc absolvere licet, quia X dietis sponte fluit. Nam se mundus dieitur factus vel in ieetus non datur medium Atqui infectu esse nequit;
225쪽
DD MUNDI DIRIGINE 209 quia si materia in ieeta re Piugnat naulto magis materia ei initanto et tali ordine eon Stituta, qualem unctus 1 pdbet,
ti000ssitatem Xistendi e Xeludit Ergo mundus est factus Atqui fieri non potuit e aliquo subjeoto quia cie esset vel aliqua materia infleta vel substantia divina quo duplex hypothesis ex diuti rejieienda est Ergo mundus e nudo praeeXistente Subje et faetus fuit Ergo origin0m habuit
294. Dimoultates plures praeo e eupavimus Petuntur enim δε aliae e PerVel SO ereationi Coneeptu quasi nos dioeremus ilia Gn 88 8ubjectum, e quo res intit unde Ρ0eeant ignoratione leuehi. - , Desumuntur alipe X eo quod Comprehendere non valeamus quid sit orentio. Certe actionem reativam finita mens ei inprehendere adaequat nequit quid tamen ea sit Sumeientor CognoSoimus, no in creationis idea quid repugnans ostendi Potest. Ipsam imaginatio SSequi non potest: esto Sed et Peram imaginatio in medium profertur, eum non agitia de reprἴΡ- Sentatione Corporea, Verum de identi. - Derivanturalis ex ignorantia antiquorum philosophorum, quorum nullus ei sentionis deam habuit; eontendunt porro haeide eos destitui non potuisse, si ad eam ratioeinando mons devenire posset. Concedimus factum faeti illationum negamus aliud est enim illos non Ognovisse aliud OS-dem cognOSeere minime potuisse mundum originem habuiSSe per creationem Licet enim ab esse ad osse detur illatio, a non esse ad non posse logie norunt nullam valere illationem. Quare his omissis unum vel aliud anthei- Starum argimaentum confutabimus, quod tyronibus alere
posset dimenitatem. 295. O . 1'. Deus est iis infinitum ergo nulli in Oeoneipi potest negatio nudusque defeetus ergo ipse Sttota eri in universitas Nam si quid esset ab ipso distin-
226쪽
210 COSMOLOGIA. et ni a jam aliquid leberet de ipso Dogati atque i in infinitus non osset. Ita Dinoga; sed lime objoetio innititur absurdio infiniti notioni. Nam Deum esse infinite perse-etum non signifieat ΡSum osse formalem Perseolio nomeorum omnium quae Sunt Sed significat nullam sesso neque X istentem, neque oSSibilem Perseotionem quae in Ipso ration infinito eXeollentiori non reperiatur. Infinita enim perseetio no XI S eum DeceSSit te e senili; unde non modo non identificatur cum Perseotionibu Contingentibus sed has necessario Secundum eorum realitutem Xe ictit.
Undo nitum in sinito addi sequit ad ali quid majus onstituendum; nam in eo casu hon haberetur quid na ius; sed haberentur plura. Ut aboantur plura susticit ut habentur unum Plus unum, sed nil habendum aliquid majus requiritur ut valor lurium eoaloson set rosunt in intensitate; quod ut habentur lurium perseolio in eodem genere Continentur oportet. Ic Contingere in nostro usunsequit non modo quin infinito nihil addi possit verum etiam quia inlinita perie otio non sit ejusdem generis a sinita. Finitum est imitatio adumbratio, XPressio Sec l)ἴ0eoontinentur in alio genere quum reS, quod OPUMSOnt tiri'.
Sint simul re ejus que miniSter; iubemus uotoritatem unius et alterius ergo dantur litura Subjoota in ciuibus
bet uotoritatem majorem quin uetoritas ministri est re-Ρrp0sentatio uotoritatis Supremi gubernantis. Hs e paulo fusius de elaravimus, quia antheistae multum urgent Oeargumenti m.
296. O . 2'. Entia finita sequeunt esse producta absente infinito. Illa nim vel contineri dicunt ut in ente infinito, vel foeus; si primum non fuerunt Prodiaeta, Sed eductu ; Si alterum, quomodo fuerunt pro lueta 3 nemo dat quod non habet. Hoc etiam argumento utitur Spino Za sed e diutis jam confutatum fuisse vides. En infinitum perfectionem finitorum in se continet, non formaliter, Sed
227쪽
onai noliter et vii tria liter. Deus sol malitur eontinorum sequi lasea foeti in os miXtIS; Simplioes Voro sol maliter continet ita tum n ut sint optirnis ab illa limitation ut imporiis otionibus quas quaevis finita orso etio ne Cessario Praebet. I nclo serio otiones infinito Ut nito nonnisi analogio oon voniunt n. l. '). Dieimus Caepe et e te Perseotionem otium infinitum osse determina tam sed aliud sonat determinatio aliud limitatio illa nullam imp0rf00tionum dieit:
h eo impors otionem involvit; illa Cum omnimoda perso-Ctione oonsistor potest; poe eous Sio intelliguntia dolor-Di natio qu pddam si quum qui Possident ab senti jus irru tionabili lius dise0rnuntur. Sod si intolligentiam poetes 'uri non se se Xtendit ad omne Verum; hi: a Vero de si euro poteSi qua multum potenti m ne parum uel ualitatis hab0t: on limitatio et imperio otio est, quia negat majorem perfe-otionum. Unde 'o terni inutio non est synonimum limitationis omnis quidem limitatio se terminutio quiaedam est: non autem e Contra omni determinatio potest limitatio diui. 297. Universalum id fiatitatem sequonti argumentatione evincero conatur Spinora quam roserimus, ut euasio dotiarro dolondi qui j in Oniologia diximus agentis do substantia..Substantia, inquit, est id quod si in se vel id oujus on-oeptus alterius rei oneoptu non indiget ut possit essor- mari; Ergo union est. Si enim union non Sset alia inunt Supponitur vel esset infinita vel finita. Infinita id rupugnab infinitum nim unicum st. Erit igitur finit . Nis nita d0bui ut pondere a prima ab insiliit a Cilicet: Si eti-deret ait ma jam ut illa roduo retur : Si ni, ibi rodue retur an on indupondenter Onoipi non posset; si concilii nequiret independuntur a prima jam deseeret a ration se substantiae, 0 data desinitione. Pr uterea, si esset uirim: idistineta vol eadem vel diversa attriblita haber t. Niendem, ergo a primu non distingueretur: si divorsa nprima roduci non osset quin si substantia rima se ii
228쪽
212 COSMOLOGI L. caiisa non liabet attributa eadem, substantia seeunda, ouesse otias, non posset a Prima attributa illa recipere. II: Pollio ii ut aliis v0rbis. - Totum hoc corruit, si attendas ad senuinam substantin notionem. Qua OSita, Si restion demus Substantia est id cujus conoeptus non indigotulterius rei constet tu h. e. quatenu absolute Ora Sideratur, 'me. 'lunt Onu ConSideratur relative dist. substantia non indiget coneel tu alterius rei, tanquam subj00ti cui inhiaereat orie. In tuam causae, a qua dependent, si finita
Sit, Nereo. - n)tera Solve e iis quae diximus aliis dimoultatibus satisfaetendo.
ART. II. DE FINE TOTIUS CREATIONIS.
298. Non instituitur un)stio utrum Deus, mundum creando, finem aliquem tabuerit id enim patet ex eo quod nullum ens intollo utunto agere possit quin sinum aliquom intendat. Quodrimus potius quinam ille sit. Eviden porro est, ex ipso ut 0stionis titulo nos hic agere desii toti ruationi i pestituto, quin attingamus artiales fines, qui spectant singulas mundi artes.
299. Finis alius si pei is, alius operantis. Prior est ille ad quem res natura Sua ordinatur, atque ideo intrins0ous rei est alter vero Xti infestus est atque ordinationem ab arbitrio agentis suseipit. Isti duo fines etsi divorsi possunt tamen identis dari, ut eum quis domum aedifieat ut ipsa in inhabitet. Hoe posito, mundum Creatum SSeidem sonat o eum unio existere Vi voluntatis diviniae. Quare cum quaeritur quis sit eventioni sinis quiaestio
spectari potest vel e parte volitioni diviti e vel ex parte mundi voliti. Si spectetur e parte volitionis diviniae, sinis triet dictus admitti nequit. Finis enim si stricte necipiatur, importat rationem auste, ipsam Olitio-nsem Motorminatis: Atqui volitio divina mullam causam
229쪽
DE FINE TOTIUS CRIEATIONIS. 213
pati polost Ergo moveri loquit sine proprie dicto. Unde
rotat ad divinum volitio non sinis sumitur lato quatenus significat motivum Seu rationem Volendi et suo si divina bonitas objoetum Prine et S um iri divini, eum qua omnebODum, quando Xi Stit, ne CeSSari Conne et itur. Hoc in duplicem assertionem resolvitur Sollieet divinam voluntatoni habere rationem Volendi aliquid, et istam rationem
osse divinam bonitat m. Quare de sino operantis si juxta diota intelligatur te nondum est illum non distingui bonitate divitia. 300. De hae quaestione non agimus, Sed V .Prim US quinam sit sinis huic opori divino i pestitutus. Dupli rem
Primarius ille dicitur qui primo et per se intenditur: Secundarius, qui eum illo cohaero se otiam ad illum diri
gitur. Ad rem nostram luod spectat sinis rimariti μereationis est gloria Dei externu Seeundarius entilii ii titionalium perfectio et eliditas. Utrumque Helai alidum
a Gloria Dei alia si interna ut in iterna et utra Ueobeetiva vel formalis. Gloria obj0etiva in torna est ipsa Persectio, ipsa Xeollentia Dei ratione cujus dignus est ut
Cognoscatur et ametur Gloria formalis interna est cognitio et amor quem Deus habet de seipso. Utraque hae ab interno infinite ossidetur ergo ad eamdem sibi ut 1 O- Curandum ut augendam Deus agore absurde diueretur. Gloria autem objectiva exturna est Xoellentia Dei prout manifestatur creaturis, aut in iis relueet oluit Pe quarum Perfectiones ei se otio noui divinam adumbrant gloria for-nialis externa est Cognitio et umor iliem reatui pse habent de Deo tum in hae tum in altera xitu Hie est ergo primarius finis mundo proestitutus, qui solet Jerumque oonsiderari veluti sinis oporantis, quatenu nem PQ Uiopus intendit vult et illud, ad quod opus ordinatur; et ita ipsa gloria sex tritis en dieitur non rati ubi fini ol oris
230쪽
amari et 'UStari . . . Summum OStritan bonum et forma -
lis Hatitas sest Deum videre, amare, guStul e . . . Itaque
in Summa Do gloria formaliter et inti4nse eo in luditur Summuni bonum nostrum ita ut Sino illo oon Cipi nequeat; se hoe ipso quod Dous illum gloriam intendit et qua rit intendit ut quaerit summum bonunt et Commodum noStrum. V Unde caetera entia creata ad iominem immodiate ordinantur; liomo ad Deum et quatenus petera hominem juvant ad Deum cognoscendum o amandum, tota reatio ultimo ad Deum refertur. hiare homo est Voluti ventionis tonitieX, Oeem PrίUberi u aeteris rebus ut per ipsustiset eum ipso Deum Horificent. EXinde Vide non neeesse osse ut distincto robotur hie alter reationis finis; robur suseicit finem rimarium nil luem Ondita est tota
301. Dixinuis mundum manifestare divinas Porseetiones quaeritur uti uni lize manifeStatio sit omnium maxima quod idem est ne merere num hie rinidus Sit optimus omnium. Id asseruit Loibnitius. Ad hoc robandum in proe dit Deus est liber in erennibi sed
libertato ante redente, non Ora Sequente , . . rate tuum Deus detornat reni' mundum, liber est eum Creare Vel
Sestus nullii Doeessitate tenetur; sed Si mundum creare libore velit, obet rear optinurin Debet cluit De creare mundum qui eonveniat attributis sapientiph et olentiposui P Atqui non conveniret si non esset Omnium ossibilium optimus Ergo omnium optimus SSo debet. Quaenam, addit, ratio Sufficiens esse posset eur in herlectum perie et praeferret certe nuda; maxima e contra litur