장음표시 사용
341쪽
logismi, qui contrarias enuntiationes eoitirunt, elechi nomine merito appellantur,qd stxcotraria civiciatione statim cuilligi possit eo utradictoria. Aduert' detuo, quatuor esse genera elechorum redargutionumve , quemadmodium syllogismorunt. Quidam enim lunt demo nitrativi, quid a Dialectici alii repudographi,alii sophiihi et .Elenchiis demostrati Demo inuus, uit deinon stratio cran contradictione coclusio piro μ' nis. Diale ticus: Eteocli uest syllogismux dialecticus Oi- β. siti contradicti Oheicu clusionis. Pseudographus est, Pθη ρ-q in videtur demqnstrativus, sed pecς at in materia. gr ρεμ Sophisti s. est qui videlitu; dialecticus, sed aut poe- ερρε si - in i ma, aut id ii peria, aut in contradictione. ς- Captio igitur huius generis viro modo est gene- V xui S umpib captioniburialistro specialis,& ab aliis p istdist meta.Generalis quidem,quatenus consideratur, o ut est locus idoneus ad decipiendum pretermissione . cuiuscuquecqditionis elechi Dialectici,nue coditio, quae praetermittit, pertineat ad forma, siue ad materia, siue ad cotr dictione,quae ita conclusione requi Titur. Omnes. n. Sophistaru redargutiones prseermie N -- tunt aliqua ex ais conditionibus. Specialis aut, quatenuS nac solara one 1 pcctatur, Ut estJocus aptus f is ad falle tu pretermissione earu conditi opuli qup ad ciati .
pontradictione coclusionis requiiunt, hoc. n.pa to . distincta e ab aliis haec captio. Nacaeter Oes suppe. - Iditat repraehensioires, q aut informa peccatia ut in x materia haec aut sola suggerit easHg mmcotausi'. neS no Sut vere cotradacetes designatisnnuo dohibuS, codationes igitur, q ad cotradictionsida requiriniuri quatuor potissimu enu ἔδηAux ah
342쪽
rem os endas,smpliciter non esse aequale, nimirum secundum longitudinem:quandoquidem non secundum eandem partem, aut cimensionem ostendis renino esse,aut esse secudu quam ille assirmat aut negat. PCaetermissione secundς non redargues eum, qui dixerit, se non e se Partium comparatione infantis, si ostendas eundem eme paruum comparatione alioruhominum prouectae aetatis .Praetermissione tertiae noomnino refelles eum, qui dixerar, cstum no morieri deorsum si ostendas celutri moueri, quia no eodem modo affirmas, quo ille negat. Demum praetermisi - sione quartadino vere resutabis eum, qui dixeris, ΠΟΠoportere hominem comedere cum satur est , aut in media via, s ostendas, oportere hominem comede- -' re Nec enim eodem tempore, eodemque loco qu ille negariostendis rem esse necessariam.
. De eaptione petitionis principis. Cap. XIII.
CAptio petitionis principij est locus idoneus ad
decipiendum ex eo,quod conclusio probanda Cartvsis ad probationem sui accipitur.Dicitur autem coc Iu- eur a a fio principium,quia initio proponitur, ut ad eam S Me prin batio dirigatur. Quae quide tum dicitur peti, postue imm . latiue, cum sub aliis verbis exigitur. Si quis enim coCur di- clusonem sub eisdem verbis a respondente Popo-cβturpe scerit. ut eius concessione ipsam confirmet, uota sorio. litin nemine fallet, sed et ab Oibus irridebitur. QuinqM audi nodos pete dr principi u ponit Aristoteles. utiumPs Mnoninium mimat ad confirmatione synoo ad confirmationem definiri: ut fie ' qui E eureus probaturus, voluptatem esse s Immu abnx. si tosternum ilicii ditas sit summu bonsi, aut ali-H-v mfis altasPbaturus, hominPlhabere optimu. zactsi ,: ' - ρ tae pn urna ni mal restion a Ie hybeat optimum ta
343쪽
Obractio. f., Liber Octaeuus. ' . 367oninium o positorum sit eadem. Tertium si contra progrediaris: ut si probes, omnium oppositoru esse anhem scientia. qu bd olum Matice oppositorum,
Otum contrariorum,& caeterorum si e aciem. Qua
. tu, si concluso per partes sumatur in sumptionib', ut si dic,s, Medie hia e si sani', M Medicina est aegri,
ergo Medicina est sani, & aegri . tremum, si altera elatorum ad probandum alterum , ad quod reser itur,smatur vi si probes, Socrate esse filium Sophromisci, quod Sophroniseus sit pater Socratis omnibρ his modis conclusio quςlbanda est, quodammodo fumifur iri a neccedete, cum no magis notum videatur id, quod hoc mod6 accipit quam cocluditur Ca terum cum in demonstratione i spe accipia tur definitio ad confirmationem definiti, atque in animod Argumentationibρ Dialecticis sepe ex toto partes, κενεμ sape edi partibus totum,& ex altero relatorum alte- Tuim concludataisjant dicendu videtur, hos modos
petitionis priscipii non escere syllogismum sophilli cum aut cerre multas esse demonstrationes, inultosque Dialei ieris syllogismos, quae in sophisticis numeretur OCctitrendu est tamen, non omnib' hisce modis vere peti principium ex natura rei: sed solum eum 1ynon ima ad confirmationem synon imorii ata
j untur . Nam 'quod ad reliquos attinet modos, definitὶn notior est re,quς defini urri emi totum qua dam ratione suis partibus alia vero ratione partes, ulti, turn 8 ea, cuae sese mutuo respleHnt,se in- , o uice decla he, Np1tefaciunt. At vero apndeum, taquo disputa o transigitur, saepenumerd datur xitio Mitrid hisce ni fidis cocluso proberiir, cum videlicet
isse inpondens significar, notatis sibi esse rei defini- . .
itionem, totumq ,&c. Ex hoc enim inicitur, ut cdm Dialecticus ex datis ab altero argumentari debear, .meri id dicatur pr:ncipium et ere, iii aliquo ex his modis apud eiusmodi fontinem argum etatur. e D m est importuna lituusit odi probatio , vs qui sic
344쪽
g 8 Inmtutiomm Dialecticarum. Itaque hi modi 'etendi principium n noni vitia
ex ipsa argumentationis natura, ita ad hominem ut dici solet hoc est,apud eum respondentem,qui
ita affectus est, ut diximuS. .
De eaptione consequentini . Cap. .X IIII.
Aptio consequentis est,iocus idoneus ad decia
a piendum ex eo, quod antecedens videtur assici 4- ρο δ. ex consequente:aut ex opposito,antecedentis,oppoei '. situm consequentis,quemadmodum consequens eia ficitur antecede te.& ex opposito consequentis oppositum antecedentis Nomine aute oppositi,intellige eo tradictorium. Ex hoc loco ducuntur huiusmodi sophismatae. Si paulo ante pluit, terra madefactR ' est,igitur si est madefacta terra, paulo ante pluit. Si animus hominis genitus est, ex materia, videlicet , productus in cnepit esse, igitur si non sit genitus noincseit esse, sed nimirum semper suit Huc pertinet sophisma illud. Qui ait te esse animal, verum ait:qui
. autem ait te esse equum,aitte,esse animal igitur qui ait te esse equum,verum ait et Commutatis enim sum: ptionibus, hunc sensum habet cavillatio . Si tu es ' equus, es animal, at es animal, igitur equus. In qua oratione, ut Sophista ex antecedente recte colligit Consequens, sic ex consequente perperam colligit
Animaduertendum est autem hoc loco id, quoda .elre. s Aristbtellas docet, captionem consequentis contine prio ri quodammodo sub captione accidetis. Nam quicroseque quid cosequitur ex re aliqua, ut animal ex homine, sis ron- est eius accides ea,videlicet, accident 1s significatio sinetur ne,quλ in captione accidentis, vocabulum acciden sub em tis accepimus)non tamen quicquid est accidens a Iiptione cuius rei est eius consequens.Namq; album,exempli Aeciden causa cum sit accidens hominis, non est conseques ris. 'hominiis,quod in ali is cita plerisqI accidentibus cernere licet. Hinc fit , t omnc soplis sma consequentis
345쪽
Liber Octauas. -' 3qs alia ratione spectatum, fit sophisma accidentis: non tamen omne sophisma accidentis fit sophisina con
CAptio no causa', ut causae,est locus idoneus ad decipiendum ex eo, quod absurditas, aut falsitas conclusionis astrabitus alicui propositioni quasi ex ea efficiatur, ex qua tamen reuera non efficitur , Nec enim nomen cause accipicndum est hoc locci Pro causa rei duantaxat sed P quacuque causa illa tionis,etiam si significet e scitum rei,quar concluditur, aut aliquid aliud .Ex hoc loco contendet Sophista,tollendam esse de medio elonuent 3m,qubd peruersi homines eloquentia praediti multa mala persuadeant,multa bona dissuadeant: iteque, exterminandum es e usum pecuniae,quod homines auari pecuniae emulandae causa oia iura violent. Dicendum potius erataollendos esse de medio peruersos, auaros homines,qui eloquentia,& pecuniae contra etalione abutuntur , quandoquidcm hi, non elo quentia,aut pecunaae usus in causa, ut eiusmodi mala perpetiantur . IRaec tamen sophisma ta nunquam formam argW- metationis accipiunt, nisi cum Sophista ex quibusdaeoncessis ducit respondetem ad aliquid, quod aperte incomm0dum,aut falsum est, ex cuius euersione regreditur ad euertendam aliquam ex sumptionib', ut causam absurditatis,falsitati sue coclusionis, quae tamen reuerae causa non est Exemplum sophisma. tis. Si nullum tempus esset, nox non esset, si nox non
esset,dies esset,si dies esset, aliquod tempus esset, igitur si nullum tempus esset, aliquod tempus esset:hos aut est non modo falsum , sed etiam absurdissimum igitur prima illa propositio .Si nullum tempus esset, nox no esset, est falsa,& absurda.Perperam colligit
346쪽
3 so Institutionum Diale mearum .
causa absurditatis eonclusionis.Proinde non sequitur,primam esse fallam, Mabsurdamised secundam. Falsum est autem & absurdum dicere, si nox non esset, dies esset, nec dicitur esse verum , nisi ex hypothesi , aloe est, nisi ponamus tempus esse, Nam ante mundi creationem nec nox erat, nec dieS.
pilis plurium interrogationum, ut uni l .
EXtrema captio , quae plurium interrogationum ut unius appellatur est locus idoneus ad falleniadum,eo quod plures interrogationes, ut Nna duntaxat proponuntur. Hinc enim fit,ut qui simplicem responsionem reddit;tam affirmando, quam negando capi possit. Exempli causa si quaerat Sophista, si ne Socrates, SI Plato homo,tu autem respondeas, esse hominem, colliget Sophista, igitur qui Socratem BoPlatonem percutit hominem percutit,no homines: si vero dicas, non esse hominem, concludet Sophi. sta, igitur Socrates non est homo, auc igitur Plato
Ducuntur autem ex hac captione tria interroga.Tνiaina tionum genera. Primum est; cum unum de pluribus υννεια quaeritur, ut in tradito exemplo patet. Alterum cst, ionum cum plura quaeruntur de uno,ut,Est ne Socrates hooηιυὶ mo D equusρQuod si respondent admiserit, sic concludet sophista, Igit Socrates est equus,sin aut negad . uerit, hoc modo colliget, Idit Socrates no e homo. Tertium genus est , cum psura quaeruntur de pluribus,vi, Est ne Socrates Se Bucephal ' homo & equus Si afferat respondens,colliget Sophista,Socratem esse equum,& Bucephalum esse homine si vero neget, concludet,Socrateis non esse' hominem. aut Bacephalum non esse equum. i . . Haec de captionibus' locisve fallacibus, e quibus sqphistae depromunt ad Ieprehendendum argumen
347쪽
Dν quatuor reliquis sophissarum finibus consequenis l
S Equitur,ut quo pacto Sophulς quatuor reliquos.
fines falsum, in qua incredibile, i ncismum,& Qu. pa litigationem co1 tentiirypauci&persistimuluS. Vt ad salium aliquid ex tua responsione extorqueant, hoc tali re dia maxime curant illi, vinu la initio proponatur quae his, ostio ,de qua disputetur. Nam qui temCre,ac nullo,p ,h H .posito disputationis fine respondent, facilus labun- . .ι :tur. Deisde mulitudine interrogationum te one- . . - Tant,etiam cum est aliquid propositu; in aluo dispua ratio ver1etur, dicinasque se discelim studio id face- N:Τum in hoc valde elaborant, ut eo te perducant, . ubi magna ipsis suppetiι argumentorum copia. e Vt vero ad incredibile aliquid seu inopinabile te
Fimpellant, illud obseruare solet, ut adipirab ili ores sententias cui u sectae Philosophorum abs te pe- '' 'i tant: quin imo ea sinc interrogatione accipiut, quae pertinent ad eam quem i u maxime probas: quasi dubium non sit, quin tu ea libenter admittas. ' . . Et etia interrogat,in quibus aliud loquuntur homi ''-nes, aliud sequuntur, Ut, Nu optabilior sit gloriosa mors pro des en deda patria, qua vite voluptatib' af . flues .Et ea, in quibus aliter res habet . aliter comunis hominu opinio & iermo, ut, N i i 1,qui ditissi ini, nobi -- lissimi, ac potetissimi,degut,& oi voluptatu generei ab idat, int felicesὸEt ea etia,q eiusmodi suci, ut neuntra i parte inclinare posse videatis,quin admirabile in . V aliquid, pterqua opinione respodeas, t sine potius lamentibus parEdu,an patri Ut aut ad nugatione te copellat, fere hoc unu obseruat, ut definitiones inte 'gras e nominib' accipiat: Ut si dicas, Socrate habe G ut Nilis e na1um simu . uilli colliget te dicere, Socratam ha η' μ' here nasum cscauum, qu bd simum deficiatur Nasus . . coeauus. Ut denique duceant ad sinis ci sinu, no nun quam uruntur captione figurae ductionis, de qua su- i s. Pra
348쪽
pradietum est monnunquam alia quaedam praecepta sequuntur, Sed haec duo posteriora finium genera pueriliter consectantur Sophi stast: superiora aut i mduo ex locis etiam reprehensionum fallacium , qt i expositi sunt,tractari possunt.
SVperest igitur, ut quo pacto sophistarum captio
nibus occurendu sit, paucis doceamus. Hoc.n.
Verost breuiter exequi nunc possumus, postquam Omnium istist g nodos, quantum sat fuit, patefecimus. Nam vera se-μ lutio,vi inquit Aristoteles, e vici j explicatio Itaq; . Ei s. sophismata, que solius materis vitio laborane, negatione earum sumptionum, quae probabiles videtur, solutio nec sunt.dissoluenda erunt. Quo etiam modo da lues Dpbis sophismata petitionis principio negata, nimirum eam tum sumptione,in qua principiti petitur,etiam si proba qua νη bilis esse videatur,ut ais Aristoteles.Nam cum tu ea materi quaestionis partemquam Sophis a confirmare con 3 ntum tendit,aut re vera, aut disputationis gratia improba pereunt. bilem iudices, ea tibi nequaquam admittenda sunt, Pniti quae illi fuerint propinqua: Reliqua vero,si ex aequini priu uocatione, ambiguitate ., compositione, diuisione, σιρῆ. aut accentu ducta fuerint, quia. haec omnia multiplia. Eten. citate aliqua unius, aut plurium propositionum pecs. cant , distinctione multiplicis orationis soluenda Salutio sunt: quae toties adhibe da erat, quot fuerint interrosphis gationes quo quo pacto multiplices. Quin etia cum matu ex uentum fuerit ad multiplicem conclusionem, ea erit quinq; ante distinguenda, quam de consequentia iud ictum primis feratur. Si autem sophismata ex ijs fuerint, quae ex caprimi figura dictionis,ex accidete,ex eo quodsmpliciter
ιι dicitur,aut cum adiectione,ex consequente, aut ex non caussa, ut caussa nominantur, sumptioniblis admissis, negatione Cosequentiae eludenda erunt. Qua
in re illud tibi diligenter cur ndum est, quod Ati-
349쪽
Cipit,vi paratam semper habeas argum etatione aliqua aperte vitiosam, cui simile dicas eam, que affer .
Mu - Sophista, saltem cum ipseMiquid, quod offa '
s, postulaueritila phismata ignorationis
Clenchi,negatione contradictionis dissoluenda'sut, Vt ex dictis perspicuu est. Ea denim in quibus sophi. sta plurib' interrogationib', quasi una utitur,faciter , '' dilues,si tot responsiones interrogationi reddiderim quot in ea impliciis sunt .Possunt tame nonnunqua 'distinctione dissolui: ut si quaerenti Sophistae, sit ne '
Plato,& Socrates homo, respondeas,veru id esse ac S'' ' cepto verbo. Et copulative, falsu, accepto copula- χ, tim tum veniendu ad cosequutionem. Cu aut te is, δ' 'phista copulerit, ut nugeris, inaniterq; idem verba Tepetas, Occurres, no esse necessi ponere integra de finitionem loco nominis, cum nomini adiunctu iam est in eo de enunciationis extremo aliquod ex vocat 'bulis, quae in definitione ponenda sunt. Quod enim Politum iam est, quid opus est iterum poni AtquQita, cum dicis Socratem habere nasum simum,te no cogi, ut loco vocis, Simum,ponas totum hoc, MSII curuum, sed Curvum duntaxat, quia illud Nasu, ij positum est, Causa, qua reddit Aristoteles, haec est squia vox,Sunum,&si per se posta sine nasi vocabulo, Nasum quodammodo significat, tame ut in eodeextremo enunciationis cum inomine Nasi coniunctae est, nulla ratione nasu significat: sicque non necesse, est loco eius ponere nasi vocabulum : Id quod eo de modo dicendum est in reliquis. Porro autem si in m ris Sophistarum machinationibus , quas breuiter pariori. paulo ante tetigimus, non est dissicile occurre, - , DDe quibus nominum assectionibus deincei uendum Am
SEd V. omnes eorum icauillationes, quae ut it Ariltoteles)potissimum en multimici nominu usu istxtin tur, facilius possis diluere:simulq; oia supradicta o
350쪽
nominum affectionibus, qvie a recetiorib' Dialesticis, Suppositio,Status, Ampliatio, Restrictio, & appellatio vocit, ga in his cis vocabuloru usus videtc neri.Sunt alit adeo inculta, horrida,& ab usu remota, d superioris aetatis homines in hisce, ac simi .lιbus rebus comenti sui, ut nisi plurima re ijciant,s tiussi. ea prorsus no attingerς.Uerum ut in his multu,ac diu immorara inutilς est, ac bonis literis pniciosa, sic ea oino cotenere quod multi hoc tepore faciut)non sine mediocri iactura contingit:Nam ut Aristotelis ex epio vi r, que admod si ij, si calculis ratione subducur, nisi s ciat quid suo loco valeat caluenti, facile circu ueniunt: sic si disputat, nisi teneat, P quibus rebus, quo pacto in oratione vocabulas apponant, ac substituant, ampi sit, an restricta verboru acceptio, que Voces, quas appellat,ac deo ominent, nullo negorio decipiet.ac capiEt .Harti igiturrerit cognitio: ex bovis'sertim fontib' modice hausta, no modo pnicie nulla importabit philosophiae , veru etia otum g bene institui volet, studia iuvabit, ' Ωuid sit Iuppositio. Caρ X X'SVppositionis itaqne nomen multis modis usurpatur. Verum ut est quaeda affectio nominu, sic definiri potest. Suppositio est acceptio nominis pxo xe, quam significat: ut cum hoc vos abutu Philosophus, i Aristotele accipiξ, Nomen ide valet in hac definitione,qd in primo libro,eo nimiru loco,quo varia nuncupationes nominu explicauimus, conectitur. n. tu nomina, i a verbis distingit tur,sue substatia sint sne adiectiva,tuntia verba: atq; vel semel diseca, ide est, quod categorema, qδ gde libro eod e chCicerone appellauimus id,quod de .quo da, aut qui busda diceret. Quinctia velim, ut hoc loco nominis Vocabulo , casus ct hominu intestigas : Vocabulo aut rGqea nome significat,intellige quacunq; re signifieata siue vera si, ut horsiue ficta,uthippoce taur': siue nuc existat,ut cpliesiue no exestat, ut Adam',