장음표시 사용
251쪽
fuitq; in alterogenere mitionin altero illustrionpers habuit in ore Platonem, potelim, enocrate, Theophrastum,Dicaearchum,ut ipsiusAripta declaris. quos quide tibistudiosi π diligenter tractandos, magnopere censio sed quoniam adues erasist,et mihi ad Missam reκertendum est nuc quidem bactenus . uerum hoc idem sepefaciamus. Nos uero, inquit ille: nam quid phsum Asfacere melia, et hanc quidem prima exigam a te opera,ut alidias me, quae a te dicta sunt, refelgentem. sed momento,te,quae nos sentiamus, omΔniaprobare,nisi r uerbis aliter utamur ; mihi aut uestroru nihil probari. ScrVulum,inqua,abeunti. sed uidebimus. QP cκm essent diecta,discessimκn M. TVLLII CICERONIS DE FINIBVS BONORVM ET MALORUM
' Vm duiliuissem Antiocha Brute, ut soleba cum M. Pisone distulante inc Tymη io,quod Ptolemaeium uocat ri, unas nobiscum frater, π, T. Pomponias,o' L. Cicero frater noster cognatione patruelis,dmore germanus: constilliis mus inter nos,*t ambulationem postmeridianam coseeremus in Academia, moime quti is locus ab omni turba id temporis uacum esset. itaque ad tempus is Pisonem omnesInde uario sermone sex ida a Dipbjοα laesa confecimκs. cκm antem uenissem ut in Acade.
252쪽
mla,no sine causa nobilitata statia, solitudo erat es,
quam uolueramus. Tum Piso,natura ne nobis hoc, inqMt,datum dicam,an errore quodam,uticum ea loca uideamus,in quibus memoria dignos uiros accuravimus multos esse uersatos,magis moueamur, quam
si quado eorn ipsoru aut facta alidiamus, aut scriptualisiud legamus uelut ego nunc moueoK.κenit enim mihi Platonis in mentem: quem accepimus prima hie
distulare solitum:cuius etia illi hortuli propinqui nomemoria solum mihi asserunt, sed ipsum uidetur in constectu meo hic ponere. hic Speusippus, hic Xenοα crates, hic eius auditor Polemo: cuius ipsi illa fessiosti quam videmus.equidem etiam curiam nostram, Hostiliam dico,no hanc nouam, quae mihi minor esse videtur,posteaquam est maior; solebam intuens, Scis pionem, catonem , Laelium, nostrum vero in primis alium cogitare. tanta uis admonitionis inest in locis: At no sine causa ex his memoris dueta sit disciplina. Tum Quintus, est plane Piso, ut dicis, inquit: nam me ipsum buc modo uenientem conuertebat ad sese coloneus ille lacus, cuius incola Sophocles ob ocuti Iosuersabatκν. 3 Rem sicis quim admirer, qssans eo delecten me quidem ad altiorem memoria Oedipodis huc uenientis, illo mollissimo carmine quaenam essent ipsa haec loca requirentis, steries quaedam commouit,inanis sicilicet, sed commouit tamen. Tum Pomm poniκbat ego,quem uos ut deditum vicκro inpectauri soletis, sum multum equidem eum Phaedro, quem unice diligo, ut scitis, in Epicuri hortis, quos modo
praeteribamus: sed ueteris prouerbii admonitu utiliorum
253쪽
L I B E R V. I 23 uorum memini',nec tamen Epicuri licet oblivisci, sicuplam; cuius ima nem non modo in tabidis nostri μὰ miliares,sed etiam in poculis,Cr in annulis babent. Hic ego,Pomponius qκidem,inquam,noster iocari uitidet Getfortasse suo iure: ita enim Athenisse collocauit,ut sit pene' unus ex Attici ut id etiam cognomine uideatur habiturus. ego autem tibi Piso assentior, us
hoc euevire, ut acrius aliquanto,pπ attentius de claris uiris locorum admonitu cogitemus. sicis enim me quoαdam tempore Metapontum uenisse tecu, nec ad ho1ἶitem ante diκertisse,quam Pγthagorae sium illum loucum,ubi uitam ediderat, sedemq; uiderim.hoc autem rempore,etsi multa in omni parte Athenarum sunt in ipsis locis indicia summorum uirorum: tamen ego illa moveor exedra: modo enim fuit Carneades: quem viodere uideor: est enim nota imago:a sede s ipsi tanta ingenij magnitudine orbata desiderari illam uocem pκto. Tum Piso, qκοnium igitur aliquid omnes, quid I Mius noster,inquit an eum locum libenter inuulsit,ubi Demosthenes,/Aeschines inter se decertau
re soliti suntῖ μο enim quilue studio maxime ductu
tur. Et ille. um σκbuisset,noti,inqui ex me qκ erare,qui in Phalericum etiam dehenderim: quo in loco ad fluctum aiunt declamare solitum Demosthenem, ut fremitum assuesceret uoce uincere. modo etiam paululum ad dextram de uia declinaui,ut ad Periα clis signio m accederem. quanquam id quidem inπfinitum est in hac urbe quacunque enim ingredimur, in aliqκam historiam uestigium ponimus. Tum Pis
so, ais i Cicero, insuit, ista studia ,si ad imitandus
254쪽
DE F I N I B V ssummos κlaosiliediant,ingeniosiorum sunt in tantummodo ad inicia ueteris memoriae cognscendae,curiosorum. te autem hortamur omnes,cκrrentem qMidem,ut stero, t eos,quos nonisse uis,etiam imitari uelis. Hic ego,etji facit hic qwidem, inquam, Piso, ut uti des, ea, qRae praecipis: tamen mihi irata est hortatis tua. Tum liae amicissime,lit solebat, suero, i quir,omnes omnia ad huius adolescentiam costramus,
in primisq; ut aliquid suorum studiorum philosophis
nt istud is m,quod studet acere possit ornatras. sed
utrum hortandus es nobis Luci,inquit,an etiam tuastonte propensius est mihi quidem Antiochum, qnem audis,satis belle κideris attendere. Tum ille timide, uel potias uerecundefacis,inquit, equidem : sed a raditu ne moάο de Carneade rapior illuc: reuocat antem Antiochus: nec est praeterea,quem audiamus. Tum Piso,etsi boe,inquit ortasse non poterit sic abia venum hic adsit: me autem dicebat)tamen audebo te ab hac Academia noua ad uerere illa uocare. in qua ut dicere Antiochum aκdiebas,non ii soli numeratur, qui Academici uocantκr, Speusippns, Xenocrates, Poralemo Cranto caeteris,sed etiam Peripatetici ueteres, qaorum princeps Aristoteles,quem, excepto Platone,
haud scio an redie dixerim principem philosophor m. ad eos idtur conneue te, quaeso:ex eorum enim scri pti,,π in litatis cκm omnis doctrina liberalis, omnis historia, omnis sermo elegans sumi potest, tum Maαrietas est lata artium', ut nemo sine eo instrumento ad ullam rem illustriorem satis ornatus possit accedoe.n
255쪽
L I B E R V. I 26 his stratores, ab his Imperatores, ac Rerumpublicarum principes extiterunt. Mad minora ueniam, mathematici,poetae,m Uici,medici denique ex hac tanquam ex
omnium artium offrina profectis ni. Ad 3μα ego, scis me, inqvam, istud idem sentire Pi'. sed a te opes
portune mentio fudia est. studet enim meus audire Citicero,q aenam sit istius ueteris, qκam commemoras, AG cademiae desinibus bonorum,Peripateticorums sient entia. censimus alite te fucissime id explanare posse,quia et Staseam Neapolitanu multos annos habueris apud re,et complureis iam menses Athenis haec ipsa te ex Antiocho videmus exquirere. Et ille ridenque,age,
inquit,satis enim Fcite me nostri siermonis principium esse uoluilli,exponamus adolescentisi 3 a forte pus mus: dat enim id nobis solitudo,quod si q is deus diu
cerer, nκηε am putarem ; me in Academia tanquam
philosophum dili, utaturε.ρd ne, dum huic obsieqκον, uobis molestus sim. Mihi, inquam, q i te id ipsum
rogaliiφ Tum colatu π Pomponins cum idem sien de disissent, Piso exorsius est. cuius oratio, attenode qμaeso Brute, satis ne uideatur An:iochi complexa esse sententiam : quam tibi, qui fratrem eiκs Aristum frequenter audieris,maxime probatam existimo. sic est igitur locutus. QMntus ornatus in Peripateticora
νum disciplina si satis est a me, ut breuissime potvi, paulo ante dictum. Fed est forma eius Asciplinae, sicut
fere' caeterarum, triplex. una pars est, natura : dismferendi,altera: κluendi, tertia. natura sic ab iis inouestigata est,ut nulla pars coelo, mari, terra ut poe iste os an praetermissa sit. 3κin etiam, cμm de res
256쪽
ἐDE F I N I B V srum initiis,omni mundo locuti essent,ut multa non modo probabili argumentatione, sed etiam necessaria
mathematicorum ratione concluderent: maxima materiam ex rebus peν se inuestigatis ad rerum occiata rem cognitionem attulerunt. persecutus est Aristoteles animantium omnium ortus, uidius, juras: Theo*pbrasias autem stirpium naz ras, omni m fere reorum, terra gignerentην, ca sas, atque ratioranes. qua ex cognitione faciliον facta est inuestigatio rerum occultis amum:disserendi s ab isdem no dialedlice solum,sed etiam oratorie praecepta sani tradiαta: ab Aristotelis principe de singultis rebus in utransqM partem dicendi exelisatio est institMAut no contra omnia simper, sicut Arcesilas, diceret, o tamen ut in omnibus rebus,quidqκid ex utraq; parte dici posset, expromeret. cum autem tertia pars bene uiuendi praecepta qηανσer,ea qκoque est ab iisdem nonsolum ad priuatae uitae rationem,sed etiam ad yerum putasticarum rectionem relata. omni m fere ciuitatum non Graeciae solum, sed etiam barbariae ab Aristote te more instituta,disciplinas,a Theophrast o leges eii am cognovimus. cums uteri e eorum dociasset, quatim in Rep. principem esse conκeniren,pluribus praeoterea eum Ari iiset, qui esset optimus Fae . statin: hoc amplius Theophrastus, quae essent in Rep. inclinarationes rerum,π momenta temporum,quibus esset moderaninm, utcunque res postussaret. uitae autem dedigendae ratio maxime qiadem illisplacuit quieta, in cotemplatione,et cognitione posita rerum.qκα quia deo
rum erat uitae simillima, sapiente uisa est dignissimi
257쪽
oratio. De summo autem bono, quia duo genera liis brorum sunt, Mn m popμlariter scriptum, quod ibis τειικον appellabant', alterum limatius, quod in comumentarijs reliqκernnt: non semper idem dicere uidentur: nec in summa tamen ipsa aut uarietas est ulla,
apud hos quidem 3 os nomina i ; aut inter ipsos disesensio sed cum beata uita qκaeratur,tis sit unu,quod philosopbia stretare, er sequi debeat; sit ne ea tota sita in potestate sapientis , an possit aut labefactari,
aut eripi rebus aduersiis, in eo non nunquam uariari
inter eos, εν dAbstgri uidetur. quod maxime os est T heophrasti de beata vita liber: in quo multum admodum fortunae datur. quod si ita se habeat, non posse beat in praestare uitam sapientia. haec mihi uitidetuν delicatior,ut ita dicam, meliors ratio, quam uirtutis uis, grauitasq; postκlat. quare teneamus Aristotelem, eius plium Nicomachum: cuius sis
curate scripti de moribus libri, dicuntur illi quiae dem esse Aristotelis, sed non Rideo cur non potues in patri similis esse filiκc Theophrastum tamen aduhibeam s ad iteraque, dummodo plus in uirtute teuneamus, quam ille tenκit,frmitatis, π roboris. simus initur contenti bis: nanque horum posteri meallares di quidem mea sintentia, quam reliquarum
philosophi disiciplinarum , sed ita degenerant , ut si ex sie nati esse uideantur. primum Theophr sti Strato phγ sicκm se uoluit. in quo etsi est ma*gn F, tamen nona pleraque, eer perpauca de moria
258쪽
quo pacto auctoritatem oratio no habet. praetereo multos,in his,doctuin hominem,et suavem,Hieronymum: quem iam cur Peripateticum appellem,nescio: summu enim bonum exposuit uacuitatem doloris qui aute de
summo bono dissent i,de tota philosophiae ratione distassentit Critolaus imitari antiquos volnit:er ide est grauitate proximus,π redundat oratio rattamen is quidein patriis institutis manet. Diodorus eius auditor adiungit ad honestatem uacuitatem doloris. hic quoque suus est:de summoq; bono dissentiens,dici uerePeripateticus no potest.antiquorum autem sententia Antiochκs nodi
per mihi uidetur persequi diligentissime:quam eande
Aristotelis fiasse, Polemonis docet . facit fgitur Lurcius noster predeteν,qui audire de summo bono potiso simu uelit hoc enim constituto in philosophia, constituta sunt omnia. na caeteris in rebus siue praetermissum, sine ignoratum est qμ piam,non plμs incommodi est, qκam 3 anti quaeq; ear m rer m est,in quibus ne eitum est aliquid. summum autem sonusi ignoretur,
uti endi rationem ignorari necesse est.ex quo latus erανor conseqRitur,ut,que in portu se recipiant, ire non possint. cognitis autem rerum finibus, cum intelluitur qμid sit π bonorum extremum, οἴν mulorse, inuenta vitae uia est,conformatios omnium Usciorκm .est tμ' κἰq idq; referatκ'ex quo id,quod omnes expetunt,beate uiuendi ratio inueniri,et comparari potest.
259쪽
nobis adhibenda diuisio est,qua noster Antiochus libenter uti soler. ille igitur uidit, non mcdo quot Dissent adhuc philosopborum de summo bono, sed quot omnino esepossent sententis. negabat igitur ullam esse artem,qηα ipsa a se proficisceretur: etenim semper illud
extra est,quod arte comprehenditurinihil opus est exuemplis Me facere longiκs: est enim perl icuum, nutilam artem in se uersari, sed esse aliκd artem ψαsam, aliud qκod propositum sit arti. quoniam ut
medicina ualetudinis, nauigationis gubernatio ,sic uiuendi ars est prudentia: necesse est eam quoque ab alia re esse constitutam , o profectam. constitit autem sere' inter omnes, id, in quo prudentia uerasaretur, π 3μod assequi uellet, aptμm accomemodatum nazurae esse oportere , π tale , ut ipsium per se inuitaret,'assicere ritum animi: quem --ν Graeci uocant. quid autem sit, quod ita moueat, itaq; ὰ natura in primo ortu eppetatur, non constat, des eo est inteν philosophos, cum summum bonum exqκIritur, omnis dispensio. tollas enim questionis eius , quae habetur de fnwκs bonornm, π malorum, cum queritur in his qvid sit extremum, Eltim lim, fons reperiendAs est, in quo sint prima inuitamenta natura. quo inuento, omnis ab eo, qκ i capite, de summo bono, ex malo distκtatio ducitur. Moluoptatis abj primum appetitum putant ; er primam depulsionem, doloris: at censint primum ascitum, doloris nacultatem ; primum declinatum, dolorarem. ab his alii, quae prima secundum naturam noraminari proscisiμntur: in quibus numerant incolumi
260쪽
tatem, conseruationemq; omnium partium, ua lituudinem , siensius integros, doloris uacuitatem , uires,p lchritudinem , caetera, generis eiusZem: quorum similia sunt prima in animis, quasi uirtutum igniculi ,'semina. ex bis tribus cum unum aliquodsiit, qκo primum natura moueatur uel ad appetendum', uel ad repellendum , nec quidquam omnino praeterbae tria possit esse: necesse est omnino osticium aut 'dendi, aut ρεκendi ad eorum aliquid referri; ut
illa prudentia, qμam artem uitae esse diximus, in eaurum trium rerum aliqua uersetur, οῦ qua totius uitae ducat exordium . ex eo autem quod statuerit esse, qM primum natura mouentur, existet etiam rem ratio, atque bonesti, quae cum uno aliquo ex tribus
illis congruere possit, ut aut id bonestum sit, facere
omnia aut uoluptatis causa, etiam si eam non conseraq are ; aut non dolendi, etiam si id assequi nequram αμt eorum, quae secundum naturam sunt,adipiscentidi . ita ', ut quanta differentia est in principiis ne turalibus, tanta sit in Dibκs bonorum, malorum
dissimilitudo. aliij rurius isdem ἰ principiis omne fumum refer ni aut ad uoluptatem , aut ad non doelendum, aut ad prima illa sicundum naturam obtianenda. expositis iam igitur siex de summo bono senα tentiis, trium proximarum hi principes; uoluptatis, Aristin s ; non dolendi, Hieronγmus ;fruendi rebus ijs,3 as primas secundum naturam esse diximus,Carsneades, non isse quidem audior, sed defensor disserirendi causa fuit. superiores tres erant, quae esse posse sent: qμarum est una sola defensa, eas ueheme