장음표시 사용
241쪽
DE MUNDI INITIO. 2250ipi 0quit aliquid infinito majus. DiXimus hae in re nullum dari modium inter initum et infinitum. Quodnam illud esset num duratio indosinita at lipseo actu sinita est, potentia tantum infinita hine respicit illud quod erit non id quod jam fuit.
DE MUNDANI CORPORIBUS SPECIATIM.835. Ex mundanis Corporibus alia nulla nudunt ita: ut sunt inorganista omnia alia ita pollent, sed omnium infima oujusmodi sunt vegetat in alia vivunt, sentiunt: hodo sunt animalia alia semum et intolligentia roddita sunt homo. Jamvero de homine spe tulis traetatio datur hic do tribus prioribus agondum et e Xpondendum est 'lup nam eorum sit natura. in triplo Capitis arti eulus; quibus quartum addemus, naturam spatii et oei expon
I. - Brevi systematum ex Dositio.
316. Quaestionem valde disti Oilem aggredimur, Ignn-que obscuritate obvolutam. Ea semper Philosophorumitigenium Xereuit ne eamdem ab omnibus coepit Solutionem Systemata omnia ad tria praeeipua revoeari oSSUnt, nempe SyStema atomicum, b Stemn dynami eum et SyStoma Soholasticum. Primum corpora Ohi realitate X- tensu eon Stare ponit ulterum solis viribus simplicibus: tertium duplici prinoipio a eoalescere dicit, qud Voeantur materia et forma. Pauca de singulis. 317 ATOMISMI Summa in eo est, ut OrPOra conleSeere
242쪽
226 COSMOLOGIA..dicatitur ,riinitivis ilibIUS in in corpus erilis X tensibus tindivisibilibus, quod ros teron atomi untur. Dogmalio fundamentale omnibu atomismi formis subsest plures enim dantur m eum XPlicanda Venit corporum in organteorum varietas, alii alio deflectunt. Hino intor
ribus propugnatur, divorSitatem corporum repetit vel diversitato figuri aliorumque accidentium quibus atomi intor so dissorunt vel a diversis modi quibus Itomi aggregantur Aggregatio Porro Sta, uXta eosdem sustematis defensores, sit Per quemdam motum n IUSI X trin Seca inditum, a Deo nempe. Unde nullam isti agnoscunt HSSentialem Vim, iis atomorum Sit propria. Id insuffi- uisens aliis videtur, qui roinde atomiSinum Cliimiotim Po-Dugnant. Retinent quippe Corporum ultima elementa esse tomos Xtensas et indiviSibiles, sed a diversa natura Di pudita ponunt tiro oorporum di Vel Sitate et insuper eas
cipua Systematis capita magis XΡlioite indicemus, lipeuaddimus. Douent himici corpora dividi in simplietuet mimia lipseo in uorpora diversn mutui d resolvi possunt illa Seeu b corpora Simplio in Constare e particulis homogeneis, in quas ultimo dividi Possunt, qud proinde atomi primitia . Vol mole euis appellantur mixta vero reSultare ex unione simplietum mole uularum qu de heterogeneae Sunt; - in atomis ipsis extensionem et vim resistendi reperiri tanquam Proprietates essentiale l atomos primitivus homogeneas uniri vi cohaesionis; et erogeneas autem Vias finitatis; i 0 diversis cohaesionis vel affinitatis gradibus rationum reddi distinetionis in solida liquida et adriformin.
318 DYNAMICUM uocatur systema eorum, qui tenent corpora consuri e Substantiis Simplicibus, qua monade8
243쪽
DE NATUR, CORPORIS INORGANICI. 227 Seu Ghita es appellant. Antiquitus eognitum sustenta hoo
fuit sul, alia forma a sei nitio renovatum , sed arum mentes de vivit done Rogorius Boseo violi S. J. illud quibusdam contradictionibus purgavit Aceesserunt tali ad illud magis magisque probabile reddendum. Ad hos pertino ipso antius. Dabimus hio illum modum explieandi systema qui huic magis iuvet Quare Corpora
consuri diuuntur sex elementis in0X tonsis, homogeneis Viniti aetiva et repulsiva proseditis. Per Vim repulsivani partes a partibus distant; sed si sola hae daretur, artes istae dispergerentur, ne totum nun Ham efformarent. Quominus id veniat, impedit vis attraetiva; quae etiam
dem roprietates Sunt repetendae Latio 1 pdei Pila SyStomatis in eo est, quod nisi corporis elementa onerentul ineX tonsa possent adhue dividi in partes ergo non essent ultima Ergo ut ultiiunisse valeant debent SS ineXtenSa. quod systema da nam i eum raeSint.
19 SYSTEMA SCHOLASTICUM Pluton et Aristotelo depronq)tum Ρrs etiarissinat hilosophi ditiiserunt, in illud admittunt. Ut id quantum satis est evolvamus in Q subjieim I S. 1'. JuXin systema Oholasti 'um ab substarat in corpori Sphysio constat dupliei lumento, materia prima et formusubstantiali. Matoria si roalitas quoddam indisserens illi seu se illa orpora oonstituenda ; forma est realitas Sim-Ρle quo materiam eonstituit in aliqua determinatu speeio Corporis. J Utrumque elementum in Completum est ratione Substantide, qui e utriuSquo uti otione On Surgit. - o Alterutrum in altoro existere nequit MateriaeXi Stere nequit sine scirmn quia quidquid existit determinatum St ipsa autum in se speetata indis forens St, ut diximus, forma autem existere mequit Sinin materia
244쪽
228 . COSMOLOGIA.loquimur hi de Orpore in organteo tantum quin hoo ipso quod ejus munus Sit materiam et uare, ne desieiento, HXistens Oneipi nequit. - d EXtensio et aetivitas compositi propriae Sunt ab eoque profluunt; si autem quporitur quid orpus habeat ra eis ratione materipe, quid ratione formn , respondemus ratione illius habere sextensionem, ratione hujus elixitatem. - Demum materia sest homogenen in omnibu CorporibUS, quia Ori Ora quaelibet in eo conveniunt quod Sint Xtensa, et XtenSio radicitus e materia ullulat forma e contra diversa est
pro corporibus spe ei diversis, quia diversa activitate gaudent. 2'. Juvat conceptus materiae et formo fusius deelarare et locutiones vel desinitiones quasdam adhiberi solitas expendero. Dixit Aristoteles materiam primam neque QSSe quid, neque quantum, neque aliud quidpiam, quibus
ensionstituitur.' Hoc ident Sonat ne materiam SSe X e
indifferentum ad ha)e vel illii corpora Constituenda. Unde illis verbis non denogatur quae eumque realita de materia, ut quidam diuunt systematis solio astili irrisores Sed
negatur eam realitatem contineri in aliqua determinata enti Spe die eamdemque asseritur esse in potentia ad ea Omnia, quibus rei essentia eonstituitur et determinatur. Hoc eodem sensu materia dieitur SSe pura potentia, non quidem respeetii cujuscumque realitatis in genere, sed solummodo respeetu pelierum determinatorum COI Porum.
Unde materia concipienda est ut Subjeetum primum cujuslibet ornatae quam in se recipit, et a qua determinatur.3'. Forma, ut diXimus, est realitas, quiae materiam determinat in aliqua specie entitatis. Hinc vocari Solet autus
primu materiae. Dieitur aetus materiae, non quatenUS hoc nomen ignis eat operationem Verum quate nil transfertur ad illud significandum per quod materia actu habet id ad quod habendum est in potentia. Hi auteni eius dicitur primu quia per ipsum materia recipit SSe Sub-
245쪽
DE ESSENTIA CORPORIS INORGANICI. 229 Stantiale soli SSe Corporis, quod certe Primum St.
Forma litae substantialis distinguitur a forma aecidentali qud materiae advenit jam in liqua determinata spolio Corpori constitutὶD. Forma est riuoipium activitatis iii corpore itine in mututionibus substantialibus datur novae
formae productio, materin eadem remanente ; quin D OV iam corpus diversam a priori ra)bet activitatem. Quoniam novum OrPUS non Pro luditur, nisi illud ex quo prodit ei tur Corrumpatur Vel alteretur, illa eadem agentia, qua sunt causa alterationis vel Corruptionis, Sunt etiam auSan Oud form00, ad quam materia corporis alto rati Vol orrupti est in potentia. 320. Quo hic audis indieavimus, optime Voluta reperies aliud P. Libera toro, in opere praesertim de Composito
Humano Inter reuentiores Omnitio minet in lino qu00stion declaranda eademque defendenda oontra chimicoruni pr*0Sertim aggreSSicines. Superest ut Systema Scholasti e uinurgui notiti muniamus id rpus tubimus in sequenti ni a-
grapho. Objectione eonati unius ra)oeeu Pare in pSae Xpositione Systematis; iura de iis dicemus, quando unio
8entia corpori physio De Vi e tu sola realitate ea tensa, ut olunt tomist in neque in elementis inea tensi pote 8to0H8istere, jumi ici i/od Dynari te asserunt; sed con8tat duobus principiis substantii Hibus et inter se realiter di8-
tincti8, quin vocamu materiam primam et formam ub8tantialem.
246쪽
230 COSMOLOGIA. De iiii e eo de iii lineipio, inde manu extensio ut ponunt atomismi defensores; et extensio nulla evaderet, Si elenienta simplieia dynamismi admitterentur Ergo duo
admitti 40boni 1 indipia in eoi poribus, unum StenSionis, ultorum et ivitatis Atqui 1 indipium unde manat e X- tonsio est niteria, et rineipium unde profluit et ivitas est forma Ergo essentia corporis hystei e materia et forma Constare dioenda est Nam se Proprietates 'ud habent Charaetores OPPOSit OS DO- queunt emergere e eodem Principio se ou principium idem a semetipso esset diversiani . Atqui haraetereSextensionis sunt oppositi haraeteribus notivitatis Ergo extensio et votivitas ab eodem principio originem ducere nequeunt. Quod enim natu in sua tenuit ad rem multiplicandam et uindendam in artes, charaetere Certe
oppositos illi ra bet qui, id habet proprium ut unitate ni in ipsani reni indueat Atqui illud primunt Xtensio, hoc
alterum uetivitas i debet Ergo extensionis et nutivitatis oppositi sunt haraeteres Ergo utraque ab una eademque realitate rovenire nequeunt Ergo atomismus eontradicit proprietatibus qua Corpora manifestant atque ideo essentia corporis Physio in Sola realitate extensa Constitui nequit Quod si activitas nulla essentialis esse oorporidieatur juXta aliam atomismi formam non Vitabitur On- tradietio tum quia X perientia et ratio ostent orporu
tutis, Sed multiplicationis. ι Admisso autem dynamismo, nequit XPlieari X- tensio. Nam in hoc ystoniat nihil aliud a mittitur praeter unitate Simplices ex quibus orpora eonflari dicuntur Atqui X collectione unitatum simplietum,
haberi nequit aliquid quod non sit simpleX Ergo admiSSodynamismo nequit explicari Xtensio. Frustra recurritur
247쪽
DE ESSENTIA CORPORIS INORGANICI. 231 ad vir0s ultra et ivnsit repulsivas Per in tuli POSSet X-ten Sio XΡlieari, Quin ea, quod Se attrahunt et repellunt aliquam, quantumvis tinnirmum et inolioniam habent X-
tensionem ; Atqui hae unitates illo omnino ostituuntur Ergo Prodierea in hoo Systemato equo alti nutio neque repulsio ooneipi possunt, nisi adnititutur notio in distans; Atqui notion om in distans repugnare probavinius n. 71); Ergo non modo Per ea vires Xtensio oonstitui nequit, sed ne eoneis quidem potest earum Virium Xeroitium. 22. Paron. 2'. Duntur in mundo mutatione Substantiales Siquidem e quibusdam corporibus alia fiunt primis spe uisio diversu, ut constat e proprietatibus diversis quas rΛ'bent corpora ininus alia vita tantur Atilia mutationes Substantiales otiolpi nequeiant nisi u iniit-
tantur illii omnia me ad id requiruntur Ergo illa omnia diuitii 40b0nt sollido aliquid substantini quod romanet idem, Socii eorsus e toto Produceretur; liquid Sulistati lial quod i 000dit; t aliquid iterum substantiale quod donovo incipit esse. Atqui admisso Systemato vel tomi eo vel dynamido nihil tale ponitur; et o Contra admisso Systemate solio isti eo illa omnia absentur Ergo hoe ad mitti illii rojiei obsent. Quod mutationes substantiales in systemate solio isti eo XPlieari valeant, Patet e Pra)notatis superest ut probemus in aliis duobus eas expli
u Mutationes substantialos non XPlieantur in tonii Smo JuXtu lioe systema terminus a quo et torminu a lquem clem substantialiter perseverant illud quod advenit et recedit, si quid tantummodo euidentale, quidquid istud dicatur ess Atqui aliquid aeuidental quod recedit vel advenit non potest uti una corpus reddere Spe et sice diversum ab alio ut tamen speeisio diversum robant USSU Proprietates quas unum pro altero habet Ergo in ut Omismo reddi niti, loquit mutationum substantialium. b Non secus iubet res in Mynamismo. Omnia
248쪽
232 COSMOLOGIA.auetoros isti XΡlieant ei vires niti noti Vas et repulsivas. HOC Posito, quaero in quo Corpus novum difforat ab eo x quo mutatur. Non sane disseruntia et potest, divorsitate lementorum simplicium, quia in isto Systemate omnia homogenen onuntur; et recte, Siquidem omnia nudent iisdem proprietatibus Assentialibus. Ergo disserunt in otidobet 0 divorso modo quo vires attra elixa et repulsivpungunt. Hio autem ipso liversus agendi modus in nullo ullo oonsister Potest quam in gradu majori se minori quo Xoreentur. Quomodo X Sto majori vel minori gradu niti notionis ot repulsionis, quod si aliquid uoidentale, Xurgit OVUna orpus, novi Proprietatibus Pollens, a primo spe iste divorsum 3 Habemus os octum
oujus nulla assignatur ausa Sum eloti S. Quum ergo Hltationes substantiales negari nequeunt et in Verani XPli-ontionem in solo Systemate soliola Stie O habeant, Corporae niatoria et Ornan Constare diuenda sunt.
323. PROB. 3'. Qui systoma Scholasticum ejieiunt, et atomisDium Vol dynamismum admittunt, qua demum ratione suum systema invehunt Alii dynamismum profitentur, Potissit num quin admittere nequeant ultima or-ΡΟri elementa esse extensa quippe ut ulterius dividi
Possunt ideoque ultima non ossent. Atqui argumentum hoc' o tantum Antis est solvitur in systemate Solio isti QO. Nani liuet Xtonsum in o poeta tum Possit ulterius S mPOP
dividi tanton divisibilitatis torminum hul set non ratiotio
materi Verum ratione Ornin' quί requirit doterminatam quantitatem. Hine si interin X istero OSSet Sine forma
nihil impodiret quominus ulterius vulseret dividi. Quam
reSPONSio, Si Conneetntur eum argumentis su Pra n blia iis, non modo rein sum eienter XΡlieare Obi videtur, Sed etiam rationem irre bet eur Xtensio in ulisti uotomitoriorem
semporiatiatur divisibilitatem. Hoc autem uni hi mentum omnino aditititur, ut ni et in systemate dynamiuo. - At Ἀ- misto e contra Suo Systemati adha)ron iros, terea quia
249쪽
DE ESSENTIA CORPORIS ORGANICI. 233 optime in suo nullo modo in soliolastio explicentur hi P- nomena naturalia. Quantum Veritatis hae assertio habeat, diei a patefaciunt. Omnia l)raeelare atomismus XPlieat, et tam uia non Xplicat quid Sit ΡSum corpus, Cujus hienomena explicanda Suscipit; et ita XΡlioni quid sit corpus ut ipsis lipd nomenis Xtela Sionis, notivitatis, OnVel Sionumque Corporum Sati aperti Contradient. Nullam porro esse pugnam inter Seholasticum systema et vineipia hysices et himipd, quod e veris factis legitimo deducuntur patet non modo e eo quod multi liqui optimi solentiarum naturalium ultores systemati illi adlis reant; sed otium e eo quod nutium Certum ne tum liuo usque habeatur cujus ratio dari nequeat quin Systema materiae et formae rejiciatur.
ART. II. DE NATURA CORPORIS VIVENTIS SED NON SENTIENTIS.
324. 1 Gaetoriori ora Dorganion, organien dantur in mundo, quae, Seeu ne illa, Vita gaudent. Porro ad hane notionem vit00 onueleandam, notamus seri non osse ut vita nmotu prosescindat duo pse adeo contioXa sunt ut absoni in motus in Orpore humano, ut infallibile mortis argumentum habentur illiusquo rosesentia, ut infallibit vitob
in dioium. Ergo a vita in motu reponenda est. EO tamen ion ut solvitur vitae eone et tus lio et nim nulludetur vita in corpore iiiii et hir motus Poto Si ori HSh in habero et illa ostitui. Sio si onclaveri vis Xtriit Seea applieetur, per i lana motu quidam rodueantilr non duo illud vivore putantiis, ut Vix ore non PutnmUS aqua fluentos aliaque iij iusmodi. Ergo i non omnis uicitus vitam eonstititit, sed tu tantii in Q ijus rinoipium iii tritisse eum sit vivonti. - Alii id tamen adhue sesideratur, siquidona tinni in ritibus Oti Viventibiis potest otiis a
250쪽
234 COSMOLOGIA.prinoipio iii triti se eo roveitire. Si vis, qua radio Solo vibrat, intrinse en illi est, quin union sol vita donaridiuntur; et ratio est quia motus illo non remanet in ipso agente sed Xternum habet terminum. Ergo i praeter Prineipium motus intrinsecum, vita postulat ut actio in ipso gente remaneat. Hine Sapienter ab antiquis vita
die tu fuit uetivitas qua en se ip-m 0 et nometi motUS extendentes ad Signifieandam qua meumque aetionem in1- manentem. Quare ut vita in actio si immanentia re
325. Vita autem eonsiderari potest in uetu primo vel in actu Seeundo. Per Vitam in aetii secundo intelligitur qui deumque notio, qui a Viri elitibus 1 oeodit modo supra explieato, qua que Propterea dic itur vitulis quare aetio vitalis et notio immanens idem sonant, nisi quod haec illius naturam ateiaeit. Vita in actit imi inso est principium
operationum immanentium, unde est is Sum SS I Ventis.
dieitur duplieiter uno modo ipsum esse viventis ullo modo ipsa operatio Viventis, Seeundum quani rincipium vito in notum redueitur. '326. Pro majori vel minori perseet lotio qua notio immanens pollet, ipsa ita est magis vel minus perseeta. Hi notriple Vitd gradus vita metati a sensitiva et intellectiva. Prior omnium infima in plantis habetur altera periecti irin animalibus et riorem etiani eonjuno tam habet tertia in Oni in quatenus rationalis sest, qui duabus alii non destituitur ob conjunetionem an inuo eum Corpore. Vita intelle et iva supremunt in uno Deo attingit gradum qui proinde si ossentialiter vita. ruinaquam hie non ς mus nisi de vita segetativa Liniarum, ut tamen rationem indieabimus cur ulla majoroni ra alia perfectionem habeat. Id provenire dixinuis se ipsa notionis immanentia Aetio enim immanens duo importat prineipium Sei-lieet et terminum intrinse eum quo perso et ius hoc alie ui