Quaestio moralis an ignorantia invincibilis licitum reddat usum opinionis minus probabilis in concursu probabilioris & tutioris. Autore P. Natale Betonio Novocomensi Societatis Jesu theologo

41쪽

Jexaminares, dolae clariorem rei notitiam assequatur. Si id praestare omittat , erit haec ejus ignorantia supina, crassa, non invincibilis.

xxxiii. Altera Ratio, Qua probatur ignoran- , Ra tiata in vincibilena Legis cum opinionetio Qua nainus probabili, in concursu probabilio-ide Prob is, non esse conjunctam , ita proponitur et Qii prudenter gravibus rationibus duc- tus judicat rem aliquam existeres non ignorat ejus existentiam ; aut si illa appeta Iatur ignorantia , non est invincibilis, neque excusat a peccato: Atqui Ille iii in praedic opinionum concursu , minus pro babilem sequitur, prudenter judicat legem existere: Ergo non gnorat existentiam legis ignorantia , quae sit invincibilis , equae a peccato excuset Minor certa vid tur. Nam illud judicium est prudens, quod nititur gravibus rationibus in fundamentis idoneis ad illud sormandum. Ille auteiri qui in praedicto opinionum conflicta , minus probabilem eligit, judicat nihilominus oppositam , quae afferit existentiam legis, fulciri gravioribus ac tutioribus im-damentis, quae illam probabiliorem essiciant Ac proinde prudenter judicat aut judicare potest Legem existere. Confirmatur ad hominem. Intelleictus inter duas opiniones constitutus, quarum

42쪽

bna probabilis, altera probabilior appares:

cognoscit se prudentc judicare possie legem non existeres Qui , inquiunt Auc Ter qtores benigni , habet motivum grave validum, ad illud sentiendum : Atqui si mul videt motiva graviores validiora quae suadent legcm existeres Ergo cognoscit se prudenter imo prudentius judicare posse legem existere. Probatur jam major propositio nostra

argumentationis. Cum aliquis ob gravia motiva rudenter judicat , aut cognoscit

se prudenter iidicar posse, rem aliquarii existere dici non potest , quod rem hujusmodi non cognoscat, quod eam ignoret, in vincibili praesertim ignorantia

sed ad summum dici potest quod eam

obscure cognoscat. Illa autem obscura cognitio non arguit in vincibilam ignorantiam. Quod in hunc modum declaratur.

Siquid juvaret ad hujusmodi ignorantiam xxxIv.

maxime obscuritas cognitionis Atqui ad hoc plane non juvat. Siquidem cognitio obscura est illa quae pauciores , minus obia cura quae plures distinguit persectiones objecti sed destinguere pauciores, deinde plis res persectiones objecti non est ignorare objectum Limo est illud vere cognoscere, non tamen clarissime, Mevidenter. Qui desectus ρmnimodae claritatis evidentiae non

43쪽

arguit invitacibilem rei ignorantiam Quae videtur esse palmaris adversariorum halluci- natio. Quippe ex eorum principiis manifeste essicitur, ignorare in vincibiliter nihil aliud esse , quam rei evidentia carerem quae Doctrina, ut meliori in himine collocetur, sic placet ab iis sciscitari. Cum dicitur legem ignorare in vincibiliter illum , qui ex opinione minus probabili operatur, interim dum graviora motiva o clariores rationes ei suadent legem existere; vel illa ignorantia est desec. tus omnis cognitionis repraesentantis legem existere; vel est defectus cogniti ὀnis repraesentantis clarissime in evidenter exis, tentiam legis. Si primum dixeris, certe non est hujusmodi ignorantia invincibilis in eo , qui dum sequitur opinionem minus probabilem, fatetur videre se , quod motiva suadentia existentiam legis, sint graviora. Nam si cognoscit gravitatem caruiri rationum, ac motivorum ecce, illa amexcitant in ejus animo cognitionem legis saltem confusam imo clariorem cognitione alia , qua, non existentia legis repraesentatur. Si per ignorantiam legis intelligas defectum cognitionis clarissime in evidenter repraesentantis existentiam legis; illa neque est propria, termana ignorantia , ii modo dicebam vel si ignorantiam

44쪽

vocari placet, non est illa quidem in vin-- cibilis , de quo potissimula disceptatur; illud autem multiplici atione conficitur ' Prima ratio est ista Si illa diccretur igno XXX V. rantia in vincibilis, quae sit defectus cog- nitionis clarissimae in evidentis sive quae R xio vinci non possit, nisi per scientiam, vi qu/pr0 dentiam ; sequeretur ignorantiam in vinci b/xuxς bilem non excusare a peccato i quod est yς' δη

contra intentum morum Auctorum , Warctuere

. evertit eorum hypothesim Probatur, hoc ignoran- modo. Cum opinio favens legi est unice tia invin. probabilis, ita ut opposita neque probabi- ais sit, neque tamen falsa evidenter ap- pareatri nefas est istam sequi , neque ex cusatur a peccato qui ejus auspiciis opera tur Ille tamen habet ignorantiam invini cibilem legis: Non exculatur igitur a pec cato, qui habet is norantiam invincibilcm. Major est certa cum enim fateantur Auc tores beniῖni contingere posse , ut pars una atra dictionis sit Probabilis, altera improbabilis peccabit sane qui istam sequetur , quia operabitur imprudent et maxime cum supponatur partem, quam amplectitur, esse minus tutam , ac legi oppositam. Probatur jam minor propositio, ex principiis Auctorum quos impugnamus. Illa est ignorantia invincibilis , quae non

potest vinci nisi per Scientia inis evi-

45쪽

identiam ; sive ibi est ignorantia invincibilis, ubi nec est , nec esse potest, certa evidens cognitio objectici Atqui ille qui adhaeret opinioni in probabili, uinvidet oppositam , quae favet legi , esse Pro- habilem , ille , inquam , non cognoscit

certo in evidenter legis existentiam argo invincibiliter legem ignorat Equidem non habere illum cognitionem legis certam evidentem ex eo constat quod statuamus rationes suadentes existentiam legis, esse solum probabiles, & fundare judicium mere opinativum Iudicium autem hujusmodicum probabilitatis metas non excedat, nunquam assequitur evidentiam convenit enim inter omnes opinionem probabilem esse illam, quae sulcitur motivo gravi quidem, sed fallibili, incerto quae nititur rationabili landamento, at citra evidentiam. ramI Confirmatur. Peccaret ille , qui sequeretur quamcumque opinionem , ex copraecii, quod sit probabilis, si hujusmodi

probabilitas tenuis, madmodum exigua foret. Hoc enim aperte deducitur ex Decreto Innocentii l. in quo censura notatur sententia Asserentiumri Adsecuritatem

conscientia sufficere opinionem quamcumque probabilem , massio a probabiblatis fianibus non exeatur. Atqui ille , qui conscientiam regeret ex tenui illa probabilitate, non

46쪽

I haberet evidentiam in certitudinem; adeo pque haberet ignorantiam invincibilem exis 'tentia legis; quia sicut probabilitas opini nis oppositae legi , quantumvis exigua continetur intra fines probabilitatis; ita probabilitas opinionis quae legi favet, quantum

Cumque magna , iisdem terminis definitur; ac proinde ad certitudinis Devidentiae laudem nunquam accedit. Ex quo fit omnino,

ut opinio multiim, imo magis probabilis de existentia legis , quae viget in ejus mente,

qui tamen sequitur minus probabilem, non consistat cum ignorantia invincibilici aut

quod hujusmodi ignorantia non excuset a

peccato.

Dice qui ageret vi opinionis improbabi XXXVIIlis, aut exigue probabilis, in concursu oppositae maxime probabilis, non laboraret ignorantia in vincibili odeoque non excusaretur a peccato; quia haberet certitudi Neaenem,& evidentiam de existentia legis. Nam supra . quando nulla est ratio , vel est tenuissimum fundamentum pro una parte contradictionis, v. g. quod lex non existat pars altera censeri debet certa Mevidens quare si sequatur opinionem improbabilem legi adversiantem , peccat omnino quia pars opposita quae est maxime probabilis , in eo casu habenda est certa ac proinde agit contra conscientiam quisquis eam non sequitur; neque

Corale

47쪽

. amicusari potest per ignoremiam in vincibilem ςς , P G non octoditur, ut exi '' legem certis cognoscat. Sed contra. Ponamus Titium incertum 'i ni,' 'ri Doctore de casu ali quo singulari , qui raro contiygat atque

illos , re sedulo cxaminata, respondere, licitan . in 'myctionein quam meditatur, nul

que lege prohibitainci cumque ille, qui

fateatur amare se opiniones severiores , scis.

' ' ' pςrgat an ista probabilior sit; dilix

unus ex illis nullam sibi quidem rationem occurrere, qua opinio contraria probabilis ς' 'vir iste ait unam ossurri, sed ita tes e moveri non debeat. Titius sui eorum Auctoritate duistus pruden-x 'o F x in tuto e quitur; illi tamet i in iniuia i , t evidens nullam esse leagem , qua sua illa actio prohil eatur: Quia videlicet certum non est homines illos cssis

hoc privilegium P.

berent Non est certum non subesseratio nes oppositas validiores , quae ipsos, quan-ce ' 'di '' ac Sapientes lateant; qi as i Acutiores ac Perspicatiores invenirent, Ergo ex eo quod pars una contradictionis aut nullam , aut leo si fui' ' habeat probabilitatem, non se in pars oppolita, quae est unico proba q*ut longe probabilior

48쪽

Confirmatur illa responsili in Maruexistimabat etiam ipse ex opposita seu mihi seu tenui probabilitate , mergere in par

inquam. Cum homo Doctus lacuti ingenii versatur ii eadem deliberatione , an resdem vel nulla, vel tenuissima occurrit ratio,

i ''l'betur in nex, quam meditatur, scio nosse uti iii Mu- videt bonani, de valde probabilem, quae suadet actionem esse illicitani sane hujusimodi ratio. frixo festim rationis oppositae, seu ob comprursum valde tenuis, infirmae, non illico apparet certari; neque generat Evidentum ' Phrsicam seu maleni, is alum, viri initiis Docti , Perspicacis, qui vim ejus &40-bur omne optime penetrat

Piridi assertis. Evidentia Morassis , M. - iudicium moraliter in 'sice falli possit, de facto matur; ita ut cottandi potenti nunquam reducatur ad actum secundum sit sinimam eius dissiculta Rhrsit -- moniis hi firmusti ac mimi vacillantem

excluditque omnem formidinem. Haeci

tura, li potestas Evidentiae a volis ab omni ali logis recepta.

49쪽

Atqui ratio illa non habet eas dotes in animo viri illius Doctiis Sagacis; qiii sane non judicat, eam esse vim rationis illius, uelicti possit ei subesse falsitas, nunquaina

nien eventurum sit, tit falsa deprehendatur. Quod omnino requiritur ad Evidentiain adoralem.

Deinde, Evidentia Moralis fundat amn- sum firmissimum , omnemque prudentein Armidinem excludit. Quis autem credat viruit illum Doctum assuetum validis solidisque dumtaxat rationibus adhaerere, daturum isti assensum ita firmitin ut nullo im do vereatur, ne illa aliquando, cin qu

cumque rerum articulo falsa deprehendatur' Cuna enim optime noverit eam in se tantummota probabilem esse, non patietur sagacem suum intelledium firmissime illi, absque ulla tamidine assentiri. x Ioc Confirmatur cuni aliquis videt puerunt a parocho baptigari, aut a Sacerdote faciente ad aras hostiam e incrari ille certEmillam habet seu rationem probabilem, seu inibitationem quod puer non sit ri tybaptizatus, aut hostia rite consecratas tamen non est ei iasiter evulens, plerum esserite baptigatum , aut hostiam rit consere, tam : Ergo ex eo quod nullum sit dubiuni aut 'obabilis ratio parsis oppositae, non sequitur partem alteram esse moraliter evi

dentem.

50쪽

ὶ robatur prima pars assumpti. Qui si a diri.

esset aut dubium prudens , aut vera proba ta Lugobilitas puerum non fuisse rite baptizatum , de fide nec hostiam rite consecratam oposset tum . r. sedi. Baptismus, tum hostiae Consecratio iterari. 3 3. 4. Secunda vero pars probatur. Quia si esset moraliter evidens hunc puerum esse rite baptizatum hanc numero hostiam rith consecratam circa utrumque elici posset

actus fidei. Quod vulgo Theologi negant.

Qitia quando est moraliue evidens, propositionem singularem sub universali revilata contineri illa singularis propositio censetur esse de Fide. Q a ratione probant Theologi divinam Autoritatem Conciliorum universalium v. g. Concilii Tridentini Quia cum propositio universalis revelata sit, ac proinde fide divina credatur; quod nempe Concilio Legitimo assistat Spiritus Sanctus, aliunde morali certitudine constet hoc Concilium, puta Tridentinum , esse legiti

me congregatum pex eo sit omnino , ut singularis haec propositio , Spiritus Sanctus a sistebat Concilio Tridentino , censeatur in

universali sufficienter revelata. Atque haec paulo fusius disputata omnino demonstrant, ex eo quod , in una parte contradictionis aut nulla , aut exigua proba-hilitas appareat; non continuo sequi partem oppositam esse moraliter vi tria tem