장음표시 사용
241쪽
Hunc Senecae textilio Lipsius conciliare sum Strabone cupiens, ea lumina , scribit , Obstructa , vel neglecta suisse Senecae aevo , qui Nerone imperante vixit. va. rum vicietur Strabonem recte dixisse , cum cryptu suo tempore lumina passim habuerit. Sebasti nus enim Bario, tu ι Thermolog. Aragon. pari. I . pag. II et Smq. ban graphice describit , et quatuor lumina , vel senestras , ab oriente duas, duasque alias ab occidente hii buisse semper ait , qu invis in praesentiarum do as Iantum contiueat diluaeque otiam eiusdem Barioli aevo aderant, atque hae quidem Opyletae, ut ex vestigiis, quae supererant, agnoscebatur. Easdem fortasse quoque o I,pletas Senecae tem Pore suisse crediderim , quamvis vix pauciim intercidit spatium a 4 trabonis aevo, cum cryptam bauς cyleemu veluti obscurum deSer bat. . ,
Verum id quod magis Senecae occasionem praebuit cryptam Carcerem appellant , fuisse videtur illud , quod
scribit, tum tenFυtatem e*Se , nempe tempus Plia Vior um , ut proiitorea coelum nubilum , et obscurum. Quidio itur de crypta eo Iempore ρ notiqe obscurissimam esse dicendam , ut Periculum . quoque poss*n t sacere . nun
temporis illi, qui coelo obnubilo per illam iter instituunt.
II is adde tandem . quod eiusdem Senecae aevo ea Crypta esset satis humilis, angusto , et persectus earcer . Praeter laudatum Strobonem , . et Senecam . huiusea cryptae Deit etiam mentionem Petronius in Fragmentis edit. Bur mann. Diag, 87O hoc Salis comtat , eos nisi inclinatos non solere transise cupiam Neapolitanam. Vbi ite quaeso quam bene concordat Petroniana auctorit cum citatis ante textibus. Itorrendum profecto fuisse bitror hunc locum, atque immane Bntrum.
Haec autem crypta fuit a principi0 satis humilis ci),
- . i Dignum cbserva tu est , vetustissima tu eryptae forin n , et alii tudine in salis a praesenti disserentem : nam eadem , prout ex supra allato 4e nee e textu apparet, perseclus era; ςεr,
242쪽
ut vix hasia ins homo 3n per equum transire posset. Ea post inodum ab Alphonso Aragoniae I. Rege excavata est, et latior essecta. et passim aditus superne per fenestras
adiectus immisis luminibus , quo viatoribus dareser iter ,
ne per tenebras eommearent. Petrus vero Toletanus Nea . Politanorum Prorex cum urbem Puteolos motu terrae it arti in excisam restaurasset altiorem iacit, et quadrato.
atravit lapide , atque ita evasit viatoribus commodior. Adest in cryptae medio Beatae Mariae Virgini sacellum dicatum, ubi lumen diu noetuque intra ipsius cancellos adest, quo commodius viatoribus iter ostendatur. Haec tandem crypta a Carolo III. Borbonio Hispaniarum Rege .suit pluribus in locis restaurata , et iterum meliorem iustatum redacta adiunctis stratis silicibus. Ante cryptae ingressum ex parte Plagae. Olympicae in ipsius montis visceribus visitur aquaeductus Neapolitani pars, qui aquas Baias serebat. Hic vero in duos
seiungebatur ramos, Primum qui aquam Pausi lypum ad Pollionis , et Luculli villas : alter qui Puteolos ducebat , uti ex ipsorum ruderibus videre est. Extra iam descriptam Neapolitanam cryptam duae adsunt viae, quarum una ad Anianum lacum viatorem seri, altera Puteolos prope mare: haee via Nooa dicitur ab antiqua omnino diversa , qua per montes Neapoli eundum erat. Haec vero μυa via aperta fuit a Paraiano Ribera Neapolitano Prorege regnum administrante auuo
aer , dum salis depressior erat, ut adhue ex rotarum cognoscitur ab utroque latere vestigiis in ipsis parietibus , quae restant supra 'era ptae altitudinem. Adhaec visi iur adhuc aedicula puta antiquorum Christianorum opera elaborata , et tabula in ipso pariete depicta. Ipsa procul dubio per eam tempestatem erat in eiu dem e piae plano : at vero temporis progressu factum , ut eadem Cypta , quae satis depressa erat , excavata fuerit ad eam altitudinem , quae nune est. Crediderim etianx vetusto aevo viam fuisse satis aliam , et sequiori deprasinin versus Plagain Obrupi - - , ut adbue restat pars.
243쪽
M DLXVIII. Uine ea via d cta fuit Risera. 'Adest lapis extra cryptam in bivio eo loco, ubi dicitur P sesensio.
HaeC autem via μυα amoenissima est hodi edunt ,
qua per Balneolanam regionem , vulgo i Ba uoli Puteolos itur. Se hastianus Bart Olus Thermol. Aragon. to m. II. pag. Ion huius viae mentionem facit hoc modo: iste a ud incolas tri lici nomenclatura distinguitur. Etenim Pars quae mare attingit, dicitur ii Bogntioli: quae υctro Antiniano subiacet ob lapidum fodinas dicitur Soccaυo ; tertia inter has media, in quam cryρ- tact Nevolitanae veriuntur fauces , Priori Grosta ρο- pellatur. Ex hoc loco nempe extra cryptam incipiebat vetusta via Puteolana nunc impervia, quae per Ania: num lacum , inde per Leucogaeos colles , tandem ad Puteolos perveniebat. Ideni Bartolus ibidem in hac Balneolana regione octor enumerat balnea , quorum primum est S. Germani su:
datorium, de quo infra agemus lib. IV. c. 4 Aniani lacus litore positum. Anerum cui nomen Buliae balneum in collibus Leucogaeis et tertium Astriani, quod a loco Ποmen desumpsit: quartum Foris Cr tae , quod extat in radicibus Pausilypi montis extra cryptam N polita uam. Quintum Iuncarae non procul a proxime dicto :Sextum Plagae in ipsa Balneolana regione haud procul amari e Nesidis regione. Septimum Petrae prope Plagam: octavum tandem Colaturae ibidem. Balneum Foras Cr)ρ- tas scribit idem auctor pag. II 4 fuisse satis magnificum
etiam apud antiquos , ut ex ruinis , quae restaut, videre est; nam parietes internos, ait , adhuc structurae elegantiam servare , et praeter laterum muros , quatuor pilas ad fornicem sustentandum erectas Cerni. Celeberrimum , atque pervetustum monumentum , servat adhuc Neapolis extra cryptam ante descrip-ptam , est P. Virgilii Μaronis insigne sepulchrum , de quo heic nonnulla dicenda. Is natus est Cn. Pompeio Μagno , et Licinio primum Coss. Idibus Octobr. in pago, qui Andes dioitur, quique parum a Mantua distatbat. Hic a
244쪽
235 natura ivit auctus tanta mentis gratia , ut cum ad poe- sim iactus videretur, longe alios antiquitatis celebres superarit y0etas. Hinc plura scripsit, praesertim glaeidum
libros XII. Bucolicam , et Georgicam i) , quae usqua
ad nos pervenere. Ipse testamento Sua Opera cremandum, iusserat, sed ne tanta monumenta pessum irent, vetitum suit. Anno vero aetatis suae Ll I. ut ultimam aeneidi imponeret manum , in Graeciam perrexit: hinc iter aggre sus , Athenas pervenit. Parum ibi est moratus ; languorem enim nactas , quem non intermissa auxit navigatio;
tandem Brundusium advenit , ubi paucos post dies obiit X. Kal. Octob. Cn. Plautio , et Q. Lucretio Coss. Vivus Tu ecam amicum rogaverat sua ossa Neapolim transferri , ubi diu iuerat otiatus , et extrema valetudine hoc ipse suo sepulchro distychon apposuit ;Macrua ms genuit : Calabri r uere ', tenet nunc Parthenope : cecini Pascua , rura , duces.
Translati interim iussu Augusti eiusdem cineres , prout praeceperat, Neapolim, et conditi fuero prope viam Pu tonianam intra secundum lapidom sa supra montem Pau- i Noe opus Georgie. nempe Neapoli exarasse Virgiliumaonstat : ipse enim septennio in hae urbe ingenuas didicit artes , atque lieic consecit , ut ipse testatur in sine Georg. II o Hrgilium me tempore dulcis alebat Parthenoim , studiis forentem ignobilis oti.
Vnum lie c mecum, lector, advertas volo , Cl. nempe Mariorellium Tllec. Cniam. lom. II. pag. OS ubi poeta canit Ignobilis Oti , nescio qua dcmentia captum fuisse, ut scribat, hunc otiosam irbem , et tibi ingenuae aries et studia quarn maxime colerentur, intellexisse susterstitiosam , quasi ob superstitiones , atque ubi magicae edocerentur artes . ni ne ipsum poetam ma- emo celebrem , et Neapoli lanae eryptae auctorem suisse narrat. Plura alia magnis ea opera ab eodem arte magica suisse eon secia scribit. Praetereo nonnullas alias gerras, quas pueriliter enarrat
ceteroquin doctissimus Elieni la. Capiti elleborum sa) Cluetius Ita l. Aut . lib. IV. e. 3 supra illos Statii veriss is : En egomet eis. paulo post. vers. 77 oubiungit
245쪽
si lypum. Eius sepulchrum veluti templum antiqui venerati luore, et praecipue diatius nostras ut canit ipse lib. IV. Silv. c. 4 v. 5I Hoc monumentum , cuius hodie
pars restat, parvae' aediculae o lagonae Opere concamerato formam praeseseri , lamicis instar ex ipsius montis lapidibus , interius latae palmos altitudine vero XUI. circiter. Bestant adhuc circum quidam loculi duo. bus spiraculis. Quin imo a nostris patriis scriptoribus
stulte memoriae proditur , usque a Reparatae Salutis anno MCCCXXVI. in medio ex marmore urnam adfuis8e, quae cineres , atque Ossa poetae servabat. Haec mo Chalcidicis ad te , Marcelle , soniabam
Listorigetis , Diactos tibi Vos vitis mcrit it Us. illaec scribit: En ut discnte testatur , sub Vesolo , ελ e Ves/ιι io monte, qtei ab Orientali ursis ρante est, P gilii fuisso monumentum cum temPD a Posito. Et paulo post Sublutigit: 'orandum autem maxime quod Statius au , se littis secretum , et in lito te magni tumulis adcantasses magistri, sedentem in marigine te si eius: non uero per iugum montis , nequc Per litus tondebat, sed introrsum per c yytam Nevolitaniam. Isque Neapoli iii an liquam ponit , ubi nunc est vicus S. Ioannis a Tedua. uo, et Virgilii monumentum collocat eX ea Parte contra scripto
Virgilii ossa NeapoIi ad secundum lapidem tumulata suisse
ad unum Omnes clamitant scriptores. Donatus Grammaticus iiiiiiiiusce poetae vita sic ait: Poluit etiam sua Ossa Neapolim triansfer νέ, ubi diu, et stati issime uixeniat . - . . . Translata igitur
iussu Augusti erus Ossa P Out Stainerat , Neapolim fuere , sePul-tiaques otia PutcOmnia minia lapidem seeundum. Et D. Hieronymus lib. IlI. in Chron. Eusebii sic etiam scripsit: istimium moritur Sentio Siarurnino , et Lucretio Cinna Coss. ossa eius NeiaρOlim translata, in secundo ab Arbe milliario suelmntur situlo istiusmodi, Mantua Die genit etc. Quum myriens mi dieiuuertit. Λt hisce haud obstantibus auctoritatibus Mariorellitis I lieca Cal. tona. II. Pag. 679 Solidis P obat argumentis, lioe sepulchrum non pertinuisse ad Maronem, sed ad Parthenopem
ipsam, alique nostros patrios scriptores euiuscunque auctoritalis ii dein fuerint , ad unum omneS erraMe
246쪽
-3 Quamvis autem Patrii scriptores unanimiter hoc Maronis monumentum eo in loco conlocarint, tamen recentium auctorum opinio est alia , neque hec sepulchrum ad Virgilium , sed communiter ad aliquam familiam potius pertinuisse asserunt, cum ex fabricae constructiona satis luculenter eruatur varios loculos ad cineres immittendo s habuisse. Hoc profecto Maronis sepulchrum esse debebat super viam publicam , ut scribunt Veteres citati auctores. Nulla hoc loco viae antiquae pars restat, neque heic via isthaec fuit unquam. Hoc sepulchrum etiam magnificum esse debebat. , cum iussu Imperatoris Augusti tuit erectum : huiusco nunc nulla superest pars , neque ubina in tuerit proprie situm , per auctores Constat. Reicienda est igitur communis omnium nostrorum Opinio , qui Virgilianum sepulchrum eo loco posuerunt. Cl. Canonicus Iorius, Guida di Pogetuost, edit. Neapol. i 822 hanc etiam opinionem est Secutus. Ex Martiale insuper compertum habemus, Virgilium Neapoli villam habuisse non procul forsitan a suo monumento ; hane Silius Italicus postea possedit , ut canit Martialis lib. XI. Epigr. 49 hoc modo :
Silius haec magni celebrat monumenta Maronis, Iugera facundi qui Ciceronis habot. Hae redem , domisumque sui tumulique , Iarisque, Non alium mallet nec Maro , nec Cicero. Et in hac certe villa extremum obiisse fatum hunc Silium commemorat Plinius lib. III. ep. a his verbis: SD litis Italictis in Neapolitano sim inedia Milam sinisseret paulo post subiungit; Multum ubiques librorum, multum statuarum , multiam imaginum , quas non habE-bat modo , υerum etiam υenerabatur: Virgilii iantes omnes, cui natalem religiosius , quam suum Celebrabat. Neapoli maxime , tibi monumentum eius adinc , tit te tum Solebat. Capacius tandem hanc villam Pa
tilcidem , x et Patrusculum appellat Hist. Neapol. lib.
Ad Echiae promontorii radices, quod parum a Pau-
247쪽
silypo distat,adsunt duas aquarum scaturigines a Neapolita.
nis celebratas. Vna est in regione S. Luciae ad orientem qui locus urbis est amoenissimus; ea aqua sub Sulphureae nomine salutatur. Haec colore nitidissimo; sapora sulphureo, et acidulo est. Ea autem a Inedontibus pluris aestimatur, et aegrotis magno est remedio, et apta ad plures infirmitates curandas. Neapolitani aestate hae utuntur medicorum consilio. Altera ad occidentem est aquae scaturigo , quam vulgo appellant Acqua Ferrata, quae ab alterius d fieri colore , cum non sit adeo nitida ac illa , tendatque ad albedinem. Tota autem ea regio
sub Echia promontorio fuit , non procul a Castro i ii
E regio ae Echiae promontorii parva adiacet insula Megaria si nomine, nunc Castello deIl' Ουo. Ea etiam Samatoris insula sest dicta , quippe cui ibi monasterium cum Ecclesia suit dicata ab Athanasio Neapolitano Episeopo. Hodie dum haec appellatur castello deu' O , o ,
quia ibi arx sit munitissima, quae urbem ex mari da-iandit , et hoc nomen servat torsitan ab ovi figura, quaa talis repraesentatur. In hanc insulam pervenisso quondam D. Patriciam a narrat historia. IJacc enim Con-
si Cl. Haetoebius de Eccles. Neap. pag. 22o Punicum B men hoc esse ait , vel Hebracum ; hinc Miigar iuxta eundem habitationem significat. Mario tellius vero Τhec. Culam. tom. II. pag. 355 hanc Meg triae , vel Megaliae a Phoenicia voce derivatam esse autumat, quae quidem vox fialcem significat , eo quod instar falcis mari curva insideat. Hinc iuxta eundem etiam Statium cuma dicebatur, qui sit v. lib. II. c. a v. 8o de ea sic canit insitu ro eque ferit cur os exserta Megaria suctus. α) Quo tempore Patritia Neapolim pervenerit , haud constat. Dubitandum vero , an isthaec Costantini Magni neptes fuerit, an alterius Constantini, dum per eiusdem Divae Acta haud liquet, neque ulla occurrit mentio. Quando Neapolim pervenit,
nonduiti existebat Basilianorum monasterium , num eo tempore,
quo Costantinus imperabat, nondum hic Ba ilianorum omio e
248쪽
239 stantini fuit neptes, quas o Constantinopoli in Italiam pervenit, et Neapolim inde, quo ea inviseret loca, et in hanc insulam volui in solitudinem se contulit, ut
E regione insulas Megariae super Plagam olympi eam , vulgo Chioa adsurgit villa Antiniana, nempe Antignano a Capacio memorata Hist. Neap. lib. II. c. 5. Smint qui putant, hanc villam nomen accepisse ab Ania. uo lacu , quod sit contra ipsum : hinc quidam derivant Antinianum ab ἀνri , contra , quippe cum haec sit contra Anianum lacum sita. Sed haec derivatio haud mihi arridet : dicendum potius arbitror , eandem nomen usur pa3se ab Antonio Panormita , qui ibidem Academiam habuit, eandem quo auctam a Ioviano Pontano, ut scribit Galateus epist. ad Hieron. Carbon. Ex dialogo Pontani, eui nomen Antonius , id confirmatur, ubi iugiter mentionem de Porticu Antiniana iacit, quae pars ei uadem
Prope Antinianam villam adsurgit alia Arenulava no mi ue , vulgo P Arenella , locus satis celebris aeris salubritate , et villarum frequentia nobilis , et non Procul a Neapoli. Locus hic a Ioanne Baptista Porta nomen de- umpsit , qui belu villam possedit magnificam : unde PO tea nomen eidem loco sactum , D dues Porio. Nihil huic memorem fructus cuiuscunque saporis, et generis, tot de licias , atque villas in eo loco sitas. Super PIagam olympicam via eiusdem nominis adest ilice strata, et urbis amoenissima. Ibi enim passim adsunt tot publici sontes , tot domus ornatissimae, totque temPla. Praetereo piscosum mare piscibus exquisitis abundans, mitto
ieini Pausilypi adsisteium. tithaec nobilissima via a Duce Medinae Coeli Caroli II. vices gerente anno MDXCIl.
tabat. - dicendum fortasse D. Patriciam posteriori tempore Neapoli in commigrasse. Videsis quae sentit Sabativius Kal und. Nea
249쪽
restaurata . et in meliorem formam suit redacta , ut patescit e lapide publico secus Viam BPPOSilo. Secus viam Olympicam adsurgit nobilissima uillagia , nempe Reate aedificata anno MDCCLXXX. regnante Ferdinando I Borbonio. Hac nihil amoenius est, sive aerem, sive locum spectes, quum prope Pausit pa-niim ita sit promontorium, Sive artem, Cum tot salientes aquarum sontes , tot statuae hunc nobilissimum ornent locum. Praetereunda haud est illa statua, quae in villae adsurgebat medio , et praeteritis annis maximum ornabat sontem, quaeque usque ad annum MDCCCXXV. lieta stetit, sed nunc sapientissimi Begis Francisei I. Borbo iiii. iussu in Regio adsurgit Museo. Haec Dirces sabulam re-
Hoc sculpturas veteris marmor antiquissimn m existimatur , cuius fortasse mentionem facit Plinius Hist. Na tur. lib. XXXVI. c. 5. Hoc monumentum Imperator Auto hinus Caracalla ex Rhodo Romam ad sportavit: eiusquamemoria omnino deperdita erat, cum sedente Paulo III. Romano Pontifice , a Cardin. Farnesio erutum , et iueius aedibus suit conlocatum. Anno vero MDCCXCI. Boma Neapolim advectum.
Hactenus de Crypta Neapolitana , de Maronis tu inrulo , vicinisque locis.
Describitur S. Ianuarii extra moenia emeterium fr).
Inter vetustiorum aedificiorum dera, quae supersunt i) Ilaee loca generatim loquendo compellata suere a priscis
Eeelesiasticae historiae scriptoribus diversis nominibus. Tertullia- us ad Scap. c. 5 ea loea Areas. vel Semlchrarum Areas, et Arenaria vocat. Ex Actibus vero S. Sebastiani e. aa dicuntur δι--σm m Comum. Hodiadain nou alis appallantur nomine, qaam Palgo
250쪽
adbii dum , non ultimum aestimo bra 'arbitror S. Ianua. rii extra moenia Coemeterium. Locus hic vulgo salutatur
te Cataconita di S. Gennam , quippe quod olim eo lo- ei dieata ipsi fuit Ecclesia sub eiusdem nomine. Primum
omnium iuvat advertere Marias suisse , quoad ipsum spectat , auctorum opiniones, ut iam adnotavimus. Cum enim non solum Neapoli, verum etiam Romae praesertim, aliisque Italiae opidis subterranea isthaec reperiantur: diversae ea de causa dubio procul fuere scriptorum opiniones. Sunt qui putant Romana coemeteria a tempore prope immemorabili suisse excavata, quo totam ad aedi. sie a construenda et publica , et privata extraherent cives: ea liae insuper loca temporis progressu. et Christianorum iuuc nova introducta Religione . et ethnicis Imperatoribus in ipsis saevientibus suisse iisdem veluti tutas , firmasque mansiones , et Ecclesias, quo sacra Peragerent , et Martyrum. praesertim sepulchreta. Nos interim haec antra ,
et Cimmerio lim sedes. et Daedaleum Labyrintlaum Ariadnaeo adhaerentes filo describemus.
Re quidem vera Cl. Alexius Pelli ia in opere, quod
raciambae. Buten gerus de Templis lib. IIL c. α4 de ipsis siesermonem instituit; coemeseria Christinni ueteres pociarrant Arenanias , et Crmias , cat cumbas , Mel Catatumbas , et Anenias Idem ait Bollandus lom. II. Februari in S. Soter. paragr. Apag. o89. Coemeterium vero a Kot talor, dormio, unde; Κοιμητήριον, locus nempe dormitionis, figura a dormientibus desumpta. Matoclitus vero in Kal. Neap. tom. III pag. B93 longam exaraxit Dia tribam, in qua vocem ad Guacumbas disquirit e primum huius vocis etymon assert, aitque ipsam a Κοιπά, secundum , et derivare, quae vox apud Graecos n is sonat. Hinc est. subiungit Cl. auctor. ut quo tempore Christiani priuaum S S. Apostolorum Petri, et Pauli corpora in Callixti Coe- meterio invenerunt sui locus erat iuxta Naumachiam Chri-
si lini vocem hanc iaci Catacumhas esserinarint quasi iuxta naves. Norunt omnes, Latiares au res, hanc nempe navis t ocem Mepe usurpasse , et etiam Cumbam dixisse. Harochius