장음표시 사용
251쪽
DU ESSENTI, CORPORIS ORGANICI. 3 aconit et it eo Perse et ius in eo invenitur vita. Jam vero R. quam si Iulia tantis rineis tum notioni sit intritisse eum, illae tumeti noli determinantur ad agendum X aliqua e ignitione, qua omnino destituuntur. deo cognitio atrii in unimalibus ergo e lio Capito perfectior ii iis quani in illis reperitur vita. At animalia sinem propter quem agunt non apprehendunt en intelligens finem ognoseit ejusque consequendi gratia aetivitatem xerit Ergo in eo ei se otior quam iii animalibus vita diei obet. Q. Idem vinditur ex altero actionis immatienti elemento. Nam etio redit,itur quidem iii ipsa Planta totaliter eon Siderata, sed ion in ipsa notitia te a qua Procedit iii ani- inalibus se contra saeuitas ipsa est et ionis Subjeetum; si uvisio redit,itur in ipsa facultate visiva a qua Pro eo dit. Aliquid tamen serio otius habetur in vita intelle et iva. Vae ulta enim sensitiva est saeuitas ompositi intell0- i ii Vn ultimiae solius ergo duin illiu aetio reeipitur intulin anima et ori ore istius in antina tantuni atque ideo immanentia notionis Perfectior est, quin Si magis iitriti- Seca principio a quo procedit. In hirius alibi xplieubi tur. 3'. Exinde ratio repetitur eur vita orseetissima sititi Deo tantum quia, quum Deus Sit ens absoluto independens et tu implo ut operationis vineis tum sit ipsa sua essentia in Ipso duo illia, qtu notio milianen Secumieri, lenissime et perseetissime iubentur.327. Quuin hoo 1 bi eo vegetalia solii XΡendum uS, desilitio illa vi re id in ne eritium lassem conrotanda est. Ad id laestandum immanentia notionis retineri debet ut genus eui different in qu edam Poethen e plantarum
addatur oportet. Jam vero segetalium unotiones ad tres Possunt revolari ad as Solli00 Por qua vel Silum CSSeCOliSerVant alimentorum assimilationeri vel in agnitudinem nequirunt, qua Cujusque Propria Si vel emeti Sn QPro- duerint, individua sibi similia generando, Seu Podu Cendo
252쪽
236 COSMOLOGIA. Semen e quo Similis natiirs individuum habetur. Hino
vi nutritiva, uomentativa, oenerativa onStituunt potentias vegetalium Proprias earumque Xerstitio Sui ConserVntionem augmentationem et reproductionem OnSequuntur.
Sunt quidam moderni Naturalisto qui duos tantum functionum ordinos agnoseunt, nutriticini nempe et generationis re non dissentiunt, siquidem iriori duplex distino tum munia nSSignant. Immo non desunt qui omnia ad in repro luetivum Seu generativum redueunt, tum quinti te prineis alior est, tum etiam cluia duas alias necessario Supponit. Revera Phanta non rodueit aliquid sibi similo nisi mediantibus alimentis quod sibi continuo assimilat; ergo habenius vi in nutritivam innuitur 1 pdterea vis augmentativa, quia tanta non producit semen per quod propagatur, nisi debitam evolutionem aequisiverit. His declaratis intelligimus eur vita vegetativa definiatur: et
328. Circa haec nulla fere datur dissensio inter arietores dissensio in uipit quando inquirunt quodnam sit illud per
quod vegetalia ianuito nos has peragant; Seu alii VerbiS, quodnam sit Vitale vineis tum Liaitarum v liquod vitae principium esse in latiti Demo negat, ne negare PoteSt, nisi esse 'tum ratione sumetente destitutum ponat Sed alii Hirca idoni, aliud sentiunt. Opiniones Omnes I OSequi non est instituti nostri diis tamen sibi Xamen merent quarum altera amrmat principium illud resultare sex viribus Helianteis et himicis troiit ho sub organismi condi tionibus operantur altera tenet rineipium Vitale tanta rum esse quid distinetum, formam Scilicet, Substantialem, quod orpori tribuit simul esse corpori et esse viventis. Priorem dum sequuntur ii praesertim qui forma substantiales horreseunt; posteriorem, Seliolii Stici fere omne liost Aristotelem et Divum Thomam. Hune ducem no Seque-
253쪽
DD ESSENTI, CORPORIS ORGANICI. 237mur; ideo tu hanc alteram opinionem philosophicis argumentis Onfirmare aggredimur.
pactare pote8t, repeti nequit Mentitate viribusque materi in uteremque hoe temperentur; ed provenit, principio quodam simplio ab entitate tribusque materio distincto quod e8tipatu forma ub8tantialis. 329. Si vita plantarum resultaru ex viribus chimi eis et mechanicis ut eum lue temPorutis e ista diversa temperatione et mixtione derivanda esset difforentia quae interentia utriusque regni X istit; Atqui exinde derivari sequit disserentia quae viget inter regnum organteum et in Orgati istum Ergo vita in liuitis non resultat e viribus chimidis et euhanteis materipe. Nam elementa materialia quovis Imodo Componantur, nisi quid essentialiter diversum iis aQCedat, SemPer eamdem essentiam pro berat. Ergo si X his ipsorumque viribus proveniret vita vegetalium, lipde Speetata essentia non disserent a corporibus in organteis;
Atqui illa ab his quoad Assentiam differunt Ergo.
a Revera illa sentia quoad Asentiam disserunt, quorum actione Sunt speeisi eo divors P Atqui notiones viventium spe uiso disserunt ab actionibus non viventium Ergo ab his illa quoad ossontium disserunt Minor generatim Probatur ab ipsa aetionis immanentia Aetio quippe immaneti a transeunte spe uitio differt, ut patet; Atqui ege- talia, hoc ipso quod vita gaudent, aetionis immanentis capalia Sunt et e contra norganica corpora hae capacitate destituunturi Ergo organicorum et inorganicorum actioneSspeeisse disserunt.b Quod hirius adhue patebit, si nutritio augmentatio
et generatio Speciatim spectentur. Certe nulla actio anteria in organi eae conferri potest cum nutritione, qui requi-
254쪽
288 COSMOLOGIA.rit iit alimonia absorbo alitur, dissolvantur et transformentur in substantiam illius corporis organi ui quod a sibi assimilat. Idem diosa de nugmentatione quae nutritionem pons 'quitur; et a p0Sertim de generatione, quae ita ad vivonit in pertinet, ut impossibilo sit eum a non Viventoliaberi. Qii 'nam sunt aut euhaniore ut himios viros huic fimotui producendo pares 3 Vanum si diuere id abori ex miXtione et combinatione virium ; Verba lis e sunt fixi: Dihil explieant. Nam
Vires physios et me elianicae qui eum que modo Permiseeantur, Dumqtiam Se attollere o Ssunt Supra conditionem suae
natur00 Atqui constat e dieiis et iones vegetalium Superiore esse notionibus natur: in organiosse, immo et ab his
spe disio diversus Ergo si vita vegetalium explieari nequit ea viros hysica in Se Spectatas, ne Per harum quidem Ombinationem XΡlieari poterit. 330. Addam se aliud argumentum quod non e V Pondus habui. Nihil magis eo inpertum est quam quod suisentisi ei hominos arte Sua rodulere non Ossint aliquod Corpus quod Vitales unotiones Xeroeat. Id ipsi non diffitentur et Si diffiteantur rei Xomplum i sebeant Atqui admissu ipsorum opinione nihil votaro quominus id sui ei posset Ergo admitti nequit. Diuo nihil v0tare quia quibus
elementis organio Corpora constent Optime OgnOSeunt;
nec illos liato qua proportione elementa haec compoSitum ingrediantur. Quid ergo impedit quominus eodem modo plantas effieiant vel linitarum semina quo ipsi alia quaedam orpora in organica rodueunt Si nequeunt, noti ne hoc probat aliquid esse in plantis quod arte Sua numquam attingent, quodque primitus a Deo in plantis infusum nonnisi generatione valeat propagari Tune,' inquit Tongiorgi, se poterunt chimie organa corporea con Struere, quum typographi effusi simul pluribus litterarum neeulis litterisque temere commiXtis AEneida component.
Quid exinde odii dit Non quidem plantis inesse princi-
255쪽
DE ESSENTIM CORPORIS ORGΛΝICI. 289pirim quoddam vitale a maioria distinetum sed potiti
inhil talo dari atque impossibilitatem qua hinnio Libo
a'nnt pro lueetidi en Vivum e eo repetit, quod homo oeulos non habeat Satis aeutos ad tomos materiae tam
ponderabilis quam imponii orabilis singillatim dis001 non asne disponsendas HXta typum primum a Deo Xfructum. VHGeo philosopho digna non sunt inom enim est ne diuere: principium vitulo non est quid distinetum a materi: viribus, quia in illo vita biotarum o timo explicari potest Sed Si XΡliontionem stuportis respondebo illam dari non Osse. - Nee alio modo hinnio quidam modorniratio Cinantiar.
331. Qui nostro oppositam Sententiam tuentur ei petuo appellant id a uetoritatem physiologorum et naturalistarum. Sed 1'. istorum uotoritas tanti valer do ut quanti V lent rationes, qua Pro sua opinione adducunt Atqui rationes ore probantos desiderantur Ergo ipsorum nil otoritas non multum habet ponderis; Pp sertim quum de re agatur Uae ratio uinio Potius, quam Xperientia desini-0ncla sit. 2'. Datitur inter physiologos et naturalistas viri apprime eriti, qui nosti do sententi ae adhaerent Sthul Bergelius Clivior Biel ut Mihi Ed variis, trauSS-Dur-oheim ei te spernendi non sunt; hi tamen, cum multis aliis prinoipium Vitalo esse quid disti notum a viribus molliani uisit chimiois asserere non modo non dubitant, sed ne uessario admittendum Sse defendunt. Horum testimonia legere poteris apud Liberatore Ii Composio maris, III. art. VI . 332. Illud aliud quod propositio ponit, Si ea attendantur, qud agentes de ut Stantiali Corporum compositionudiximus facile suadetur suilicet principium Oo esse formam Substantialem. Nam forma substantialis id diei tur per quod ens constituitur in aliqua determinata speeio Atqui per prinui pium vitale corpus in peei Viventis constituitur Ergo i in ripium vitale est forma substantin-
256쪽
240 COSMOLOGI L. lis Posso in his hi sistere nisi quid magis thesis assereret: iton nim tantum imodo diXimus vitale prinoi pium esse formam quam dum Substantialem, Sed etiam addidimus sesso ipsius orporis formam substantialem admittimus nempe nullam alium, Pro ter hane formam dari in ego talibus, ac proin do illum ipsa in formam up tribuit 88e tuenti8, tribuero ipsum 88e corpori8. Quoi liuet, altero neuessario fluere nobis identur, Pr aestat magis explieite declarare. Nam Si rincipium vitale nihil aliud quam vitam plantis tribueret inta esset orpus in Jopondentur ab ipso, ut patet. Si lilanta esset corpus indepondenter principio vitali, hoc illi nihil intrinse eum tribuerot, seu nilii quod ad ossunt iam pertinet Atqui hoc admiSSO,
Corpus ipsum non SSet vivens Ergo si limia esset uorpus independonior a principio vitali, Viri ens non SSet; Atqui ego talia viventia sunt Ergo non constituuntur inesse corporis independonior a vinei pio vituli. Ho argu
333. Entia vivontia i sonti sentia animalia dicuntur. Horum multiplex si hassis. Ad quatuor prs cipua ea reduxit uvior ad vertebrata se iliuet, annia ita, mollitSenet goophyta. Hode prosequi Naturalistarum proprium est nobis do animalibus generatim agendum, et ita quidem ut non uti ingamus ea quae in Psychologia tradi solent, quando agitur de initura saeuitatum Sensitivarum ipsarumque agendi modo. 334. Evidon cuique est animalia a vegetalibus disserrunon modo quoad organismum, qui ob altiores animalium funetione perfectior est, diversoque modo conStruetuS; Sed etiam quoad naturam, qu00 animalia in Specie constituit a vegetalibus omnino diversa. Haec porro diversitas
257쪽
provenit ex eo quod diim animalia sensibilitate donuntur line ego talia omnino destituantur. Quid it sensibilitas
in Logida diximus n. 12 et fusius in Ps3 ohologia X-
pendemus; hi tantum probandum est ea animalia pollere.
l0gibus mechanicis temperantur. Dogma Oe adeo ejus asseolis ineuit, ut qui illud non propugtiaret, veru Cartesii discipulus haberi non posset. Doctrinae hujus tamen Cartesius non fuit inventor Vetero fabulla re eoXit. 335. Probation0s ad artesii opinionem confutandam
tantum innuemus. Quare M 400 opinio sensui ommuni Contradicit neminem enim Vel Cartesianum invenies qui serio putet Signa omnia vitae, up animalia tam multis tamque variis modi Praebent, non disserre ab horologii v. g. motibus. J Bruta saltem Perseetiora habent organa X- terna et interna nostris Similia, eodemque modo Sensationibus habendis coaptata quo inutilia orte Ssent, si animalia potentiis iis respondentibus destituerentur. Aeesedit quod eaedem motiones ob easdem ausas in illis ac in nobis
fiunt. - eo Demum omnia ostendunt belluarum motu non esse mechanicos; siquidem illae a quiete ad motum se ani otii ad quietem Saepe transeunt, ipsamque motu directionem mutant liuet causae eXtrinSeepe eaedem PerSeVerent. Id aut om non habetur in motibu meo unieis, qui Seeundum certas immotasque lege Peraguntur, iidemque PerSeverant nisi ab exteriori qua luminus cohibeantur. Quare animal se finiri potest: substantia organica SenSU I P dita.
336. Si animalia sensu i pedita Sunt, altioremque Pr MVegetalibus gradum vitae attingunt, ritieipium alii luod vitale magis perfectum iis insit oportet. Hoc ritieipium
voeari solet anima sensitiva; qud ob asdem rationes, qua antea dedimus agento de Vegetalibus est ipsorum forma substantialis. Esedem ratione Simul probant unum
258쪽
242 COSMOLOGIA OSS lirili ei lituita Vitae tum vegetat ivdd, Qua in Sensitivae tum luia id quod est Perse et ius explere valet functiones formiuiliferioris quί proinde inutiliter onoretur ab illa di-Stitie tu tum etiam quia seeus non inberetur substantialis unitnS, qualem Selmus ninia Prus ero. Unitatem hanctii indipi vel illud demonstrat, quod cessante Vita sensitiva, Cessat Dinis unotio iis vegetati viae. Quod autem
priueipium ii, o Simple sit et indivisibile, constabit cum probabitur sensationem aliter haberi non posse. 337. Dimoilior striusdstio quoad originem istius an inicie
sensitivp2. Provenitne e netivitate generantis aut originum hab0t a Deo per urentionem Auetores alii priorem alii posteriorem sententiam admittendam Aso satis firmis argumentis ostendunt. Neutra rao dis leuitate caret. Quidquid sit, ortum est brutorum animas esse quid
Corpore distinetum, atque Corpori non SupereSSe ab Xi- Stentia Cessant, hoe ipso quod CompoSi tu in animale orrumpitur, qu 'Cumque modo id fieri contingat. 338. Susiseros ut aliquid dieamus de saeuitatibus animalium. Habemus se Logica - a sensibilitatem dupli rem
OSSe: X ternam et internam, prout Organa ad sensationem
requisita foris pulsent vel secus. ι sensibilitatem X- tertiam in quintuplieoni facultatem dividi 'up Sunt Visus nudi US Olfaetus, gustus, et laetus sensibilitatis interna multiplieem etiam esse ineuitato m. Quas lam illiuindieavimus; leniorem hi dabimus divisionem, et 'AXtaeommvnoni Sententiam diStinguentu SenSum intornuni PhantaSiam, memorativam, BdStimativam et ni Petitum Sensi vitin. Has nines facultates in omnibus animalibus rei oriri non SSerimus, neque in quibus re Periuntur,
eodem modo atque in homine reperit4; sed diei mus animal generatim speetatum iis pollere. Nulla datur disti uultus quoad Xtertiam Sensibilitatem, oujus Xistentiam ipsa organa a pubent; de facultatibus interni qua)dam Subjungem US.
259쪽
DE NATUR, SENTIENTE. 243339. Ad si in vitiis sensus internus initi per Or-voum systema toto Corpor dissunditur. Ad iujus exist0ntiam Probandam, argumentum unum asserum e P. Tongiorgi. Videmus animante quandoque . . Ut OS ΓΓigere ut nudiunt, naresque admovere objoetis ut odorum
melius e rei Pinni, et linguam porrigere nil liquid gustandum. Ergo norunt e per δ' organa sentire. Sensus autem artio lares Sol Sutione Sua Peroisere eque urat non enim visio videtur ut gustu gustatur Sensus in Super Se in se reseetere non Possunt, Cum sint nouit fosorganis asti X se et ad suum Proprium objectum do torminatim. Est igitur in animantibus priuier SODSUS X ternos SenSUS
internus toto corpore dissuSus f Psych. lib. I. a P. III.
2P. Est in brutis phantasia, ad quam quidam memoriamr0duount ii 127). Hujus facultati proprium ost speeios sensibus X ternis i internis oeoptas, Consor Varo Atqui in dioia vid sentia loe in brutis habere loeum manifestant Ergo est in iis ni Dittenda lintitasin. Puto te inquit S. Augustinus Mus lib. I. o. negare non OSSe
bestias habere memoriam. Nam et Dido Post antium revisunt hirundinos et de ut ollis verissime diutum est ut luo ipsae memore rodeunt in tecta Capsellae. Et a Dis heroom dominum jam suis hominibus oblitum reo gnovisSo 1 p dicatur. Et innumerabilia, si velimuS, Dima Vertere OSSH-muS, qui hi id, quod diuo, manifestum est. V Porro id
39. Est in brutis festimativa, seu vis qua animalia diS- cernunt qui Sibi noXin Sint, qud utilia; qud grata inure' ingrata, etc. Conuinnam hujus demonstrationum dat D. Thomasi Semim i P. q. 78 art. b. Si animal V inquit
movet Otur solum propter deleutabile et contristabile non QSSet necessarium onere in animali nisi Pliret sension nii Ormarum, qua Dei Cipit SonSus, in quibus deloetatur aut
260쪽
244 COSMOLOGIA. horret. Sed necessarium est animali, ut quaerat aliqua vel fugiat non solum quia sunt convenientia aut non onVeni-0ntia ac sentiendum, sed etiam propter aliquas alias ommoditates aut utilitates, sive noeumenta stetit ovis videns lupum venientem fugit, non propter indoeentiam coloris vol gurae, sed quasi inimicum natura). Et similiter avis colligit aleam, non quia delectet Sensum, sed quia est utilis ad nidificandum. V Huic amnis est appet/tu sensit rus cujus ductu instinetivo animalia feruntur ad uperen dum cibum aeteraque ad Vitam nee sessaria; et ad obstacula removenda, quἴ boni sibi convenientis adoptionem aut o Ssessionem impediunt. 340. Ex his adultatibus proveniunt en omnin quae uni malia mirisio quandoque operantur, quaeque non Sine consilio et rudentia facta esse videntur. Cur ita agant, animalia non cognoscunt, Sed finem a Creatore intentum exequuntur, non tamen in illa cognitione quae sensiti-Vam naturam non transcendit. Bruta animalia ' inquit D. Thomas habent instinctum naturalem e divina ration eis inditum per quem habunt motus interiores et exterioros similes motibus rationis V 1'. 2'. q. 46, a. ). Quare Si eorum motus, Si opera, si mediarius adhibent in se inspiciuntur, rationem patefacient, quandoque majorem, quam in hominibus reperire est Verum CDe non in pSi re- Peritur, Sed in Supremo rerum Conditore, qui animalibus instinetum ita aptavit, ut ea omnia exequi valeant. Hoc iis non placet, qui intellectu et ratione animalia frui docent; purum ad id attendentos quod si ipsorum opinio Vern SSet, jam bellum multae hominibus antecellerent, propterea quin
legum corporearum Seientiarumque multarum, quales Sunt V. g. geometria et mechanica, cognitionem infusam haberent, quippe quani ulti e Xperientia, nullo magistro, nullisque praeviis tentaminibus aequisivissent. Somnia haec relinquamu auctoribu SutS.