장음표시 사용
201쪽
nullam in toturii. Atqui omnes, quq infinite sunt, una produci non possunt: nulla igitur producetur. Quocirca, si ulla forma recens in materia progignetur, in tota seri e causitarum eius aliquam esse neces est,quae inte ligibilem ipsus imaginem cogitatione comis picctatur. & ad eam producendam propinquiores causas ex se ἀδια pόρους determinet. Hoc volebat Lectantius opinor cum ait, sine cogitatione nec motum nec actionem subsistere posse. Vt autem ad nostrum insti- itutum haec argumentatio accommodetur,si
iners & otiosa est omnis agendi secultas, nisi intelligentis naturae admitticulo eius αδι osta restringatur, sequitur non sufficere coelum Vel corpus quodcunque ad perpet
am illam rerum occumbentium,& orientu una vicissitudinem. Ad haec mundi salus & incolumitas ina curata quadam partium eius symmetria posita est. Nisi enim talis siccorum & humidorum,item frigidorum & calidorum inter se ἰσοκράτεια seruetur, ut unum ab altero vinci& pes undari non possit, breui tempore fu- iturum esset, ut una sui parte rerum univer stas mutilaretur.Sed & specierum conserua γtio, & indiuiduorum certus numerus ad se , lniuersi integritatem requirutur. Quis enim l odo a um quodam conte-
202쪽
toto ordine una eximatur,euestigio trunciu& mutilus sit euasurus' Quis etiam ignorat, si unius alicuius generis indiuidua nimium multiplicarentur, sore ut una species alters impedimento esset' militem facerent animalia vitam solitariam ducere sueta, si om nia deserta loca feris complerentur Vnde rapaces bestiae aleretur,s ingens esset earum
copia, & animantia quorum, venatu victi tant exiguo numero comprehenderentur Porr6 hoc omnium rerum iustum pondus, hand mensuram, ac numeros saepe tentari quidem nonnulla intemperie suborta videmus, Verum nunquam /deo tot a oruna
spatio distatui ac perturbari potuisse, quin paulatim suae mediocritati restituta sint.
Quae tantae molis tam accurata temperatiocu i na m quaeso accepta serri debet An ees isti mabimus mundi sapientissimum architectu ita potuisse ipsum instituere, atq: partes eius tam aequis inter se viribus committere, ut una alteram vincere. deuastare no pos sit' An quemadmodum exim ij in humano genere artifices ingetes machinas sic instruaere valent, ut assidua siti opiscis medicati ne opus non habeant.sed non aliter, quam si per se ratione Vterentur, usus ad quos con
ditet sunt,etiam illo absente prsitati An qu M ε . modo
- LIBER III. ir; indissolubili mundum pendere, ut si E
203쪽
modo Homerus fabulatur Vulcanum tri podes, qui sponte progrederentur secis quomodo Cretensem Daedalum quaedam organa construxisse serunt, quae ἁντοματως sine auctore mouerentur,ita quoque statuemus hoc uniuersum adeo provide institutum esse, ut sine opificis sui adminiculo paries, quae singulae fragiles sunt,simul coniun- se inuicem ab interitu vindicare possinit Scio equidem hanc prouidentiae rationem summopere quibusdam minorum gentiam lPhilosophis placuisse. Horum enim est il- stud paradoxon, omnino fieri non posse, ut i quantumlibet res singulae fortuitis casibus i iactentur,vlla ἀταξια vel pernicies in rerum genera inuadat. Ac proinde nunquam non iesse in tota specie aliquod indiuiduu, quod non omnibus suis numeris absolutum sit, nunquam in humano genere deesse 'qui be- latus sit, nunquam qui rideat, nunquam qui
philosephetur,& sic deinceps. Neque vi yi-
res naturales in tota aliqua 1pecie, haud sint otiosae, ac omnes mundi partes incorruptae lseruentur, specialem Dei prouidentiam re quiri, sed huic rei procurandae vires rerum naturales cum primi corporis motu & enetagia susscere. Sed absit,ut credamus mundu quem nos incolimus,cuius imbecillitatis tot
204쪽
LIBER III. scis singulari cura, non dico in perpetuum, quod illi iactant, sed vel ad breue tempus
conssistere posse. Loquor autem de mundo nobis noto, siquidem an alius hoc stabilior& minori prouidentia egens ab omnipotente Deo constitui queat, in praesenti non disse . puto. Primum igitur aio distatutionis har i x uoco
montae tot caulas intra se mundum habere,
quot animalia. Vt enim hic e partibuS con' ma. trarijs in unum coagmentatis & virium aequalitate sibi mutuo attemperatis, componitur,ita & animalium, quorundam si omnes particulae inter se conserantur talis quaedam ισοκρατεια agnoscenda erit. Nam etsi di
sputetur a Philolbphis num detur mixtum aequale ad pondus, ut ipsi loquuntur, doctiores tamen in eo conuenire video, quod, si diis. omnium partium crasis iunctim consider tur,talis mixtio non solum possibilis sit, v rum etiam ad animantis bonam constitutionem necessaria. Iam vero si anima non pO- test suum corpus ab iteritu seruare, sed eti- am si nulla continentis vi ipsum laederetur, ob partium,e quibus conflatum est, pugnam dissolui paulatim necesse est, quanto magis uniuersum,qubd animae Vinculo non collia igatur, tamcisi vis aliude non afferatur, pr pter suarum partium contrarietatem, non
semper maneret incolume, nisi opificis sui , i 1M 1 pote Q.
205쪽
potetissima virtute sulciretur insuper nutalla sub Sola monarchia,nullum regimen,nulla sodalitas tam provide institui potest, ut . in iuristet aporis non sit obnoxia. Habent omnia primum suarudimenta, mox τῆ καῖά
μικρον ροαθ ο ci ad summum perueniunt actum deinde fatali quodam flexu incipiut in
peius fluere, retro sublapsa reserri. Nihil me profuerit, remedia cotra suborientes defectus magna cura instituta esse nihil gubernatorum industria, qui ipsis ad ruinam in clinatis magno studio humeros supponant. Incredibile est igitur, hunc mundum,quem toties nutare videmus, sine ullo moderatore sibi dimissum, perpetuo saluum manere posse. Sed nunc propius ad rem accedamus. Nemo ignorat, ab aeris temperie non
selum stirpium prouentum, sed & animalium quq sunt mudi partes longe nobilissim salutem dependere,& si is siue nitatum diuturno, siue nimium copioso calore vel li more,horum Vecontrarijs frigore & siccitate sit terris infestus, de terrestrium animalium toto genere actum esse. Quaero ergo nucquidnam hasce aeris affectiones ita moderetur, iisque legibus temperet, It saluti incolumitati tot specierum, sine quibus mundi integritas constare.non posset, ab aeris
dyscralia probe cautum sit. An dicemus t
206쪽
LIBER III. 18 tam illam causarum multitudinem quibus servarie afficitur, incerto casu fluitare, &dum una alteri repugnat,& huic rursum altera, idque sine x llo modo ac regula in orbem progreditur, nunquam seri posse, vi una alta rerum potiatur exclusis caeteris, ac proinde nullam usque eo inualituram ut animalium generi perniciosa sit ' Fateor equidem fieri posse, ut aliquantisper hoc modo η πανολεθρία ab animalibus & terrae nascentibus propulsetur, verum in illa sortuita iactatione necesse esset ex intemperie
aeris omnia terrena ct c brius, quam nunc fie-
ri videmus periclitari, & tandem inferioris mundi harmonia penitus dissoluta, niuer sum vix ullum pristini decoris vestigium retinere. Nisi enim quippiam existat, qGod
res inter se pugnantes,ac perpetuo in exiti um mutuum intentas,in quadam virium qualitate conseruet ac tueatur, unum tanta dem,pessundatis reliquis, necusario praeua
lebit. Quod si vero inferior mundus ex se instabilis,&susque deque fluctuans, ad ali quod stabile principium reuocari debet, quodnam illud erit Hic Astrologi sat scio, Astrologi
respondebunt, coelum ac stellas tantum iuris in sublunarem mundi partem exercere, ut omnium eius affectionum promi condi ris assise
existant, ac proinde ab illorum sabilitate n*M,
207쪽
causam esse petendam, cur aeris temperies ex se fluxa, certis quibusdam legibus astringatur. Atque idem Philosophis dicendum est, qui mentem huic inferiori mundo praeesse negant.Sed ex his lubet si scitari. num sic velint statum aeris adsiderum influxum
esse reserendum, ut nunquam earum radios materiae contumacia frustretur, an vero siderum vires aliquando materiae edomandqpares non esse fateantur. Non potest dici semper efficax esse stellarum visi nam si perpetuus sit huius inferioris mundi ordo, utpote ab insuperabili causa dependens, perit ex uniuerso pulcherrima illa varietas, qua sit,ut nonnullis corporibuscertae & st tae vici scitu di nes competanti aliae nullas cer tas mutationum vices subeudo, in sua instabilitate duntaxat constantes sint. Praeterea mundus inserior peste, sterilitate, aquarum eluuionibus, terrarum incendiis, ventorum
gra uissimis procellis,terribilibus ostentis in sustimi conspectis adeo subinde concutitur, ut videatur antiquum chaos repetere
velle, impiaque aeternam formident secula
Sed absurdum est non ex materiae fluxu& incontantia potius, quam ab eo ipsb coelo, quod sublunarem mudum in interitum pronam sulcire dicitur, perturbationis oriaginem
208쪽
ginti, repetere. Nec Aristoteli unquam in
mentem venit,stellarum alium atque alium situm inundationis aut siceitates causam si pter similem terrarum ad solem respectum aequaliter in iis affectum esse aerem, nisi vel regionum ipsarum diuersa natura, vel haliatus ex una regione in aliam a vento propul- si, in causa sint, ut una prouincia humore gravetur, altera siccitate squalescativna ventis infestetur, altera tranquilla sit. Vides hic. inaequalium tempestatum iiiijsdem climatibus, rationem non quaesitam esse e sideriabus, sed partim ex ipsa soli diuersia indole. quae alia est in montosis locis , alia in silue- .stribus, alia in campestribus, alia in palustribus: partim exsortuita materiae, unde venti .& pluuiae gignuntur aetatione.Patet igitur ex hisce argumentis non recte dici , omnes aeris constitutiones a stellarum influxu pen dere.Si vero coelestium corporum vires tan rae non sunt, ut inferiorem mundum sibi omni ex parte sub ijcere queant, nondum in- uenta ratio,qua is,sine mentis rerum mode- ratricis praesidio, sartus tectus manere posuvideatur . Adde his tot rerum species tam longo tractu seculorum seruatas, ita ut ne una quidem sucusque intercideriti tametsi
quaruodam sit tanta ouilita ut sine huma
209쪽
na cura diu superesse nequeant, quaedam mvna si intum regione inueniantur quaedam v-nicum duit taxat individuum habere dicantur. Quam facile suisset negligentia hominum eas rerum species aboleri quae humana
industria seruantur' Quam prochue in os ianato aliquo casu eas consumi, quarum ita sert natura, ut cum admodum paucis indi- diuiduis vel stare, vel occumbere cogantur
Quomodo Phoenicis species quaes italis est, qualis describitur) omnem salutis spem in unico indiuiduo, eo l. caduco repositam h3bet, hactenus superstes fuisset, nisi mens ali qua mundi praeses singulari studio ipsa letarum genera ab interitu vindicareti Sed ne. que praetermittendum hic est,fieri posse, ut una species in aliam gegeneret.Quae res quia sortasse n onn u li is παράδοξος videbitur, rationibus& exemplis persuadenda erit. Primum igitur', 0gitari velim, ad formae in
materiam induco' dae genituram , non parum reser re cuiusmodi sit materiaeJια εσμα nam, ut praeclare dixit Aristotelos ἐρκειέν τω καὶ διατιξ. ἐνω ἡ των ποιηl κῶν υπάρχειxγια,id est, videtur actus agellum in patiente disposito inesse. Itaque non e qua licunque materia equus equum procreare
potest, sed rite dispositavi modi sic ta. Actyntum in materia m- ti situm est, Vt Mus
210쪽
quus ex asina, non equum, sed deteriorem qitandam naturam procreet, mulae vide licet, non quia semina viriti sque sexus permiccentur, ut Galenus existimauit sed quia maternum semen est materia paterni: quom do succus terrae velut materia stirpium seminibus subiecta est; quare tota causa degenerationis,materiae, quam asina suppedita inhabilitas existimari debet. Insuper non-Fruges d nulla semina immodico aeris calore exco- geliciς..cia degeneri segete spem agricolarum eludunt, cuiusmodi est D. Basilio auctore, quia Graecis ος dicitur. Hoc enim frumcnti genus cum primo sereretur σιτος dicebatur; postea vero quam adoleuit, & natura desap- ipellatione mutata ab adustione num cupatur.Sed & Plinius frugum, quae suo generi non respondent mentionem facit. Quq cum ita sint,efficitur,non posse eandem naturam a genitore in scelum perpetuo trans
fundi, nisi aliquid existat , quod materiam ex se mutabilem a corruptelis quae infinitis
eam modis vitiare possunt, tutam praestet. Porro cum proximae causae tantis haud pol- leant viribus,ut materiam prorsus euincere, ac formae, quam parturit, adaptare queant,