장음표시 사용
121쪽
1 rast. Theor. Lib. XX. Cap. XVI. A
rum humanae leges ut paleant, a ComenSM , aloe ab accusatione communitatis Pendeam.
do. I. MIgna est haec quaestio etiam inter Theo- Iogos agitata , utrum humatia lex uam de natur*li , aut divina dubitatio esse Don potest ab acce-Ptalicine communitalis peudeat, ut valere , atque obbli-sare possit. Il. Et in regimine quidem populari , a consensu lupuli pendere legem, vel eorum, quibus suffragia
erendi potestatem populus Oommisit, perspicuum est. Itom in Aristocrotico regimine , vel etiam in Monarchico si Aristocratia mixtum est, ut in Imperio ol imG rmpnico . consensum oprimatum ad valorem legis esse necessaritim , qtii vis sacile pol cst iniciligere. Otia nasii rem de solo rcgimine pure lilonarchico quae
IlI. Gregorius Valentia o ps. VII. Dtib. 5. p. 5 affiniori leui si Dienti pm Sequitur, quam non recte dicit esse inter I Ii Olosos , ac durisco istillos eommum m. otiri a x tisque et Disp. CLVI. Cop. 5. Sua rexI ι b. lil. De I. g. Crast. 39. aliique passim Thecl gi negant , a populi accepi iitione perdere legem , Sive ea civilis sit , sive Feclesiastica. Alii distinguunt inter politiens , et Eeclesiasticas Ioges : et illas quidem toti rii dere volunt a consensu populi, has vrro utrole mansuetudinis spiritu dictatas , ac temperatus , Tequirere a junt conserisum majorisA ac san oris partis sdolium. Quam sententiam post Cabaastalium luetur taeninus.
122쪽
De Actibus 'humanis eorumg. regula rig. II P
D regimine pure monarchico lex tit 'bliget , a consensu , sise Ucceptatione commvuitatis n9n pendet. AEquum lamen est , ut Legislator eam legi m , quae a majori , ac saniori Communitatis ρatis resρuitur , Mel corrigut , Vel temperet, Wet abroget. Prob. I a. Pars. I. iis , qui Principi a c. legislatori si biecti sunt , nihil aliud , nisi obedientiarn sacrae
litterae commendant. Heb. XIII. II. Obedite 'ra 'Positis pestris , et 'atibacete eis Rom XIlI. i. o linis anima potestalibus sublimioribus stibilita sit etc. Sesshoc non ornuino constaret , si lex q subditorum con- Sensu , atque aechptolione Penderet unde damnata est ab Aleaeuudro VII. illa propositio : Postulς nou ρeccat , etiamsi absque ulla cau3a non rec*iat legem αPrincine HyrOmialgatam. Ergo. Prob. II. ratione. 1'. Si lex a Communitatis co sensu pendςret, rectius iii populo , quam in principe potestas serendarum lcetum esse diceretur. Princeps eriti Proponeret tantum leges, ut olim mag stratus apud Romanos ; quae quidem, uisi popili conscusu firmaret tur , seges Dori esserit.
a'. In populari , sive democratico regimine. quod placuit iis, qui suffragii serendi jus habent, non pei
dent a reliquae . communitatis consensu , ut Vrin. a
robui obligandi habere censeatur ; quia scilicet populus in eos condendarum lagon transtulit potestatem , sibique tantum obsequendi legibus gloriam reliquit. Ergo etiam in Monarchico regimine , in quo vel ex prcs-εo ipse populus , Vel tacito consensu Potestatem trat
stulit ad unum , vel ipse Deus id instituit; quod prin-eipi placuit , legis habet vigorem. 3'. Haec duo , ut supra diximus, sibi mutuo respondetit , nec ab invicem divelli possunt, Praecipieride Puteolas , et ueceaatina obcssiuaci. di ergo tu principe
123쪽
praecipiendi potestas est, tu subditis est obediendi tessitas. et ipsam legem ac Dptandi, nec uti eorum coibis sensu pendere legem putandum est. Prob. 2 a. Pars. I cx dcbet esse justa , atque ad commune bonum ordinata. At cum major, saniorque communitatis pars lagem improbat, ac respuit, Clarum est, legem communitali non esse utilum , ut IeSislator exi-εtimabat. Ergo etc.
Soluuntur Objecta. Obie. I. In Cau. In istis Dist. 4. habetur apud
Gratianum : Leges mantiar , cum moribus utentium
Legib. 6sae leg s non alia ex causa noS tenent, quam quod judicio. poρuli r 'ce fac sunt. Ergo. Aeg cons. Gratianus enim non. ait , tunc leges Iigandi vim hab re, crim moribus approbantur. Imo potius Contrarium asserti iti eodem Canorae ' Leges , itiquit . iustituuntur, cu/t mulgantur. Armantur Mero , hoc est sint,ilcs reddutitur, cum moribus ratam portiti probantur , alioquin contraria, cousuetudine abros arctitur. Idque etiam si nificat ICtus . insi dicere mavis a Tribonitino sine delectu insertas suiqse Pandectis Porum aci ortim sentctilias, qui si cundum R. νeipublicae, non Secuddum monarchiae principia scri' psciniat. st I. ' Potest communitas contraria consuetudine Iegem lato in obrogare ; ergo nouulsi ex ejus consciasit Iegis robur proficiscitur. Η Dist. tin . Accedonte consensu legislatoris vel ta- ito, V l 'λprcsso conc. Secus, neg. Non ergo e
consuetudine populi proprie, sed ex ipso legislatoris
Inst. 2 ' Lex inutilis , aut perniciosa communitati, Non est lex , ut ex ipsa patet desinitione legis. Atqui Cum uid Or, ct sanior communitatis pars Iegi contradicit. lex ipsa inutilis, ac perniciosa est. Ergo.
124쪽
De Actibus human s eorumg. regula et lex. sed utrum talis sit judicare nou ad populum, seclad Iegislatorem pertinet , conc. Pertinet ad po tu in .neg. Fatemur quidem , ex contradictione sanior s popu-Ii partis debere principem rem Considcrare maturius , et legem ipsum, si opus Sit, aut lemPUrare, aut arit quare et sed tunc uoti populi eontradictio Ie in itiis mat, sed ipse princeps ex contradictione populi admo
Inst. 3 ' Quid communitati sit utile, quid uoxium. melius judicat populus, aut sanior ejus Pars, qua Priuceps. Ergo ad populum diiudicare Spectat, utrum utilis lex futura sit , an potius Peruiciosa.
de quo hic dumtaxat di Spulamus , butium cst, eam Mincommunitatis dispositionem , nc inores, ut si eius arti trio bonum p tiblicum commillere uT , Propicr Varias , atque coiitrarias oleium opiniones nihil boui in B publioa fieri posset ; ideoque salius Visum est, ut Po-wstus omnis uni committeretur qui cum legem jutiet. Putandum est , consuluisse prius sapientcs homines, ac Peritos ; ideoque Praesumtio stat Pro D ,- ut aiunt ἔnisi contrarium longa coiisuetuditae declaretur, ut ius de consuetudine dicemus ideoque primi , qui linem ius riguunt, et coutemnuut ut uoxiam , Peccaui.
De Iertim humanarum dioisione. 1do. T Ex humana sive ECclesiastica ea sit, sive I a civilis , dividitur i. ' in suriptam . rt nouscriptam, quae et consucludo dicitur. Ocript lex cst, quae principio a Legislatore scripto promulgata eSt. risu scrota Vero , Scu coiis actu do est , quae Princ Pio moribus est inducta , licet posteaquain liriuata est, ad lites praecavenda. Scripto comi guetur , 1. ' Iu I gcm mure poenalum , ct po ualem mixtam. 3. ' in Prohibentem . et irritani m. De his igitur est quaesti tripi R. l. ' Utrum consuetudo vim legis habeat. Utrum lex poenalis reos faciat culpae, 'an podi ast dumtaxat subeundae. 3.' Utrum ' omne , quod leg
Iuolii laetur, ait e Liam irritum.
125쪽
dis Inst. Theolog. Lib. X. Cap. XVT
Consuetudo legitime inducta , atque frmata es legis habet , ita ut prioribus etiam legibus
Prob. I. Consuetudo tune censetnr legitime inducta, atque firmata, cum tres conditiones habet. I. ut Mirationabilis. a.' ut longo tempore. servata sit a subditis, nempe a majori , ac saniori Parte communitatis ex animo sese obligandi. 3. ut ipcitus accedat legis- Ialoris cousensus. Culu aulem tres istae conditiones aut si ivl , aut eX parte datistiunt, noli csnsuetudo, sed morum corruptela 'istimanda est. Atqui cum haeo tria adsunt, nihil deest consuetuditii. ut vim logis Obtine it Don solum ad n a Uam logem coristituendam, quae Conmetudo dicitur Pra I r lv m. sed otiam ad priorem abrogandam quae con ue: u lo confra i gem appellatur. Quid enim aliud est sex. nisi ordinatio rationis ab eo, qui curatu habet communitatis Promulgatae tCum ergo legislator taui te assentitur puli iuu' ohservationi rationabilis consuetudinis , veram illa habet legis
rationem. Tacite autem amentiri ovisti mntur ., Cura scietas fonsuetudinem nota ei contradicit , culti facile possit, vel cum i go tempore consu ludo firmata est, quo tcmpore ii ri uoia poterat, ut eain ipse iguoraret, aut non contrad ceret , si improbaret.
Prob. II. Isisae legus tum Ecclesianicae, tum Civilis consti tudini vim l Wi3 attribuunt. Ecclusiastinae quidem , uti constut ex toto Titul 9 Deerelasinin' De Cora Mettidiue vii viles vero , ne bubetur sub Tilnio Codicis Oviae sit longa consuetudo , et Leς M. feaS. β. De Legibus Ergo ex ipsis legibus consuetudo Vim legis habri , ut priores etiam loges abroget i Rectissime fultia nec 'tum est, tit f ms non somm suo festa Leti latoris. sed etiam tu filia conesensu omnium
126쪽
De acimus humanis eorumq. regula Gn. III Q. Qtiodnam censeatiar longum tempus ad esum rudinem inducendam sui ciens. . N. In jure saltem canonico non est id expresse des nitum, Cum semper generales oceurrant io legibus voces usus longaeoi , aut longa' consuetia inis. Hinci variae tum Thi ologorum, tum Iurisprudentiam opiniones. Verisimilius est , idem tempus requiri, quod ad honorum usucapionem . ac praescriptionem. Qua Propter leges quidemi civiles per decem annorum Con trariam consuetudinem abrugatitur , cum anni decem in jure civili longum tompus erae censeatitur. Leges vero ecclesiasticus nonnulli volunt', nonnisi quadragin-tδ atinorum colatrario usu abrogari , cum tantum tem
Poris spatium ad yraescribenda Ecclesiae bona requiaratur. Sed verisimilius ahi docent, idem decem anno rum spatium ad leges etiam canonicas abrogandas fusi ficere. Ius euim eanonicum nonnisi lonwm te us T quirit. Longum autem tempus in jure existimatur de Cennium , Disi Iongius spatium expresse sit a Iege C Donica desinitum, quod hac iis re non aeccidit; crin Dusquam jus Canonicum ad inducendam consuetudinem spatium decennio majus postulare videatur. Vide
Benedicium XIV. De Srnodo Dioeces. Lib. XILLCv. b. . Solpuntur objecta. obiic. I. Ut consuetudo vim Iegis haberet, et prio-xem abrogaret legum , deberet esse , ut a nobis Ρ- tur, rationabilis. Atqui nulla consuetudo contra legem rationalis esse potest. Lex cnim, si vere est lex, est ordinalio rationis in bonum eo inmune; ergo quidquid fit contra illam, est contra ordinem rationis. Ergo N. Reg. min. Quamvis enim lex cum primum lata est , rationabilis esse debile iit ; stari tamen potest , ut mutatis rerum circumstantiis , rationabile sit illam mutari.
Inst. Si mutatis circumstantiis, rationabile sit mutari legem ; tunc lex ipsa rationahilis erie definit ; a Proinde cessat ipsa per se . uon a consueridiue abro satur. Erἀo.
127쪽
I 24 Instia. Theolog. Lib. IX. Cay. XVI.
turbatio , si uniuscujusque arbitrio Permittatur judicare , utrum leges rationabales esse pcrgaut , aut desinant et aequum est, et Tali otiabile, ut lex Servetum, doneo vel alia lege , vel contraria consuetudiue abrO- tWr uuapropter licet , immutatis rerum circumStuu-tiis, aequum sit mutari legem; primi tamen, qui il- Iam infringunt, contra rationem agunt, et Peccant ;alii vero etiam ante tempus legitimum , cum Possunt de tapito Iegislatoris adsensu sacere coiijecturam, a culpa immunes sunt. Obic. II. Consuetudo contra Iegem nullius roboris esse declaratur tum eationico , tum civili jure. Catio nico quidem, nam habetur Go. 32 De consuetia d. Conbuetudo , quae cavonicis obolat institutis, nullius Hebet esse momenti. Civili vero , nam expresse ScriPlura est in L. a. cod. Quae sit longa consuet. ConSu Iu- diuistisiasque longueoi non leois est auctoritas , Horatanti tamen suo Dalilia a m amrulo , ut aiat rationUMMAcal, aut legem. Ergo etc. N. Neg. aut. Legetiit enim laudatos Cationes , legesque civiles constat, ibi agi de ociusu tu liue, quae Hira rationem est, ac rectum Ordinum. et cui Legislator contradicit , ideoque non tam consuetudo , qud Corruptela putanda est. Vide ista sustuue apud Go alex tinent. in Tu. Decretal. dc consuetudine. Corollaria. i 'I. Quoniam nillil contra legem maturae , aut Evangelii potest esse rationabile ; hinc si qui inr , Iegem n tural sim , aut Evangelicatu nulla possu consuetudine in firmari. Frustra igitur consuetuditiis obteritu se tuentur , qui in rchus ad, legem naturalem , aut Evangeticani pertineratibus , exemplum multitudinis , aut uSuS diuturnitatem opponunt: qui quidem usus tanto Pejor est , ac turpior, quanto diuturnior , Liam tanto sint graWiora Pe suta, quanto diutius infelicem animum. delinent alligalum: nemo sanae mentis intestigit , na
128쪽
De aetibus humanis rerumg. re D etc. t discit , quacumque consuetudine, quae dicenda rei oerius in hac parte corrus'teta, Posse aliquatonus der cari , inquit Gregorius IX. Cast. D. de Consuet. lI. Ciam adhuc manet ratio , propter quam Primo leae utilis erat, inquit S. Tliomas i a. .ae. Q. XCVII.
cit. Nisi forte propter hoc solum inutilis leae rid a-εur , quoniam non est Possibilis secundum consuetudi ' nem Patriae , quae erat tina de c0vditionibus legis ;- dissicii et enim est consuetudinem multitudinis Demopere.
Lex stoe mere Poenalis, sire mixta, piolatores non solum poenae , sed etiam culpae reos facit. Prob. I a. pars. Lex mere poenalis est, quae nullo DXpresse imp.sito praecepto , po uiam minatur cis , qui aliquid saciunt, ex. gr. Qui cuinque arma detulerit, in exitium pellatur. Atqui hujusmodi lex non solum poe-Dae , sud etiam culpae reos sacit. Poena enim iiciunis culpana sequitur. omnis poena si fiasta est, yeCcali
poena est , inquit Augiislinus Lib. I. Retract. Cass M. Ergo etc. Hinc si quando legislator inpresse si gut- licet, nolle se ad culpis in obligare , et veluti subdi torum arbitrio relinquat ; ut utrumlibet eIigant , aut aliquid sacere , aut aliquid poenae Domine solvere quod DCScio an umquam contingat i nisi sorte in aliquibus Regularium constitutionibus, ut 'tesiatur S. Thomas cia. 2ae. Q. CLXXXIX. art. 9. tunc non veram Cerisetur terre legem , sed regulam quandam dirigentem , et a subditorum Pendentem voluntate. Prob. Pa. Pars. I'. Lex Poenalis mixta est, quae tirumque continet , Pracceptum scilicet , et Poenam. in praecepti violatores. Atqui ea lex non soliun poenae xeos faeit, sed etiam culpae. Poena enim adjecta est Nou ad minuendam , sed ad augendam , ac firmandam aegis Virri , ac potestatem ; unde Apostolus ait Rom. ΣΙΙΙ. 5. Necessitate subditi estote, non solum Propter iram , sed eti- propter conscientiam. Ergo ete. 2'.
di lax nulla poena sancita esset, ipsa per 5e oblisaret, ut
129쪽
ut supra ostendimus. Absurdum ergo est, ut athee a
Dices. Non est putandum, Iegislatores proeter poena in temporalem , quam in lege minantur, velle etiam Iu itos aeterna poena plecti, si legem violaverint ;hoe enim contrx praeceptum charitutis est quaρ ita omni s legibus antecellit, ill si quid contra eam praeeipiatur , non Sit vera lex , utpote arrationabile ; et i iustum. Ergo. u. Dist. ant. Non est putandum , legislatores id venti directe , conC. Indis cie, quat nus nocessario Cona nexum est cum obligatione , quam Ugos natura sua impotiunt ex .psa acterua loge Dei N. Pulandum itaque est, te istatorem velle totam is rem obligandi viin Iegibus inesse , quam Datura sua habent. Quod mutem ex hac obligatione sequatur ac terna poena , id oritur ex lege octerri a Dei . cujus legislator minist crest. Nollet quidem ille, subditos acturna poena plecti , et ad hanc etiam avertendam p rniciem , minatur temporalem Poenam quod quis noti videt oliaritali esse
maxime Couveniens yrast. Idem desici iam bis puniri non debet; id enim
ipsi aeternae legi advorsum cst. Non Pst igitur cxistimandum , aut Deum directe , aut hominem indirecte velle , unam eamdcmquv lcgis violationem temporali , t aeterna portia Costig ri. H. Dist. ant. Idom delictum bis puniri non debet ab eodem legislatore , eadcm JWς , ro a ejus lcm ge- Deris , conc. Sectis , n g. Cum igitur violatio humariae Iesis duas simul infringat log s, temporalem . et Beternam , Inlrunt non est Si duabu3 poenis plectatur et CD m praescrtim si subditus ti mpornicin poenam patienter is i at, ct Peccatum Maesiuiur , Miumam Poenam Possit evadere.
130쪽
: De Aelibus humanis eorumg. reria ere. in Corollaria.
I. Falsa ergo est sententia quoramdam recentio-xum ; so) qui volunt , eo tantum eX capite peccarebguin Docua)ium violatores , quod se obiici aut peric Io poenae gravis subeundae ; Puta carceris , cxilii , triremis , honorum publico tionis etc. ita ut qui caute Ieges Violaret, a culpa immunis essot, quo nihil dici potest publicae irat quillitati, et ordini repugnantius.' b ΙΙ. Qui mercra vetitas aut important, aut exportant, qui justa vectigalia , aut tributa nou solvulat, qui iustuminibus piscantur , aut prata depascuntur , aut ligna caedunt contra leges pociaciles, ii non solum poenae, Verum oliam culpae obnoxii sum sc).li I. Cum poena sequatur culpam , ut supra diximmus, qui a culpa QTcusatur ob ignorantiam, eum etiam a Poena excusari a qu im est. Item si excusatur Item a gravi culpa, etiam a gravi Poena excusatur , quac ut justa sit , culpae proportionalis esse debet Duapropter si a iudice damnetur , eo quod invincibilet ignorationem Probare Dou Poluit , Poterit se poenae subducere, si sine scandalo fieri queat. IV. Sed si quis legem non ignorans , ignoret tameia Poenam, is sicut a culpa immunis non est, ita nec a poena immunis erit, d) nisi sit censura Ecclesiastica, ad quam contumacia requiritur. Hino si quid utraque lege prohibeatur , naturilli , et humana , ut furtum , homicidium etc. qui legem naturalem noti Ignoraus, ignoreti tamen humanam , nihilominus poenae reus erit , ex Ptis lamen , ut paulo aute dixi, censuris Ecclesiasticis.