Summa philosophica juxta scholasticorum principia : complectens logicam et metaphysicam

231쪽

DE FINE TOTIUS CDEATIONIS. 215raiio Cur ere et perseetisfiniunt inundunt, utpote qui Oli-SOnan ii Sihi Sapientiae atque persectioni. Noe et nitiumnio en desectus quo mundus Praebet Perse otio ei illi: aliouju Operis, non e Partibus, erunt e Pro Portione tor in totius dijudieanda est. Si ista liuoria abjecta non

est, Si Certo erronen Proindeque ejieienda. 302. Diximus tiam finem cluidi eoundarium SSehominem qu aeri igitur Posset utrum mundus erentus fuerit praeeipue propter hominem. Distinetione est Pus.

Si nomino mundi venit globus terraqueus, nullum datur dubium quin propter hominem fuerit Productus. Is enimos habendus ut sinis operis qui Hreipit utilitatem se illo et Sine quo noli haberet rationein sum eientoni Atqui itas hab0 globus terraquens respectu hominis Ergo Propter ipsum faetus est. At si nomine mundi venit rerum

uti iVel SitnS, OD POSSumus Cum eadem Cortitudine respondere. Tenent quidam astra et Stellas, non Sestu atque

bibum hune nostrum habitari pro majori vel minori probabilitate quam haec opinio dieitur habere minorem Vel majorem probabilitate ui habebit opinio, quae hominem Dei finem edundarium totius universi. Rem XPendere

Statuto diserimine interjnem operis et nem peruriti8,a88erimus nem operis seu termini creationis, si primario Asyectetur, e88 1. cytoriam Dei aetrin8eeum; eumque 2 in determina o perfectioni Vradu.303 1 PARS Deus, utpote Sapientissimus, nequit agere absque Di qui sit se dignus, seu dignitatis infinitae; Atqui robiit ad terminum integrum eruationis nulli Salius sinis dignitatis inlinitim adesse potest, ri0ter Deum it Sum : nam Gutura sunt finita Ergo finis integr00 Crea

232쪽

216 COSMOLOGIA.aioqui iii tui, sere bo inim ali liuod intriti secum, quia Stiris nitiis: Ergo licio otium est X trinsecum Atqui nullum aliud bonum Ytrinseeum possumus eoncipere relate ad Deum, nisi cognitio et amor quem entia creata habentd ipso Ergo Deus debet agere ut Sese alii coninmni-uando cognoscatur et ametur Atqui in ista cognition otamore formuliter onsistit gloria externa Dei; Ergo haec gliii in externa est fini toti reationi praestitutus. 304. Porro hoc bonum extrinsolum Dei onjungi eum

stat e prί0notatis Sed hi aeri potest utrum hoc bonum intritisse eum reaturae ita sit jus bonum ut eam porseiat propter Se et ab pSa reatura ut proprium bonum oSSideatur. Nam bonum reatura cujusvis duipliei in diss0rentia est aut est in ipsa non Prol ter ipsam, si illa est 0ssentialiter medium aut est in ipsa propter ipsam si illii est finis. Jamvero illa creaturn up eSt ea n Cognos senili 0 fruendi bono quo pollet potest iuberi ut finis illa quae apa non est CoguOSeendi a proinde fruendi non potest haberi ut sinis. Ergo si Deus erunt entia apaeia oognos 'endi ut Oni, et Perandi Pr ,liter ipsum se oon qui seseundi in eo, tune bonum a Persei et est vere

eorum bonum. Atqui probavimus bonum Xtrinsecum Dei osse oognitionem et amorem, quod non potest habere locum nisi in reaturis intello et ualibus Ergo bonum X-trinseoum Dei eum bono intriti Se eo Creaturae Connectitur. quia residet in erenturis Capacibus sui boni. Insuper quod aretiori vino illo Conneetitur utrumque bonum, elue et Xeo quod Creatura rationalis non PoteSt melius perfitii neque majori bono potiri, quam Xeroetido facultate suus circa nobilissimum et raeStantantiSSimum Objoetum, videlicet cognoseendo et amando Deum Atqui, ut sepe diximus, ista cognitio se iste amor est otium Xti insocum D i Ergo bonum extrinsecum Dei Cum bono intrinseco

creatui de Connectitur.

233쪽

DE FINE TOTIUS CREATIONIS. 217

305. Exindo vidus quid ruspondendum sit illi quaestioni

in qua et itur utrum Deus potuerit reare sentia materialia entibus intelligentibus minime Creatis. Responsio negativa esse debet; nam gloria e Xtortia Dei non potuisset obtineri per sola materialia. Hino inutiliter pro lueerentur. Vel enim essent propter se vel Propter aliud ; non Prol ter Se quia ni adia non sunt cognoseondi otii sui eoque fruendi non propter aliud quia X hypothesi solaeXisterent. Ergo si Deus non potuisset reare materialia nulla creata intelligontia, id esset non propter defectum potentiae Aod ob rei indignitatem. 306 2 PARS. Assoritur in hac ali 0ra arte malaifoStationem divinarum Perseotionum esse in quodam gradu determinato ne Proinde mundum otiiologio speetatum non SSe omnium absoluto optimum. Quar agitur 1 domundo onto lorei e Poetnto unde nec qumstio est de divina OPeratione, quae mundum producit no de sine ad quom produeitur. Divina enim operatio optima et PerseetissimaeSt, siquidem, ut distetur alibi est ipsa ui substantia; finem aut in X dictis putet sese omnium P0 stantissinium Agitur 2P. de manifestatione absolute optima quae suilluset a sit ut nulla major esse possit; non autem de manifestation relative Optima nimirum non inquiritur utrum lite mundus optimus Sit ad eum gloris externi 0 gradum attingendum, quem seu Dor hunc mundum obtiner inisendit. Hoe omnino nisi mandum est quin Deus infinite sapion et potens eum Sit, non potuit non eligor illa media, qud aptiora Sunt ad sinem OnSequen

dum.

307. His limitibus coarctata quaesti otio error ei nitii patet; repugnat quippe orsectioni lius divitii ne conso

luenter ipsi naturae titium Ponto in Ian. Nam renturn

nihil aliud sunt quam adumbratione qui Ddam Perse tit num divinarum n. 184. Ergo si inanisostatio illa ses tomnium possibilium inaxima jum lierseolii, divitia orse-

234쪽

218 COSMOLOGIA.otissim sexprimeretur Per mulidi liujus orentionem, ne Pro-itido ei se otio eventa inerentani aequaret; utSuni eonSequen ; ergo falsum est antecedens Primi oren Loibnitius

non is est qui Ugo Dei potentiam esse infinitum Atqui

insiti ita non esset si non posset mundum alium Ontologi eo perfectiorem rodueereri Ea go potest quod si non admittatur, negari simul debet Dei pot0ntiam sesso infinitum vel nisi mari opus prodii etiam infinitum Sse. Ne dientur quί0dam SS qud possunt quidem seri se non sori a Deo, sed si ea libere fauore Deus velit. litor laesere non possit. Si Deus potuisset hominem non reare, Sed noni otuit eumdem reare ratione destitutum. Optime quidem, seu unde hoc profluit Certe X o quod Contrarium repugnat. Qui autem dieat mundum aliuni hoc ni Stro Ontologie perseetiorem, repugnantiam involvero Id non modo nullam involvit repugnantiam sed etiamma Xime Si rationi Consentaneum. Mundus Dialium Optimus est chimaera dicit reaturam cui nihil acidi possit; sollicet en essentialiter finitum evaderet hoc ipso infinitum. ΛΩΤ. III. DE MUNDI INITIO.

308. Duplieitor hae clii estio moveri potest: Vel quate laus invoStigatur quantum temporis his sum sit ab Xordio

mundi, Vel quatenus Xponditur utrum mundus erentus sit ab uterno. Hs o aliora quodestio duplici tiam modo SPQ Clari O te St, inurum vel quaerendo utrum mundus do facto reatus fuerit ab setorno, Vel utrum ali Pterno reari

potuerit. Nobis de secunda quaestiolio priori modo intel- leuta, Sermo erit. Prior qu20stio Otius eoisgion St, Vel etiam theologiua aliquid amon se de hae in anteeeSSum

309. Mundi aetatem non aliter quam n osteriori colli-

235쪽

DE MUNDI INITIO. 249 ei PossulimS, et qui lena notitiiSi e suetis Hologieis. Quamvis eniti nobis i desto sit iistoria Mosaica in hi iniundi osse etio dosoribitur, et u Xtu quam non ultra et Oannorum millia mundi initium releuero osse videtur;

tamen res e eo in Certa manet, quod non eon Stet utrum

dios sense sine necipiendi sint tanquam dies civiles vigil ii intuor tornrum, ut eluti poetid quoddam multorum annorum. Utrumque Seti Suni Probabilem diuunt catholio iuuetore non Pauli atque id e ipsa narratione Osaionali alio modo oonsiliunt. Immo auetor quidam recens

alio omnino modo e XΡlion verba illa otiosis ipsiusque opinio probabilitate non lavet. Cf. Dublin se vie v 1881. ' Quare ut aliquid hae de re tutuntur, non Xllistoria, sed se saeti geologie is argumenta de Sumenda

sunt.

310. His innixi lihili, si tibi euenti Ore non aue Sententin subseribunt 'ud tenet mundum multo antea e Xtitisse quam liOmo creatus fuerit: a proinde mundi antiquitatem valde remotam sesso li et te mlioris initium damussim nequeat definiri. Irgumenta nutem ad Suam opinionem prol)andam desumunt e statu liquido ol ori formi quem terra Primitus habuisse videtur e quo ad statuni solidum, quom nequisivit antequam eam liomo in oleret. transire non potuit nisi multa millia annorum fuerint elapsu. arguunt etiam e variis Stratis quί in terrae

236쪽

220 COSMOLOGIA. Visceribus reperiuntur, quorium efformatio multo longius tempus requirit quam quod admitti possit, si dies gen0sinoi viginti quatuor horarum durationem importent. Non dissimile derivati argumentum e fossilibus ad regnum vegetale vel animale ertinentibus quae ego talia et animalia longam annorum seriem requisiverutit ut in statum lapido iam abire potuerint. Hae it Sorum Potior argumenta sunt; nihil tamen erit ex his colligi potest. Primum enim facto innititur, quod eo igi quidam, iique maximi inficiuntur; quales sunt BiSehof Lyell, aliique.

Secundum et tertium argumentum innituntur factis veris quidem Sedrius Certum fundamentum n in Praebent Conclusionibus exinde derivatis. Constat quippe vegetalia et animalia his idescere aliquando non diuturno temporis intervallo atque insuper certum non est adducta lip0nomena XPlieunda esse Per naturae vires, regulari et ordinario modo operantes e eo quod admitti obeant terrib

issent Cf. MagZoibi De Deo Crearite . Quare res incerta manet, atque in Cortu sorsan Semper manebit. Attamen hoc non impedit quominus seni sentia ha)o probabilis sit: immo nobis videtur altera probabilior. 311. Ut uno ad quodstionem alteram necedamuS, UI hujus artio uti propria est diXimus jam illi bublioeni subesse Sensum respicit alter notum, alter ossibilitatem aeterna creationis. De hoe altero hilosoliti disputant; sunt qui

bari non OSSe Sunt qui osse nutumant Asserunt illi nihil repugnare e parte Dei, Siquidem Vis reativa aeterii: iest Deo aliquid repugnare X arte reatur00 Siquidem etiamsi numquam non Xistere res dicenda foret, Semper tamen Suum esse ab alio reeiperet. Possibilitatem aeternoderentionis, ut di X i. alii negant immo S. Bonaventura 2 Senten . Dist. 1'. 0o processit ut diuoret id adeo est contra rationem, ut nullum PhiloSophorum, quantumviS

237쪽

que inter antiquiores defenderunt Albortus Magnus To- lotus Petavius, Gorditius aliique plures Arguunt auteme eo a quod praeter dependentiam ab alio, ereatio dicat novitatum essendi; -i quod su000ssio sit ii ratione durationis reato quod omnis reata duratio incrementi sit apa X qu ae Omnia initium die uni Proindeque limitem. Certo nos duobus PrC0Sertim OStremi argumentis, non Videmus quid serio Opponi possit. Quid quid sit, thesis nostra speetat potius laetum peterDp

332. Mundum sempiternam habuisse Xistentiam admisserunt philosophi illi antiqui, qui mundum infodium

HSSe putarunt; HOSque jam e intuta VimUS. Verum, Praetor illos, alii sunt qui creationem admittunt, quo eumque modo eam Xplieoni et simul tenent mundum Semper extitisse. Inter hos emine Cousinius philosophus albis. Suam Sententiam n OSteriori, ut Patet probare non POSSUnt; neque revera probare Conantur muta eXperientia hoc ipso quod 14000ssario limitata est ad id adducerem sequit luod limitationem omnem aui ualem X eluderet, cujusmodi osset sempiterna mundi Xistentia. Quare a priori rem conseiunt nimirum e eo mundum semper fuisse derivant, quod semper del)uerit esse eumque Semper esse debuissee eo depromunt quod sempiternam mundi existentiam

eum divinis attributis necessario Conne XIm SSe Onant. Ut de revelatione Sileamus qupe eerto erroneam hane Sententiam esse docet philosophi eis argumenti eam aggrediemur.

1. Arreumenti quo asseruntur ad sempiternam mundi

emi8tentiam probandam, nullu- 88 valorem rati probat. Π P0rro, i rite con8idatur 2 omnem removet dubitationem circa temporalem mundi exi8te/ιtiam.

238쪽

222 COSMOLO GIA. 18. PΛI: R. iindum sempor X titisso serivant velox immittabilitat Dei, vel e Ipsius agendi vi vel e bonitate quatenia nempe, nisi admittatur sempiterna mundi

0Xistentia Deus mutaretur, non esset absolute et ossentialiter causa, nec polleret infinita bonitato Atqui nulli

0 his argumentis subest ator Ergo argumentiS, quddusseruntur ad Semlnternam mundi Xistentiam probandam nullus subest valor Revera a eatenus temporalis mundi existontia divinae immutabilitati contradideret quatenus nori ita rerum De COSSario involveret novitatem divini notus Atqui serum novitas non involvit novitatem divini notus Ergo Nam probe distinguendum est inter actum creativum ejusque termi

ationis temporaneus seu Deu ab aeterno Vult ut mundustio vel illo tempor sexistat. Unde ieet mundus eo tempore Xistere in eipiat, quo Deus decrevit, Deus semper Voluit ut mundus eo tempore existeret et non alio. Quod

Pallei eXpressit S. Augustinus in opere se Civitat Dol Lib. XII. e. 17 inquiens Potest Deus ad OPUS novum,

lutam duplieiter intolligi potest. Si hoc signisi de Duo

necessario Om Petere Vim Creativam, Verum est; est X eo

nullum potest argumentum desum ad id probandum quod adversarii eontendunt. Si e contra neei litatur, ut OuSintii revera id nee epit pro eo quod Deus necessario aliquid pro lueere debent, id ei te si verum esset invicte probaret sempiternam mundi existentiam ; sed id verum diei nequit. quin absurdum est. Hoe, ut alia omittam iis alterius Sunt Oei, Vinuitur ex ipso conuel tu causae a Solutae. Nam causa absoluta illa solummodo diei potest quae nullam dependentiam nullamque noeessariam relationem Visus naturpe habet ad rem aliam Atqui id negandum sessui de Deo. Si necessitaretur ad aliquem esse e tum Prodii Cen-

239쪽

DE MUNDI INITIO. 228 dum Ergo oris osset oi non esset causa inlisoluta. Unde necessita Omnis gendi ad Xtra a Deo si removenda.

lieot in Eo vis agendi infinita admitti debeat.

o Domum e eo quod Dous sit infinit bonus non modo non odii ritur mundum obuisse semper existere; sed immo dod uoltur contrarium. Nam si mundi reatio ooeS- Saria non it sempiterna mundi e X istoni in n000ssaria die insequit; Atqui ratio ipsa infinita bonitatis nos ad ludit ad

negandam De eessitatem creationis Ergo ex ration infi- Diis bonitatis non modo non probatur sempiterna mundi existentia sed immo probatur Contrarium. Hae enim

infinita bonitate admissa, omni domitur ratio cur Deus in aliquod objectum a Se distinetum, OSSit ne eossario tendere. 0 juvatis satum quo bonum diuitur esse dis sinum sui. Nam Communicatio suo sequitur naturam enti quod botiram dioitur, eique consentanen osse debet Ergo si otii

libure Ergo Deus sens liberrimum, si per Creationem e Creaturi Communi Cet, communicatio haec ab Ipsius arbitrio pendere diuenda est; proindeque non modo posset non seri sod si sint, ut revera nota hiit, fieri potest quando ot in miodo Deus ipso vult. 314 2 PARS. Mundus non sempor fuit, si eumdem semper fuisse repugnat; Atqui Plura argumenta hane repugnantiam vineunt am: a quod Sue Cessivum est, sequitisse abs tu initio Atqui duratio existenti: D, quί liuio mundo competit, Si SueeeS- Siva Ergo liciae duratio nequit non labor initium ; Atqui initium non haberet si mundus semper extitisset Ergo non Semper Xtitit. In ue00ssivis enim in insinitum rocedi non potest: quia si ultimum a penultimo, ut hoc ab

alio pendent, nisi Primum Ona S, ne ultimum potiere Oieris; Atqui ubi datur primum, ibi datur initium, ut patet; Ergo duratio su000ssiva esse nequit sine initio;

240쪽

224 COSMOLOGIA. siquido in instantia oontinuo uxu se suseipiunt; Ergo

b mundus semper extitisset, haberemus tempus initio ostitutum; salsum eonsequens Ergo mundu non Semper fuit. Tempus nequit esse praeteritum, nisi uerit futurum Atqui tota collo 'tio dierum us hue usque suxit est praetorita; Ergo sed adum ollo otio fuit aliquando futura Atqui admissa Sententia udVel Sariorum tota diorum collo otio non potuit esse futura. Nam id quod nunquam ne inlut ho ipso quod semper fuit, diei ne luit aliquando non fuisse. Ergo Colle otio dierum, qui liue usque suXerunt Prodierita diei nequiret Atqui pro terita de fauto est Ergo aliquando in eo pit et hoc ipso mundus initiu in habuit. - Porro quando diuimus totam

diorum collectionem fuisse a quando futuram, non SSerimus temibus aliquod eat illi ra)00ssisse sed verba illa referen da sunt ad tempus imaginarium seu deale n. 180). Aliis verbis, quando diuimus tempus aliquando non fuisse illud reliquando intelligi potest tam cle tempore renti, quam d0 40ali. Si de Hali sensus est tempus non emper fui88e si de deali significat nos conuipere tempus ossibile antequam inuit ore tempus reale. o Quod infinitum os pertransiri nequit ne eonei Pimajus, Seeus non haberet omnia quae haberi Possunt ne propterea infinitum non foret Atqui si mundus Semper fuerit, duo ista poni deberent Ergo non semper fuit. Nam numerii annorum qui hapsus est in jam liabita mundi duratione, vel dicitur sinitus vel infinitus; non datur ni edium, relate ad id de quo agimus. Finitus diei nequit, Si hypothesis Sempiternae mundi e Xistentia' retineatur. Ergo si infinitus. Atqui hae duratio jam praeteriit Ergo infinitum esset pertransitum. - PrCeterea pde

ipsa duratio seret quotidie major, quia aliquid novi quotidi adderetur; Ergo haberemus infinitam durationem

infinita duratione majorem quod repugnat. Si tu idem On-