Analecta Plautina

51쪽

esse a Calliesis filia natum ex Romanorum more fieri non potuit, quin ad argumentum melius intellegendum per prologum cum spectatoribus communicaretur, quod recte iam

Detiatetho perspexit Τε). Accedit quod ante hunc versum 18 manifesta Di fallor interpolatio deprehenditur. Versibus enim 13 - 17 quae inest loquacitas etsi omnino aliena non est a prologis Tlautinis', tamen talia qui scripsit: Haec hilius saecli mores in So possidet: Numquam ab amatore postulat id quod datumst,

15 Sed relicuom dat operam, ne sit relicuom, eum studium quoddam nec invenustum impendisse collucet, ut acute arguteque sententiam distingueret, eundem vix ut cogitari possit haec quae admovit orationi lumina consestim exstinxisse superinfusis versiculis: Poscendo atque auferseido, ut mos est mulierum; Nam omnis id faciunt qu6m se amari intellegunt. Ubi et 'poscendo atqu0 auferendo' misere claudicat et ephera molestissimo amplificant quod versu iam 13 continetur. Ν6que tamen his ipsis versiculis expulsam esse puta pristinam argumenti enarrationem, cum multo plura intercidisse neces-

Sario sumendum Sit.

Alios versus 5. 10 sq.) DZiaigko l. s. s. p. 60 in SuSpicionem vocavit. Ac de versu 10 iudicium cum alia quaestione cohaeret, quam postea tractabimus, versum 11 autem quod et ob leporis fatuitatem suspectum roddit et ob similitudinem Men. Prol. V. 72sq. hae num sufficiant rationes inde diiudicandum erit, utrum Plauti sit hic prologus necne. Nam in prologis quales ex histrionum Osficina procudebantur, eaS-74) Quae cum ita sint pronomen in v. 18 principio nescio an corruptum sit, olim ut aut ei exstiterit, si de milite proxima suerat notatio aut eum, si ad pueri suppositionem spectaverat; cf. I, 1, 70 sq., de quibus postea dicetur. 7b Tuntisper, dum transigimus hanc comosidiam' sc. Athenis est in Truculento proscaenium, sicut in Menaechmis Haec urbs Epidamnus6st, dum haec agitur sabula, Quando alia agetur aliud fiet oppidum cs. Liebig. de Prol. P. 39.

52쪽

dum locutiones easdemque facetius tralaticias esse nemo ignorat. Iam haec acutissima Ritschelii ratiocinatio Parerg. p. 233 sq. erat: in eis prologis, quorum origo genuina extra dubitationem posita sit, Terentianis scilicet, quoniam nuSquam ipsum poetae nomen exstet, sed ' poeta' dicatur simplicitur, contra in eis, quae certissimis rationibus a Plauto abiudi- candi sint, Sarsinatis poetae nomen diaerte memoretur, magnam inde suspicionem incidere, ubiubi nomen exstat,

omnino genuinum non esse prologum. Hanc vero suspicionem

ipsamque argumentationis Ritschelianae vim et gravitatam vix talibus ratiunculis imminui ac debilitari credideris, quales de Τruculento Dgiatgko excogitavit: V. 1-3: Perparvam partam postulat Plautus loci

De vostris magnis utque amoenia moenibuS,

Athenas quo sine architectis conferat, cum per praesens tempus verba fiant; adstricte quodammodo demonstrari posse hunc locum Plauti genuinum esse Quid enim γ Si vel sexcentesimam suisse actionem StatuimuS,

utrum dicendum erat pillogistae Olim perparvam partam Plautus postulabat' vel 'postulavit', an postulat partem' ad hanc scilicet, quam iam sive acturi sive relaturi sint fabulam 2 Ceterum in his ipsis versibus mendum latet, quamVis pridem a Lipsio Ant. leci. V, 3 detectum itemque ex eius coniectura in Pareana altara sublatum sit. In codicibus enim cum pro de uestris traditum sit demneris, Lipsius restituit:

De moeris magnis atque amoenis moenibus.

Contra quem Gruterus absurdius nil esse dixit quam muros' ibi poni, ubi statim sequantur 'moenia', Palatinorum autem

53쪽

- 42 scripturam ex compendio uris repetendam esse, quoniam vestris Apuleius cum Prisciano confirmet. At de priore argumento hodie vix est quod moneam nequaquam eandem murorum moeniumque significationem esse, ut frequentissima Τη)eorum coniunctio sit. Tum Palatinorum scripturam posse tacillimo ex compendio declarari nemo negabit: neque tamen ex Prisciani Apuleique auctoritate res confecta erit 7'), sed ex ipsi ua sententiae commoditate decernenda. Nam allitterationis lenocinium Secundarium est. Iam Si versum si respicimus:

Quid si do vostro quippiam orem γ abnuont, oppositioni quaesitae aperte repugnat idem utrique loco pronomen adplicatum. Hoc vero incommodum quod sublato simul foedo hiatu Bucchelerus l. s. s. p. 569 ita vitabat: Quid si de vostro quippiam aere orem 2 abnuont,

speciosum sane commentum ideo reiectaneum erit, quia oppositio attenditur non inter 'aes' postulatum et alias res,

sod inter boni publici liberalem largitionem, privati i. e.

vostri') anxiam retentionem. Nullus igitur dubito quin priori loco egregie Lipsius moeris vindicaverit, alterius autem hiatui ita succurrendum est, ut aut oret se. Plautus)scribatur cum Muellero ) aut - quod mihi magis otiam

arridet - eae orem. Nam exorandi Verbum non solum pro

orando impetrare' usurpari, sed idem interdum significare,

783 CL Niobulirius hist. Rom. II, adn. 80; DOederlinius 'Lateis. SMion. u. Elym.' l. V p. 350. 352. Et veterum scriptorum et nostratium interpretum locos permultos cum alii congesserunt tum Forbiger ad Verg. Aen. II, 234.79ὶ Id cum penes idoneos rei arbitros non egeat adprobatione, nihilominus afferre liceat quod maxime in promptu est exemplum: quod eodem loco Priscianus ex Truc. I, 2, 2 exhibet abeat cum CD consentiens, nemo puto Prae cod. B scriptura a b)baetat recipiet. 80) l. s. s. p. 536, ubi coli. Caph. v. 479. 481 praeterea de atque abnuont cogitat neglegens illic non ipsum responsum cum quaestione per atqr e conecti, sed verba inquam - atque tacent, abnu93ὶt. Propterest autem exorem praefero, quia versu interposito inter hunc et v. 1-3 me pronomen exstat, ut veri simile non sit ad tertiam personam spo-3tulat) lior oret redire orationem. '

54쪽

quod expetere', 'exoptare', Semel etiam 'ex obsecrare' Α sin. v. 246, cum alii loci docent tum qui unus sufficit ad persuadendum Stich. V. 70 Sqq.: Exorando, haud udvorsando Sumendam Operam cenSeo: Gratiam si pace petimus, spero ab eo impetritSSere, d vorsari sine dedecore et scelere Summo hau POSSum US. Neque ego sum factura neque tu ut facias consilium dabo, Verum ut exoremus: novi ego nostros, exorabiliSt. Ob ipsam autem notionem patet quam prona horum verbOrum permutatio fuerit. Iam Vero duo ex prologo loci restant difficillimi aeprope deSperati, quorum arete comprehendenda tractatio est. Versu enim 5 cum exstet: Melior me quide uobis me ablaturum Sine mora, dici noquit quam male foeda haec librorum depravatio criticos habuerit. Qui quae excogitarunt enumerare longum eSt, quoniam nemo assecutus est quod aut ceteris aut sibi ipsi etiam satisfaceret' ). Permira autem ratione usus Dgiaigho versum interpolatum esse sibi persuasit ex melior dicens vix aliud quam meditor effici posse idque ineptum esse' ). At hercle non video quid inde consequatur lenissima correctura quod efficimus quae nec poeta edere. potuit nec interpolator Vel ignarus paene sermonis latini: nam verbi meditor eum infinitivo futuri coniungendi artificiosissimum vitium e8set,

quo qui quis delabi possit me certe fugit. Quodsi iterum a

sententia, non a litteris proficiscimur, primum quoniam locum poeta postulaverat Athenas quo conferat, ablaturum iam ab Italis illatum falsum esse apparet et adlaturum potius scribendum. Sed promiserat se conlaturum esse 'sine architectis' quod quorsum trahendum est, nisi ut ore, non re Se transportaturum oppidum esse intendat 2 Numqui ergo

81 Cf. praeter editores Seyssertus Philol. t. XXVII p. 461 Luchs-

55쪽

dubium erit, quin ore lateat in orme2 Cetera incertiora sunt nec revocari possimi nisi ad sententiae, non ipsorum verborum conformationem. Nam cum et obiectum desiderotur et verbum unde infinitivus pendeat, melli fortasse urbe erit, quidem vobis autem Voces nescio an praVe Suppletae Sint,

ιιobis fortasse ex eius quod requirimus verbi sun: huo dico γ)quadam corruptela. Sic ni fallor versiculo: Urbem sire quidemJ huc dico me adlaturum sine mora ' δ)id gonus facetiarum inficetiarumve restituimus, quo Prologista 'Plautum affert lingua, non manu' vel 'illuc redit, unde abiit, atque uno adstat in loco' vel 'pontem interrupit qui erat in itinere, ne adulescens redeat in comoedia. Sod in loco indicando quo comoedia agatur cum tali ratione prologista ludat, in animum inducere vix possumus id plane neglegi, ubi deinde missis ridiculariis qua ventum erat gratia' suscipit argumentum ordine enarrandum. Quare vel hoc nomine displicent quae de versu 10 a Dgiatethono temere proscripto coniecturae propositae Sunt velut Camerarii: Athenae istae istaec Studemunii. Herm. t. I p. 393) sunto 1ta ut hoc est proScaenium vel Spengelii: Athenis haec sunto ita ut hoc est proscaenium vel Muelleri l. s. S. p. 510: Athenas haec urbs hoc astu) est ita ut hoc est proscaenium. Num quoniam de urbis 'trans locatione' agitur vix casui remittendum erit 'trans' praepositionis vestigium in librorum

scriptura:

Athenis tracto ita ut hoc est proscinium sproschenium). Ex hac igitur tale quid extricandum erit, velut:

83) Do corruptelis os Ιl, 2, 11 pro maledico Α) aut medico sim. De vocabulis autem malo suppletis et adiectis sparticulis maxime pronominibusque) multa exempla. collegerunt critici. Ac tot tantasque mutationes hoc loco nos instituisse excusatur et traditae scripturae ineptia et eius quam restituimus sententiae commoditato.

56쪽

Athenas tras tuli licio ubist proscaenium' ).ΡOstremo adiimgam ex verbis cum Lipsio eorrectis Perparvam partem p Jstulat Plautiis loci

De moeris magnis utque amoenis moenibus accurate evinci intra muros moeniaque Romae tum theatrum

exstructum eSSe.

Sed hoc loco quoniam insignem litterarum lusum alieno invento usus restitui, nonnulla ex schedis meis interponere liceat ad idem genus pertinentia. Atque unius quidem allitterationis recuperandae ansam ipsa Τruculenti memoria praebet. Etenim cum rectissime pOStDo odorlinium Κiessi ingiua l. s. s. p. 620 defenderit 1USsun/ PX

non neglegenda est codicis C scriptura Ι, 1, 15 quamlo abiit rete persitan, quae quamvis tacite cum Hoppio An n. ldii l. t. CVII p. 244 mero errori tribui possit, eo libentius tamen

retinebitur, quia non modo optime cum veriloquio aliunde iam invento concinit idque ipsum confirmat 'q), verum etiam alias non sine fructu adhiberi potest. Num Pers. v. 740:84ὶ Similiter cori uptus perhibetur Poen. Prol. V. 57: Loeus argumento est suum s c ibis proscentum, quem liessimo Geppertus nil nisi sibi mutans postposuit versibus 56. 58 nunc rationes ceteras) Accipite, nam argumentum hoc hic e sebitrιr. Vos iuratores estis: quae8o, operam date. Verba censebitur et iuratores notam inferunt do spectatorum iudicio sere iudiciario translationem, unde apparet v. 57 argumento ex v. 56 male repetit mi versumque tali ratione corrigendum esse cf. Ritschol. Parerg. p. 210): Locus 1rbiterio suos sibist proscaenium. Vos iuratores cstis.

85) Imprimis valet quod pessum ire' cf. transversum agi ad versum ire') primitus significat descendere', 'durehisciris' in die Tisse cf. Rud. V. 395; Tmc. I, 1, 15 , ut non confundenda sit huius vocis radix eum pestis aliorumque vocabulorum principio. Alias derivationes vide sis apud Fichium Vergi. IVti.' p. 116; Corssen. Belis. s. ital. Spraehk.' p. 333. 86) Item aliud veriloquium Ρlautinorum librorum scripturis stabiliri potest; ferme enim unde derivandum sit cum dubitetur cf. M. Herigius, Vind. Gell. all. p. 83: L . ais etfir uber Ursprunst Nnd Urbedet tunst v ferme so tintinterrichtet sinit, dam eis Is iderspruch nichi einmui ausi ei-ehemi rationeti tu besti unden sein viii de sehr ansprechend erscheint mir- wenn maN auch dem Meister Dim Nnd feri me bei Pl. Trin. 319

57쪽

Ei, Persa me pessum dedit cum Scaliger ut Sassina', Assum' pro 'Sarsina', 'Arsum' ita Pessa' dictum voluerit, reetsi iudicarunt homines docti in tiocnomine id serri non posse; reponas igitur: Ei, Persa me perstim deditos ibid. v. 783: Θά uJum Persiam atque omnis Persas atqtie

etiam omnis personas Male di omnes perdant. Atque eadem forma nescio an Pacuvius usus sit v. 320 Ribb.: Periere Danai, litera pars perstim dataSt. Sed ut hanc scripturam satis confidenter amplector, minore eum confidentia commendare audeo, quod item Verborum lusibus nonnullis inservire posse videatur, scurtum ab cod. B servatum Bacch. v. 1189. Nam haec vocalis quasi obscuratio bene cum aliis pronuntiationibus conveniens nescio an inserenda sit et Bacch. v. 72 Scrarium pro scuto accet et ut Men. v. 1i0 furtum, scrarium, Prandium.

Iam vix dubito de Τrin. v. 1022 emendatione. Hoc enim loco cum A. Spengelius, etsi quam suasit formam omit strepidae non est quod iterum refutem cf. Nunt. liti. Gotting. a. 1875 p. 1052), tamen suo iure negaverit duas voces

nicti in den Tert nimnit - die Hypothese τon O. Ribbeck p. 6 vgI. velabem Mus. f. m. XXVII, I3I; si o), dass es eine rite Superlativ-biluung mihi unice probatur quod cum Potitus - ipse primus nisallor originationis auctor - reliquerit, Corssonus defenditi it. Bettr. a. lat. Forment.' p. 169ὶ assentiente Curtio C da. str. E.' p. 257) adverbium esse adiectivi semus. Quod cum eo veri simile est, quod significatio particulae postero tempore minusendae fere sententiae inservientis antea confirmabat ses. Trin. V. 731, Ter. Hee. V. 312, ul.; RPtiS-sime iam Corssonus eandem rationem 'fast' adverbii germanici comparaviti tum librorum memoria corroboratur Trin. v. 335 Edepol hominem praedieatum ferme et set om. Pal.) familiariter, ubi firme mutarunt, cum contra Pers. v. 451 Atque edepol firme ut quisque cum Scaligero ferme reponerent. Quare ferme et firme idem valere satis certo tibi persuaseris, cum praesertim tales locos inter se comparaveris, ut Ter. And. v. 460 fidelem haud ferme mulieri invenias virum cum Mil. glor. v. 1015 infidos celas, ego sum tibi firme fidus. Ceterum ut True. I, 1, 15 persum ita Il, 2, 1 ex Palatinis unus C cum Α propterre servavit cf. p. 3 adn. 6), de qua forma videas G. Loewium Aet. Hoc. Phil. Lips. t. II p. 468.

58쪽

eadem ratione componere artis esse Plautinae oeuliere lam tiri me de libri), minus recto cum Bechero seolliorepidae)Guyetove scapulicrepidae) priorem compositi partem tentabimus: immo ita loco consulendum erit, ut ad oculi addamus quod aptum sit molestamque evitet repetitionem. Qua in ronihil accommodatius erit quam o illippi, Ac. servi) ut scribamus coli. Bacch. v. 913: Lippi illic oculi servos est similluum' Pers. v. 11: Sed quasi bisso ocido me erus meus manum sestium e hau quit tamem, Poen. I, 2, 182: Oordus huius, tripui do mea. Ceterum haec omnia non ignoro valde displicitura esse ei qui nuper Plauti edendi consilium cepit. Qui cum Flockeisenus Amph. v. 1058 eo progrederetur audaciae, ut neglecta codicum sanctitate co=Yupta Πα9ηχηcε c cauSa inferret Iiro conrupta sco riumpta sum atque assumpta Sum), qua Solet sapientia talia 'inventa nos animadvertere' edocuit, 'de nostro inferre non decere' adn. ad. v. 1075 ed. U.). Ipse autem editor optimus adeo non animadvertit', ut talia misserrimis coniecturis removeri decere' post tres versus luculento exemplo prodat. Nam quo ipso versu innisus Spengelius in- solix illud odidistrepidae, Oruricrepidae commendabat, Amph.

Strepitus crepitus, sonitus tonitrus, ut subito, ut propere, ut valide tonuit, cum nollet primo νι deletu cum Hermanno Flecheisonoque locum in anapaesticum Octonarium redigere Ussingius, sic et a Sermone et a parochesi 'corrumptum' dedit: Strepitus, crepitus, sonitus tonit: ut subito, ut propere, ut valide tonuit. Veram scripturam facili negotio recuperamus, si deleto titvalide tonuit, quod aperte ex versu 1130 quam τalide tonuit

'') Extrusa altera H syllaba librariis proclive orat ex cruricrepidae quae sequitur forma supplere oculi ere,i dari. Itaque colli repidae do- mendum erit de exemplis similibus velut plagipatidae Mosti v. r356, Capt. V. 472; eL praeterea Men. v. 210, PerS. V. 702 8 lq., PSeud. V. 988, C LV. 285, denique Poen. Prol. v. 54 Pultiphag ides, quem non dubito quin ipsnm Plautum poetam barbarum' denotaverit coli. Mosteli. v. 828: pultisagus opusex barbaras.

59쪽

a librariis suppletum est, septenarium trochaicum constituimus numerorum Vehementia itemque abrupta exclamatione insignem: Strepitus crepitus, sonitus tonitrus: ut subito, ut propere

Sed hoc agamus quoia '') huc ventumst gratia'. In prima igitur Truculenti scaena iterum praeclaro modo ostendi potest quae generatim ac Summatim perscribantur singularum rerum accurata definitione saepius concidere. Talo quid iam Goulgius domonstrare studuit per simplicem Versuum I, 1, 70sq. emendationem a Dombario Buecholeroquo propositam redargui dicens et quae Reinhardius de prima scaena prologi vice fungente et quae de eiusdem retractatione Detiatetho suspicati essent 'q). Sed etsi in multis quae disseruit, prorsus cum eo facio, tamen nec mutatam interpunctionem admittendam esse puto, quam quidem iam ante Dom-bartum Acidalius instituit, nee emendationem illam probo. In libris haec sunt:

eo nune commenta est dolum

Reperisse simulat sese ut me extrudat foras Cit esse simulant militem puero patrem 70 Atque ut cum solo peregre getur militi Ed isti suppositum puerum OPUS peSSime Mihi verba retur dare so' amo consuit Celare se potesse grauida si foret Quae ita cum aliis Gostgius constituit:

60쪽

eo nune commentast dolum:

Peperisse simulat sese, ut me extrudat foras. Atque ut cum solo pergraecetur m1lite, 70 Eum esse simulat militem puero patrem. Eum isti suppositum psierum Opinor pessumae: Mihi verba retur dare sed: an me censuit Celare se potesse gravida si foretγSed - , hunc ordinem ut servemus - versus 68 et 69: Peper1sse simulat sese ut me extrudat foras Atque iit cum solo pergraecetur m1lite cum criticis illis divelli posse nego: nam eodem utrumque membrum spectat per ut expressum coniunctumque per atque neque alterum ad mperisse simulat potius alterum ad satrem simulat militem licet trahatur. Haec si esset sententia: Peperisse simulat sese, ut me extrudat foras; Atque ut rem ab illo av6rrat eum put VI Sculo, Eum esse simulat militem puero patrem, tum rocte fieret distinctio: iam quae per eandem continentur sententiam orationis quoque tenore conectenda sunt. Quodsi post milite interpungamus oportet, nemo non videt quae

Secuntur:

Eum esse simulat militem puero patrem. Eum isti suppositum plierum opinor Pe8Sumae. nullo prorsus vinculo constringi ac plane ex sententiarum nexu excidere. Sed accedunt alia: proxima demum scaena

cum ex Astaphio Diniarchus certior fiat puerum v. 99 Phronesium edidisse, cum deinde ipsa ei meretrix enarret II, 4, 60) quomodo tonstrix puerum aut puellam' qui supponantur quaesivorit' ), antea nihil audivit nisi 'peperisso's2) Ceterum quod erant qui dissensum quendam notarent inter Astaphii narrationem commenticiam I, 2, 93 - 100 eiusdemque verba II, 1, 5: 'Tum aput hunc mea era sua consilia summa eloquitvi' libere cet. , non satis respexerunt uliud esse, si per ancillulae loquacitatem Diniarchus rem comperisset, aliud si per amicae confidentium conscius fiebat. Ab initio Phronesium penes animum constituit ita illius amorem retinendum esse, ut libere consilia eloquatur; atque huius consilii

Analecta Plaut. 4