In Titum Liuium annotationes per Beatum Rhenanum, & Sigismundum Gelenium

81쪽

TERTIAE DE CADI s.

exulen Melut qui extra terra siue patriam sit ilius. Riirsum Liuius lib. vij. Extorrem agro R omano, procul inryae containi alto me penda Lib.v. prunae Decadis coniunxit exule dc torrci Ne exi lem extorrem, in ivit, populum Romanum ab colo patrio ac diis natibus io hostium urbim agerent. Distinguenda autem uerba hoc modo: in nimiis quoquc Gm m. ut ii prae Jgit,nostrant Hia. spadim esset, reui extorre nino omne nimicum non Nn, maria tem se: Deda QM impleturum. Trifariam exercitus in diu.ridistraxere, Exercitus uertimus inexercitum lic enim est in uacri libro ut intolligas ex uno exercitu treis sectos.

Ibi pecuniae. Vetus habet:Ibi pecun* Et sequit paulop5sti

Hic pecunia otianis hostsum . .

Et nescio an unani Hissipaniae or , qu e nostro adiri. Haec uerba nullo snsu dicta sunt. Repotuimus cx ueteri libro, ct nescio an unum in Hispaniae ora qua nostro adiacet mari. Est Mitem qua ad acrbiali ursio legendum. Ut ebdem tempore exercitus ostenderet. Hunc locum mutila integra tecimus, ascriptis uerbis ex antiquo uolum me quae deerant,hoc mo O:Vt e tepore scipio ab terra cxercitum ost deici,clas in Arum intraret. Expunximus enim coniunctione,q et vltimam clausulain connectubat, a nibii hic est ψpus. Porro huie loco non frustra astor istum appoluerat Asi'aniis. Nullum obiecium v llum. Exemplar scriptum habet tam tuin iussum obiectuin. Perpenta lententia, legendum opinor hum. locum sic:His tergo,imm frons natura riita crat,vallum obicitae Sens min, C tergo castris uallum obiectu,ne obruerentura ston te uero minime, Dum illac natura locus munitus csset. Assim titerum rationem paulo post cur a fronte nullum uallum oppoliis rit,Vnde i nquit, auum tam parui operis munitio citet, non obiecit uallum In rator Romanus.

Caeterum sita Carthago sic est. Castigaui: Etenim sita

i QNam Dddit caulam non obiecti a bonis v lli

i Paulo plus. Paululo plus, Patulum,& ais sept. Castigauimus, paulum elum ad septi

hoc est,modice. Ex antiquo.

Vtcunm exaestuat mare. Adiecimus clausulamqqqd GVtcunq; exaeituat aut deficit i re ACircumue 'tutis classe. scripsimus clitam. Et mox pro

82쪽

A N N O T. IN VI. I I B. Quod ad urbem potissimum oppugnandam bello

orsus esset. Quatuor inlignes meis sunt in hac breui orati icula:& sensus est inversus, imo prorsus nullus. sic autem Liuius scripsit, Quod ab urbe potisiimuni oppugnanda bellum orsus esset. Mox gerundium hortando quod iequitur,d xit esse cohortando. In ditionem nostram traden. Novam alimus adiecerat. Hic tormenta,arma. Omissum fuit hic uoc ullam arma

menta,hoc modo:Hic torment armamenta, arma. Sic deerat mox

particula &,qui simul uos instruet, quum deberet esse qui simul uos instruet,& hostes nudabit. Et hic deerat pagina,aut amplius in exemplari manu scripto. latentis omnibus ad opem serendam. Legendum ad opem eo ferendam. Vt nemo sentiret antὰ a tergo cap . Vt nemo antE a ter go senserit capta Vinmancipitem hostis. Re tam ex ueteri codi Et utrinq; ancipitem h. h. Porro non est his superuaca a conne Gns particula,&.

Et porta intus seris P pariter relii i coepta. Emei

daui, epitaex manu scripto. Neq; etiam assessivit Liuius figuraui similiter cadentis. Partem ipse ad arcem ducit. Induximus εἴ di olim L partem,quae non est in codice ueteri, nonalia de causa additam litea castigatore, quam quod non puta i absoline ducendi uerbum 4 Liuio usurpari. Catapultae maximae serme centum uiginti. in ueteri . codice estinaximae fori tala hic ubique herios numeros et ositos

habet. Librae serme omnes pondo. Non librae legendum est, sed

librale . .

At naves on. Deleuimus at particulam,non ex antiquo libr sed inunde adiectam. Et nauali alia materia. In codice seripto mendose i mri . naualia materia.Opinor duntaxat legendum, nauali imateria. Vt de lignis intelligM. Inter tantas opes bellica Car. Restituimus,lateriant , opes belli captas Carthaso ip. f. Et in capienda urbe.bispunximus praepositionem iii,quam clegantius subaudias.

Pessosis milit.omiam uno die belli operibus. C gauim

83쪽

Mutinus operis, autoritatein sequuti uoluminis manu scripti , quae nox huic loco maxilve quadrat. Significat autem opera assionem', in cisii K finis est opaco zra militaria funt munitiones castro rum,ut quum de Marcello paulopost dicit,& opere persecto extetris' in aciem legiones ducebar. Et rursiim: Castra inde ponentem undique munitores operibi proles t. Libro quinto primae De- cadis : Ad opus, in ta milites traducti. Operum omnium songo maximi ac laboriosissimum, cuniculus in arcem hostium agi cneptus. Eodem libro paulopost operibus tamen,inquit, non ut expugnata est. Itemlibro nono significantisiime de Gallis:Qu do nec fossa ualloq;,inquit, ab ignauissimo ad opera ac muniendum hoste clausi est entat operariunt ipsi labores & officia nullium, ut in dia cando decurrendoq; & reliquis exercitus. Nec constat opera sine operi Liui in noster libro quinto primae Decadis: Nusquam, inquit, nec opera sine emolumento, nec emolumentum ferme sine, imp a opera est. Pretium tameta muralis coronae decus eius esse. Docuit Minc locum sic emendandum liber uetus, praecipuum muralis

coronae decus,cius esse.

Q Tyberilius centurio. Legendum. belliuscem

ci C.Laelius classicis. onariis M. S. Volumen

scriptum habet. Laeliusq; tectus clanis. Proinde legendum est indi bie:Sociis Laelius Praefectus clatris,legionariis M.SempnTtidita- . mus aderat: luemadmodum & nos in contextu castigauimus. Intel- ligilaute per soci , socios navales ut nihil fierit opus addere AaD scis. Adiuuat nostram emendationem quod paulo si sequituri Ante binnes CXaelium praefectum classis &c. Cornelium Claudium. Vctumis codex docet legendum, PCorhenum caudinum.

Tantae indignitatis non tam aduo ii. Emedaui, oti tantae dignitatis. Per pinnes deos apparatos iurare magis, Legendum

est ii in antiquum uolumen,paratos iuraw,hoc cit,promptos. AD paratus ad cultum refertur. Qv d uero paulopost sequitur,ad coimesonem aduocauit, illic est, Mesuti & comperisse, non sonipe tum ha re., Ac x x x. bobus donavit. In scripto codice est uigintibi bus ii Porro mirauarietas in numeris est.

Non de pondere auri argenti que & reda stete pecu

84쪽

si ANNO T. IN VI. LIB.nsae conuenit. Volumen antiquum habet:Non de numero auri atque argenti,& redacta pecunia conurnit. .

Si aliquibus assentiri necesse est. Exemplar uetustia te Sialiquis assentiri ia Nisi sit aliqueis pro aliquibus. Posset etiam legi alicui subaudi scriptorum prodentium illa. Media similima ueris sunt. Arbitror Liuium scripsis equemadmodum est in ueteri, Media similia ueri 1iant. Quid autem opus filii similia ueri mutare in similinis ueris, quum Latiae dcci ganter dicamus simile ueri. Quam tristi subiectas servitio. Lectio uetus,Qiram a tristi siniectas seruitio. Nec uacat a particula significans subi onε quam pariat triste seruitium sic libro septimoScipio auidior clii

certaminis erat,aim a spe quam iuccessus rerum aisebat,ium quod. Sic enim locum emendauimus, quum prius laguram , cum caspe. Inter haec ἡ media turba. In exemplari scripto tantum est, media turba ut subaudire possi euci in messia turba.

Cum Scipio nihil profecto.Vetus,Qinim scipio nihil de

futurum iis profecto diceret. Alia mihi cura. in antiquo uolumine ligitur:Alia me a te

cura aetatem harum intuentem. .

Animum stimulata Haec ucsta non sunt in libro mana 2,ant aetate & forma. sic proculdubio Liuius scripsit,

quemadmodum manu scriptum uolitium docensimul aetate & Grina florentes circa eam Indibilis filiae erant, uiaeq; nobilitate pari. Caeterum quando Gul instimulat uerterat castigator, opus crat uerbum aliquod infulcire. Adiecit itaque de suo uerbum stabant. Nec minorem arguit, Iscribae uel castigatoris sopinitatem , quod hactenus in uulgatis exemplaribus pro aliaeque nobilitate pari, legi mus,em; nobi sitate pari An si sororcser ni,non erant pari nobili taee3suspicatus fortasse est serita non fuisse germanas.

Ne quid quod sanctum usquam silet apud uos, ut

laretur. Deprauata & haec sententia. Legendum cnim hoc modo distinctis uerbi , ne quod sen him usquam esset, apud nos uiolar tur.Sic enim est in manu inimo codice. Q D. Turr esset violata apud Romanos quod apud ullos Barbaros sani rum sit. Dignitasque facit. Facit nouerat in libro uetori, sed si perne uitani uerbum, in cli adlac t. Vinr0 quoquo uirtus d unitasq; nimcta r

85쪽

Qtium ciuium coniuges. Legendum quam hospitum conii s, iuxta uetustimi librum. Desponsatam eam csse. Desponsam est in ne '- Cui Luceio nomen erat.. Hic&paulo stexemplar scriptum habe Allucio, non Luceto. Et moxa domo non ab domo. Minor sit inter nos. Tu scribo ueteris libri fidem secutus, quo minus sit huius inter nos sermonis uerecundia. Vult aute Scipio nullam uerecundiam esse eius sermonis, qui de casto amore sit institutus inter iuuenes praesertim. Cum sponsa tua uocata a militibus n. prouocata re ni debet capta.

Quia ipse, si si ludo set. praesertim illecto de laeto lea

gitimo: p amore. Hic locus multoru calamis dcprauatus est, dum pro in recto alius substituit illecto alius laeto.Sic autem l gi debet:Et forma faceret fidem,quia ipse fi frui liceret ludo aetatis, i caes utim recto & lcgiti mo amore,& non respub.&c.. Tuo, cuius Φόnsa est,amori faveo. Legendum exstacodietis uetusti: o,cuius pollum,amori fauco. Fuit sponsa tua. sic distinghe , Fuit sponsa tua apud me, e dem qua apud ceros tuos parentesque seos uerecundia. Semita tuta est ut in iol.

Adolescens simul pudore, gaudio b perculsiis. sie

castigaulinus ad exemplar uetus,mum adulescens senui pudore S gaudio perfusus, dextram Scipionis tenens, deos omneis inuocaret ad gratiam illi pro se referendam,q. res f. pro suo a. atque illius cr- ω merito euet,parentes inde cognatiq; uirgin appellati Mira hie partim se iis partim castigantis negligeraria accidit, ut ex una sententia geminain feceritiquum particula iublata,& uerbo inuoc ret in inuo re mutato. .d autom opus fuit pro perfusus supponere,perculsus,quod ad metum S terroWm referturiri nihil dieam quod ablativus merito,omissus sint.

Vt id ab se donum acciperet.Pro ab se,quidam in exemplari veru sto scripserat ipse. Satis onutibus compositis. Emendauimus in ueteri rebus Oinnibus compositis. - Captiuis Magone,& quind. inscripto legitur Captivis, eum Magone & q. Vt intelligas & alios captiuos praeter Magone,

de quindecim senatores,iratii impositos. '

Praepilarisio missilibus. Cod antiquim habet hic pila iisq; uilibus licor stribendum,Pilatisq; nitialibus.ff L . Remig

86쪽

ἀ ANNOM IN Vl. L I P. i Remigio es sis ciues, tranquillo. . Vitiatus lota est,quum pro Remigium striptum sit Remjgio , α pro classiciq;,cla ius ciues. Legendum autem,attestante uetustouolumine: Remigium, clas iciqite milites tranquillo in alium ei. Porro se uocat Livius Remigium Om multitudinem remigum, quin admodiun Horatius ducit in Epistolis :Remigium uitiosum Ithacen is Vlysset.

Respub ipsa strepebat apparatu belli.Fabris stinnici generia in publica officina inclusis data cum i , quam rari cura subibat. Et bae clauseae miris ix dis a terpol trent.Nee lectio ueteris libri prorsus ben habet, aliae est hiasusmodi: Vrbs ipsa strepebat apparatu belhcampsucinam inclusis. Dux cut dia pari cura obibat,nunc in classe ac ia uali e , nunc cum legion bus decurrebat,nunc operibus piciendii temp. dabat. Porro sui pia

eor legendum: Vr ipse s piat apparatu belli, ica o in incl*si , subaudi opificibus strepebat. Nam de illis loquitur, de quibus supra dixit: Destinauit opifices, adduo millia hQminumerant, eos publicos fore cum spe propinqua libertatis. Iam uid Tmodo interpolatus sit iste locus. Primum pro urbs ipsi Q t castigator Res ipsa, quasi re b. strepere misit. Deinde hareuerba, Fabris omnium generum, tortassis adiecit O seo. Clausu, lamq; elegantem Dux cuncta pari cum obibat, ipse sic mutauit i ta cuncta qua pari citra sit bibat, ut de officina intelligamus. Postr .n Q omisit oratiuncidas, nunc in classe ac nauali erat nunc cum l. gionibus decurrebat.

uelaetis: quos quassaverant, muris. Vetus emplar

sabet: Refectisq; quae quassata erant nam l.

Qvius rei tam paruo praemio. Apparet ςx striduo libri

uetus legi etiam possc Eius res tam paruae praemio. SEP vi iv tertiae modis.

IN Italia aut m Consul.Ia ueteri codise non est autem Praedae aliquantum eius militi fuit concessum Exemplar manu scriptum habet, praeda i& aliquantuin eius fuit mulitum concessci Arbitror ndum,PGidae aliquantum. Visi mili tum concessi Vt si sensi pavi iubaudi captu est.. Humilitum concessa silui praeda. Nam sequitur ii isti:Ibiad quatuor

millia hominum capta,&caeterae praedae aliquantum. . Tantum gaudii tusTantumgaudium,

Pari auaicia Romaia Emodauimus: Pataudacia RQ

87쪽

iam vis tutur, silio & uiribus impar Et sic est inlibro scripto. Et sinisti a ala acriter pugnam inierunt. Reposivinus:

Et iuxta alacriter pugnam inierunt. Nam mox meminit sextae te gionis suintae. . MOccidit: in principes.Hoc uectum uidetur aliquis adiecisse. Mihi nimis arridet uctus codicis lectio cum participio perempti, quo Dia margine quidam ascripserat hoc modo. Principes qui cum Fuluio colloquia occulta habuisse com perti sunt, perempti. . ' semiermes. Scri pulta uetus satis ostenditaton semierities, sed inermes legendum esse. ,Et Romae cum luetiis ex p.tum.Video potius scriben-duni iuxta uolumen antiquum: Et Romae quidem quam victus exr tam timor in s. e. In multum diei.Castigaui in multum diem.Ex ueteri. Aduersus piodiit.Prodit illic legitur,sicut pauloant dexter' alie sinistra subit Non subiit. Locavit autem onane frumentum. Deprauata clausula.

Legendum attestante uetusta scriptura:Locauit autem omnem se mant', si a vii, agrum ut uidelicet frumentum perciperet.

Sibimetipsis tecta militariter c. scribe tincti, os, ut

sint duae dictiones.

Sisamento inreeta, omnibus ueliit de industria esse

mentis ignis . Hic locus cum mihi displiceret propter ablativa omnibus, inspexi uetus exemplar, & repercillic scriptu non omni- 'bi Momne. Verum nec sic uidebam Liuianum cpnstare cand reni. Itaq; diutile expensis non solum uerbis sententiae cohaerentis, sed ipsi otia elementi; deprauati uocabuli iuc sum adducius, ut putem a Liuio scripta fuisse, non omne sed omnia, sic ordinanda nue distinguenda se tetiar Erant aute pleraq; ex crati aut tabulis fructi,alia arundine texta tramento intecta omni uelut de industria iaalimentis ignis. Vt uidelicet ablativus alimentis referatur ad prim res ablativoς, cratibus abulis,arundine & stramento. c a. x x, Cani pani. Scribenduin Capuani, sicut pauloantem deesset materia incaptianos saeuiendi Non Campanos. Nam C

puae iri haec accidit, de qua hic loquituri sunt tamen Capuani αCampani,quo lis Campaniasita sit Capua. In Hetruriam legati. In exemplari s iso imi In Aet liam legati Ne aut consulem Marcellum. . Ex minius Marcellunia iniae Prospera praelia, potuimus quae is pros Ducteri. si , - ulm

88쪽

Q iam Romano. Vetus habet, qui Roman esse adsimi GL.Geminum. . In antiquo est,Genutium.

Pateram ex qx inque pondo auri factam. scripto

codice legendum: Pateram auream ex quinque pondo sectam.Su auditur autem auri.

lis quoque quae darentur, portatae togae praetextae. Videtur antiqui libri lectio esse: Iis quoque quae darentur portata, rogae praetextae. Multa ea testate. Vetus, Multa aestate qua haec LPerueniliet. Bi ueteri, uenula. Et mox : Ibi de rebuti

Neminem Siculum,qui metu hi de iugati absuerint

esse. Haec uorba signi scant, nullum ex Siculis qui aliquando luge rint esse in Sicilia. At M.Valerius cos. contrarium hic Romano . senatui persi ridet. Legendum igitur quemadmodum castigantinus ex scripto codice: ini nem Siculum, qui fugati metu inde abiit rint non cite.Subaudi in Sici lia, hoc est,in Siciliam rediisse. Honores omnibus ad exoluendam fidem a consule habiti. Hoe laris ob cum dictum est dexoluendam fidem. nam oportet aliquid subintelligere, puta senatus ipsius, aut alterius clunia piam. Clarius autem traui solet Liuius. Proinde magis mihi pro batur lectio manu scripti codicis,quae sic habet: Honores ominus ad exoluentim fidem consilis habiti. Vt intelligas Regulis istis iliabitum bonorem a sen tu, quo liberarent fidem consulis M. Vale- ' 'rii. qui fidem se in illis ciust finxerit ut tin ut si Romam ueni honoribus afficerentur. Quo ordine ues. HYc uerba non sunt in antiquo codice. sed tantum, ut sciret quo in statu res Asticae cilis. re dispunximus .. adierititiam clausulam.

Sed Dictatorem comitior. hab dici, dc extemplo.

Quid opus fuit hic mutare Livii uestra3 Procul dubio non contuluit ueteres libros, qui descriptum abhim annis cetum Livianum oena - c stigare est aggressus.Melius& clegantius in stripto uolumu'etur,nempe sic: Vt non expellanda comitia consulis censeret, sedatore comitiorum habendorii cauia dicto extemplo in ptauimesam redeundum, quemadmodum de nos castigaui us in contextu. Eodem. iure uocatae reliquae inclinassent. Volumen scriptiun non habet reliquae, sed tantum eodem6; iure uocatae inclinassent. Porro , eodemq; adverbium cst , dc iure septimo casu di cium, it& sorte

89쪽

TERTIAE DE CADIA ari Lacu si suuin nonaen dictator acciperet. In exemplari

iusto,ii iuum n.d exciperet legitur. Vnde coniicio sic hune Liuii hcum castigandum, Itaq, ni suiun nomen Dictator exciperet. CumFlaminius. Indicant uestigia scripturae ueteris, tametsi, ni ndosa, Mesic hic praenomen Flaminii,puta C. aut P. Plebem sinite. Est in scripto iussiste.Sed nescio an me lose, si ut & supra quem populus iumstet dictatorem. Exemplumin ea in re. Reposuimus ex antiquo libro,exem- iisq;.Nam subdit,uctus L. Posthumit,recens Q Fabii Sic enim legi iubet: Non recensq; Q Fabii.

Patribus id tempus Reipub. In margine uetusti codicisiscriptum era uerbum interesse.

Hi censores. Castigauimus :Sed hi censores. Et mox pro Reipub. icra': imus publicae rei. sic enim antiquus liber habet. Et se est legendum.

Pro teporis huius copia magnifici apparatus. Vctus

habet: Pro temporis eius copia magnifico apparatos.

Ab Scipione gestas supplitationes. Scripsimus,a P ciapione gelias iupplicationem. Et paulopost pro Qum mihi minus,

Sed mini minus. Ex uolumine scripto. C.Calpurnius praeesset. Emendauimus praefuisset. anem La Fulvius habui siet. Hanc sententiam in uulgatis zmplaribus transpositam ex ueteri libro sic suo loco restituimus: Cainpuam exercitumq; quem Q. Fulvius habuisset,T. Quintius o

EZercitum s qui tumiam Arimini erat. Sic uideriir.

l gendum iuxta scriptum exemplari Prouinciam exercitum, Arismini eratὶ acciperet. . His quoque est. Huiusmodi temonem indicat uetustiis c d , His quoq; enim prorogatum imperium ) in Sicilia Cannensis exercitus Litus. Nam sequitur infit: Et in Sicilia ita diuita res.sex. iari Cannensis exercitus est datus. Aurun.eredem in Sardiniam. scripssinus in sardinia. hiic una paginam transilire coacti fuimus ob detectam qui erat in ex lari manu scripto,quod ex spirensi bibliotheca nacti fileramus. Idem socios contensisse omnes. Sic distinximus. Idem socios. Subaudi facturos. Con entilio omnes. ossicio decessissent. Miror cur hic libuerit castigatoris ponem decussassent, tuum in ueteri codice sit decesserint. Tentatis Prius aliarum col. Castigauimus ex ueteri librcui st . is A Perte

90쪽

Pertentatis prius at col animis. Aliud aute est entatis aliud talis. nimirum hoc posterius ab lutam diligentiam arguit. ': Sequi in senatum eos ius. Expunximus accusativum eos qui clegantia iubauditur. Nam praecedit, merito eorum,s collaudaticos. Nee est in scripto codice. Signini fuere dc Nolani. In Spiliensi uolumine non a Nolani, Venulinorum uero uocabulum quod omissum erat in initigatis editionibus, interui in is post Nucerinos, Nec est illic pirmi ni, quum oppidum Firmuni appelletur, non firmi L. Est& Spia letini, non Spoletani.

Et ad populum actae. Vassi codicis lectio: Et apud p

pullam actae.

Quod in Laer.ad ult.cas is seruinatur. Liber scriptu,

habet aeruaretur. Sic autem dc infra loquitur Liuius. Non ea inquit soluin quae remis agerentur. Non, ctantur.

Censores ut agruna camp. fluenduma . Castigauimus: Duo cen res. Porro sic dicit hic elegante ut agrum Caia num fruendum locarunt, quemadmoduni rupta dixit:Simul ut eum: agro tecta urbis fluenda locarenturi Et his T. Manlius. Expunximus particulam S . Et ius liberum. Pro &,hic substituimus,ei dativum. Qui equo mereri deberent. Emendauimus mercre Ne remorandi quiue cati.Antiqua lectio: Ne moradi quide. Et quia in animum induxerat. Addidimus uocabulum ita: Et quia ita in animum in lux. Praegressum eum assequitur. Pronomen eum quum non sit in codice scripto,& elegantius subaudiatu submouimus. Non castra ponere pati . Hunc locum mutilum ita suppleuimus & ordinauimus ex libro uetusto. Non iter quietos facere, '

stra non ponere pati. .

oextera alia. Castigauimus: Dextera ala . . Dum alii trepidi cedunt. Ex te illinoscripsim iis,de. Nasia sequitur, alii segniter.

Et uictos sequendo; priose aestate absui sistis. Le

gendum, priorem aestatem absumpsistis. Sic autem saepe Liuius L quitur. Vt inta, Primum diem quo fines hostium infressi sunt, populando absumpserunt. Et naisiis et Cum hyemem totam recon-eiliandis sarbarorum animis partim remissione obsidum captiu rivm: absimpsisset. Et iterum: Ipse reliquum aestatis recipietat M

sdem Hispaniae populis absumpsi , Et citius