장음표시 사용
171쪽
cia. Disp. LXV. cu . 3. Nec Pol si Vtiis colit a Deum mponere , on ut melior sit conditio possidentis. Et suis ne quis imaginari tim utim pol rit . Detim litigure ,
et Con cndere nobis tini de anteriori ste , el potioritate PosSeSSionis , quinimo , et succ rami ere tu Carasa ; si nostra possessio anterior sit ' ld in docctit Saurias , Salias, Azorius etc. 'sed nos multa di Spulavimus exr scsso de hoc argumento in citat; s Disscrtationibus , ibi etiam vatias S. Pontificum reKpotis ioncs explicavimus , quas Probabilistrae salso conii nuutit, iuuiti possessioni libertatis; ut Co . Si ID De cognac spiritCay. Laudabilem υε frseidis , Cap. Litterias De restit.
Spolint. Cap. hici risit Di De sent. es Com. Objic. V. In jure tum canonico , tum civili statui- ur, ut favorcs amplicia lur, poenae miti uniatur. Cay.3o. De r g Iur. in ii. In obsctiris Vtiou minimum est s quimur. L. 36. si . Do reg. Jur. Sevι er in hiis benigniora pro serenda stitit, aliaque sexcenta his similia. 1 rgo in dubiis'hi uiguiorem pro libertate OPἰ- Dionem sectari debemus. Dist. iant. Favores ampliandi, minuendae PomD c, ubi non quaeritur , utrum ali ita id licitum sil , an illi Cilum . cone. Sectis , neg. Poetiae igitur in dubiis 1 ni per milius debent mi ulligi , atque intelligi. Nam vel de sensu legis ambigitur , vel de crimine admisso. Si de synsu legis dubitatio est, censetur merito Legi Ialor poenam statuisse miliorem ; alioquin m ni mfivo i ii clarius explicasset; pro sertim scicias contrarias de Setisti Legis Doctorum opinione, . Si vero dubitatur do Crimine, in miliorem semper parsedi inclitiandum est
ex illo juris principio : in diibiis Ititior pars eligenda
, .: salius elaim est, absolvi nocontem, quam iDDo-
ctit m damnari L. 5. m. De poenis. hi cum 'iuveritur utrum licita , an illicita sit aclio , non est L ni- sutor , sed crudelior sententia , quae liseri ti , seu ca Piditati fovet, utpote quae periculo aeternae damnationis rivs cbjicit. Obie. VI. Opiuio probabilis est, qudie nititur gra i ratione . quae virum pria dentem movere possit. Esego qui illam septatur , prudenter agit, licet in Con- inarium
172쪽
De notibus h timanis . eorum'. regula et . Isistrarium alia sit opinio , cI aeque, vel magis Prob
κ. Dist. ant. Innititur ratione , quae virum pinum tem movere posset , Si contraria vel aequali , vel majori ratione non riticeretur , cono. Si Uiuceretur , um. Ton enim prudens, sed maxime imprudens est , qui relicta verisimiliori opinione, minus verisimilem secta-tiar aut inter duas eontrarias aeque probabiles opinio-NQS positus , eam Sectatur, quae cum periculo aeternae damnationis coujuncta est . Inst. I.' In confli tu contrariae opinionis vel prohabilioris , vel aeqiae probabilis, noti amittit prior OPl-nio probabili talem suam ,. alioquin non amplius Proba Lilis , sed improbabilis esset opinio. Ergo habet uuii Cain vim , sit virum Prudeli citi movere possit. U. Dist. ant. Non limittit probabilitatem suam , quae tamen iii ccinflictu probabilioris, vel aeque probabilis, Virum prudentem movere laec Possit, neci debeat, conC. Sccus , nex. In couflictu igitur probabilioris , vul aeque probabilis optutoriis , prior illa opinio non Anxit it vas rationcq. qude si seorsim spectarentur,. virum Prudentem movere possent; ideoque dicitur, non amittere probabilitatem suam. Sed in conflicta , rationes illae virum prudentem movere non possunt. QuaproPier opinio non evadit improbabilis absoluto , quo seorsim SPectata rationes habet suas , sed in conflic u aIlerius improbabilis est. Inst. I. ' Qui in tam viam ingreditur, non tenetur eligore tutiorem, alioquin omnes moti nilicam itam
Prosteri deberent. Ergo a Pari qui probabilem DP,
Dionem Sectatur , non tenetur cligere probabiliorem ,
Η 'Reg. co's. et parit. Non enim peccatur Contra legem ; si via tutior pota eligitur , quae praecepi a D0 est, nisi sorte divina vocatio ud persectionem viam se Ciandam destinaverit. At sectando probat alein in Con
sictu prohabilioris , aut aeque probabilis, quae leg
favet, periculum peccandi eligitur , et lΡx eontemnitur Inst. 3. ' Etiam in conflictu probabili ris opinio in 'mens libera est, ut assentiri possit opinioni mitius pr0
Babili ; lieet enim ipsa fides omi bus credibilitiatis πιο
173쪽
r o Theol. Inst. Ub IX. Cap. XXII.
tiris stipata proponatur , libcre lamen mens asseutitur. Potest igitur intellectus coit,idcrare tantummodo rati nes , quae Probabitum opinionem suad Cut , atque Exiis prudenter iudicare, actionem osse licitam , idque multo magis , si ratio es sint utrimque aeque probabiles. U. Dist. αnt. Libera mens est, hed tamcu imprudenS, si minas probabili opinioni assentitur in cotistic tu probabilioris , couc. Prudelis , neg. Quare si assentitur Incns minus probat illibus inota rationibus in conflicta Probabiliorum , quae rem verisimilius esse falsam Sua
dent , imprudenter judicat , et agit. Sicut qui prohabilius putare potest , escam aliquam esse Venenatam , imprudenter se gerit , si ex rationibus minus probabilibus eam iudicat innoxiam , et comedit. Atque idcindicas si rationes utrimque sint aeque Probabiles , quae non magis uni , quum alteri parti assentiendi lauda
Iust. 4. ' Haec exempla , quae ex periculo veneni , mortis , alterius ve gravis damni saepe pro scrutitur a Probabilioris iis , ad rem non faciunt. Nam judicium operantis ab mea venenuru non tollit , aut adimit . si revera sit k ideoque non aufert ab actione periCulum. At qui secundum opinionem minus probabilem judicat , et operatur , aufert ab Θctione peccati periculum , et sine ullo dubitatione, aut serti pulo rem gerit, Dixus eiusmodi ratiocinatione , seu judicio , ut ajunt, resexo : Lex dubia non obligat ; sed positis utrimque probrabilibus rationibus , Leae dubia est : non em obligat , ideoque non est malum operari quod libeat. Ergo. e. N x. ant. Lex enim naturalis , et divina , do qua hic agimus , ex dubitatione , aut opinione homitium nequaquam immutatur, ideoque semper certa est Naturae lex , quae vetat agere , ' quod utrum ni alum Fit , prudeliter dubitari potest. Sicut ergo judicium OpDrautis uolat aufert ab esca venenum , si revera est ysio et operantis judicium uota aufert ab actione malitiam , si revera est ex lege naturali , aut divina , in quibus sola incusat invincibilis ignorantia : ac proinde
fallax est ratis eluatio illa , quae in s ectici posita
174쪽
De Actibus humanis, eorumg. regula etc. Irtest, quaeque si invalesceret, ad intolerandam traheret
Inst. 5. Ignorantia ejus, nuctuat inter cluas vel acque , Vel non aeque probabiles opiniones, invinei bibilis est. Cum cnim et rationes , et viri doctissimi
Utrimque semper certarunt, Et certant , nou Potest ad
Ii quidam verit tem Perveniri. Ergo. H. Neg. ant. Si enim nemo judicat invincibilem ignorantiam ejus , qui aliquid tacit natura sua malum , oum aliquis vel levis pungebat scrupulus, mullo minus invincibilis ignorantia ejus est, qui ex probabilibus Utrimqne rationibus prudenter dubitat, Quamvis autem ad liquidam ille veritatem eius rei, de qua Contrariae, opiniones frint, pCPVenire non possit λ non potest tamen ira vincibiliter igriorare naturae legem , quam ipsi Geu tiles coguoverunt , ut iii dubiis partem elisamus tutio-πem , e Peccati, atque aetcruae damnationis Periculum
Inst. 6.' Lex non satis Promulgata non obligat. Ri- qui ubi contrariae. opitiiones sunt, gravibus utrimquexationibus , et auctoritatibus confirmatae , Icx salis Promulgata non est. Ergo non obligat, Ac Proinde non extat naturae lex, quae in dubiis abstinere praeciPlut ῆaut sequi tutiorem partem.
U. N. min. Quis enim sanus dixerit , Deum 1 fem suam non satis promulgasse' Ignorantia ergo iΙ- a , et dubitatio Doti cx lege oritur , sed ex hovianum vel infirmitate , vel cupiditate , quae poenae Suut Ori sinalis peccati. Objectio igitur valere dumtaxat Poterit in lege humana , quam legislator sciens vario SeuSu Rcoctolibus intelligi. explicare non curat ', ideoque ut
non Ser Velur, tacite videtur absentiri.
Objic. VII. Nihil est in religioue peri colosius. quam Privatus ille spiritus , qui proprio in nio , ac judicio
Omnia metiri. atque aestimare conatur; nude 4 nuntia
tae sunt hae ses, nisi ex privato spiritu t 'Dem si .e mel statueris ut regulam vel credendi, vel operanat , tot erutat diversa religionis dogmata , quot C Pit , Atqui doctrina eorum', qui assiimant, Don posse βg38ecundum prohabilem opinionem . moralem I heoιOgiηm εquae Ieligionis nou ultima pars est, trabri ad Hi R
175쪽
a et Inst. Theol. Lib. IX Cay. XXII.
tum spiritum. Quod enim Dui probabili, s videtur cita ieri videbitur minus probabitu , ct auctorest, qui aDudunum gravior sunt, apud alterum leviores , et iesu , Liliores habentur ; nec major auClorum numerus DPO- habiliorciti op Dioncm facit, ut putet experientia , quo vidi m M , m nam ali Ilieologia saepe maiorem aucto rum puri in Humrro Uiucere , Bu superare meli Cm.
I ulla igitur ratio in stilendi,' qua probabilior opinio
sit, Nimi privatus Cuiusque spiritus. 1 rgo. eii in d'ocut uiit inter opinior saequcyprobabiles. sociari iam csse tutiorem, aut nou esse Sectandam munis Probabilem , quae libertati , sive Cupiditali 1a Uet, non asserunt , majorem probabilitatem proprio. Ingento , DC SPiritu esse aestimari tam e sed exocri plia rarum, et Patrum auctoritate, quod loriae abcsta spiritu Privato haereticorum. Ipsi Probabilistae, Scri turis , et Patribus neglecti. , modum opinandi im exe-rma alleviam ab Gn vesica simplicitatρ. Sauciorum que Ualrum domi tua , ut Iolluitur Alexaudor VII. a que hac ratione utirias vulgarunc opiniones quasi Pr Dalnic , . quae ipsos Epicureos pudore affecissent. Mirum est igitur , haec ab illis objici. Quod vero perii- nrt ad auctorum gravitatem, scimus, Probabit istas
mirili Iacere auctoritatcin advcrsariorum. Sed nos dictanus , cos Usse graves .auctores , qui nec aliquid do Currunt a di de Apo,tolica damnatum , nec modum DPHiqndi ad niluierunt alienum ab Eva agellua simplicitat , et diunctorum Patrum nuctoritate : lino vel ab IPSu ille Apost cui ea , vel a plurium Episcoporum iu- uicto Commendantur. V ι St. In opinionum conflictu pauci sunt , si is ii sunt. qui valeant utriusque par tis librare rationes, ac desinire, quaenain probabilior sententia sit.. Atqui regula morum communis omnibus esse debet. Ergo. . W- m. Πy. enim tardiori sunt ingenio , d et O S consulere poSsunt, aut proprios Pastores. Λd
i λc diti irati institutae sutit Casuum Congregationes , ac
Veiiiii concilia , in quibus pluvium Theologorum collatis Cousiliis benedictus. AIII. in Concilio 1 omano statuit ,
iacCiuCndas esse quaestiones iis doctrinis , quae steriorea ,
176쪽
De Actibus Dima iis , eorumq. regula etc. I xmunis est omnibus ipsa lax. In ejus regulae applicatione qui proprio iugenio diffisus si illi metuit , metuere autem unusquasque debet , consilia'cum sapietitioribus
Olbie. Vt II. Omnes sere saeculi XVI. Tlleologi Aqui sunt ii numeri , inulti etiam doctriua, et pietate illustres , paucissimis exceptis , Probabilismum sectati sutit , id uis autem diclit, aut omnes illos esse dam- Dat s , Bul E Cclosiam fuisse toleraturam eorum do ctritiam adeo Publicam, et Communi m , Si salSa esset, tantam e pcrniciem uisei res , quantum uos Praedica mus Ergo. . U. Dist. mai. Et ille ni actorum numerus ; quorum alter aliarum v clut ovis ovem secuti sunt , non aufert doctrinae novitatem , quae patet legenti Veterum Patrimi morin menta , conc., Secus . Meg. Itaque: ol illis aucioribus Ecclesiae totius per XVI. saecula traditi nom oppoDimvn. Me i concedimns , Pro ibilisnii do-Ctriianira 1 utSSr Da aetate communem , Iioci lonχe lateque Pervagati tem. Nom ipsi veteres Probabilis ae salebat tur , coulrariam duc triuam communem eSse. Deinde .
non dosuerunt in Ecclesia viri docti , qui Probabilismurn Coiastitavi M. Ceterum quidquid suurit de privalis Theologis , quid Concilia , quid Sedes Apost Mica de Probtibilismo sentiri ut , supra dcclmavimus. Unde Ecclesia novam iliam doctrinam, non probabat , sessi Prudenti consilio Dondum censuit ad eam expresso damnandam , propter temporum iniquitatem', veniendum esso. Vt in aule ilia Sitimati sint Prob bilismi auctores, quis' est adco temerarius. , qui judicet . clxiii iani illos judicaverit IDeus, qui , ut nos credimus , illis boua side rutilibus pepercu ' η' Inst. i. ' Nuper N. R. Congregatio opera Alyhοnsι rigorii ad examen revocavit, iisque mature cxpe Sis, eum dcclaravit Venerabilem αὶ, nihilque tu ch:s Scriptis essci declaravit , quod ejus canonizationi im-Pedimetilo osset. Ergo probavit ejus doctrinam do opinionibus aeque probabilibus.
ain Haec scilicet scribebat auctor antequam Liseria. ii/
Beatorum a bum relatus esset. . . -
177쪽
N Neg. cons. Numquid enim Ecelesta S. Θprianum venerans probat ejus csoctrinam de baptismo haeretico-xum y I'oluit ereo errare bona fide Ligorius , et exHIis eius virtutibus , et miraculis , iudicari , nihil ejus sanctitati osseeisse, quod curaverit sa). Inst. u.' Si potuit ille vir, Probabilismum totis vi-xibus desendens, salvus fieri; quidni poterunt et alii
ejus doctrinam sequentes ' cum certe gravius sit pec catum docere malum qnam alterius sequi doctrinam.
Ut quid ergo laqueum aliis injicere volumus doctrinis tetricis, et rigidioribus I . . : N. Poterunt et alii salvi esse , si eius virtutes adeo exaequent, ut judicari possit, illos eadem bona fide, non superbia , aut cupiditate , doctrinam cupiditati fa-
Vettium esse amplexos. Sed non inde sequitur, mutari posse veritatem doctrinae , quam asseruimus , aut Τra
. Ob s. IX. Sententia duabus his propositioiiiisus ex- . Posita , viros religiosos Innumeris subdit anxietatibus ,
ca Adversarii, qui hoe deeretum S, C. iactant, audiant id quod . ait Benedictus XIV. LI/ II. do Reaiorum eanoni.
B r nardus, quem dicis, me debita exueri venera inne . . . quDndam Sanctorum cataloge adscriptos 'nume est in Ec. clesia canonigatus, et ab humano iudicio exemptus et exem. Plus, inquam est, ne de elli gloria dubitemus, sed non ut minus de eius dictis disputemus. hin Ceaerum B. Alpho si Ligotiis naedam retraetatis is eaeila Untequam Eeaiorum eat. ioeo acer ιus esset , circum ertur. eis, ibi Di jliros by Coo l
178쪽
Qe scrupulis , ne non bene rationes ponderaverint, ne
ex occulto animi vitio probabilius judicaverint, quod
revera minus est probabile. Contra vero Probahilismus omnes eximit scrupulos, animum erigit, essicitque revera tutium Domini suave , ac onus leve. Dum enim
quis obfirmata conscientia licere iudicat quod probabi-
Ie est, inter varios opinionum atafractus, ac vana timidiorum hominum terriculamenta tutus, ae Iaetus in-A .. ant. quoad reframque partem. I. ' Enim viri
religiosi dum ex sincero salutis suae desiderio, et Dei amore illum orant , ut vias suas eis demonstret, et Consiliis eoru in 'a quiescunt, quos spiritu Dei plenos CSSe , eX operibus cognoscunt; possunt quidem abje-Ctis scrupulis quiete operari , non tamen sine illo salutari metu , qui sancios ipsos eximios usque ad mortem comitari debet , De sorte labantur. u.' Qui Probilismum sectatur , longe majoribus objicitur auxiet ali-hus , Disi Ioraga consuetudine cauteriatam conscientsam
habeat. Nititur enim ille principio, ac doctrinae, quam Per XVI, saecula ignoravit Ecclesia, improbavere Patres , Sedes Apostolica si non expresse , saltem impliciIe damnavit, totque Concilia, Episcopi, virique
loctissimi impugnarunt, atque impugnant, Quomodo igitur tam debili , aut saltem dubio sundamento nixius Non trepidabat, ac horrore labescet y Iugum autem Domini suave est propter charitalem , et Dei auxi Iium , ut supra diximus. Inst. Rusticus , qui bona fide sacerdotis Probabilistae consilia sequitur , lutissime agit, nec culpae damnari potest. Atqui sola cum excusat extrinseca probabi- Ilias, innixa scilicet auctoritati Saeerdotis. Ergo. N. Dist. m . Si Sacerdotem ipse Hegit, quem pu-hlice constat , esse laxioris doctrinae sectatorem , ut ab eo consilia cupiditati placentia audiret , quae res est suum adiit , aubona lide quaesivit Sacerdotem . qui Vir doctus , aQPius Publice haberetur , conc. Dist. etiam min. Sola eum excusat probabilitas unica , conc. In cousielu Probabilioris, neg. Rusticus igitur si de sua salute sol- Italius aut propriuin Pastorsia adit, quem doctrina .
179쪽
ae pietas commendat, aut alium Sacerdotem, 'quem doctum η ac Sanctum esse vel fama ,4 vel opera ipsa praedicant ; ideo excusatur , quia tutiititur opinioni unice probabili, nesciens esse alios auctores , aliasve
rationes , quae Contrarium suadeant. Unde non sequitur probabilem opinionem in conflictu alterius aeque probabilis , ain probabilioris. Sed si Sacerdotem quac- sivit de industria laxiorem , non excusatur ι quia tunc scivit , vel scire potuit , esse alios Sacerdotes , qui contrarium docere ut, quosque data opera vitavit.
Licet seqtii opinionem longe probabiliorem luentatisa vitem, relicta tutiore, sed minus probabili, quae legi Doent, nisi lex sit de rebus
necessariis ad saliatem necessitate. medii. 4 bi.
Prob. I. ex scrint. Mel. VII. II. Nolis esse justias mullum, neque'Plias SGFim,'quam necesse en , ne obstuhescat ; quibus verbis insinuatur, ne plusquain satis est, certitudinem justitiae quaeramus, hique ita seinper inter incerta sit tuantes obstupescamus. A L. qui sequitur opinionem lovge, probabiliorum , iam tu,titiam, quantum Spiis est 'diligit, quid enim . aliud cxigi ab bomine potest, quam ut si quando veritas inveniri certo non possit , id saciamus, quod longe Verisimilius est y Ergo. . iam Prob. II. Ex damnatione contrariae sententiqe,in illa propositione ab Adeatindro VIII. notata : Non licet Sequi Opinionem vel Inter Probabiles, probabilismum , quam Theologi quidam Lovanienses luci,anlur, asserentes, opinionem; quantumvis probabiliorem, pr , Iibertate non esse sequendam , sed solummodo luti Orem , etsi mitius Probabilem. 1
Prob. Ill. Ex illa juris regula. Cay. 3. de rex. Iur. λ 6.' Qui certus est ceruqrari non debet, idest qui
iudicium Prudens , ac moi liter certum de re aliqua informare Potuit ex gravioribuS , ac verisimilioribus xvionibus, io certi evi , ac tutiorem viam non tetie-
180쪽
tiar sectari, ne forte, ut inquit Sapiens, Obstu'escat. Prob. - 2G. Pars. In iis , quae necessitate medii ad
saltatem necessaria Sunt , quaecumque occurrat Proba
bilitas, finis tamen obtineri non potest , nisi res ipsa , quae a lege praecepta est, revera habeatur, ut diximus de fide mysteriorum S S. Trinitatis, et Incarn
tionis , de neccssariis ad valorem Sacramentorum eicia Atqui ea, quae necessaria sunt necessitale medii, sunt tiam Dccessitate praecepti necessaria , ut alibi docuimus. Ergo in iis rebus non probabilior , sed tutior
Dices. Cont. Im. Part. Qui sequitur opinionem quantumvis probabiliorem, quae libertati favet, reli eta tutiore, periculo peccandi se objicit. Atqui id numquam licet. Ergo. U. Dissi maj. Objicit se periculo remoto , ac I vissimo, quod in actibus humanis contemni debet, ne obstupescamus, Conc. Objicit se periculo proximo, neg. In actibus itaque humanis non meta' sica, sed moralis cer il udo requirittar , quam moralem certitudinem satis habet qui rationibus innititur adeo probabilioribus , ut spectata etiam negotii magnitudine, ac
Periculo , Cotitrariae ratioues Coutemnendae videant in .
Seholion. Diximus supra , Sedem Apostolicam , etsi espresse Odhuc Probabilismum non damnaverit prudenti sane consilio ; tainen illum implicite in aliis damnatis propositionibus improbasse , quae scilicet evidenter ex obubilismo sequuntur , ita ut damnari non possint, nisi ipse damnetur Probabilismus. Nam prior illa proinpositio : Generatim dum Probabilitate quantumois tenui dummodo e probabιlilatis uenibus non exeatur , conssi aliquod agimus , se/nρer Prudenter agimus ;manifeste ex Probabilismo consequitur, nisi sorte ipse Probabilismus est. Quippe si licet sequi opinionem minus probabilem ; etsi probabilitas tenuis sit , modo tamen sit latita , ut opinionem essiciat vere probabilem, hoc est dummodo a probabilitatis innibus non exeatur, Possumus secundum illam operari: quod tamen in illa