장음표시 사용
221쪽
s18 Iust. Theol. Lib. IX. Cap. XXIV.
Qtiae quide in omnia uS genere suo mortalia sunt; pos sunt tamen venialia usse , cum scilicet DOu iisque ad cynlcmtutu Dei perveni Aut , aut nil divitiae legis violationem. , nec ad sup ormn , lCgumve Cententum, aut gravem proximi injuriam, aut damnum Pertingunt iraestititiis autern est inordinata cupiditas aliquid ultra vires , et Polcstatem Suam saciendi, aggledicudi , usurpati di , Ambitio est inordinata cupiditas hcnorum , dignitatis, Potcstatis, Vana gloria est humatiae existimationis e ac laudis inordinata cupiditas. Hob dientia est Paccepti violatio , ex couletntu. Iuctiaritia est inoria diuata propriae laudis pracvicatio. Hypocrisis est sal-59e virtutis , aut majoris , quam reVexu bit, Simulatio. Pertinacia est iu propria senientia contra Veritatem cognitam., aut satis Propositum Perseverantia , et obstinatio. Discordia est ob propriae laudis appetitum dissentio voluntatis in iis rebus , in quibus cum aliis , eonsentire rectus ordo, ne ratio postulat Contentio est itiordinata verborum pugna. Dcnique nos itattim praemuntio est cuin quis cx Vana gloria rcs novas in Vcuire, aut CXCogitare Praesumit, Iles quidem nova, hominum societati nides invenire holiam cst: sed obii nona gloriam novitates quacrero , vitium ; idque Iciliale, si vovitates sidet etiam bouisve moribus adver
Q. VII. Quid, et quale Peccatum est a aritia rU. I.' Aoarilia est inordinia diuitiarum, hoc est eorum omnium, quae pecunia aestimari ροssimi , c piditas.
tum , cum aliquis vel ultimum in divitiis si item suum ustituit: unde dicitur avaritia ab Λpostolo Ephesia, H R. idesorum semitus , quae a regno Dei excludit et marus, quod est idolorum semulus, nou habet her
ditatem in regno Christi , et Dei ; vel ad divitias
Comparandas , aut servandas inhonesta , illi uita , injusta agit, Vel agere paratus est, alienum scilicet iniuste accipiendo , retineudo , debitas eleemosyn's rem
t. 4. inordinatio amoris intra hoc sitiat, ut scit
222쪽
De Actibus humanis , eorumg. regula etc. 2 scet homo quampis suμer e diMitias ωιιet, non tame yraefert earum amorem amori dioino , ut si propter dioitias non pelis aliquid facere contrα Deum , et Proxiamiam , sic avaritia est Peccatum oeniale. 4.V Vitia quidem innita ex avaritia prosciscuntur ; unde ait Apostolns I. Tim. VI. 9. Qui Molune diuites feri incidunt in tentationem , et in laqueum diaboli , et desideria inulta inutilia , et nocisa, quaσmergunt hominem in interitum , et perditionem. Radiae enim omnium maioriam est cupiditas.. Praecipua sutit cordis Obdiarmio inquietudo , oiolentia , fui iacia, per is, Proditio. Cordis obduratio est durities illa, qua quis aliorum miseria non movetur , mo iis , ne quid de suo impetidui opitulatur ἱ quam quid na Cura grave di bitum subvenietidi est, Putet esse mortu e pec- Catum. Cordis inquietudo est anxia illa div tiarum
Omparandarum aut Servandorum Cura , quae Cum agravitor debitis ossiciis , aut a divinae providenti ne spe animum avertit, mortale peccatum est alioquin veniale. Violentia est alieni injustu per vim ustirpatio ;ideo Ioe eam grave pecCatum esse , . si materia 'gravis sit , perspicuum est. Fallucio est quicumque dolus ad alterum circumveniendum , et Verhis , vol factis institutus , gravisqne Cialpa est in maioria gravi. Perfuisest fidei tu promissis , sactis. aut rebus creditis violatio. Prodisio est personao . vel rei contra fidem debitam . ei cum allericis damno conjuncta manis statio. Quae duo postrema etiam ex sein re Suo gravia peCCala esse colas ut Cum igitiar omnit Iaaec ex avaritia oriatitur mala , merito ait sapicus Eccl. X. 9. A mnihil est scelestitis.
Q. VIII. Quia, et quale peccatum est ira IV. I.' ira definitur: inordinatias oludimus a Petitus. IDOrdsuatus autem isse Pelest appetitus ille duplici ratioue. Primo quidem si quis in eum vindictAm apperit , qui Don meretur , vel plusquam incretur, vel in quem legitimam uoti habet iurisdictionem , vel Dou-more iustitiae , sed privata malevolenti R. Qua ratione ira ex genere suo mortale peccatum est, Cum ab apostola GaI. V. uo. inter opera caruis, quae a rem
223쪽
gno caelorum excludunt, numeretur: sed potest essae vel ex materiae levitate , vel ex adoretensiae defectu venialis. Secundo propter irascendi modum , si quis: scilieet vel nimis irascatur interius, veΙ nimiς extera uxsigna irae prodat : et sic ira secundum se non habet rationem peccati morialis , ut ait S. Thoma& Ia. aae. Q. CLVIII. a t. 3. Noxialis tamen esse potest propter scandala blasphemias, injurias, couincia , maledicta , rixas , Pugnas , Vulnera , Seditiones , homic dia quae ex serventiori ira proficisci scitent. Rehus autem inanimalis irasci , easque ex iracundia projicere destruere , tum gruVe peccatum est , cum grave inde damnum aut alioruin, aia quos res illae pertinent ,
a.' Est tamen q raedam ira laudabilis, de qua dieitur, Psia. IV. Irasc imini , et nolite Peccare , unde δε Christo etiam dicitur in Evangelio Marc. In S. Cimetam syiciens eos cum im , ctam scilicet ex Pimplici amore et zelo justitiae orituν vindictae desiderium quod quidem cum de nostra praesertim iniuria viud canda apitur , r. rym, atque admodum dissiciIe est. Q. t X. Quid, et quale ρeccatuis est gula Pi Gula definitur : inordinatus edendi, et bibendi a Petitus. Rectus enim ratio uis oudo postulat, ut ad vitae , sanitatis , et vitium Sustentationem cibus: potusque sumatur. Quod igitur non ob eum finem , vel plusquam ad eum finem oportea , manducatur , ani bibitur , contra ordinem pationis. est , et gulae peccatum. Sed cibi potusque qua Ilias. , eι quantitas Don eadem omuibus, imo. nec semper eadem uni eidemque homini 'necessaria est, Fed pro vario hornia inum statu , iussim ita e , labore , Varie definienda. necihi puncto aliquo indivisibili eonsistit , sed latitudinem quamdam habet, quae satis est ad animi, hac in re anxietatem avertendam. Vide S. Thomam 2α. 2ae O. CXLVIII. arti 1. et seq. ex S. Antoninum Pare. II. tu. 6. Cap. I. N. S. a ' Cum igitur gu a inord inatus sit appetitus Vaedendi, vel bibendi , duplex est gulae peccatum, O Messatis , et ebrietas , quarum: illa immoderata est
cibi sumtio, haec potus, de qaibus singillatim dicen
224쪽
De Actibtis humauis, eoruni'. regula eis. 22 dom est. Comessatio ab Apostolo Galat. V. 2I. inter' a num ratur peccata , quae a Regno Dei excluduiit ;ideoque certum est, esse eam aliquando mortale pec-aeatum . . Scilicet Id cum quis ultimum finem in cibi,
et polus delectatione e stituit. cujusmodi ii sunt, de quibus ait Apostolus Phili . III. 19. Quorum Drust enter est: quod quidem rarius accidit, ut expresse fiat ; sed frequentius inter 're alii e iri cum quis ex cibi cupidi are paratus est graViter potius Peccare ,
furari , debita non solucre , sanitatem .suam , a at sa- , miliam pessumdare , quam victu uti moderaliore. 2. ' Cum quis usque ad vomitum comedit , ac bibit , aut Tevera se ad vomitum provocat, ut epulari iterum valeat , a quo sagitio brutorum etiam Rnimatitium tia tura abhorret, ita ut etiam , seclusa ebrietate . Rut Scandalo niori te sine dubio peccatum sit. 3.' Cum quis Praevidet, aut praevidere potest, ac debet immode- Tatiorem cibi, potusque copiam luxuriae sibi, ali Tumque Peccatorum eausam fore 4.' Cum quis gulae Caussa Ecclesiasticum jejunium violat 5. ' Cum quis ex immoderatiorc cibo ad ea officia , quibus graviter Ubligatus est , ineptus redditur. Consequitur enim ex crapula hebetudo mentis , atque stupiditas.
vius plus aliquid cibi sumat, quam necesse est , Ve- Dialiter peccat , ut idein S. Tliomas advertit. Damnaea autem est ab Innocentio XI. illa propositio: Comedere , et bibere usque ad satiεtatem ob solam νο-luntatem , non est peccatum , modo non Obsit pal eudini , quia licite potest appetitias naturalis suis acti-
ιs fiat. Cuius doctrinae ipsum sortasse puduisset Epi
que modis potest , qui eo versiculo continentur : aeyroPeret, laute , nimis , ardenter, Studiose.
Polantam visus rationis prioationem. Quae quidem cum praevideri potuit , ac debuit , etsi eam homo directe
Nolit, neque cum aliorum scaudato coniuncta sit, ipsa Por se graVe scruper Peccatum est , non secus ac sor- Misatio ἡ cum naturam rationalem valde dedeceat i
225쪽
tiadi Instit. Theolog. Lib M. Cap. XXIV.
omniaque peccata, quae in ebrietate ipsa committuntur , vel commilli, posse probabiliter praevid ritur , erim cati sa voluntaria sit, imputantur ad culpam. Diue m 'ue seipsum . neque alterum ulla de caussaei inin medicinae . inebriare licet et nec ad immoderatiorem potum Provocare, aut alteri etiam flagitanti praebere vitium. ex quo ebri talem sequi posse, Gebeat
Praevideri. Unde inquit Augustinus . vel quivis auctor Serm. CC A XXII. Etiamsi ad hoc oeniretur,
til ιm diceretur: ntit hibas , aut morieris ; melius erat , ut caro tua sobria occid retiar , quam anima Per ebrietatem occideretur. I tis. Antoninus Part. II tit. G. ca'. 3. Non excusaretur Per hoc quis ab ebrietat e s mn m. S. Thommn , qtiamois faceret Caussa medicinae , et Per cons ytiens peccat mortesiter et Sum 'ns , nisi crederet se tuo potu non posse inebriari, et medicus , ori alius , qui hoc sibi scienter consule res , et Pro inaret hoc sex imans.
6. Vitia denique , qtiae sex gula oriri solent , sunt
multiloquium . in quo non hi erit Peccatiam Prop. X. 9. 3.' SCIrrilitas , quae in dictis'. aut factis indeco-1ιτ, aut turpibus risus excitandi causa coiinistit. ' 4. denique omnis gelacris peccata , quae quis in Ebrietate patrare Potest.
Q. A. Quid , et quale reccati m est inoidiar
N. I ' Inoidia est tristitia de bono cilleritis , qua teritis propriam minuit excellentirem , quam quis ab altero aequari, vel superari nollet. Si quis enim aliam ob causam de alterius bon eo a tristetur . non iti Uidia.
ut paulo post dicam , sed ali crius g Deris peccatum
a.' Est autem invidia pereatum. ex genere suo mor tale, cum ah Apostolo Gah. V. . I t. inter ca numere 3ur , quae a regno coelorum nreent , et per se charitati advers tur Sed oenia ρ esse p6terit vel ex imper- sectione actus , vel ex levitate materiae. ε 3.' Si quis de alterius hono contristetur , quatenus pillius honum est, non invidia scd odium erit, et tmortale peccatum I nisi aut desectus advoleuitae, aut
226쪽
De 'Aetibus humanis, eorumg. regula ese. 223 matoria levis veniale Ciliciar t. Si vero ex quadam inis dianatione, Contra Dot petovidentiam trisiuia de honoalterius oriatur , impietas erit. Si ex indigitatione dehontinum injustilia , qui benescium aliquod . aut munus indigno Contulerunt , motus est Si ex metu, ne aliquis bonis auctus , alque potentia, propter ejus im-Drohitatem , aut inimicitiam' injuriam faciat ; pcr se Peecmmi 'non est . sed Vcniale esse poterit Propter de-' 1eetum majoris in Deum fiduciae , vel etiam mortale, si ad odium provocet. Contra vero qui ContriStutur, eo quod vir honus, ac iustus potest rite aliqua , aut muliere auctus sit , a quo justam peccatorum suorum poenam timet, contra justitiam peccat Demque si v stitia de hono aIterius ex emulat e proliCiscatur, quatenus Scilicet vellet aliquis, non quidem alterum eo hono cnrere, sed sibi etiam illud obveniae . modo bonum illud sit optanti conveniens , Peccatum Non est, ut S. Themas advertit et si vero honum illud supra
Optantis conditionem sit, ne meritiam, Vana Cripiditas, aliquando mortalis, aliquando venialis existimanda est, pro Varia scilicet honi natura , atque optantis ndseonitate , ac diFpositioue. . . . g. ' Ex invidia oriuntur I.' susurratιο . qna DIl cur
aliquid de altero verum vel salsum ad amicitiam dissolveti clani idoneum resertur ; Uiod quidem gla e Peccatum esse ex sacris litteris perspicuum est Rces. AXVIII. 15. Susurro, et bilinguis maledictus. Rccf. XXL 31. Susiarro coinquinabit animam suam , etc. n.' odium , delectatio , gaudium de malis alterius , Plae etiam cx genere suo gravia eSse Peccata ' minifestum est. IO. XI. Quid , et quale peccatur aceola estu. I. ' Acedia Iate sumpta est' id cum se virtutum
fastidium, propter adjunctam dissicultatem, ac laborem ideoque ad vitium illud, per met , quod poculiari
illi virtuti adversatur , cujus aliquem taedet. cilii claus. Vero acedia est de bono spirituali ad amu ain I ea Mel comparandram, ves semoudπm pretiuente , .lafizdium , atque tristitia. quod quidem cum charitali adversetur cujus est de spirituali hono , ae Dei amiscitia gaudere , ex genere suo mortale Peccatum eSt 4
227쪽
dia 4 Inust. Theol. Lib. IX. Cap. XXV. ilui S. Τhonias advertit 2 a. uae. Q. XXXV. art. 3. sed veniale osse potest pro imperfecto actu , et materiae levitate. Vel enim spirituale bonum , quod fastiditur . graviter praeceptum est, vel non. Si graviter est praeceptum et ex aedia praetermittitur, mave peccatum est. Si non praetermittitur, sed cum taedio quodam exercetur, Veniale. Si vero bonum illud nouesi graviter praeceptum , et ex fastidio omittitur u
niale est , si ex contem tu . mortale.
desperatio. 3. ' indignatio adversus eos qui ad bona spiritualia exercenda nos impellunt. 4 ' denique malitia , qua quis bona ipsa spiritalia esse nollet , vel se fecisse poenitet , Vol Se ea non cognovisse , aut religionem pro sessum non sui Sse , optaret.
lia vitia peculiare opus edidit S. Bonaventura: Depugna spirituali contra Sutem Ditia capitalia. Generatim tamen advertendum est ex Gregorio M. quod sicut arte medicinae calida frigidis, frigida calidis curantur , ita contraria OPPonenda sunt medicamenta pecca is et sicut qui numinis impetu rapitur, in contrarium virtutum oPera lucumbendum est. ' )
Ado. I. A Εccati habituatis nomen non usurpatur a Theologis pro Iiabitu , seu consuetudine , ac facilitate peccandi, quae ea actibus oritur. Nam peccatum ba-hituale vel ex uno actu peccati mortalis producitur, ac permanet tu animo , eum tamen peccandi tabitus, atque facilitas ex actu uno produci non soleat. II. Est ergo peccatum hahisuale macula , quae postpeecati actum , per modum habitus , seu pravae habitudinis , in animo remanet , quae in Scripturis sordes , inquinamenrum, immunditia dici solent, ut APoc. II. ii. Qui in Fordibus me, rordescat adhuc. . Tit. .
228쪽
De Actibus humanis , edrianque rexuda etc. 225 Tit. I. 15. Inquinatae sunt eorum mens , et conScien lin. Jac. I. 2I. Abicientes Omuem immunditiam.
III. Sed qua in re macula illa sita sit , disputaturrin Scholis. Nonnulli enim post Scotum in IV. Diso XVI. Q. I. maculam peccati docent, nihil esse aliud, Disi reatum poenae post actum peccati luendae. Quaeqnidem sententia Dullo uix a tandamento est. Nam reatus , sive obligatio ad poenam colasequitur ipsam pec-Cali maculam , nec est ab homine Peccante, sed a Dco , cujus justitiae conseutaneum. est, ut Poena Cub Pam Sequatur. IV. Alii vero cum Vasquesio in Iaa uae. Dim CXXXIX. cap. 5. amrmant , peccati maculum esse ipsum actum peccandi , qui praecessit , et ex quo homo peccator Nominatur. Ex qua quidem sententia illud sequeretur incommodum, quod homo per eaetrin secam tantum denominationem ex actu Praeterito Peccator dice etur , ideoque ejus etiam justificatio Donnisi in extrinseca illius actus remissione Consisteret, quodo Lutheranis , et Calvinistis positum consulavimus Lib. VII. cap. I. an. IS. V. Thomistae passi in docetit, pecςati maculam esse Privationem justitiae, quatenus Oritur ex praecedenti
VI. Denique alii docent , maculam illam esse habitualem aversionem a Deo , et conversionem ad creaturam , ortam ex actuali peccato , quod praecessit. Nos hanc postremam sententiam , quae non re , Sed verbis dissert a sevientia Thomistarum, defendimus.
229쪽
TheoI. Inst. Lib. IX. cap. XXV.
Pcccati macula , sere peccatum habituale est permanens, et hahilualis apersio α Deo,
et conMersio ad creaturam, ex actu
peccati producta. Prob. I. Animae pulchritudo, ut in Tractatu de Gratia explicavimus , nihil aliud est, nisi rectus ordo partium , sive potentiarum ipsius auimae , quo scilicet mens recte orditiata , ac modo pernianenti conversa est ad Deum , illum super omnia diligens. Ergo macula animae ex peccato inducta , est butus ordinis habimalis perversio, qua scilicet mens a Deo aversa mauei , donec per .elum is ventioris charitatis ad eum
Prob. II. auctoritate , ac ratione. I. s. Thomas Ia. Iae. Q. LXXXVI. au. I. Macula, inquit, yro prie dicitur ici corporuus , quando aliquod corpus nitidum perdit suum nitorem ea contactu alterius coryoris , sicut reuis , et mimm , et argentum , et aliud hujusmodi ... dist autem quidam animae tactus, quando inhaeret aliquibus rebus Per amorem ; cum a tem Aeccat, inhgeret rebus aliquibus concro lumen rationis , et diringe legis , ut ex supradictis patet. Unde instim detrimentum ni oris ex tali concuciuPro niena , macuta animsse metophorice Pocatur. Desegit vero art. a. macula peccpti remanet in anima , etiam Ira inunte actu peccati , cujυs ratio est, quismiactita , sicut dicitim est , imyortat quendam def-ctum nitoris propter recessum a lumine rationis , Meldioinae legis. Et ideo qtiamdiu homo manet eatim hujusmodi liamen, manet in ea macula peccati. Sed - postquam redit ad itimen rationis , pel ad tamen d Winum , quoa fi per gratiam , tunc macula cessat. a. Banc doctrinam S. Thomas ex Augustino deprompsit , cuius illa sententia est : Anima media inter Deum , et creaturas , conMersione ad Deum illuminatur , melioratur, et yerscitur: conpersione ad crearums s tenebratur , dNerioratur, et corria itur.
230쪽
m Aetisus humanis , eorumg. regula eae. πιο a.' Denique idem docet S. Bonaventura in II. D.st. XXX. ari. a. Q. 1. in omni , inquit , yeccato ea aliqua conrersio ad creaturam, pia in actu , ou in
Solountur objeci . objic. I. Constans ost Augustini sententia , horu
cidium , aliaque peccMa transire actu , manere reatu. Ergo in ipso tantum permovente reatu poneuda es peccati habittialis natura. u. Dist. ant. Homicidium , aliaque Peccata transeunt actu , et manent reatu culpae , et poenae, Conc. Matient reatu solius poenae, neg. Concedimus igitur eum Augustino , peccatum transe ante actu, manere
Teatu , sed reatum illum non in sola luendae poenae debito constituendum esse , dicimus; sed in ha/ituati, ac voluntaria aversione a Deo , Propter quwὲ Pector reus poenae laendae est. Inst. 1. ' Post transeuntem peccati aetum , homo sacpe ad alia, via bona , vel indifferenti Vertit au mum , imin saepe penitus peccati obliviscitur. Noti ergo manet habitualis aversio a Deo j et coriversio ad
u. Neg. cons. Non enim ideo Philosophus eri mittit ratiocinandi habitum ex eo, quod aut aliis reobus occupatur, aut somno.
Inst. a.' In habitibus nataria uer adquisitis , etiam recedente actu . manet in anima dispositio illa, atque inclinatio in similes actus; ideoque mirum non est, quod Philoxopbus , etiam somno occupatus , habitu ratiocinandi servet. Atqui ex uno peccati actu non semper inducitur in animam habitus , ut supra dixi
N. Dist. min. Non semper inducitur habitus, sed tamen actus illud , quo homo a Deo avertitur, emeit emper , ut homo a Deo maneat aversas, donec per gratiam convertatur, con . Secus , neg. Potesti quidem homo per liberum arbitrium a Deo averti, sed non potest per idem liberum arbitrium sine gratia aver-
iovem illain corrigere i ideoque semper manet, etiam P a tra