장음표시 사용
261쪽
3 vero etiam leuorem numenis in iisdem intervallis eodem p cto , qu si aliquod e minimis illis insectis, quae aegre per se tissima microscopia a nobis percipi possunt, intervalla metiretur, immanem in nostro cubito suarum hexapedarum, ae aram n
3. Non desunt ex Auctoribus primi etiam ordinis, qui praesorant pro luminis propag tione theoriam analog m propagationici ni, ut nimirum ea sat per undas excitatas in fluido tenuissimo, 3 maxime astico 3 propagationem rectilineam reflexionem ad angulos aequales angulis incidentiae, rationem constantem si,us anguli incidentia ad sinum anguli refracti ex eadem theoria de ducant sed in primis undarum natur meo quidem, ut Q s rimorum judicio, contraria est ei propagationi rectilineae , quam
videmus in lumine transeunte per seramina , dum undae expandumtur,in sonus etiam oblique propagatur , qua de re iusius egi in mea veteri dissertatione de Lumine . Deinde praeterquamquod in
Ne toniana theoria motus progressivi particularum luminis sabiem mulio ficilius eaedem illae proprietates pertinentes ad progressionem rectilineam in medio homogene , reflexionem ad angulos aequales , refraetione ni cum constanti ratione sinuum , deducuntur ope virium , quibus particulae corporum agunt in aliqua exigua distantia in particulas luminis is quidem etiam diversa restangibilitas a Newton inventa radiorum diverSae Speciei accedit etiam pars admodum sensibilis radii cujusvis , quae tam inreflexione , quam in refractione dispergitur irregulariter ita , ut in angulis multo minus distantibus ab angulo reflexionis , vel refractionis regularis discedant a puncto incidentiae multo plures pamticulae accedit alia luminis proprietas, detecta itidem a Ne t no ipso summa sagacitate, illarum vicium facilioris reflexionis ,
suasioris transmissus redeuntium ad intervalla aequalia, e quibus pendent phaenomen pluries ,ra in primis ratio discriminis inter diversos colores corporum naturalium . Ego eorum omnium explicationem deductam e viribus agentibus in particulas luminis emissas e corpore luminoso, progredientes inveni admodum
simplicem , quam edidi in mea veteri dissertatione de Lumine , m. IL Ii in
262쪽
-aso Puscu LuM IL& in mea Theoria Philosophiae Naturalis, in quidem non ita, milem explicationen invenient in simila undanim exestatarim in s do elastices ostendi autem in mea itidem veteri dissertatione de multate luminis, quam parum acturae timeri possit in sola ab immensa lucis copia non solum. Quae huc usque emissa sit sed etiam, quae per immanem saecularim numerum emitti possit. . Quidquid sit de luminis natura explicata per ejusmodi the
mas , illud occurrit inter iesas discrimen , quod in theoria Ne toniana de emissione particularum luminis , c earum motitor gressivo invenitur augmentum celeritatis luminis ipsius transeu itis e medio tenuiore habente vim refractivam minorem ad medium densius habens vim maiorem, quidem accuratissime demonstratur in ea theoria, celeritatem eandem in medio densiore esse maj
rem , quam in rariore in ratione sinus anguli incidentiae in ingressu ex hoc in illud ad sinum anguli refracti dum e contrario ii, qui explicant propagationem luminis per undas , censent, celer, talem in medio densiore debere esse minorem. s. Methodus determinandi , an celeritas luminis sit major in medio densiores, ut in aqua , quam in rariores, ut in aere , an minor , mihi venit in mentem pluribus annis ante meam transmigrationem ex Italia in Galliam, 3 eam cum amicis pluribus communicavi per litteras tam missas Parisios , quam ad celeberrimum Taurinensem Prosessorem Beccariam objectae mihi fuerant ante litteras ad ipsum datas binae dissicultates contra ejusmodi m
thodum , altera petita a pςrceptione directionis, qua radius ad oculum advenit, altera ab ipsa immani ejus celeritate, qua reddistur in immensum breve, Gere momentaneum tempu culum quo lumen permnit eximum tria tam longitudinis telescopii quo motu go utor , ut mox patebit. Earum solutionem tam dum facilem dedi jam tunc sed rihil ea de re huc usque edidi, nec vero ab aliis editum est uspiam, quod sciam. Res quidem est minii momenti ad cygnoscendam naturam luminis cum imo videatur pendere ea ipsa quaestio, an ipsius propag tio fiat per Mais suid cujuspiam tenuissimi maxime astici, an potius per emissionem p rtimilarum . Quin immo methodus ne adhibe , da Diuitia ' Corale
263쪽
PARAGRAPHUS I. as Ida proderit etiam plurimuin ad cognoscendam intimi eo firmandam naturam in causam aberrationis annuae fixarum a Brad-leyo propositam: nam ea ipsa aberratio adhibebitur in hac methodo, Quero ita, ut ad observandum integrum ejus effectum non debeant expectari observationes plurium mensium, sed intra admodum paucos dies , Mortasse etiam intra unicam noctem vel ad summum intra duas , res perfici possit per paucas M. dum observationes. 6. Indiget haec methodus novo quodam telescopi dioptrici genere conjuncto cum alio communi , quae ambo simul applicentur instrumento , quod circa axem verticalem converti possit, c determinare in positione utraque intra pauca secunda differentiam distantiae apparentis a Zenit ejusdem fixae , quam exhibent ea
singula elescopia, quod quidem ope sectoris plurium pedum, vero etiam ope quadratilis idonei limi dis ille praestari potest. spero mitidem non desistimuli, qui ejusmodi opus suscipiat . Homponam in methodum ipsam in primo paragrapho ac dissolvam difficultates mihi olim noritas tum in secivido mesuam in rius ea , qu pertinent ad theoriam ejus viscopi novi, quod idoneum esse non potest, nisi ad hunc usum tantummodo in tertio agam de fixis maxime idoneis ad eam rem, ac dissolvam dissicultates oppositas, quae post praecedentes paragraphos sponte
f. I. AagκκArio fixarum oritur ex eo, quod motus progres, vus luminis combinatus cum nim progressivo teritae stat, ut objecta , saltem uti eorrum locus an rens determinatur per instrumenta , nobis appareant in directime diversa a directione postr ma, quam habet radius , dum incurrit in oculum, sed in alia
quae inclinatur ad ipsam in angulo determinato a ratione , quam habet celeritas ipsius terrae ad celeritatem luminis . Ad ejusmodi
theoriam evidentissime ponendam ob oculos adlubebimus meth
264쪽
rsa III. dum analogam et , quam ipse Bradleyus jam ab initio praeclari simi sui comperti proposuit . Ea est admodum simplex saltem , quod pertinet ad determinandum per instrumenta locum apparentem objecti collineando in ipsum ope alidad instructae dioptris sive simplicibus , sive telescopicis , caret omnino dissicultatibus , quibus eam involverunt alii, ut ii, qui ad ejusmodi perquisitionem censuerunt adhibendam theoriam impressionis obliquae, quam oculus translatus subire debeat a lumine progrediente.
8. Referat Fig. I. Tab. VII recta AB regulam habentem, ut moris erat in vetenim instrumentis, duas laminas CDEF, GHIL cum inminutis M,N ab ipsa aeque distantibus in usum alidadae serentis secum dioptras, determinantis per suam positionem
locum apparentem objecti, quod transpicitur per dioptra ipsas: directio regulae est eadem, quam habet rere tendens a centro seraminis N ad centrum foraminis M . Ea directio tribuitur po sitioni apparenti puncti objecti, ubi id ita transpicitur, ut appareat in recta ungente ea centra, Meam positionem indicant due
Visiones instrimenti, per quas alidata excurrit. q. Iam vero si terra stet,in recta M N transiens per emtra eorum soraminaeorum habeat eandem directionem, quam a
dius S delatus a quopiam puncto objecti ad M is radius e get ad centrum Ν secundi soraminis rac percellet oculum appli catum inferne ad id soramen post ipsam laminam , atque id quidem, sive lumen momento temporis propagetur, sive progrediatur cum velocitate quacunque . Sed si dum lumen progreditur ab M ad N etiam regula motu terrae procedat ita, ut punctum abeat in per rectam A jacentem vel in plano ipsius lamina superioris , vel extra id planum extra directionem radii, quod accidet fere semper ς foraminulam, mita abibunt in M', ' per lineolas parallelas is aequales ipsi A ut lumen transmissum per Μ, dum advenit ad locum, in quo prius erat N, non inveniat ibi centrum ejus foraminuli secundi jam progressi ad N sed incurrat in partem laminae solidam, quae non permittet ejus progressu na appulsum ad oculum . Ut id objecti punctum transpici possit trans centra foraminutorum oportebit ita incli
265쪽
re in fig. regulam B in plano lineolarum M MN ut dum
radius progreditur a prima lamina ad secundam per lineam MN centrum seraminuli secundi a prima positionem adveniat ad nivam jacentem in via radii, ' permittat ipsius transitum, nse
mirum ut latus ΜN trianguli MNN ad latus N habeat eatisdem rationem, quam celeritas luminis ad celaritatem soraminis N
translati cum terra in '. Io. Cum haec unica positio regulae permittat transitum ejus radii in hac sola illud tinctum objeeli apparebit positum in directione tendente a centro secundi foraminuli ad centrum primi , chaec erit directis pnarens positionis ejus puncti determinata ab instrumento , quae nimirum jacebit in plano transeim te per viam radii is viam bra minuti is inclinabitur ad viam ipsius radii MN'in angulo MN 'M':α 'MN, cujus sinus ad sinum 'NΜ, quem continet recta inparallela directi ioni apparenti 'M cum
via foraminuli, nimirum cum dires ione motus terra transferentis secum regulam ipsam cum suis ioptris. II. Hoc est genuinum fundamentum aberrationis luminis, ex
quo patet, nullum hic haberi locum perquisitioni mechanicae, animasticie circa effectum impressionis obliquae compositae a direm ne motus , cum qua lumen advenit ad impellendas fibras oculi, Sedirectione motus fibrarum ipsarum, circa perceptionem inde rosultantem , quae determinet diremonem loci apparentis obiecti visi trans centra dioptrarum . Locus apparens , quem inescat alidaedarite disposita respes in dioptrarum in instrumento, cui ipsa a plicatur, est ille, ad quem tendit positio ejusdem sui dae permittentis transitum radii per centra dioptrarum. Id autem, quod
habet locum in ejusmodi veteribus dioptris , habet itidem in dio
ptris telescopicis. In his adhibetur micrometrum stare in socoobjectivi, laxis telescopi tendens ad intersectionem filorum, . quae habeatur in ipso, vel linea , quam appellant fiduciae , temdens a puncto ejusdem axis proximo mediae crassitudini objectivi ad ipsam filorum interiectionem adductam ad punctum imaginis efformatae in soco, in quo pingitur pune ii quodvis objecti su inplet vices positionis rectae transeuntis per centra veterum dioptra
266쪽
rum. Eo puncto imaginis occupato a filo micrometri tegitur illud objecti punctum : ad hoc autem, ut id pundium appareat ibi, vel tegatur a filo ibi posito, debet axis telescopii , vel ea linea fiducia ita inclinari ad directionem radii transemitis per centriim
objectivi, vel per illud minuit axis proximum ejus centro , ut directu loci apparentis jaceat in plano transeunte per viam 4 dii, A viam axis , vel ejus lineae telescopi triuidatio habea tu illa ratio sinuum eadem, ac ratio vellaritatum Idala probe notandum est: nam inde pendet solutio prioris ex iis binis dis scultatibus , quae objectae mihi fuerant contra theoriam, pr ponenda , a Mathematicis, vero etiam Astronomis prime notae, qui tamen haec genuina sindamenta aberrationis luminis eo formia iis , quae primus ejus auctor Brassi us proposuit, inde pendentia prorsus a diremone impressionis sectae a. radio post
egressum e telescopio , non satis intime perspexerant, vel non satis attente consideraverant.12. Quivis motus telescopi translati manu, vel motu navis in qui sit observator , parit aberrationem hujusmodi sed eae est prorsus insensibilis ob excessum immensum velocitatis luminisci
pra eas velocitates Sola velocitas motus terrae habet rationem exiguam quidem , sed non ita exiguam ad velocitatem luminis ut angulus ei velocitatum rationi respondens non sit admodum sensibilisci sed ejusmodi est sola velocitas motus annui: nam aberinratio orta a motu telluris diurno est itidem insensibilis . Positi eadem quavis ratione velocitatum, angulus MN qui est semper acutus , immo is suam exiguitatem fere accurate proportiona
lis suo sinu , erit eo major , quo major erit sinus anguli N'NΜ, quem continet directio motus telescopi cum directione apparente objecti , nimirum , quo is angulus magis accedet ad rectum , eerit maximus , eodem existente recto . Ex ejusmodi aberrationis theoria is immenso numero observationum institutarum circa
trullas fixas per it milenta, quae adhibentur in Astronoma, deduritur, aberrati maximam provenientem e moti annuo terrae in omnibus a esse ad seruum eandem, nimirum secundonini
aut quae si Mespuatur hinc ira imie a loco medio evadunto:
267쪽
sed velocitas motus diurni e distantia solis a terra jam inventa intra limites admodum arctos per postremum tr insitum Ueneris sub sole est minor, quam velocitatis motus annui ademque totus essectus aberrationis provenientis a motu diurno non est, nisi quaedam ramo unius secundi. Hinc non habetur ratio ab Astrinumus, nisi solius aberrationis orta a motu uiuo telluris.
13. Theoria Maus aberrationis deducta e positione, magnitudine anguli Min variata pro diversa longitudine, vitii bne fixarum , ac diverso loco testuris in orbita sua determinante longitudinem solis, ostendit, variam esse pro diversis fixis eodem die. pro eadem fixa diversis diebus tam aberrationem absol tam , quam eandem rediatam ad quemvis circulum Hestem ,
ex ea erutae sunt formulae , ac computatae tabulae pro calculanda aberi atione in langitudinem, in latitudinem , in ascensionem rectam, in declinationem. Haec postrema omnium facillime, cum maxima accuratione determinatur per observationes , cum ea assiciat distantiam apparentem a Mnith in appulsu fixae ad mobdianum, cujus determinatio non pendet a mensura temporis , sed
a sola divisione quadrantum partibus micrometri vel interni vel externi . Innotescit ex iis tabulis in vero etiam ex ephemeridibus , calculo jam redacto ad satis magnam acilitatem , quanta esse debeat quovis momento temporis aberratio cujusvis fixae in declinationem , unde facile deducitur , quae fixae quo anni tempore labeant aberrationem in declinationem Satis magnam. Fixa, quae sit proxima pol eclipticae, habet ipsam bis in anno i
te- ' Parallaxis solis horiaontalis determitiata est per illum transitum proxime α3'' radius circuli terrae maximi ad distantiam mediam solis a terra, quae est radius orbitat annuae terrestris, est , ut sinus eius anguli ad radium, nimirum ut 4ra ad Io oooo. Hinc celeritas motus diurni, quae est ad celeritatem an mi , ut reumferensi ad iret Arensium, sive nidius ad radium directe in una dies ad numerum dierum in anno II 36ζ- reciproce, ε
erat ad ipsam, ut -- - , nimirum ut 1 ad -- α o,P.
268쪽
tegram secundorum 2 ita , ut altero ex iis binis oppositis anni temporibus ejus declinatio augeatur per hanc aberrationem o te cundis , altero tantundem minuatur. Hinc reductione, quae pertinet ad alios duos fixarum motus, nimirum ad praecessionem aequinoctiorum, nutationem, ipsa declinatio invenitur,ltero ex iis temporibus minima, tum post sex menses maximia nimirum o secundis major. i . seligenda erunt ad hunc usum , quem vi proponemus, fixae , quae habeant satis magnam aberrationem in declinationem, Manni tempora, quibus ea est satis magna. Si adhibeatur u drans, qui converti possit circa proprium axem, poterunt his ri fixae, quarum aberratio in declinationem aequetur integrae a solutae secundorum 2 si potius fiat usus sectorum ingentis is dii, qui adhiberi solent pro fixis parum distantibus a Zenit , quiabus multo maior exactitudo sperari potest, adhuc in locis non nimis proximis onae torridae habebuntur fixae , quarum aberratio in declinationem ascendat ad secunda i , vel I sed ea de re agemus in paragrapho tertio , in quo etiam juxta num s dissolventur dissicultates propositae. is Quae diximus de magnitudine aberrationis tam absolutae se- eundorum et o quam redacta ad augendam , vel minuendam declinationem, determinata sunt per telescopi , quae sunt in usu , quae nimirum habent aerem intra tubum, per quem radius procedit ab objecti P ad fila micrometri cum ea velocitate , quae convenit progressui per aerem , quae quidem debet esse parum admodum
diversa ab ea , qua ipsum progreditur per aetherem , vel atm phaeram solarem in toto tractu a sole ad terram , quam ipsam ob
causam celeritas, quae eruitur ex illiscio secundis aberrationis maxima , convenit cum ea, quam prius ςxhibuerant eclipses satel, litum Iovis moniam enim ea est secundorumcio, oportet eo tempore , quo lumen devenit a sole ad terram, terra ipsa pedicurrat arcum suae orbita ejusdem numeri secundorum nam spatium percursum a lumine ad spatium percursum a terra debet e se, ut est radius circuli cujusvis ad sinum sui arcus secundorumeto, sinus ansuli exigui haberi potest pro aequali su arces.
269쪽
PARAGRAPHUL I. as Porro motus medius terrae diei unius, sive minutorum et Ysomo o est 49 8' s 8', adeoque tempus debitum ar.
16. Sed si per illud intervallum intra tubum loco aeris haberetur alia materia , ut quaci velocitas luminis in ea esset major juxta theoriam Newtonianam ipsius luminis constantis particulis emissis progredientibus per rectas lineas intra medium uniformes, ac detortis versus perpendiculum per res actionem ortam a vi medii attractiva , quae simul augere debet celeritatem , minor autem juxta theoriam undarum . Hinc aberratio in eadem positione terrae is astri deberet esse minor in priore sententia, major in posteriore in ratione reciproca ipsius velocitatis. Stai
te enim in fig. sinu anguli Nim, aineola NM, sinus aber rationis NMN', qui ob suam exiguitatem considerandus est, ut proportionalis suo angulo , debet esse reciproce proportionalisci cta M'. Cum haec sit directe proportionalis velocitati luminis in progressu ab M ad M patet, aberrationem ipsam debere e se reciproce proportionalem Horitati, quam habet lumen in eo tram . Nihil confert ad eam aberrationis magnitudinem motus luminis ante ingressum in tubum, es post egressum ab eodem,
nihil directio motus intra oculum, nihil compositio motuum
li luminis in hujus appulsu ad fibras illius Angulus 'MN, dato angulo 'NM , pendet a sola ratione linearum MN, Μ,
quae est ratio velocitatis terrae ad velocitatem , cum qua lumen
progreditur non per aetherem , non per atmosphaeram terrestremante appulsum ad tubum, vel post egressum ex ipso, non intra oculum, sed tantummodo in illo intervallo MN . Si velocitas i minis fuerit ibi minor , vel majori oportebit inclinare regulam Vel tubum telescopi plus , vel minus ad hoc , ut radius ingressus per sera minutum M , vel per centrum objectivi inveniat in 'foraminutum, per quod transire possit , c assicere oculum ipsi applicatum , vel incurrat ibi in filum micrometri , a quo interceptus subtrahat aspectum sui puncti objecti oculo prospicienti per
270쪽
1 . Hinc si loco regula lubentis cli Outras trabeat li tubus uuis ius bases opposita habeant bina Vitra , que possint continere aquam is contectae sint versus medium cliarta crassiore habente
in medio soraminutum, per quod radius transire possit is applicetur is rebus lateri quadriintis astronomici, ac per ipsum plenum aqua Linspiciatur fixa habens aberrationem positivam satis inagnam in declinationem, coacens ad boream, quae removeatlauim apparentem a eniis debebit per ejusmodi tubum plenum aqua inveniri distantia a milli minor, quam per ipsum vacuum in sententia celeritatis auctae in medio densiore cum disserentia distantiarum aequali disierentia aberrationum. Distantia enim arparens erit distantia vera imminuta per refractionem is per aberrationem luminis. Manentibus binis prioribus temuius, di, stantia ipsa debet habere disserentiam eandem, quam habet te
sui si momento temporis, quo fixa apparet trans rubum, cuum, posset insundi aqua dispareret utique fixa ipsa, nec trans pici posset, nisi remota in latus charta tegente basim inseri rem , cum suo seraminuto, ad excipiendum radium, permitte dum ipsi transitum; quia aucta, vel imminuta per immissionem ejus novi medii velocitate luminis, ipsum lumen adveniret ad laminam inseriorem in citius , quam foraminutum , vel ipso
iam praetergreSSO.18. Haec dea tubi vacui is momento temporis repleti aqua inducitur laci intummodo ad sistendam oculis , Sc in evidentiore lumine collocandam totam hanc theoriam. Ejusmodi tubus , cum iis foraminulis non est idoneus ad instituendas hujusmodi observationes , ut nec veteres dioptrae sunt idoneae ad habendas determinationes accuratas intra pauca secunda . Recurrendum est ad ele-
Scopia , quorum ope adhibendo micrometra affabre laborata res dantur sensibilia singula secunda, quin immo, ubi augmentum te
lescopi sit ingens Aunt sensibiles etiam decimae secundorum partes. Habentur nunc quidem telescopia dioptrica acromatica, quae . augent objecta, adeoque ac distantias, motus , etiam terce' tum partibus licet sint trium, vel quatuor pedum tantumlodo.
sed ad hunc inctum, de quo agimus, satis etiam sunt teloc pia