장음표시 사용
321쪽
2 8 Metaphsicae disp. IV. Art. II.
speciebus Eucharisticis alibi stabiliendam , nobis pariter seruit uui- cum miraculum , scilicet Christi sun per prompti ad operandum &operantis, quidquid circa lentiis nostros operaretur panis , si non tui silet transtilbstantiatus. Nec omitto id , quod objicitur de quant late catacra accidentia sit ectante , aut citatri de quidditate reali insius quantitatis non carere controvertiis stliolasticis , quae apud scriptores Aristotclicos videri poterunt ἱ uta apud Arriagam disput. s. Motaph. scet. I. & alios. Tandem tempus est recensendi plures proprietates , quae vulgo tri
otii buuntur quantitati , & intPr quas primum , ac potiuinium locum Quid sit obtinet exιensis in ordine ad locum , id in, acti vitas , & simul habi
e 2tensio litas extendendi localiter partes , quas assicit , veluti assignando ac tapartium ligendo singulis sua loca prout a natura , vel ab arte exigitur. Atque o ordiης ut noveri: , quam praeclara sit proprietatis praedictae hujus fi 'ςμ ' tio cogita quam mirabilis sit orato , ac nistributio partium omniinnorganicarum , ex quibus corpus v. g. humanum coalescit cum primo signitur ; nam statim intelliges non , posse distributionem illam peristici nisi ab co , qui noverit , quae & qualia , & qualiter collocanda sint organa & disponcnda ad operationis humanas ; non posse inquam sicci . nisi a Deo . qui vel omnino singulis partibus organicis sita: l ca administret ; vcl die singulis convenientem imprimat motionem , per qψam ad obtincnda illa cadem loca procurrant. At quomodό id totum praestare pollet paupcrcula quaedam cialitas accidentalis intellis Sciatiae omnis , & artis incapax λTum vero ista praedicta proprietas , & idem cogita de caeteris XXII . quas mox Prossequemiir , emanat, ut aiunt Aristotelici , ab essentia Quid sit quantitatis ; N haec essentia , ut locent , consistit in extensiora pinextenso tium in oraene ad se. Hanc autem este ex toto ac multo Incongruem
L, ά ά. tius fidum ex hoc colligitur , quod per illam vel intelligunt 1olam. se. iistin monem partium entitativam, & haec independenter ab omni e rranea quantitate partibus ipsis convcnit : vel intelligunt distineti nem illam simul cum aliquo respectu locali situs supcrioris , inseri ris , dextri , sinistri , &c. At ubi non ost extensio localis , ibi non potest aliqua pars esse inserior alia , aut superior , aut dextra respetiuialterius , aut sinistra , dcc. Omnes enim unum & eundem indivisibilcm locum occupant; ut accidit erga Sacro-Sanctum Christi Domini Corpus , quod adoratur sub spcciebus Eucharistios , ubi omnes aesingulae partes illius absque ulla extrapositione locali intra cuni cm , At Vidi visibilcm locum , a::t quod id ira est, intra se ipsas mirabilitor
322쪽
De praedicamentis entis in communi. 299
Secunda proprieras , quae quantitati tribuit it cst non habera eanιν artum ; & iiitelligenda est in hoc sensu , quod quantitas praeci, eut quantitas est, non importat ullam aetivitatem; & sic corpora praecist ut sunt quanta, licet quantitatem obtineant maxime inaequalem, non sunt inter se contraria. Huic Rcutulae proprietati addunt tertiam scilicet non suscipere magis ct minus , sic utique tantum intelligendam , quod inter duo quanta quantumvis inaequalia ncn sit ratio, Propter quam unum potius denominetur quantum , quam aliud : quia ratio se alis , propter quam aliquid denominatur quantum , petitur praecise ex hoc quod habeat sua. partes extrapositas localiter; quod autem plures aut pauciores habeat , ici nullatcnus spectat ad cD sentiam quantitatis. Grammatici aliter dicerent non posse unum quantum esse magis quantum,quam aliud, si illud magis accipitur adverbialiter: secus autem , si accipitur adjectivὰ. Tum huic tertiae proprietati adjiciunt quartam , stilicet poos mensurari ; & revera omne , quod est quantum, est mensurabile; scd aliter atque aliter prout concluditur intra diversas species quantitatis : sic enim quantitas viae lincis ;quantitas panni ulnis ; quantitas caloris gradibus mensuratur ἔ &sic de aliis. Ubi est advertendum quantitatem si mel notam non tantum posse mensurari , scd etiam incnstrare caeteras sui gcneris, ut satis inrelligitur. Posset etiam allici quinta , stilicet denominare res aquales , aut in aquales . quatenus omnia quanta ciusdem generis aut uni mensurae subjacent , & sic sunt aequalia ἔ aut non subjacent , S ita sunt inaequalia. Unde in scholis vulgare est res ex quantitate aequales , ut ex qualitate sitiailes denominari r quamquam usus loquendi id obtinet , ut saepe qualitatibus a talitatam , & quantitatibus ad invicem comparatis sitnilitudinem adstribamus : sic enim nihil vetat quin dicatur duos baculos tripes mares longitudinem habere similem ; & duos ignes pariter accensbs activitatem habere aequalein. Quare non est adeo contentios haerendum in sermulis illis loquendi pili losophicis. De caetero non video quid de istis proprietatibiis hucusque relatis in prolixiorem controversiam adduci clebrat ; quare de praedicamento quai titatis hactenus dictum sit. XXIV.
explica tur alia proprie tas qua stlitatis.
323쪽
Metapb1sicae disp. IV. Art. III.
Omni en ii advenit sua multiplex qua . litassit. Et liaec qualitas est quae in
OTANDUM Frimo iis , quod omni enti antece-dcnter ad caeteras Armat statos omnes convenire , aut advenire intclligitur esse haud dubie propriana .entitatem ; de qua parum abest, qirn Aristot lici pernegentine identificatam reficer cum suo subjecto. Tum vero isti entitati caeterat formalitates adveniunt . & imprimis veritas , bo nitas , S unitas , de quibus ante ductum est , & a quibus infinitae aliae pundent , & prodeune ; uti non difficile intelliges de quantitate v. g. & qualitatu , si tantummodo cogitas cuillhet orti non omnementitatem ἰ sed certam aliquam emitatis mensurain convenire , haec aucem certa entitatis mcnsura quid est nisi ipsa latuitas onti talis , sive ut loqui solemus , quantitas λ Et si rursus attendis cuilibet enti pari cer cOuvenire non omnem di Frentiam , .sed certam aliquam differentiam entitatis : haec aulcm certa entitatis differentia quid est nisi ipsa talitas cialitatis , sive ut fioquentius dicitur , qualitas λDrinde quia quaelibet res per veritatem suae clatitatis differt ab omni alia, hinc intellioitur qualitatem , quae suo :modo concurrit ad cau sandas rerum disterentias pradere a veritate ; quin etiam posse mCri Ovocari veritatem secundariam. Et sit nitit r, quia quae ibet res per bomitatem suae clatitatis obtinet curtam ac picnam ejusdem mensurana, hinc similiter intelligitur quantitatem , quae suo modo concurrit ad cail sandas raum mensuras pendere a bonitate; quin etiam posse merito vocari bonitatem secundariam. Underit iis , quia in disputatione de attributis in comimini ostensu in usi cns prius esse verum quam bonum, tunc stabiliendi ina sui siet quantitatem praecedi a qualitate, sicut bonitas a veritate praeceditur : & disputandum proinde fuisset de qualitate ista praedicamentali prius quam de quantitate. Noluinans tamen consuetun disputandi ordinom immutare ; quia dummodo salva sit veritas , quidi nterest non obtemperare consuetudini.
324쪽
De praedicamentis entιs in communi. 3ΟI
Notandum secundo Aristotclicos plurimum laboram in tradem a d finitione idonea qualitatis ; quia plerisque non placuit 'illa , quam Aristoteles tradidit s. inctap. malitatem dico , qua quales quidam H-cuntur , & metato quidem non placuit: quia non satis explicac quid sit qualitas ; sicuti non latis explicaret quid sit albedo, qui diceret. ALbedo est, qua albi quidam dicuntur; aut quid sit doctrina , qui dic ret , Doctrina est, qua docti quidam dicuntur ; aut quid sit virtus, qui diceret, Virtur est , qua quidam virιuosi dicηutur ; &c, Sed ncn
multo felicius Rusium qualitatis naturam explicuerunt caeterae .lcsinitiones ab aliis a Duensae ; nam quod variis terminis protulerunt qualitatem esse accidens consequens formam ; aut modificativum substantiae ; aut determinativum subiecti ; aut completivum ejusilcm : Rc. id totum , aut non satis maniscitat in quo qualitas a caeteris accidentibus discernitur ; aut cerve non insimiat sufficientcm conceptum Mus re litatis, quam vulgo qualitati illi praedicamentali adscribunt. Quare, ut opinor , clariorem illius notioncm obtinebis , si adve tas convenire Omui rci duo quaedam νnera attributorum ditarenti lium , scilices AEntialium & accidcntaIium e dupliciter enim aliquid illitat ab alio; n. in cΓntialiter, id est , per attributa quaedam esentialia; & accidentaliter, id cit, per attributa qua iam accidentalia. Illa constituunt vcritatem rei csentialem, sive quali ratem rei essentialem, quae utiq; ad hoc praedicamentum non spectatrista autem constituunt veritatem rei accidentalem, sive qualitatem rei accidentalem attinentem ad hoc praedicamentum. Igitur qualitas praedicamentalis nihil aliud est, quam veritas quaedam accidentalis , nimirum quae ex attributis accidentalibus provenit, constituitque rcm accidentaliter talem. Ucrum quia non sic satis profertur cliscrimen qualitatis a quanti rate , quae pariter locum habet inter attributa accidentalia : tantum addo Logicos ac Metaphyficos eo n- siderare in omni ente hinc partem genericam , sive marcrialem ; illinc partem aliam dissircutialem, sive sorinalem: utraque autem pars sua ob-- tita et attributa accidentalia. Quando itaque dixi qualitatem pra dicamentalein cise veritatem rei accidentalem sive provenientem ex attributis accidentalibus , id intellexi de attributis accidentalibus, quae spcctant ad partem die rentialem rei, sive is alem: at quantitas spectat ad partem rei geneticam, sive materialem. Quo pacto accidens materiale est esse quantam et at accidens formae est osse qualem.
Notandum iιrito divisam si ita ab Aristotele qualitatem in quatuor species; scd quarum singulae sunt bimembres et scilicet in habitum ; &dispositionem; in potentiam & impotentiam I in passionem , & pati bi bilem qualitatem : ac denique in figuram , & Brinam. Ad primam spe-
vulgatia definitio qualita. iis. IV.
Quae siequalita tis definiri o
325쪽
3oa Metaphsicae disput. IV. Art. III.
ci in attinent altastiones omnes alicuius subiecti, sive ad agendum, si in
ad patiendum parati; haec autem praeparatio vul includit promptitudinem, ac facilitatem partam per ad his iteratos praevii mercitii , sicque vocatur habitus . vci nondum utramque obtinuit , sicque vocatur simpliciter dispositio. Ad secundam spectant omnes facultates operatrices , quae si
sannm & optatum vigorem obtineant, denominantur potentiae et aut ec ntra reputantur pro impotentiis , si vigorem non habuerint , nisi imfirmum & insiissicientem : tametsi per impotcntiam intelligatit multi non potentiam languidam, sed omnimodam privationem potentiae. Ad tertiam revocantur omnes qualitates sensibiles , sive ex quarturi sensatione sensus liquid patitur: unde passiones vocantur, scilicet in sensis activo quasi passionem efficientcs ; sed si passonem diuturniorem efficiant ; vocantur ad discrimen patibiles quaIitates. Non video tamen cur isti iecies non aeque possit intelligi de impressionibus doloriferis sive transitoriis, sive permanentibus , quae causantur ex activitate , Scinfluxu qualitatum sensibilium. Ad quartam denique speciem reseret dae sunt hinc omnes configurationes alicujus subiceti, hinc omnes fundem sive contemperationes, sive proportiones , quae reddunt illud Arin sum: at omne subjoctuin , scilicet corporeum , ha,et suam configurati nem sive figuram , quae nihil aliud cst , quam certa quaedam habitudo quantitatis intra terminos dcfinitos contentae: & habet sinitIitet suam formositatem sive formam , quando simul cum praedicta habitudine conjungitur debita , 8c conveniens proportio , ae distributio deline mentorum , quae figuram absolvunt. Et sic quidem supradictae quatuor species bimembres qualitatis praedicamentalis possunt exponi , quamvis& aliter a m ultis exponi seleant ; quod non miror, nec reprehendo, uia fere ex toto arbitrariae sunt , de sic possunt in sensus multiplices etorqueri. Imo nec illas multum laudat Arriaga disp. y. Metap. secta.
ubi ait, Melius ergo dividi potest qualitas in naturalem , ct superno Faum; in vitalem, est non viιalom ; in insensibilam, oe non insensibilem , 8ec. His praenotatis jam decidendum occurrit utrum qualitas praedicamentalis realitatena importet , per quam a suo sibiccto distinguatur, aut d contra non importet, nisi Armalitatem metaphysicatri, quae m-bilire possit discrimen tantummodo metaphysicum Ieiusdem qualitatis a subjecto. Nam Aristotelicis quidem sere omnibus sic videtur omnem qualitatem esse quoddam genus entis realis , ac proinde realiter producti, & advenientis realiter suo subiecto , & tandem ab ipso distincti realiter, ut si in exemplum adducitur dispositio, quae est in rotiν horologicis ad mensurandas N indigitandos horas diei, nunquid conten-
326쪽
De praedicam entis entis in communi. 3os
dunt illam reputandam esse pro realitate, quae praediistis rotis advenerit, cisque inhaereat , & separari ab iisdem possi At e contra nos contendimus ratiouem omnem S denominationem qualitatis consistere in meta formalatate qua lana metaphysica, ac proinde nullam realitatem superaddere suo subjecto : ita ut dispositio ., quam in exemplum adduximus, nullam obtineat realitatem sibi propriam. Quod autem de tali dispositione verificatur, id similiter verificabitur de habitu . de potentia , de impotentia , & aliis omnibus specicbus qualitatis , ut patebit ex dicen. dis in assertione sequente.
Tale genus entis realis , quod Arsotelici moeant quai tatem praedicamentalem, nullum est : quin imo prorsus inutile , in ineptum es praestandos effectui quos illi tribuunt.
PR Q s A r u a primo. Si qualitas est genus quoddam entis realis,soquitur omni qualitati convenire sitam . ac sibi propriam realitatem; sed hoc falsum est: ergo & illud. Sequela majoris est cuidens, quia nulla excogitari potest ratio conveniens , cur uni qualitati potius, quam alteri conveniat sua ac sibi propria quaedam realitas: nunquid cnim omnes aequaliter sub uno & eodem muceptu generico qualitatis comprehenduntur λ Minor autem sic probatur. Si omni qualitati conveniret tua ac sibi propria realitas , ubicunque comperirentur plures qualitates , ibi cssicerent compositionem realem : sed hoc rursus falsum est: ergo & illud. Iterum sequela majoris est evidens , quia si omni qualitati convenit sua ac sibi propria realitas, hoc ipse pluralitas qualitatum est pluralitas rerum, ncc potes pluralitas rerum non efficere compositaOmna realem. Minor aulam probatur ; quia in subieelis spiritualibus non pauciores , imo multo plures sunt qualitates, quain in se cetis materialibus: scilicet propter silperiorem excellentiam : nec tamen in illis comperitur realis ulla compositio , ut manifeste convincitur ex simplicitate, quae est comes individua spiritualitatis. Aut si dixeris id singulare esse qualitatibus subjectoriim spiritualium, ut realitatem habeant communem, de indistictam ; atque in hoc ab illis diffitre qualitates subjectorum materialium. Contra est primo, quia qualitates utrorumque accidentales fuit: ac proinde juxta principia
327쪽
3o; Metapbysica disp. IV. Art. III.
ristotelica habent realitatem & reciproce ad se invicem , & relative ad. sua sibjecta non abisimiliter distinctam i ita ut si motus lapidis distinguitur realiter a lapillislistinguendus aeque sit ab Angelo motus Angeli. Tum secunda quia a singulis atomis , sive punitis physicis, convcniunt plures qualitates, ut produci , moveri , misceri , figurari , gravitare , Scis nec tamen istae qualitates obtinere in illis postunt realitatem distinctam ; quia talia subiecti licet materialia, simi nihilominus incoinposita, . sive quod ideiri est , hinplicia. Igitur quod qualitatibus tribuitur habere reali ratem abs se invicem , & a iiibjediis suis distulatam, aut omnibus tribuendum cst , quod falsitatis convietum fuit; aut nullis: quod praeeligi,
Probatur secundo. Nulla est in quocunque subjecto qualitas a lignabilis , quae non sub aceat multis aliis qualitatibus; atqui hinc convincitar nullum tale cssc genus entis rcalis , quod Aristotclici vocant qualitatem: Ergo &c. Major,siquis de ea addubitavcrit , probari 1 n hunc modum . potest assumendo in exemplum potentiam hominis pro gressivam et haec siqui scin potentia non est talis, qualis cst aut in leone, aut in lupo,aut in lepore, aut in testudine, &c. de sic habct selectas. qualitates connaturales talis habitus, talis dispositionis , talis temperiei, talis vigoris Stasic iit rursus inter istas qualitates . priorem assicientes nullas est , quaesitis etiam qualitatibus non sit praedita ; nam dispositio v.f. quae zst inpotentia hominis progressiva , non est haud dubie talis , qualis est in pote ilia progressua leonis, aut lupi, aut leporis: aut testudinis , &c. atque ita habet speciales qualitates sui temperamenti , sui exercitii ,. sui vigoris; i aque uno verbo nulla est assignabilis qualitas , quae non sit talis, qualis non est alia , id autem obtinere non potest , nisi pcr spe- cics qualitates, quae in ipsa sibi. Minor quoque sic probatur ; quia si omnis qualitas alsguabilis subjaceret multis qualitatibus , istae subjacarent perinde suis : & istae rursus aliis , & sic deinccps : ac proinde quaelibet qualitas in suo sinu contineret infinitas alias qualitates : igitur & realitates: quod cst plane absurdum. Itaque hinc convincitur nullum tale esse genus cntis realis , quod Aristoteliei vocant quali
Nec video quid idoneum respondere possint, ni si dicant id esse proprium ac singulare omni qualitati , ut suas omnes distercntias , quod idem est ac si diceretur , qualitates , obtineat per se ipsam et quam quam nec illud idoneum est: quia qualitas hoc ipso quod subjacet aliis qualitatibus, amittit rationem qualitatis, S induit rationem sub)eeti et nulla autem est suffciens ratio propter quam unum subjextim per se ipsum qnalificetur potius , qnain aliud. Nunc autem quod in gene
328쪽
De praedicamentis entis in communi. 3Ο
re probatum fuit, scilicet qualitatem non esse entitatein realein dis. rinciam , facile applicari potest singulis speciebus qualitatis , quas supra enumeravimus , omittimus tamen id agere , quia id rursus agendum esset in Phusica, ubi carum sepe fit mentio. Moneo tantum nec inter omnes Aristotelicos conveniri de realitate distincti ejus speciei qualitativae , quam vocant figuram ; & merito, quia figura non est nisi terminus quantitatis; hic autem terminus quid superaddit quantitati Aliunde autem si vel una species qualitatis non obtinet suam ac sp cialem realitatem; hinc gravis suggeritur suspicio adversus caeteras; adhuc gravior adversus realitatem ipsius generis et quae enim realitas esse potest generis , cujus non omnes species sunt reales λ Ergost Midi in assertione haec verba. Vuin imo prorsus inutile est ineptum est , ale sicilicet genus ciatis realis, quini Artitotelici quatitatem vocant, Quae ud praestandor effectus, quos illi tribuant. Et primo quidem prorsus inutilitas inutile est , ut patet tum ex rebus spiritualibus , in quibus abundani qu litη- pluriinae qualitates absque ulla superaddita realitate accidentali; tum i ' a 'ctiam ex rebus quibusdam materialibus incompositis , quales sunt tinctu a. atomi , seu primae particular blcmentares , in quibus nec qualitates desunt ; ut esse mobiles, inc graves , esse figuratas, Sc. cima tamen in iistem nulla fingi possit propter incompositionem qua donantur, multiplicitas superaddita realitatum accidentalium: tum dentiaque ex hoc , qubd qualitates alicujus se cisti vere pertinent ad illud: ad illud autem quomodo pertinent si realiter ab illo distinguntur Z Icitur propter hanc distinetionem inutales sunt ad illud uualifi
Secundo ctiam ineptum est ad praestandos essectus, quos illi tribuunt; XII. quod ut probem assiimo in exemplum potentiam calefactivam , quam Aristotelici haud dubie enumerant inter qualitates reales ignis ; & contendo nullam excogitabilem essu realitatem accidentalem , quae apta sit ad et e. ad tribuendum igni id, quod est posse calefacere : neque enim potest tua i calefacere nisi ratione suae illius mobilitatis , qua se insintiat per poros V . corporum, & eorumdem partes Obvias agitat. At certum est talem mobilitatem non illi provenire ab ulla realitate accidentali , nisi fing tur isti realitati convenire similem mobilitatem: sed si conveniret, eidem tribuendum esset principium Inotus r quo pacto non esset accidens ; scd natura , sive substantia naturalis.i Tum vero si ab ista potentia calesectiva, ad alias excellentiores conscen litur ; uti ad vegetativam , nutritivam , sensitivam, Sc. et mirum est qualiter entitatula accidentalis , in qua nec vitalitas , nec animalitas ulla est , conserat
329쪽
liter pro pter qua . litates a
tendit ut qualita tes differre realiis ter propter suboiecta
ros Metaphsicae disput. IV . Art. III.
suis subiectis posse operationes vitalos , S animales exercere. Sed idipissum erit adhuc multo mirabilius, si ultra proceditur ad potentiam intellediivam,aut volitivam; quomodo enim zntitas accliscntalis omnis miatellio entiae ac libertatis inops eopse mi animae rationali id, quod est posse intellioere , & velle Verum haec susius prosequar . in Physica, ubi de causa cisciente disputabitur e quod autem de potentiis in exemplum adductis dictum est, inest ligi perinde potest de caeteris qualit tibus : & sic constat de totius assertionis veritate , quam . adhuc conis firmabit solutio objectionum selientium. Objiete, Primb. Nulla subjecta differunt urier se realiter, nisi pro ter qualitates quibus asciuntur : crgo intch hutiis nodi qualitates dat distincto realis : sed distincti' realis supponit inuitatem realem : igitur falso asseruimus nullum dari tale genus cntis realis , quod Aristotelici v cant qualitatem. Antecedens constat, quia sub)ccta praecise ut subiecta non habent inter se, nisi rationem communem genericam videlicet entis , substantiae, corporis, animalis, dic. Sic que patri nulla entia disterre realiter ab invicem , iusi Propter qualitates, quibus assiciuntur: & idem dic magis j ii particulari de substantiis, de corporibus, dic. Nec consic. quentia miniis constat; & probationem , si qua opus esisti, habet inani festam in paritate axiomatis hujus geometrici. Si aequalibus aquatia addas, qua exugunt, sunt equalia: sic itaque si indistinctis iudistincta adduntur. quae exurgunt sunt indistincta: ac proinde nulla subjecta exciperent distin tionem ullam, scilicet te alem a qualitatibus superadditis,si inter istas distinctio realis non praesupponitur. Neque tandem dubium cst, quin distinetio realis praesupponat enti talem realem: igitur hoc argumento recte, & im dubitanter osten litur inialitates praedicamentales, de quibus sermo eli., .di Trre realiter & abs se invicem, & a suis subjectis , ac proinde entitates illarum reputandas esse pro re-libu . in Resp. Et neoo antecedens, & ratio negandi hxc est : quia subiecia quae- ' cunque illa suiu, ha ni ex se ipsis sitas encitates : neqI enim sit Madisserunt a sVis entitatibus. Igitur entitates illae subicctorum assignabi lium vel disserunt inter se, & sic habeo intentum , quia distore uater is non possunt, quin aeque differant earumdem subjecta; vel non ditarunt; di sic non postent esse radices,& origines qualitatum disterentium. Doc tsiquidem Aristotelici quclitates ex entitatibus, aut ut aliter loquuntur, ex essentiis suboriri, anare,pullulare, resultare,&c.at ex iisdeΠ3 entitatibus, ut patet, non possunt suboriri qualitates diversae,quare si quae est difffren tia emitatum , non provenit ex qualitatibus, sed e contra, si quae est disserentia qualitatum, haec tota consequitur ex entitatibus praesuppositis,
& diversis. Nihil inus quamvis absolute di in sensu phystico laminii sit Dissili od by Corale
330쪽
nul Ia su edia disterre later se realiter, nisi propter qualitates, quibus affinciuntur ; iis aliqualitcr de in sensit metaphysico verum est e quia repugnat ea esse inter se disturentia , quae ab omnibus di flerentiis sunt praecisi i at si ceti' eonsiderari praecise ut subjeeta, vel subjedia praestii di ab omnibus disserentiis idem plane est : igitur in hoc sensu metaphysim di flerentia subjectorum provente ex 'quesitatibus , quibus assciuntur. Sed quae tandem esse posset haec disserentia, nisi prorsus metaphysi-
ea, quandoquidem satis supra ostensum cst omnem rationem , ae denominationem qualitativam este ex toto metaphysicam haee autem differentia metaphysica nullatenus probat realitatem , de qua agitur. Obiicies secundo. Esse rationalem v. g. est, ct vocatur ab Aristoetelicis qualitas respcetu hominis : s xl haec qualitas est quid reale : ergo falso assesitur nullum tale esse genus entis realis, quod Aristotelici vocant quatitatem. Major est certa, nam propterea Aristotelici dicunt rationale praedicari in quale de homine: & revera id quod est esse rationalem , qualificat hominem, discernitque ab eo omni cnte, in quo non est anima rationalis. Minor etiam certa est, quia anima rationalis est quid reale : quid autem aliud est hominem esse rationalem , quam incile illi animam rationalem p Tum quia similiter pro qualitate hominis' reputatur ine admirativum, en risibilem , esse docibilem , esse dot tum, esse pium , &c. S aliunde patet istas qualitates ex rationalitate oen sequi, hinc itaque intelligitur illas perinde este reales. Et si de qualitatibus comporeis agitur, adhuc multo evidentius est illas esse reales; cum enim caliis qcis qualitas sit osse deauratum ; & parietis esse album ; N acris esse luei dum ; Zec. nec in istiς omnibus desit evidens realitas auri, calcis, lucis: de e. quis dubitet qualitates hujusinodi esse reales p ergo fite. Resp. Rationalitatem aec qualitatem liminis non qualemcunque ;sed essentialem ; at qualitas essentialis non est illa, de qua agitur : nam
qualitas praedicamentalis, quae hic pertractatur, est accidentalis , ut omnibus notum cst. Vel aliter respondeo rationalitatem non ine qualitatem hominis, nisi denominative, seu attributive; sed revera esse qualitatem tantummodo, animae rationalis: at hoc ipsum est, quod a nobis comtenditur rationalitatem non esse entitatem realem distitarum ab anima rationali , & puto paucos esse, quibus aliter videatur. Quare si de caeterm qualitatibus ex rationalitate consequentibus pariter discurrendum est non video unde AristoteIici recte inferant earum realitates. Quod autem
addunt de qualitatibus illis corporeis ; ut esse deauratum , esse album, esse lucidum, &c. id plobat quidem entibus realibus posse convenire, quod per accidentalem inhaerentiam quali ficent certa quaedam se ceta ;quo minio aurum inhaeret calici; calix paricti; lux aeri; &c. sed ininis