장음표시 사용
91쪽
cto dicitur, respondemus parum nos denomine sollicitos esse. Itaque si placet hac selfi mutationem vocare, quae in subiecta materia recipitur , fatemur creationem non essu mutationem. Sin mutationis nomine inteli itur quaelibet essectio eius quod ante non erat, siue ex sela promanet essciente causa, Sie ex materia eliciatur, non erit cur cre tio negetur esse mutatio. Nam di transitus Enon esse ad esse , quaedam mutatio est: nec absurde id mutatum dicatur, quod cum as- tea non esse iam incipit existere.Tertia ob - Adtenta .
sectio dilemmaesti quo non sqlum creatio, sed & quaevis alia mutatio impeti potest. Nam di de illa quaeretur, num mutatione a liqua esse incipia an non Et si nege per mutationem incipere, aliquid igitur lane muta tione esse incipiet. Si dicas mutationem nas- ci mutatione,rursum haec se unda per aliam mutationem sumet initium, & ita nusquam insistet haec mut tionum addaggeratio.Norunt otiam, qui in philoiphicis diatribisi versatutin huiusmodi captiunculis in tem-bus locum & plura alia ludi:norunt& ψ-- ' νους συλλογισ/χους eodem artificio fieri.
Ad quartam obiectionem dici posset, quod Ad quar et alius quidam ad non dissimilem quaestio- m respondita natus enim quid ante mu
92쪽
Aug. libro di creationem Deus egisseti geennam, in- nisess. quit, fabricabatur ijs, qui tales quaestiones
proponunt. Sed quia violenter potius quaestionem abrumpit illa responsio, quam scrupulum eximit, aio, Deum ante mundi constitutionesti eodem in loco fuisse,atquem mLoeus ' Dei do est;hoc est: nullo. Non enim spiritualis il--n Vllus. sufficientis,inia natura loco indiget: sed tam locus, qu ni caeteras omneS cr 3 aturas omnipotenti eius dextera sulciri necesse est ne in nihiluris,ynde prodierunt,recidant. Quin neque resus quantitatem mo-
lis habentibus, adeo locus necessarius est, ut ' mox ea periclitari oporteat, si absque loco intelligantur. Nam caedo quem locum ipse mundus occupat' Quod si is sine loco potest existere, frustra aliquem Dei locum requia Ad quinta, rimus. Quod ad bestias homini noxias attinet, primum illae minime superuacaneae vi- Cur vene- cieri possent si nullus earum alius usus esset, - quam quod hominem superbum suae fragilitatis memorem efficiunt. Iam vero praeter hanc utilitatem alias plurimas afferunt, si non hominibus,saltem alijs rebus. Etenim serpentes qui hominibus Uxitio sunt, delica Thc misto ciconiarum pabulum existut.Saniactes guis taurinus, quo epoto ho ines mori di- cuntur, animali isti salutaris est.Succus radi
cis, quam occidentales Indi hiuccam appes
93쪽
LIBER I, . . 73 .lant, toxicum est:& tamen radix illa, panis loco regionum illarum incolis existens, sine tali succo gigni non posset. Nonnulla quae initio pro noxiis fugiebantur, postea compertum est,morborum quorundam pr sen tissima remedia esse. Vulgatum est, theriacas, quibus natura contra quaelibet venenam lan ' tur, etiam serpentum carnibus constare. Insuper sunt hoc genus animantia Dei hominum peccata vindicantis instrumcnta: aut salubria, ut minimum, generis humani terriculamenta: ut multitudinem insidiatarum, quibus appetu lux,& suam ad resisten dum infirmitatem ad memoriam reuocantes, Deum, sine cuius praesidio inter tot maia latuti osse nequeunt, pro virili sibi conciliare studeant. Ultimo ad alios usus nobis ignotos adhibentur, quos, inquit D. August. oportet diligenter inquirere. & ubi ingenseum aut infirmitas nostra deficit, ita credere occulta, sicut erant quaedam, quae vix potuimus inusinire. Porio caetera mala, quae tra--gicis vociferationibus Epicuri secta prosequitur, & vult mundi a Deo haud conditi certa argumenta esse, Christianis negotium non facessunt, utpote, qui ex sacris literis norunt, illa non pertinere ad naturam ho minis primum instituti, sed poenam damna ti: ut nod debeant in auctorem mundi cori
94쪽
ferri: sed primorum parentum inobedientiae imputari. uod ex eo consequatur, mun um diuisis p idientia regi, quia M a Deo essectus Hi. CAPUT XI. rio nexu inter se apta coniuncta, Vt non existimem quequam integre & inicere tosi se Deum mundi opificem confiteri, quin idem & regimen eiusdem Deo tribuendum esse censeat. Epicurei qui mundum fortuito atomorum cocursu genitum fingunt, ijdem& numinis eum prouidentia gubernari inficiati sunt. Peripateticorum nonulli poste quam non arbitrio diuinae voluntatis, sed
naturali necessitate mundum a Deo emanasse docuissent, in impias de mundi regimine cogitationes lapsi sunt. Itaque sufficeret mundum suo opifici tot rationibus aς sertum esse, quemadmodum veterum plerique de prouidentia tractantes, contentiscere Doum esse mundi esseaorem demo
extruamus Sunt enim haec duo tam necessa-Vaecunque hactenus de mundi origine dicta sunt, ea non alio consilio attulimus, quam Visu per ijs velut fundamεtis sanam,de regimise mundi sententiam
95쪽
prio Marte hanc utriusque dogmatis connexionem perspicere nequeant Horum igitur gratia, & quia nulla argumenta in tanti ponderis causa superuacanea existimari debent, παχυμερἐειρον hac de re diseremus. Primum igitur nemini dubium est, quis,si Vςllet ac posset, huius mundi architectus hoc suum opificium regere & moderari, mox effectus consequeretur. Quocirca si id minimὸ facit, vel non potest, vel non Vult
mundi curam gerere, aut certe nec vult nec
potest. Quicquid horum dixeris, in tot ab- sultatem totius mundi curandi sed volunt tem duntaxat: id verum esse neqyiit, nisi
quia ἀπρονοησία nec aduersatur diuinae sapia entiae nec bonitati, nec iustitiae. Hoc enim , . cunctis mortalibus de eo persuasum cui dia uinitatem tribuunt, rectam & inculpat m . illud voluntatem habere, nec posse quicquam secus secςre,quam feri conuenit. De- . .u, iustus est inquit D.Paulus, stipsum neg ' in, nece re non potest. Et Plato de repube libro a. Si rio recta Deus est, mentiri n*n potest: si mentiri po- est, Deus no est. Atqui nihil aeque cum Dei sapientia, bonitate ac iustitia pugnat,quam
turda incurres,Vt etiam pertinas simos tules silasionis defensores ad palinodiam ad Me possint. Si enim aias non deesseDeo fa-
96쪽
sus seriatum desidere,& otiosum tantum rearum humanarum spectatorem agere. Sapientis enim proprium ossicium, ubernacula tractare,&alios qui minus valent consilio& prudentia, ad sinem congruetem dirigere: & praeclare ab Aristotele in primo politicorum traditur, imperantem a seruiente, quodammodo naturaliter prudentia & imprudentia discretum esse, perinde atque si iis qui sapientia & consilio Ateros mortales antecellunt, iure naturae imperium debea tur: alijs,ero, qui rationis inopia laborant, eadem natura lege perpetua parendi,& eSalieno praescripto vivendi debitum smpq-nat. Cum igitur Dei sapientia summa & inti mensia sit, creaturae autem multis desectibus obnoxiae eius ope indigeant, quo ad id cuius gratia conditae sitiat peruenire possitit, ipsum ius naturae, aut potius ipsa aeterna Dei lex requirit, ut Deus gubernatoris in hac
magna mudi republica partes agat,creaturae
vero eiusdem regimini sub ijciantur.Sed hic obstrepunt Philoseph astri nonnulli, unde nos prouidetiam stabilire conamur: inde ibiam voletes euertere. Aiut enim,Dei maiestate ac sapietia indignum esse ipsum rErvin vilissimaru,quibus inserior liqc mundi pars reserta est, procurationi inuigilare. Quid e
nim gliribus, iuribus, pu licibus, & id g
97쪽
LIBER I. 77 nus alijs animalculis abie stius ' Nunquam terreni reges adeo se deprimunt, ut vilissima qu que ministeria ipsi per se obeant, sed ministris suis illa comittentes, de arduis negotijs, & quibus totius regni salus contine
tur, cum amicis in regia tractant. Magis ergo diuinae maiestati congrueret, ita coelestia per se curare;sublunaria vero, tanquam eius cura parum digna, coelo regenda coma mittere. Nam metuedum profecto, nedum
honoris diuini praetextu ipsum ad terrasserdibus & immunditiis, quas otiam nominare Verecundum esset, inquinatas deduci mus,i m prudentes Dei honorem & maiestatem potius imminuamus.Grauissime a Platone dictum est, ου καθαρμη καθαροῦ ἄπωθα id est impuru puro contingere ne-'fas est. Cum igitur Deus purissimus,& ab omni corporea concretione alienissimus sit,
non est fas ipsum ad nostras serdes accedere,
ijsque procurandis manum admouere. Ac proinde quadam ergo diuinum numen reuerentia apud omnes mortales opinio obtinuit, Deum a nostris secibus procul rem tum in coelo t*nquam domicilio versari. Id
quod & Homero placuisse video, dum ait:
Sic illi. Sed respondendum iis,si ex creaturarum dignitate aestimare velint, quibus na la' par est
98쪽
par est curam a Deo impendi. nihl l in tota rerum uniuersitate erit, quod prouidentia numinis dignum videbitur: Omnia enim ad eius infinitam excellentiam comparata, nihil aliud sunt. quam exiguus terrae puluitaculus. Sin diuinam sapientiam contemplo- . . mur, nihil tam protritum est,quod sua cura indignum iudicare debeat: tum Q parum congruat opera manuum eius ab ipso despectui haberi ac ideo ne vilisiima quidem anumalcula, quandoquidem ex ipsti tanquam prima omnium rerum scaturigine dc illa profluxerat: tum etiam quia in eo non m
diocriter enitescit Dei virtus & sepientia, quod rebus quae per se nullius pretij sunt ad maximi momenti res conficiendas abuti po-Multd est rest. Animalia, inquit, D. Augustinus quae
in minutis minus habent molis, plus habit admiratio- animal-- nis. Quid enim mirabilius oculo,quem non lis mix uidet oculus' is non magis rostrum mire retur culicis, quam pr0muscidem elephan tisi Quis cannam tam exilem crederet excavatam esse, nisi bestiolam sibi alimentum per eam sugere compertum esset' Quae haec praepostera Dei solli citudo esset, solius coesi per se curam habere, caeteris vero, atque in his & humano generi nullam curam nisi per
elum impendere: cum coelum, element
que omdia non aliam quian domicilij ratio.
99쪽
LIBER I. 7'nem habeant, si ad animalia & potissimum
ad hominem compareoturr An ne aequum
Deum habere di ligentiorem domicilij curam,quam ipsius habitatoris' Ipsitane similem fingemus stultis quibusdam parenti. bus qui, dum in id totis viribus incumbuta
ut filijs suis amplissimas opes accumulent, quibus interea sint moribus, qua eruditione ipsi filii,quibus illae opes aceruatur,non m gnopere laborant'Sunt enim homines quo. Hominea
diti, quatenus mentis & consilii societate, quibus,teste Cicerone, nihil habet Deus ip- se diuinius,cum ipso coniunguntur.Nec mi. hi reges terrenos opponas ex eorum sastu &superbia Deum aeuimans. Hi enim tam praeposteri sunt suae dignitatis vindices, ut cum aratrum attingere aqtiam rusticanum detestentur, scortari, commessari . magnos scyphos exhauri re germane regium ducat. Sed neque inter hos laudatissimus quisquo ab rustica abhorruerunt. Nam, ut in Oeconomico suo Xenophon scribit,Cy - rus minor Lysandro Lacedaemonioru d ci hortum ostendit, quem ipse proprijs manibus , seuerat,ac in ordinem digesserat, nullam inde maiestati regiae iacturam meimens. Sed etsi demus esse quaedam opera, quae Iarum reges deceant: non tamen ideo cor
100쪽
cedemus, quicquam in naudo esse quod Dei cura indignum sit. Nam quia reges propter naturae imbecillitatem ubique praesentes es se,& omnia per se curare nequeunt, restat ergo, ut maxime ardua & statum regni incolumem spectantia administrent. Verum Deus pro sitae naturae inexplicabili praestantia procurando minima a magnorum cura non retardatur. Quod si adeo placet illud regum ςxemplum, quoniam nemo dubitat, quin inprimis regium sit, liberorum suo rum mores curae habere, efficitur, ut, si minus deceat brutorum curam a Deo geri; altem hominum res, mores, Vitam, studia ab ipso curari quam maxime conueniat. Nec
admodum nos sollicitos habet, quod terra multo pedore, multisque sordibus obsta esse dicitur, quasi idcirco Deum, si in terris Versaretur, necesse sit eius immunditie coinquinari. Nam si Solis radius per cloacas & loca immunda penetrans suam retinet sinceritatem, quanto magis Deus incorporea& impatibilis mens. nihil labis ex corpo rum quatumlibet faedorum contactu aςc piet Est etiam considerandum,sensibus nostris quaedam videri foeda quia sunt facultates corporeae, in quadam elementorum inter se temperie,& iusta commoderatione si- : unde fit, ut eorum corporum sensu os sendan-