장음표시 사용
131쪽
st Ged formata colorata. Haec Aug. e X quibus veris his, sic argumcntor. Aliud significat distinctionem realem in L sentia, ut docet idem D. August. in lib. de fide ad Peti. relatus a D. Thom. I. par t. q. I. art. 2. Vnde in diuinis non dicimus quod Patet sit aliud a filio , quia non habet realiter distinctam essentiam a filio , sed D. August. dicit quod candor non est corporis usi cntia, sed aliud, & aliquid Ieceptum in motu , ergo secundum D. August. qualitas est aliqua essentia realis existens in ipsa Riole corpolis ab ipso corpore diti incla,quia nihil in seipso recipitur.
Respondeo distinguo , aliud significat distin
Dionem realem in essentia, aliquando , Concedo maiorem : semper, Nego maiorem. Ecce quomodo evanescat tota vis tanti argument an fortε
credis me gratis ita distinguere Z Audi eundem D. August. lib. I. Soli l. cap. IS. Haliud est castitas, aliud castum , o multa in hunc modum , ita credo, aliud e se meritatem , is aliud quod verum dicitur. . Vnde sic argumentor , aliud significat distinctionem realem in essentia , sed ex D. August. veritas est aliud,& aliud quod verum dicitur; ergo veritas & verum realiter distinguuntur in essentia. Non arbitror aduersarium admissurum fore talem distinctionem realem in cisentia inter verum &Veritatem. Itaque attendendum est ad id ; de quo sermo est, &ad usum locutionis circa illud ; re-.ceptum autem est in Ecclesia , ut cum loquimur de personis diuinis, non dicamus filium esse aliud a patre, quia haec locutio fauet Arrianis : sed haec regula ad omnia alia extendenda non est maxime,. cum etiam in diuinis ivli possimis articulis plu- Lalis num ti , & neutrius generis abique eo quoiu
132쪽
Disp. I II. De Animasentiante. I a P
significetur aut pluralitas, aut distinctio realis in eisentia, ut patet ex illo D. Aug. lib. de doct. Christ. c. . Quibus fruendum ess sunt qtμ uos be os faciunt Pater sitim , ct Spiritus sancim sna Πι-
Dico secundo : albedo ut est qualitas in obiecto est superficies constans densis , duris, exiguisque partibuι ita dispostis ut lucis radios non
versus se inuicem, sed versus spectat r s oculum Feflectant; nigredo ivero est superficies const ias ex particulis scabris, nec facile lucem extrortu nreflectentibus. Probatur explicatione: unius corporis superficies aptior est quam alterius ad reflectendana lucem, quod discipimen, magnae in ipsis corpo- Iibus permanentium colorum varietatis causa est,& prout superficies eiusdem corporis aptius vel minus apte ad reflexionem lucis dii ponitur politura ne impe , compressione vel alio quopiam simili, ita corpus quoad substantiam unum idemque varios in se colores exprimet , cumque euidens sit ab albedine maxime reflecti lucem, nec
manus certum sit eandem parcissime remitti a nigredine , adeo ut pro coloribus Vmbras reddat : 1 militer cum euidens sit duritiam, densitatem, partium exiguitatem, dispositionem corporis ad reflexionem lueis maxime idonei constituere,
dubium non est quin albedo sit istiusmodi superficiei dispositio, quod perinde est ac si dicas alb dinem esse superficiem corporis , densis , duris ,
exiguitque partibus constantis. Ix alia vero parte dubitare non possumus quin nigredo parum lucis reflectat ; constat enim hoc experientia , si luci opponas pannum nigrum: talis autem de
fectus reflexionis duobus modis intellivi potest, i F q. ptimo
133쪽
primo ut radi I inera recipiantur quatcnus superficies asperata est innumera quasi exiguorum cylindrorum, pyramidum, conorum, aliorum veratrum corpusculorum εο pia, quae dum confertim posita 1 unt, erectaque , radios lucis ad se inuicem introrsum Ila flectunt, toties hinc illinc reuerberant, ut tandem quasi absorbeantur & intercant priusquam foras ad oculum rursus resilire queant. Secundo ut nἰgrorum corporum textura mollisiit laxa perforata, talis denique ut cedendo radiis lucis e s quali extinguant eosque, quominus cum vigore reflectantur , inhibeant. Porro radii qui corpus penetrant, vel illud penitus traiiciunt, vel in ipsa traiectione perdunt sese & in eo absorbentur. Prior dispositio diaphanum constituit; coloris vero species quam posterior redditura elinon alia est e potest a negredine. Ad confirmationem obteruandum est pellucida , si arctius solito comprimantur. VI cum aqua concrescit ita glaciem, visibiliora euadere& plus luminis reflectere , adeoque fieri magis alba , album quippe . illud est a quo lumen maxime reflectitur. Contra Vero mollities, pinguedo & viscositas nigredinem augent, ut experiri est in ligno quod antea subfuscum si oleo ia vel adipe perungatur, atrius euadit, quia nempe partes oleo is priori. bus additae facilius quam hae solae directunt in se lumen imbibunt ingressumque ita implicant, ut . auolare non possit, inde nigredo & viriditas ei
amnes nascuntur ex calore & copiosa hum 1 ditate, quemadmodum videre est in fumo , carbone
fossili. chymiciique putrefactionibus: colores alij intermedij ex horum commixtione gene
Probatur secundo multis aliis experientiisti a
134쪽
Disp. III. De Anima sentiente. I 29
a RobertoBoyle allatis quas quisque facile ad
examen reuocare potest : tres dumtta Xat reseram QPriiso accipi:ntur duo frusta planarum & politarum luperficierum , ab .Opaco & per rato cor- .pore adumbrentur & in ea successiue eiusdem candelae radi j dirigantur , ita ut incidentes radij non nisi per rotundum foro men semipollicatis circiter diametri traiicere permittantur, obser uabis circatum lusis super albo marmore apparentem esse valde splendidum sed perperam dea
finitum Deum vero qui in marmorc n ro conspicietur multo minus est lucidus , sed multo praecilius definitus. Ratio manifesta est : quia
marmor nigrum radios obsorber & paucos refcctit, at marmor album e contra paucos ab sor- iset, inultos reflectit , qui resillantes non seruant praecisam circumferentiam circuli, sed earuviolant atque spatiantur.
Secundo quando coniicis oculos in lintei alicuius portione quae foraminulis est pertusa,valde nigra apparent ista foraminuta , ita ut saepe decipiantur homines , dum ea loramina pro macu-lis capiunt atramentosis; & pictores ad ea repraesentanda nigro colore utuntur. Ratio est , quia radij in ista foramina incidentes tam profundε intra ea illabuntur, ut nulli eorum ad oculum re
Tertio, in angustis puteis pars orificij nigra, videtur, quoniam incidentes radi j deorsum ab uno latere ad aliud reflectiuntur, donec ad oculum resilire amplius nequeant. Colliges inde cur albedo definiatur color di Ggregany visum , nigredo vero color vissim conisgr gans : quia scilicet cum albedo plus lucis re-siectat, maior lucis copia ad oculum peruenio
135쪽
& agendo in illum poros laxat dissipatque spiri
tus visorios qui e cerebro confluunt I at nigredo e contra minus lucis reflectit S pauciores radii ad oculum peruenientes minus dilatant vi dendi organum. His omnibus non modicam lacem afferet conclusio s.quens. Dico tertio , pluribus modis colores alterari: possunt, primo minuta corpuscula quae liquores componunt facile insinuare sese possunt in corporum poros vel exacte , vel inadaequale tantum, sicque lux ad illos poros directe radios suos vel refractos habebit ver imbibitos , vel etiam magis minusve interrupte reflexos quain Raberet, . si corpus humectatum non fuisset, ut videre est
in cartis madefactis, sic viae publicae siccae & pulverulentae, si copiosa ceciderit pluuia, colore: obscuriori apparebunt. Secundo alterari potes color, si corpus libe-Tetur ab iis rebus quae impediunt quominus id genuino suo colore appareat, se aurum sordidatum nitidae fauedini restituitur igne & aqua forti: quae sordes illas abstergunt. Tertio partes solidiores diuidendo ; sic stustum crystalli excandefactum & in aqua frigida rest lactum in multa fragmenta parua finditur, quae licet non dilabantur, dispositionem ramen corporis chrystalli quoad eius modum refectendi lucem alterant. Quarto promouendo diuersarum particularum prius nimis disiectarum coalitionena ad colorem illam exhibendum qui postea apparet. Quinto partes ex suo priori ordino in alium
transponendo & corpusculorum situm mutando.. Expetientia modos alios docebit : coeterum cum color sit extremum perspicui tet minantis visum, necesse
136쪽
Dil'. I II. De Anima sentiente. Is i
necesse est ut inquiramus unde proueniat quod aliqua corpora terminent visum , alia vero non terminent: statim clarum est rationem esse quia Vnum diapbanum est, aliud vero opacum; sed in quo consistant diaphaue itas& Opacitas explicare
Dico quarto, diaphaneitas est qualitas qua fit ut visio non terminetur in superficie , sed tendas . Ulterias; unde alio vocabulo dicitur transpare iistia, quia per il lam sit ut ea quae trans sunt appareant, physice verὁ consistit in eo quod in corpore diaphano poti tecta linea sint dispositi, per quos cum libere traiiciatur lumen dum ad ocu-ilum peruenit, faciunt, ut Fes trans seu ultra corpus illud videantur ; opacitas vero in eo quod etsi in corpore aliquo plures sint pori, non inmerirecta via te di obliqua & quasi per ambages dii po- nantur : unde est quod radij lucis liberὸ traiiei
Probatur ex eo quod superius docuimus & infra adhuc stabiliemus obiecta videIi , quia re-aectunt vario lucem in oculos , atque adeo fi 'pori sint directi a corpoxibus quae sunt trans vi- rrum v. g. radi j imperi in bari venient ad oculum& deserent speciem illius , si vero pori non sunt; in directum positi, euidens est ad ocubam pes ue- , iure non posse radios imperturbatos. Certe nulla alia reddi potest ratio quae animum quietum fa-
stat , dicere autem talem esse Inaturam vitri, aquae &c. est ludere & explicare obscurun, per ob
Probatur se eungo, vitri, Christalli &c. partes . contusae non sunt diaphanae, licet sint vitrum substantialiter, quia interrupta fuit dispositio poro, v a qui antea liuectam lineam iacebant. , , γConfirma.
137쪽
Confirmaturmam aqua dum cursu velocissimo ex aliquo eminente loco e rupe v. g. decidit, eadem quae antea erat diaphana , dum cadit, non est aeque diaphana , cuius non potest alia reddi ratio 'uam perturbatio pororum : & ut exemplo familiari hoc pateat, oppone ante ocultas quatuor digitos manus dexterae aliquantulum hiantes, videbis sane corpus ulterius constitutum : applicarursus quatuor sinistrae transuersaliter, non impedient omnino, sed aliquid glaritatis detrahente,s alius suos tuis iterum applicuerit, nihil videbis : iὰem explicari per cribrum aut telam laxiorem potest. Confirmatur secundo , obseruare licet quampi ta corpora quae opaca solem haberi , si in tenues laminas redigantur , et se diaphana : sic se stum asseris abietini inter oculum & lumen in
ter pomum ob gum meam naturam totum colore rubicundo trans parens videtur , imo album marmor licet mediocriter spissum intra iustam distantiam oculo & commoda: luci interpositum permittit motus digitorum per ipsum dignosci , quod innuit ea omnia in parua spissitudine non habere poros sum cienter perturbatos , ut transitum lucis omnino impediant, & diaphane itatem
consistere in illa pororum dispositione quam in
conclusione explicui muS. Objicies : papyrus est corpus rarius quam vitrum I ergo deberet esse magis trans patens. Re spondeo Nego consequentiam; neque enim quod magis est rarum, est magis diaphanum propter pororum implicantiam. Qq ad moduni quo fit viso , tres sunt opinio nes. i rima est eorum qui dicunt visionem fieri: Per receptionem specierum ab obiecto emissarum
138쪽
wis'. III. De Animasentiente. I 3
in oculum, in qua st ntentia lunt omnes Peripatetici cum Aristotele. Alij asserunt visionem fieri per c xtramistionem radiorum visualium ex oculo in obiectum , qui radi j impingi. ntes in obicetum, ad oculum repercutiuntur , in qua sententia est B sion cum Platone. Tandem lunt aliqui afferentes visionem fieri per sympathiam potentix cum obiecto posito in lcgitima distantia , in qua sententia sunt Dabillon 6c Lale mandet. Verum quoad tertiani opinionem, iam dixi illum terminum , sympathiam , esse mysteriosum , & tantum abest ut veritatem aperiat , quin potius illam occultet , atque adeo cum ocu us reuera immutetur
per visionem, sequitur necessariis quod obiectu nuagat in oculum,& actio per medium continuetur, cum non detur actio in distans. Igitur Dico: vitio nIn fit per extramissionem, sed per Intus - susceptionem. Probatur : incredibile omnino est ex oculis tantam posse spuituum copiam effluere , ut ad
coelum v I que pertingere possint abique eo quod
exhauriantur. Probatur secundo : operationes aliorum omnium sensuum fiunt per receptionem specierum, crgo etiam & operationes visus. Probatur tertio , si visio fiat per extra missionem, superflua videtur constructio oculi; solus enim neruus e quo virtus illa egrcderetur , suf
Probatur quarto :.medium alteratur a coloribus
immittentibus speciem in oculum , ut patebit, si illis opponas speculum. Probatur quinto : intelligi non potest quom do illi radij visuales reflecterentur versus ocu-Iam, ut imaginem Ieserrent: adde quod semper
139쪽
deueniendum est ad receptionem imaginum quas radij ex obiectis haurientes deterunt ad potcntiam , , atque adeo semper deueniendum est ad reception m specierum. PDices: in aere turbarent ut imagines. Respondeo : non magis quam radi j vii uales si dare ut ut, in calis quo centum homines eundem nummum simul aspicerent. Obiicies primo. fricando oculos videntur scintillae aliquae ex oculis nolitis egredi. Similiter ex oculis felium egrediunt ut fulgores , quae omnia declarant ex oculis emitti radios visuales.
Respondeo ex oculis selium egredi radios lucis, sed illi radi j inseruiunt potius ut ipsi videantur, quam ut videant : nam illi spiritus non egrediuntur e pupilla, sed ex vuca, vident tamen illorum beneficio, quia illa lux reflectitur ab obiectis in oculos, sed haec non videntur in hominibus,&aliis animalibus. Quoad fricationem, dico apparere tantium scintillas ex eo quod intus mouea tur nerui optici. Obiicies secundo : cum attendimus ad aliquid, defatigantur oculi , & videntur e propria sede egredi Respondeo , hoc nihil concludere : nam cum volumus aliquid clare videre,& distincte , palpebras contrahimus. Respondeo igitur : oculi quasi
egredi videntur , quia anima oculos admouet, Vt speciebus obuiam eat easque magis vividas accipiat & reuera, cum attendimus, ut aliquid audiamus,aures arrigimus , & tamen quis dicat nos aliquid per aures emittere. Obiicies tertio : distantia ut parua cernimus. Respondeo illam rationem confirmare nostram sententiam , si enim visio fieret per extramissio-
140쪽
Dup. III. De Anima sentiente. 1 3 s
nem, deberet obiectum eo maius videri, quo remotius esset, quia radi j dum magis elongarentur maiorem habere deberent basim,quia semper ma- gis divaricantur. Obiicies quarto: omnes aequaliter videtent. Respondeo Nego, quia speculum maculatum non tam bene repraesentat, quam speculum ter- sum , & oculus sanus clarius videt quam male affectus. λ
obiicies. quintὁ r perspicilia imant, quia dii
tant spiritus ex oculo emis S. . -
Respondeo, imo verta ideo sunt utilia, quia dilatant imagines. Dico quarto: praecipuum organum visus est retina.
Probatur e retina in quolibet oeulo est extremitas teterui optici, atque est apta ad descrendam actionem visibilium usque ad cerebrum. . . Obiicies primo, cum fabricio ab aqua penden- ne visio fit in oculo, prout a luce amcitur peculiari modo ; atqui non patitur, nisi ut diaphanus est, quod soli christallino conuenit retina vero est opaca ; ergo.visio fit in christallino , non in
Respondeo : esse diaphanum non.conuenit soli humori christallino, sed etiam vitreo. Itaque chri Rallinus humon cum caeteris est medium quo a ficiunt cerebrummam illa retina disposibione di
similis est caeteris neruis. - . - t. Obiicies secundo cum eodem : omne agens'
assinulat sibi passum, ideo lux omnes christallini partes penetrat & lucidas facit, & dignoscendi ficultas quae in illis sedem habet luce affecta, dg quodammodo lucida facta, & in agentis naturam mutata lucem dignoscit, non quidem puram quape i. dignoscen.