장음표시 사용
171쪽
i LIBER I L iv feam quod ad limitationem eorum,qus A. icinorolis hominibus accidere selent, consu icta sit. Prster hunc Pausanis Lacedsmonio Pauserim trum regi spectruin puellae, quam ad se stu- pri causa noctu accersita interseceiat, dum
ea in. tenebris strepitum excitante hostem aduenire suspicatur , semper ob oculos Vese . intum esse memoratur, ac talibus ipsum verbis affari visum uxo ι δίκης α τυν, μαλὰ τοὶ κακὸν Δαδρασιν ρ ρις. Bessus qui iam parrici- Bessuruda. dum hixundinis cuiusdam uti fit garri- .entis, ni dum hasta deturbaret, ab astantibus inquare id saceret rogatus, respolidit,st ab hurundinibus parricidii accusari.Hinc sacino risistius occulte admisit orta suspicione, iudici desertur : a quo captus & quaestion - bus subsectus, se parricidam confitetur, iac non ita multo post dignas tanto crimine '' poenas luit.Tanta scilicet in hoc homine i
it conscientiae vis,ut quascunque etiam brutorum animantium voces exaudiret eas sui criminationes interpretaretur. Auctor tum
hui'. tum pricedin, histori ist Plutarchus
libello quem περι τῶν inscripsit. Ac si quis iudices&lictores c*n- isuleret, quibus cum facinorosis negotium ' iest, ex illis intelligere tapissime remetun. modi timentis & perturbati animi indiciis c Prodi Auditurus esset nonnunquam sis,
172쪽
mulatque apprehenduntur languinem praemetu e naribus Orumpere. Verum quia for- , - tasse aliqui hunc timorem ex contemplati-Dnς pCenarum,quq ab huius seculi iudicibus impedet, Psicisci arbitrabutur, etia moriar- .charum eAempla plerri possunt,si obc5sci enti in caedis innψcentum tantis terroribus discruciati fuere ut ex earum vehemetia vi- Theodori, i in cum morte comutarint. Theodoricus Ostrogotthorum rex cum Symmachum M Boqinium patritios Romanos, anquam pa- triae libertatis vindices per summum scelus occidisset, tanto c0nscientiae metu torquebatur, ut ubique ei horum virorum species
ob oculos versarenturi usque dm Vt, cum piscis ei caput appositum esset, imaginare-yur illud Symmachi caput ese, quod ipsum oppresensio mordicus inferiori labro,mina- Consule citer intuerςtur. Itique ex tam terribili viso p 0ςopili in morbum incidons, caedi patritiorum in-
Gothici, superfuit, Quodsi quis
hunc metum non naturae tribuendum essu
conzendat, v um spontaneae illi persuasio- ni de poenis impiorum in futuro secuto,qua ab ineunte aetate imbutus erat Theodori cus, quid de illis dicturus est, qui omnium
religionum & numinum contemtores cumi essent, suorum scelerum recordatione, in
grauissimps terrores inciderunt Q a' in g
173쪽
LIBER II. isanere admodum memorabilia sunt, quae de Caio Caligula Suetonius scribit. Is enim Caius Ca- quanquam atheus fuerit; ad minima tame 3 lig la. tonitrua cIntuere,ad maiora vero e strato . se proripere & sub lectum condere solebat. Peregrinatione Sicilienti irrisis multoruni locorum miraculis, repente latessana noctu profugit, Aetnai verticis fumo ac murmure paues actus. Ad haec quis unquam magis j I cum contemst,quam Epicurus Et tamen Epieuru' is nulli non scelerato etiam inter tutatim rem esse sit tur. Testis Seneca epistola sic de Epicuro loquens. Hoc argumetum E- re picuri, est natura a scelere abhorrere, quod nulli etiam non inter tuta timor est ulto, sortuna liberat poena,met eminem. Ideo
nunquam fides fit latendi ipsis latentibus, quia arguitillos conscientia,& ipses sibi quendit. Hactenus Seneca. Cum igitur tam inreligiosis, qu mirreligiosis, tam monar 'chis,quam iubditis, malimc scientiam tu , mor comitetur, is 'si vanus non sit, aliquid est prosecto, cur sceserati ipsius naturae 'd- monitu timeant. Et quid hoc aliud erit,
quam supplicium, quod a Deo iusto iudice, ipsis hisi resipiscant infligeturi
Idem liquere exfiducia, quam bona consi
174쪽
Iximus ipsam naturam hominis male sibi consciam se damnare,& in latebris suae. mentis sententia contra se lata Dci futurum iudicium praevertere.' idque ex facinorosornm hominum notissimis illis terroribus ita se habere demonstrauimus. Nunc ediuerso,quoniam & inde prouidentia Dei erga iustos non mediocriter illustrabitur,i bonam spem & fiduciam ex vitae benὶ actae conscientia promanare stendamus . Vt igitur ab Ethnicis incipiamus, quanquam illi per errorem se innocentes crederent,ea tamen qualiscunque innocentiae persitasio, quantum momenti habuerit ad implendos bona spe & hilaritate
eorum animos, saepe tum dictis, tum sectis' declararunt. Horatius de viro bono loqucti. si fractus inquit,illabatur orbis,impavidum seriet, serient ruinae. Et memoratu digna est illa Carneadis comparatio, quam Pluta chus libello de animi tranquillitate refert. Aiebat is, quemadmodum pyxides aromatica cum euacuatae fuerint,gratum odorem multo post tempore seruant, ita in animo viri sapientis res bene gestas nunquam non iucusidam & recentem sui memoriam relin
quere,unde bilaritas irrig es lorescat.
175쪽
socratem Atheniensem Plinius summam a se nimi tranquillitatem vultus habitu semper Socrates eodem prae se tulisse commemorat; usque a deo, ut neqi dum ad mortem abduceretur, ullus in eo ruetus aut trepidatio deprclicnd i potuerit. Cumquze eum necessariorum nonnulli cum lacrumis ad carcerem V sque prO- sequerentur ac se id moleste ferre dicerent, - quod ipsi innocenti moriendum esset cisti latus est ex illis,num eum iuste interfici mal Xens holent: innucns, non mediocri solatio sibi su ii potu am innocetiam esse. Cicero cum in illa tempora incidisset, quibus tyrannide Iulii Caesaris respub opprimcbatur,multab sibi cau Ciee o erisas esse dicebat cur mortem optaret: verum stola ad contra omnia mala se unicum sblatium ha- Γ'lacium
bere,qu'd culpa vacaret. Et in epistola adu 7 Octauiu , quo ευθουσιασμοῦ & qua fiducia ait se ad Curios& Decios ituru.&,apud illos de Octauii improbitate qussuru esse bl ut to magis ii,si no sua tantu imaginatione, sed
reuera innocetes suere, cum improboruca-
lumni, appeteretur, ab iniquis eorum iudi-ςijs ad tribunal Dei respexere,& eo sblatio, se cotra viruletas hominum linguas muni rutiExeplo sit nobis D.Paulus si cum apud λFestu iudicem vinctus causam diceret, mira cquadam cosidεtia & alacritate in haec verba
176쪽
DE PROVIDENTIA DEItiam habere ad DEUM & ad homines semper. D. Basilius cum a pneumatomachis ob consessionem trium personarum,in una diuinitate velut x. xiνοτη ς seu fidei in noua tor accusaretur, bona sua conscientia se tus, ait se cum illa consessione ad Dominum migrare velle. Plures autem huius rei testes proferre nihil attinet; cum nemo mortalium sit, qui non vim conscientiae sue ob scelera terrentis, siue ob res praeclard gestas,
quadam hilaritate demulcentis, sit; iis siqipis
expertus. Sed nihil ageret natura hominis vel metu deiiciens,vel fiducia erigens, si nihil ex virtute boni, & ex improbitate mali in suturum a Deo expectari deberet. Atqui naturam nihil frustra agere,apud omnes in confesta est. Adeo igitur nostri cura Deus tangitur, ut unicuique etiam pro meritis poenas vel praemia distributurus sit. Uuo Mista diuina prouidentia nemo im-pro est ampeccare dicenaeust.
Actenus naturam triplici dise nam reprelictione ostendimus, iii ad res humanas DEI proui dentia non pertingit: primum M'quod hominem neque huius vitae bonis quiete perfrui sinat . neque alia
177쪽
LIBER II. 3s7- praestantiora, quibus horum iactura pens 'tur,substituat: secundo quod eum talem ge
nuerit, 't sine Dei metu virtutis nullo modo capax esse videaturitertio quod non ali ter atque si DEVS scelerum vindex futurus expectaretur, non solum in genere peccatorum comitem debere esse misoriam decertanat, Verum etiam causa sit cuique, ut post
admissum facinus se ipsum damnare, & si mulatque digitus increpuit, metu expallencere cogatur. Sed nunc maius opus moueo Ostendere enim conabor, nullam bonorum & malorum operum distinctionem subsistere posse, si non Dei cura res humanae administrantur,virtutem nil esse praeter nudum di inane .nomen, unam vivendi regu
hinc incipia mus, nemo peccare vel flagiti
uni desigrare aicitur, cum re quapiam pr' suo libitu utitur,cuius est plenum penes ipsum dominia. Quomodo enim p0sset dici malus aut Aagiti'sus, qui quod licitum eis sicili Clit ho autem liceat cuique re sua vii qua ex parte sua est' Atqui si nullum numen mundo pr sidet,quod iure creationis & gu, bernationis sibi generis humani domini tum Vendi et, corpus & singula membr qqisque nostrum ita in sua potestate habe ,
ut nulli non Uui pro sua libidine illa qu A
178쪽
accommodare. Neque eos qui Psalmo 9.ec si aeni linguae licentia se in quosvis incurrere velle dicebant, eo quod labia sua a seipsis haberent,nec ullum dominum aut superio Pem agnoscerent, alia ratione David sibi compescendos existimauit, qu m DEI Omnium Domini ipsis iudicia proponendo. D. Paulus immodet ata seruitute non esse ab heris praemenda mancipia demonstraturus nihil validius afferre potuit, quam quod comunem utrique dominum in coelis habearent, qui certos terminos herili potestati l refixisset. Rursus, omnivi a legum obliga. tio a legissatoris in eos, quibus reruntur,po-tcstate dependet imo neque nomen legis illa praecepta merentur, quae si ne imperandi iure cuiquam iniungiitur. Lex ἡnim ligando nomen accepit. Si ergo nulliis est humani seneris rector & dominus, nullis quoque Iesbus holmines' cbstricti erunt Cuiquis igitur iicquid lubet, licebit. Nihil enim illicitum, nisi idem & lege prohilinum sit Habeat sibi impressas quisque honestorum& inhonestorum regulas,dictet natura quid agendum,quidue vitandum situlteri in limmo quia nulli se maiori subijcit 3r, quod ψolit,iacturus est,& eodem loco naturae ditaciata habiturus, quo leges Platonis aut ait 'rius cuiusquam Philosophi,qui imaginari
179쪽
ani rempub.construxit Cis ergo his gradibus a negatione diuinae proii identiae ad 0-mnium virtutum & totius moralis Philo sephiae ruina γerueniatur; adhuc qui lIci curam coelo definiunt, se non dico PhiloQ-phos, verum satis sanos profiteri audebunt'
Sed dicent sortὶ ijdem sci care hominem, Obiectio.
cum non humaniter vivit. tunc autem Videri insum humanitatis desertorem, cum
non ici facit quod ratio imperat, sed quod
oppetitus quem cum brutis communem habet. Itaque obligationem secundpm rati
nis praescriptum vivendi hominibus ex eo prouenire. quod homines, hoc est ratione , praediti sunt ; quemadmodum harmoniae musicae leges nbn aliunde, quam eX ipsa artis natura prosciscuntur, quas tamen quis quis vibiat, malus Musicus dicitiar. Quid Ditur obstabit,quo minus & is malus homo dicatur, qui naturae, per quam h0ino a brutis discernitur, leges violat Ad haec nemo
qui aliquem D E VM confitetur, dubitati. uin idem peccaturus sit, si limites suae sapia entiae & sullitiae trasgrederetur: Atqui De nemo superior: fallitur ergo quisquis obligationem parendi,tine domini praecipientis auctoritate negat posse consistere. Sed facita lis est ad haec responso. Non enim nego,quin rationε homo sua Solutio
180쪽
ruma monum ducem sequi debeat, non id ago, ut sublata DEI prouidentia ostendam,
fortunae temeritati hominum Vitam com
mittendam esse;hoc est ipsum,hominem exsomine tollendum : sed cum nonnuli pri'rna fronte videantur esse rations consent, . . . nea, quae cuni diligentius explorata fuerin o
ex diametro cum ratione pugnare comperiuntur,in eo rerum genere & morales quac.
dim virtutes reponendas esse censeo i si non Dei consilio mundus administratur.Nonite Epicurei cum honestatem per se amaudam Cile negabant, cum virtutem nihil aliud quam oeconomiam quandam in v'luptate, 'el amplectenda, vel tempore di ioco iam oportunis contemnenda esse dicerent, rationibys rem gerebant' Agebant .sanes quidem tam validis, ut sine retributione sua turae vitae dilui non possint. Si ratiosiradet
ut neglectis proprijs commodis, iustitiam secter, rursiam distat eade m ratio, sequunthon esse, ut sim i alios beneuoleti0r quam in meipsum i quocirca si proximi cum mea pernicie coiiiunctum est, salutis meae potius ratiqnem habebo, quam iuris illius. Si ratio imperat nuntium remitti carnis voluptatibus;plausibile & hoc eadem ratione prosectum: