장음표시 사용
81쪽
s derata, multis desectibus obnoxia sint, ut verissimh a D. Paulo dictum sit,creaturam, vanitati subiacere. Coelum quod ,ppher insignem durabilitatem multis suae in causalitatis, ut ita dicam, suspicionem ingesiit, in .: motu ab alieno pendet arbitrio, ipsum se loco mouere non valens, imo omni sui ipsius cognitione, instar saxi aut trunci, desti
Praeterea esse ipsum antequam in partes& gradus discerptum cogitatur,4πολυτως &sine ulla restrictione concipitur vetus abyssus quaedam immensa, quicquid in rebus asipectabilibus si partes comprehd itur, & adhuc amplius, simul complectens,quomodo humana essentia una existens simul omnem persectionem brutorum & stirpium conti- net. Qui autem fieri potest, ut quod per se . est, non aliunde suam essentiam participans, huius immensi abyssi tam exiguam parti culam possideati Particulam dico, quia re', uera omne esse per differentias ad certum genus contractum, portio quaedam inigua
illius, quod absolute concipitur,existit. Vn- . de ergo xi certu & determinatus esentis gradus, quod efficiente qui certos ei pers Aioni, limites praefinierit caret Adhsc quicquid multis ordine quodam ita conuenit, ut in uno persectius, in altero imperfectius r sit
82쪽
periatur, id uni alicui perfectissime competit quod caeterorum causa sit. Esse autem re bus d ersis ordine conuenit; persectissimὸ quidem formis materia abstractis, inferiori gradu corporibus. adhuc inferiori accidentibus, & in his quantitati minus persecte quam qualitati, denique omnium tenuissi- in materia inuenitur. Lst igitur ens aliquod persectissimum,c*teris, in suo cuique persectionis gradu, causam subsistendi prae . bens. Haec est enim analogiae natura, vires ei subiectae ad unum aliquod persectissi-
mum reseratur, cuius participantes aliquo-c us lue naturam & nomen commune accipi a't. Colores omnes lumen Esnquam pers
ctissimum in senere visibilium respiciunt, ut quod vim illis aspectum mouendi impetatit, persectius albedini, & quanto quisquec color ad albedinem propius accedit: minus persecte nigredini, & coloribus subnigricantibus. IIII. ratio Ad haec prior natura est unitas multitu . R mx dine& diuisione, simplicitas compositione; non enim ex multitudine unitas, sed ex uni late multitudo sumit originem. Neces e est igitur multitudi 'em naturarunn,ex quibus mundus coagmentatus es , ab uno simplici principio, Deo videt icet optimo Max ema' sse. Diccssserte inter naturas mundi esse. anal
83쪽
analogiae de ordinis unitatem, quae essiciat ut multitudo entium ab unitate proficis ci videatur . Sed talis unitas est multitudine posterior, quemadmodum & unitas qua unaquaeque species numerorum una est, Vera monade posterior existit,& non nisi in f mentis apprehensione posita est,perinde at que generis & speciei unitas. Cum autem Ve- ra monas sit naturae ordine lprior quavis multitudine efficitur, ut antequam res in a.. nalogiae & ordinis unitatem minime since ram disperguntur, vere & reipsa in uno ali quo totius istius multitudinis persectissimo
eoniunctae fuerint. Praeterea ex veri natura scargumentari V. ratio ea licet. Apud sapientes pro indubitato habe- natura veritur,verum & ens inter se vicissim retro commeare. Atqui verum duobus modis dicitur. Vno modo,aequalitas & symmetria intelle
. ctus ad id intelligitur. Sed veritas eo modo accepta no inuenitur, nisi in Ppositioni- bus. Vt igitur vox haec tam late patea quamentis appellatio, dicitur secundo veritas, rei, effectae ad ideam quam artifex in mente ge- rit adaeuuatio. are cum unicuique sim ' plici naturae suam tribuo veritatem, signifi- co ipsam ideae sui artifieis ad amussim respondere,* proinde causam essi lantem ha
84쪽
Praeterea nemo dubitat aliquod esse pam tium uniuersi bonum.Id enim qui negaret,
neque mali & perturbationis ipsum capax esse diceret:quandoquidem malum est boni quod inerat corruptio. Quod si igitur est aliquod rerum, que mundo continentur bo- mim, quaeredum restat, num illud sit intra neum, an extraneu. Et haud dubium, quin
responderi debeat, bonum cuiusque partis
mundi quodammodo extraneum, &rur-shm alio modo intraneum esse: luemadmo dum exercitus bonum partim inhaerens,partim extraneum est: inhaerens, ipsa eius iία- ξια:extraneum, is quem velut finem exerci, tus respici imperator. Eodem modo cuius que natu rae intraneum bonum est inhaerens
ipsi persectio: extraneum vero, totius uniuersi optimus status, quem singulae naturae vel scopum intuentur Atqui fieri non potest, u quod a seipso existit, bonitatem aliunde velut precario possideat. Cum enim esse,& bonum. conuersim de se mutuo dicantur,id quod a seipso ου i v nanciscitur, proculdubio & omnia sua in se reposta habet, nullo extraneo dependens. Quis enim vel unciam habens sani iudicii, rem ἀυlούσμον suae bonitaris rationes aliunde suspensas
habere dicat Sed persequamur caetera id ge
85쪽
H LIBER I. ' si naturae,quibus constat mundus. essent VII. Ga. . a seipsis natae, nihil iis eis potentiae inesset,' po- ted purae existerent. Omnis enim xςnxia potentia palsiua, de qua nunc loquimur, ex .e sentiae imbecillitate proficiscitur, sicut Ei contrario agendi facultas ex eius persectio, ne & firmitate ducit originem inae igitur 'agendi, patiendique potestatem naeta sunt,
. media interesse&Don esse nutant, & qu tenus existunt, διυ αμιν possit dent: luatenus.vero in non esse propendent, a mutationi obnor ia sunt. Aut enim potentia .
illa quoιωσιν τελειωτικi in id est alterationem . iperfectivam respicit: & proculdubio quate-
nus adhuc perfici desiderant, eatenus non existunt quodammodo. Aut φθαρτικ με. id est, corruptiuam mutationem
eorum potentia spectat , & rursum qua ex cparte aliquid ipsis persectionis auferri po- . test, eatenu caduca,& in interitum proma. existimari debόt. At vero quae a seipsis sunt ea nihil habent cum non esse commupe, sea quicquid sunt, essenio sunt: quae autem ex nihilo prodierunt, ea semper quandam ad suam originem similitudinem& propensi -
onem retinent. & ideo multa ipsis ad sum. mam perfectionem desunt, & quam adepta sunt integritatem, eam possunt amittere,
Cum igitur omnia quae sub aspectum in
86쪽
εs DE PROVIDENTIA DEIdunt mutabilia sint ἀιέ- 3ἰμενα, ut Nazianzenus ait, &actum potenti.
admixtum habeant, ex nihilo profecto messe prodierunt. VIii. iatM Idem ex posiibili & necessario sic dein5 , , ἡ .' stratur. Nullum huius mundi corpus est ne a ti' cessarium, sed omnia non esse possunt. At- qui quocunque possibili semper aliquod ne-i cessarium prius esse oportet, . quo nascendi
primordium sumat.Si enim omnia sint non . necessaria, ponantur ergo non existere, M
sequetur nihil esse. Clim vero impossibile sit omnibus abolitis quicquam fieri,eo quod nihil sine causa nasci queat, efficitur ut p0sito nihil esse necessarium, inserri possit RG ' i que quicquam esse possibile: Porro nullam huius mundi partem necessariam esse, quia
non omnibus persuasum est, sic demonstra tur. Omnia quae in mundo cernuntur,cor - pora sunt:corpus vero unumquodque exmatoria & sorma eomponitur, ex quibus nec materia necessaria est, habet enim suam subsistentiam a forma. Nec forma necessi
talem existendi habet, quia suam subsiste tiam a materia mutuatur. Etsi vero homi- nis anima nou subsistat per materiam id ta- men nihil ossicit nostrae demonstrationis robori, eo quod certum sit illam non esse crisarum, imo nec corpore antiquiorem. Instro
87쪽
Intero igitur ex his neque composarum vi tum absolute necessarium esse . A b luta nim necessitas a nullo dependet. Insuper o- mne compositum solubile est in eas partes ex quibus componitur. Nec refert, non esse ullum agens tam robustum in natura retarum, quod coelum queat dissoluere: verti in susscit non esse absiardum& ἀσόλιτον talualiquod fingere. Hinc enim rectὰ collige- . , , mus, coetu, si ipsius natura spectetur in suas partes diuelli, & eo modo interimi posse. Atqui omni tali prius aliquod absoluten cessarium sit oportet, ut euincit sueerior de'
Praesuppono deinde, cestisque rei, quae Rasoncnon est ex natura sua,& per se talis qualises -α se dicitur, causam cur eiusmodi ut reddi 'posse. Quicquid enim est hoc aut illud, vel per se & ex natura sua id ei conuenit,vel alu , unde. Sed mundus habet certam & finitam
quantitatem, certum modum persectionis, certum numerum specierum. Veterum e
nim de mundi infinitate sententia iampridem explosa est. Unus quoque ab omnibus recte sentientibus creditur. Atqui ex Matura . sua non competit rei haec potius quantitas. quam maior aut minor. Nee naturae ipsi', repugnaret,esse paulo maiorem,aut vn vel altera specie locupletiorem. Plures quoque E a mundos
88쪽
mundos per eorum naturam esse non posse, non tam firmis rationibus probat Aristote les, quam vulgo creditur. Sed ut hoc omit tamus, id certe constat & a Cleometris' sup ponitur, quavis certa magnitudine malo rem dari posse omnis igitur certa & dos ni ta magnitudo,vel est ab externo opisce ceratam mensuram suo operi praefiniente, vel si determinatore caret,certa esse non potest, cproinde infinita criti Eadem ratio ad persectionem certis cancellis circumscriptam, &numerum specierum determinatum accommodari potest. Sed ne modum in accum v. landis eiusmodi epicherematibus excedamus, ad quarundam obiectionum repulsionem nunc transeundum. Solutio argumentorum, ex qui 3 contrari um ci videtur.
mundi creatlani obstare viden tur,a multis eruditis viris disso lutae sint, in gratiam tamen eo rum, quibus varios audiores eadem de re consulere integrum non est, quod
illi copios nos strictim hoc loco facturi si11. Obiectiomus. Primum igitur & maximξ familiare Phil sophis,a creationis impossibilitate su -
89쪽
' LIBER I. 69mitur Existimant enim ij non potui sse inu.
dum a Deo ex nihilo creatu esse, ea talis nascedi mod' exemplo caret. Quis enim via qua
ex nihilo fieri vidit Insup neq; pos ibile videtur, ut mutatio accidati ubi no est vllum subiectum, mutetur. Rursum creatio qua res ex nihilo effectae sitit, vel est crea tuora, Vel extra genus rerum,qus ex nihilo ortissent. Si creatura est, rursum quaeretur, num creatio perquam esse coepit sit creatura, idque de illius ereaturae productione rursum, donec: vel ad creationem perueniatur, quae non sit creatura, vel unicuiusque rei creatae sunt insnitae creationes: i orum utrunque
sequi absurdum . Nam si est quicquam praa iter Deuna, quod non sit ab ipho creatum,
corruent omnium superiorum rationum fundamenta. Rursum si per infinitas creationes intermedias fit unaquaeque creatura, nunquam eius effectio absoluetur:siquidem infinitum pertransiri non potest.It m si deus est rerum omnium causa, locus ergo nul lus erat, in quo ante conditum m udum vetasari poterat. At vero quicquid est, alicubi est: si ergo nusquam tunc suit, in totum sv isse non videtur. Denique cum tot sint Ve nenata animalia, tot bestiae suntan' generi pernitiosa tanta morborum & miseriarum quibiis obruimur copia: cum terra in sentes Ea & Ν -
2.obiectio 3. bbiectio. 4. obiectio obiectis.
90쪽
'. DE PROVIDENTIA DEI 'α vepres sponte luxurioi, bonas vero fruges, etiam post infinitos agricularum labo res,tare produc i, cum natura hominis tarda iit ad viututes capessendas, prona vero in omne nefas:cumque mors,qua nihil terribilius est, ineuitabili necessitate cunctis hominibus immineat, quis credat Deum miridi opificem, cum a fonte bonorum, tantinii malorum agmen profluxisso non sit veri
similei Sed ad haec facilis responsio est. Cogita dum igitur Deum ςsse ordinis,quem nat ratia agentia obseruant, uctorem. Atqui si iniquum osset,patremfamilias ijs lepibus stringere,quas mancipiis suis praefixit, multo ergo iniquius erit, Deum, qui infinito propemqdum interuallo natura superior est,tub naturae leges reuocare Vine. Vero obijcitur,nuquam visum esse quicquiex nihilo produci, friuolum est, Mundus φ-nim in mi primordio tot rςrum generibus instructus est, ut iis noua adijςi supeἡuacyneum sit. Quod autem primam totius Vnuersi crratioam nemo viderit, mirum non. est:cum adhue nullus tempore locus ςxtulerit in quo spectatores operum diuinorum ςonsistere possent, nec solis lumen in rerum: tura fuerit, hne cuius adminiculo frustra ratiopi fuisse t mect tores adhue