장음표시 사용
21쪽
est de scientia in communi, oc complectitur articulos quatuor, I .
A R T. I. E natura ae multiplicitate scientiae in
Lin communi. ART. II. De productione. scientia. I i iART. III. De unitate aesubalternatione sesentiarum. ART. IV. De contubernis scientiae cum opinione σfide.
Deinde Metaphysica comple ur q'atuor
disputationes in suos articulos sibdivisas juxta seriem sequentem.
DIS p UTATIO Pest de ente in communi , & dividitur in articulos quatuor. ' I
ART. I. E conceptu entis. . 'Axi. II. O De umvocatione entis. Am. III. De praecisionibus entis. ART. IV. De distinctionibus entis.
22쪽
est de proprietatibus entis, ic complec
RT. I, E meritate . sal state entium. x T. II. l I me meritate insalptate propositionum Astet. III. De bonis te σ malitia entium transcen
ART. IV. De unitate in multitudine entium.
est de essentia , &c. entis in communi, 5c habet quatuor articulos. ART. I. E essentia , seu possibilitate entis in
communi. ART. II. me existentia entis in communι. ART. III. Desubsistentia entis in communi. ART. IV. De accident ab late entis in communi.
est de praedicamentis, ta complectitur
ARR T. I. - E praedicamento substantiae. T. II. I De praedicamento quantιtatis.
23쪽
ART. III. De praedicamento qualitatis. ART. IV. De praedicamento relationis. A R T. V. De praedicamento utroque actionis passionis. ART. VI. Ne caeteris quatuor praedicamentis.
24쪽
LURIM A sunt , quae ex vulgari Logica Maig
nanus rescetiit , tanquam parum utilia & aptiora , ut puto, ad mentem sophistarum acuendam , quam ad ingenia Philosophorum , uti par est, excolenda. Nihilominus ut consuetudini morem g ram , nec tam longe abscedam , trito tramite caetcrorum, Canon negligam , . sic tamen ut in iis traetandis futurus sim multo compendiosior. Atque ut illico compareat velut in tabula series eorum, quae ad Logicam attinent ediskrcnda, dico illam in primis satagere , ut operationes mentis dirigat aut ibitis in hunc fit in instrumentis sciendi , definitione scilicet , divisione , & argumentatione : tum vero proinde tractat de entibus rationis , de naturis universalibus , de terminis , de propositionibus , &c. Quatenus illa cum illis necessario conneislunt i r. Unde intellisis tosicam comsideramiam esse veluti januam scientiarum i , haec haud dubie rati eli , ob quam solent Scholastici nonnulla sub Logicae filiuem disputare circa scientiam in communi. Igitur haec erit partitio Logicaeui odio disputationes. Prima erit de operationibus mentis ; sccuni Λ
25쪽
de cnte rationis ἱ tertia de naturis universilibus ; quarta de terminis ;quinta de modis sciendi ν sexta de propositionibus ; scptima dc variis argumentandi speciebus ; & oetava cie sciretia in communi. Verum his Omnibus praemittam quoslam articillos , ut vocant prooemiales c e Viogica secundum se sp ctata, quam in hunc modum uno filo contexam, & sine habita ratione inutilis illius divisionis , quae solet fieri in logicam parvam & magnam ; quasi vero parvitas , aut masnitudo alicujus scientiae pendeat ex arbitraria divisione materiarum ad illius pertractationern spinantium.
O T A N D D M Tr m.. L gicam, ut ex nominis etymologia satis notum in iis, qui non sint prorsus graeci sermonis imperiti, esse nihil aliud quam disciplinam humani ratiocinii directricem sive magistram , cujus proinde magisterii subsidio iuvamur , ac voluti manu lucimur , ne inter discurrendum aberremus in iis, quae ad utilitatcni autisκictatem nostram utcunque attinent. QNamvis enim , ut postm dum quoque notabitur , tradiderit Deus homini animam ratiocinii ' capacem ; cam. tamen noluit incapaccm Sc orroris, cui tanto periculosius alias subjacet , quanto in pleris lite sitis operationibu a magis pcnisci a tempcramento exercitioque sciamin corporcorum : Ab utroque cnim tanquam ab origine tumultuantium passionum , quae animam praevcniunt , turbant , molestant , dori vantur errores PCr-
multi , neque pauci siiboriuntur in praejiidiciis , quibus absque consilio sinit se homo abripi sive in legendis libris , sive in au- . diendis magistris , sive in stoquentandis parcntibus , amicis , sociis, o alienigenis, &c. Αt undecunque provenire soleant aut possint , ad
26쪽
eos vitandos , vel postquam irrepserint emendandos , plurimum prosiliat praecepta recte discurrendi omnia , quae tradentur in Logica , quam ad discritnen a Naturali vocamus Artificialem. Notandum Secundo. Homini insitum esse quoditam naturale lumen , a quo uclut irradiante dirigitur in rebus ad vitae rationalis decentiam & utilitatem spectantibus et Sgnam citam super nos lumen vutim tui Domine , ut ait Vates Rcgius. Hinc accidit ut in iis , quae ad scientias & artes humanas attinent , unuRitisque 'r se ipsum parumper discurrat ; Pauloque fclicius in iis , quae spectant ad res familiares domesticas & rurales. Imo non raro accidit ut ob in perientiam de assuetudinem , cle istis sapientius judicent illiterati homines, quam plures alii, qui in evolvcndis & cvulgandis libris exercitantur. Lux itaque illa sive notitia consonita, quae hominem juvata i discurrenduin uiuilitat cle icbus omnibus , vocatur Logica Naturalis : at naturam ars perficit ἔ di ut optica pcrspicilia oculorum vim augent ad pcrcipienda objedia procul posita , & ad ea , quae prope adjacent , distinctius Pervi,nda ς ita certae quaedam ratiocinii l ges , quales in logica scholastica sive artificiata traduntur, naturalcmm2ntis humanae intelligentiam adaugcnt , firmant , & cfficiunt ut rorum quarumcunque propositarum vcritatem Promptius ac tutius in quatur : sicque jam intolligis logicam artificialem nihil aliud ine , quam congcricin scientificam legum ad humani ratiocinii rectitudi-ncm obtinendam quo tantium. cauapropter non dubitatur quin I gica haec artificialis infusa Adamo tuerit , propterea quod meritor utatur excepisse a Deo mentem imbutam legibus ac praeci ptis ad tute raciocinatκlum dindreatis : nihilominus in gratiam consuetudinis & exercitatio nis cujusdam Scholasticae id a nobis probabitur paulo fusius in assertioue 1 vcnte.
Logica artificialis a Deo infusa fuit Adamo.
P Ros Aetii a Primo. Constans in omnium opinio Adamum
accepissu a Deo , ut viros corporis perfecte sani ac robusti , ita & vim mentis plane integram et sed haec Hane integra esse non potuit , tusi per infusionem Logicae artificialis e rego , Sc. Major cst certa , quandoquidem Deus censendus est Αclamo non minius providisse ad perfectionem mentis , quam corporis : quod opere utique abstituto per se ipsum plasinare , ac contemperare dignatus
ctionem mentia aeque ae Foris.
27쪽
bant eae. erae praerogativae status in nocenti .
est. Ν inor auicui sic probatur. Ad vi in incntis plane integram re quiritur , ut mens sit libera ab omni debilitate seu dubietate judicii de discursus : scd sic libera tae non potuit mens Adami , nisi perinfiisionein Logicae artificialis i quatinus haec una est, quae judicandi& discurrcudi lcses tradit firmas, ac infallibiles t crso , &c. Tum vero in rem Adami non potuisse imbui logica artihciali , nisi per infusioncm , hiiκ cvincitur ; quia tres tantum ad aliquid sciendum viae Occurrunt stilicet traditio , inuciatio , infiisio : & traditio quidem est a magistro, quem Adamus non habuit; inventio aulcm sumin pere penuci a praeviis experientiis , quas nunquam ille praestiterat rogo superest , ut non allicr logicam obtincre potucrit , quam perinfusionem , quae est communicatio quaedam supernaturalis speci rum , talium icilicet , quae attinent ad inclitiam , quae infundi supponitur. Probatur Secundo. Adamus non excepit , Deo animam omni
plane scicialia denudatam. r scd si ita cst , insitu eius filii N imbutus
logica sibi per infusionem communicata : Cry, &c. Masor latis constat e ncque cnim dcccbat ut rcetor Orbis ac magister versaretur inpudenda omnium scientiarum ignorantia. Minor autem probatur ;ruia omnis scientia sitam omiacui tum certitudinem , tum cui dentiam esumit in .lcmonstrationibus syllogisticis : at hujusmodi demonstrationum vis ac vcritas non innotescit nisi por Logicam : Tum ctiam
quia non cst censendus obtinere scientiam alicujus objecti quicunque noli potcst de illo ac secundum omncm illius latitudincin discurrere absquc periculo & occasione erroris e quomodo autcm potcst periculi hujus & occasionis instantia dcclinari sine subsidio logicae, quae sola tradit rogulas firmas S infallibiles discurres si crso, Re. De caetero milias facio rationes paulo sublimiores, quibus The logi probant extitiste in Actimo omnes scientias ; & maxime propter excellentis sinum originalis innoczntlae statum , cujus praerogativae ac dotus insigniorcs crant , quam ut cum ignorantia jungorciatur rpraetor vim incluetabilcm , quom ponunt in illis paucis vcrbis Sacrae Scripturae , fecu Di με hominem νι tum , si ilicci rectitudine non minus mcntis , quam corporis r at illa retati do importat in- Alligentiam ab omni lcitatione scii obliquitatu crroris liberam , sicut ista involvit ν ultra robur pzrfidiae ctant pcrationis , staturam absque ullo claudicationis , aut cujusvis alterius corporcae irrogularitatis defeetu. Has inquam di similos lationes missas iacto , quarum utique prolixior consilicratio a s Theologos, N ad sacros intorpracs
magis pertinci, quam ad Logicos ; quibus fatis est , si abiter ii Diqitigod by COOste
28쪽
c eantur , quae sit Logicae tum praestantia r tum antiquitas , ut hine tanto magis ipsos praeoccupet uusdem addiscendae ardor gelκrosus &constans. Sed jam videamus quid contra positam assertionem posse objici. Objicies Frimo. Logica fuisset inutilis Adamo i Ergo non filii illi a Deo infitia. Conloquentia reete deducitur ἔ antecedens vero sic probatur. Νon potuit esse illi utilis , nisi ad perficiendum illius ii
tellectum. Sed ad hoc erat inutilis r ergo , &c. Maior conceditur; minor autem probatur in hunc modum; ideo enim in nobis est utilis aut etiam necessaria ad intellectus persectionein, quia ex quo fuimus obnoxii peccato originali , fuimus & errori ; eademque labes, quae maculavit animam , obscuravit etiam intellectum. At Adaitius , qualis supponitur in statu innocentiae, obscuratum non habebat interulcetiim. : ergo non indigebat luce aliena Logicae artificialis. Adde quod rationes sipra allatae , quae probant Deum Adamo contulisse mentem persectam, probant proinde cam non potuisse ultra perfici : Nam qiiod dicitur aricin Perficere naturam , id intclligitur de natura impos a. Aut προ mens Adami perfecta non
fuit, si perfici potuit et auc perfidia fuit, & sic perfici non potuit
Reθ. Duplicona esse intclicetus persectionem potentialem , stilicet & actitatem r illa est cilcmialis intellectui , ac proinde non magis auguri potest , quam propria ipsius substantia ; haec vero est illi
accidentalis , tantoque magis augetur , quanto plura sint objesta, quae por actualem intellectionem attinguntur. Itaque ut in forma spoindrus , imga antecedens , ad cujus probationcm solvendain distingue sic majorcm. Non potuit esse illi utilis nisi ad preficiendum illius intelledium perfictione actuali concocte majorem , persectione po- t. itiali , nega majorcin de cistineta simi liter minori nega cons quentiam. Cujus distinetionis ratio jam satis intelligitur ; quis inimncgct intellectum actualitor poefici per traditionem aut qualcmcun- 'que communi criton in chriusvis scientiae , quamvis connaturalis scii consubstantialis ejus. Ic in intclicetus potentia non perficiatur. QMarc hoc
pacto potuit perfici intcssceius Adami per infusioncin Logicae, &sic
Neque alia ibi utione opus est pro inctantia addita: quatenus si Adam obtinuit a Deo mentem pcrisiam persectione nimirum aetuali , non utique sic pcrscetam obtinuit , nisi propicr sciciuias , quae illam, simul atque insulae sunt , periecerunt. Quare ciun ascritur m lcm
Adami creatam filisse a Dco persectam: idem est ac si assereretur Deum a 'Λ iiivr. Infusio Iogicae
fuit perfecta,uo potuit perfici. VIII. Mens A. dami potuit aeci. dentali. ter perfi- ei. i X. Pet sectio mentis in A dam probaeiususo.
29쪽
niendi logicam. x II. Adamus non suis. set deinceptus si ad Logi
simul mentem illius creasse.& exornasse omnibus scientiis ; & siepravὸ inferunt Adversarii superfluum fuisse ut imbueretur Logi ea. propterea quo l creata fiterit in statu per Stionis ; cum potius oppositum insurri debeat ex ipso eodein statu , qui necessario supponitium Logicae , tum Caeterarum scientiarum atque artium iniusto
Objicies Secunῶν. Rationes quae probant Logicam influam fuisse Adamo , simul probant infitiam fuisse in statu prisceto; at hoc est falsum t ergo & illud. Major vulgo conceditur, minor vero pro batur : quatenus si Logica Adamo fuisset infula in statu permno, non potuisset Adamus unquam decipi : Decipi enim nihil aliud est, quam labi in ertorem alicujus judicii vel discursiis : at id pland om nino cavet Logica perseete comprehensa ; & nihilominus quis nescit Adamum pariter cum Eva , vel potius ab Eva dcceptum fuisse . quaevio pro tali pomi vetiti se se ad preces ejus coinposuit pCrgo , &c. Adde quod infusio alicujus scientiae tum a limit intellex'ui , cui scientia infunditur, voluptatem inimiam, quae in ea adipiscenda Percipitur , tum suspicionein ingcrit ii titudinis , ob quam intelicet non possit omnino , aut certe non ita facile scientiam illam quae t fusa stipponitur , adipisci. At neque adimenda' erat Adamo voluptas illa eximia , quam procreat acquisitio scientiarum ; neque reputandus est intellectum habuisse sic obtusium , ut non facillime ac celer-rrime posscet comparare sibi quascunque scientias. Atque ita patet quam superfluum sit siupponere sipradidiam illam scientiarum infiisionem e & in primas Logicae , quam si potuit, ut rescrtur, , Α istoteles invenire, cur non Adamus potuissct adinvenire su iter , quin cliam multo promptius, faciliusque pResb. Adamum si vere deceptus fuit re non potius decipi Ooluis. huic deceptioni locum dedisse per internam praesumptionem , qua fuit ad inobedientiam inclinatus : at interna illa praesumptio coepit obseurare ejus inici lectuni ; atque ita tum Logicae , tum scientiarum caeterarum ruinas inoliri. Unde contigit, ut Ailamus inter nasiacentes illas mentis tenebras constitutus non adverterit fravdcm sive
daemonis , sive mulieris , quod perinde est , ipsum urgentis ad saporein pomi vetiti degi istandum , & sic deceptus fuit. Dixi tamen O non potius iacvi voluiι, quia ut sacris scriptoribus placet , Adam
non fuit deceptus; scit noluit caram conjugem contristari. Nunc itaque ut respondeam in serina syllogistica, concessa majori nego minorem, pro cujus probatione, concessa iterum majori nego rursus
30쪽
minorem; vel distinguo in hunc modum ; dcccptus fuit post coeptas Logicae ruinas concedo minorem; Win captu , I ego minorem: jamque hujus distinctionis ratio satis patet in si pradiditis. Ad id vero quod additur dico voluptatem illam inimiam , quae inscientiis acquirendis percipitur , abundis suppleri per sublevationem Iabotis, qui in iisdem acquirendis impendituriearum autem infusio laborem istum omnino sublevat. De caetero quamvis potuisset Ad, mus lapsu temporis quaslibet scientias & aries sibi comparare , non sic tamen prompte & facilΘ, ut Adversarius reputat et quia pleraeque pendent a plurimis & iteratis expcrimentis,quae proinde non medi crem dierum, quin & annorum seriem exigunt ulra operam industria que in illis faciendis desideratam Praeterea tandem quamvis scientia quaedam infitia latur , nihilominus potest eadem deinceps inperimentaliter addisci conjungendo cognitionem praeticam cum speculativa ; & sie Adamus tum obtinere potuit voluptatem comparandae cruditionis. tum potuit in ca comparanda sui vim ingenii demonstrare, itaque sici satis patet solutio omnium objectorum. Ae lutioni isti obiter subjueto circa id , quod in o cictione tan- gitur Logicam filisse ab Aristotcle adinventam , supponitur enim camaut in toto, aut magna ex parte deperii sic post peccatum, ac praest tim in quo tempore Omnis caro corruperat viam suam, veluti mente ipsa, aliquatenus in carnem degenerante et subjungo, inquam, non mihi videri, cur Aristotelici suo Magistro tantum gloriae inbuant, quasi vero Plato, Socrates, aliique antiquiores Philosophi potuerint Logicam ignorare. Quare multo verius est plures esse, qui in Logica restauranda desudaverint, nec otiosum missic Aristotelem , cui non difficor referendas tae acceptas regulas Logicales in methodum meli rem digestas.