장음표시 사용
271쪽
De Actibus hiamanti, eortimq. rvula etc. 269 tarnis; nullum enim peccatum est , nisi voluntarium , ut supra diximus cap. I. Dchch etiam esse a. ' cuin pertinacia conjunctus , alioquin materialis , non omnialis est haeresis ut etiim ait Augustinus Epist ALIV. al. CLXII. Qui sententiam suam , quamvis falsam , sique peroersam titilla Perti naci animositate defridi ni corrigi parati cum Merum in enerint , nequoquom fiant inter haereticos comptitandi. Salis autem
pertinaciae est in eo , qui scit contrarium ab Ecclesia loeeri ut dogma fidei. Debet denique 3.' esse contra aliquod fidei dogma vel in Scripturis expresse Post tum , vel ab Ecclesia definitum. Quod quidem sive quis praefracte larget , siVe deliberato ac per
tinaci animo in dithium revocat, Par cst utriusque ra
tio ; Imbius enim in flde est inhdelis Cap. I. De
haeret. a). Si autem haeresis sit exterua , hoc est verbo , alioque exteriori siguo Satis eXPrebsa , quamui occulta, sussicit hoc, ut reum factat Poenue Cationi Cae , scilicet excommunicatiotiis majoris , irregularit iis, privationis EccL beneficiorum , ac Dignitatem, ecclesiasticae sepulturae , etc. quae ira Decretulibus ex Pressa sunt titulo De harriaicis. Haeresis igitur aut mere intertia est, aut mere externa, aut utrumque simul. Prima est quae mente dumtaxat, ac Cogitati ine concepta vel Dullo editeriori signo , vel non sitis eXPromitur , ut si eam tu somno proserat si in timi Volveris , exterius dumtaxat vel voce, vel signo di-Cat: ita est , si de ea cum aliis vel eruditionis, vel disputationis , vel cousilii gratia loquatur. Altera vero in verbis tantiam , aliisve signis consistit, sine n teriori intellectus errore , utque aSSensu ; ut in iis iccidit, qui vel metu ab Haereticis compelluntur, ve ira
per a) Si quis tamen ex infirmitate, non ex pertinacia du.bitet , cum non esse h.aereticum una omnium fientuat Rest, ut inoli De voluntaria autem, ac pert Rcidobitatione licet quaestio metaph selea videatur utrun foris maliter haeresis dicenda sit; revera tamen haeresis e t , Cum adicinctuin semper habeat. haereticum judicium ; scsecet
Ecclesiam in rebus ad fidem pertinentibus falli posse. Me
272쪽
Mo Inst. Theol. Lib. IX. cap. XXIX.
peresti haerelicas blasphemias evomunt, quibus tamen intellectu non assentiantur interius. Tertia denique tum in pertinaci intellectus errore. tum in exteriori ejus erroris suisicienti signo posita est ; de qua una constitutae per canones Poenae intelligendae sunt. Sufficietis autem signum esse existimantur ambigua verba , quae
ex loquentis intentione satis haeresim significant α)licit ex aecidenti ab auditoribus Mio sensu passim intelligi. I. Apostasia est totius Christianae religionis jam susceptae ejuratio ; ideoque Don dissert ab haeresi in specie , sed in majori gravitate , iisdemque poenis
plectitur ε apostasia enim est fidei totius ejuratio , liaeresis vero quorundam tantummodo dogmatum b). Surit et aliae apostasiae Species . quae ad hunc tractatum non pertinent, ut BPOStasia a religione , sive a statu religioso, apostasia ab ordine, apostasia ab obedientia. ariae aut in azitantur de infidelibus, ot haereticis quaesti oves . quarum Paucas hic attingere sufficiat.
P. I. Utrum principes Christiani ritus infidelium ,
aut haereticornm tolerare possint , atit deb ant 'κ 'Si infideles subditi non sunt , non licet ipsis inferre bellum ea tantum de causa, quia insideles sunt , tilii alias in principein Christianum , aut ejus subditos injurias inserunt, quas bello defendi necessρ sit. Si ve- ro subditi sunt, Possutit quidem eorum ritus, ac religio etiarn poenis taravioribus probiberi ; sed aliquando
ne majora impcdiantur bona , aut mujora oriantur mala , tolerari possunt; ita tamen , ut inde fideles detrimentim accipere nequeant. HinC S. Thomas Aa. 2ae. Q. V. an. II. Humanum , ita luit, regimen deri-tur ι dioino , et instim debes imitari. Deus autem ancis sit Omnipotens et summe bonus ; Permittit tamen aliqua mala feri in unioerso quae Prohibere posset . ne eis stibiatis, majora bona tollerentur , oelet an Pejora mala sequerentur. Sic ergo in regimine
humιno illi , qui praesunt , recte taliq&a mala tolerant ;
at Suam z, Salmauticenses elocis Sed ex varia ii fidelitatis specie quam An stata proii. etur, variam Speci un aposta,ia sumit . ut si apostata fiat
273쪽
De Actibus humanis , enmmq. regula es . . et Irant: ne aliqua boria imyciliantur , oel etiam ne aliqua mala pejora inciarrantur , sicut Augustinus dicit in Libro de ordine: aufer m retrices de rehus humanis , tiarbas eris omnia libidinibus. Q. II. Utriam cum infutilibus eominianicare liceat tΗ. I. In Eorum Superstitiosis ritibus ii oti licet ; ait enim Apostolus II. Cor. VI. I 5. Quae conoentio
Christi ad Belial, aut quae pors fideli cum iusideli 'Quamvis autem non censeatur superstitiosis ritibus Com-n mulcare , qui adest tantummodo ob eam causam , ut
vidcat quid agretur, vix tamen hoc vel a seandalo , vcl sali cm a noxiae euriositatis vilio excusari poterit. a.' In civili societate , at sue commercio licet, modo periculum absit aut Propriae subversionis, aut alterius scar ali. Ait cnim idem Apostolus I. Cor. X. 27. Si quis vacat pos infidelium , et Multis ire , Omne quod o ibis apponitur manducate. 3.' In rebus , quac natura sua bonae sunt quibus tamen infidi lis aeque in honum , atque in Superstilio- Sum finem culpa sua abuti potest, licet cum insideli
Gommuiri Care , ex. gr. iri causa ne ressi latis petere ab
eo iuramentum , quod ille verum Deum dicere potest , licet per salsum numen culpa sua juraturus sit ;Vendero aguos , foris , aliave , quibus ille , licet cui.
pa sua , ad sacrificium, aut ad ornatum idolorum abutitur. Naec enim cooperatio indirecta est . ac remina , quae si noti liceret, omnino cum infidelibus abrumpcnda Societas esset. Sectis Vero se res habet iacircumstantiis , in quibus infidelis certissime opera n stra ad pravum finem abutetur , ut si quis idolum in-sdcli exculperet, vestesve conficeret ad idoli ornatum , sive salsorum numinum aut haereticorMm templa construeret , instauraret , Verreret i in eisve dum sacra peraguntur , caneret , mustea instrumenta pulsaret, etc. Vide Benedicti XIV. Constituti oties Inter omia.-ycnas : Omnitim sollicitudinum , aliasqiae. Haec enim cooperatio directa , ac proxima Cens uda est, Non Se Cus an ejus , qui ensem vendit, aut venenum homi-Cidae ad hominem occidendum. Uude inquit Tertulliu
tius Lib. de idolol. cap. Tu cotis idola qui
274쪽
Christianae religioni iniqui sunt , major cst adhibenda cautio ; unde jus Canonicum vetat, Christiano cumns habitare. comedere, lavari in balneo, commorari servitio , imo etiam ab iis medicinam accipere. Tit de Iudaeis. Quod postremum tamen pati potest exceptionem necessitatis , in qua ius naturae satis idoneam excusationem prael, t.
profitentur , excommunicilli sint , licet tolerati, ait e- quam publice , ac nominatim denunciali stierint ; in
eorum comm rcio non solum ea Servanda sunt , quae de excommunicatis toleratis Suo loco dicentur verum
etiam periculum subversionis Sollicite cavendum , quod periculum in iis est maximum, dicente Apostolo II
Q. HI. Utrum haeretici denunciandi sint.
U. ' omnes qui Sciunt , aliquem etiam sibi con sanguinitate proximum exterius haeresim protulisse , exceptis Sacerdotibus , qui id ex sacramentali consessione tioverunt , debent eum v l Episcopo , vel Inquisitoribus , ubi trihunal illud constitutum est, intra mensis unius spatium denunciare , non Praemissa , ut dicemus luserius , fraterna: correctione. Episcopi vero, Apostolici Nuntii, aut Legati, si rei fueritit, nonnisi Apostolicae sedi denunciandi sunt Neque a denunciandi onere immunis erit , qui delirium testibus probare non potest. D nata enim est ab Alexandro III. iliala propositio : Quampis constet eoidenter tibi, Petrum
haereticum esse, non teneris denunciare , si Probarenon. PossiS. 2. ' Qui intra mensis spatium ex quo novit denunciationis necessitatem . id sacere neglexit , in excommunicationem latae sententiae Pontifici reservatam ii
currit. Si vero fuerit in perpetuum, vel tempore diuturno impeditus, per alium denunciare debet. Quod si brevius impedimentum sit, dummodo fides, alio-xumque periculum uon timcatur. differri denunciatio
275쪽
De Actibus humanis, eorumg. regula ete. 3. ' Neque solum haeretici ipsi denunciandi sunt , sed et suspecti de haeresi, cujusmodi sunt cauo uico j re. fautores , receptatores , defensores haeretico rum. 2. Qui haereticas blasphemias proserunt, imagines Sanctorum contumelia afficiunt, rebus sacris ii pie abutuntur. 3.' Legentes , retinentes . scripto prae Iove edentes libros haereticorum , qui de haeresi , aut de.religione tracta ut , haereticosue ipsos , aut eorum errores defendunt ; item libros astrologiae judiciari ac , aut Neeromantiae . nec non Iudaeorum quos vocant Nabalisticos , et Talmudicos libros. 4.' Apo- statae a fide. licet exterius tantum id simulent. 5 Qui propositionem aliquam ab Ecclesia damnatam do- Ceut , probant , defendaui. 6. ' Qui matrimonium , priore conjuge adhuc vivente , vel sollemni castitatis concepto voto , contrahuiit. 7. ' Qui per annum in excommunicatione majori sordescunt. 8.' Qui sine causa
voluntarie consessionem, communioneinve annuam Omittunt. 9.' Sacerdos Sacramenti poeuitentiae minister qui sigillum sacramentati de industria frangit , putans id non illicitum. io.' Qui Sacerdotio non initiatus missam . CPlebrat , aut sacramentum poeuitentiae miti strat ;aut Sacerdos qui in Missa tion consecrat, aut oecasione consessionis ad turpia sollicitat, vel complicem in rebus turpibus absolvit, aut poenitentem declarat ab onere denunciationis immunem. O.' Astrologi judiciarii , sortilegi malefici ete. Vide haec sustus apud
Lucium Ferraris V. Denunciatio. Q. IV. Utrum libros haereticorum legere , aut retinere liceat. N. I.' Lege Daturae. quam nulla potest dispensalio , aut privilegium tollere , interdictum id est iis , qui quantumvis docti aliquoὸ inde detrimentum pos
a.' olim Ecclesia, implaralo etiam, Si opus esset, principum auxilio , haereticorum libros comburere consuevit, ut eos omnino e medio tolleret , atque a fidelium manibus eriperet; quod et ipsos salsorum numinum cultores in libris noxiae Iectionis iactila se scimus. Sic Nicaeuum Concilium Arii scripta , Ephesi Tom. V. S num,
276쪽
Duna , et Chalcedonense libros Nestorii , atque Euty
3. Inventa autem typographyca arte anno circiter 146o. Cum librorum combustio , quae adhuc aliquando fieri solet, ad eorum dumtaxat execrationem , a que odium testandum valeat , ad exemplaria tameia abolenda noli sussiciat; variae editae sunt constitu ones
Si imum a Concilio Lateranensi sub Leone X. etl Irientino contra Bibliopolas , aliosque , qui libros edunt,
Vendunt, evulgantve sine eorum approbatione , qui bus id intinns commissum est ; deinde i a Summis I'ori.
tificibus Pio IV. , Pio V. Sixto ΙV. Clemente VIII.
Consta legentes , retinentes , defendentes libros haere licorum ,.aliorumve , quorum est prohibita lectio. 4. ' Haec est autem earum coxistitutionum summa 1.' Legentes aut retinentes quacumque de causa vel apud se , vel apud alios suo nomine , atque dominio libros Lutheri, Calvini, aliorui'que hae riniarcharum,elsi de religione non tractent , in excommunicationem latae Sententiae Pontifici reservatam incurrunt. Qua censura plectuntur etiam legentes , retinentesve libros de astrologia judiciaris, ac de divitiationc rerum Iibere suturarum; item Hebraeorum Talnaudicos , aliosve errorem contineutes , ex constitutione Stati V. et Clementis a.' Legeutus vero aut retineutes scienter aliorum haereticorum , qui haeresiarchae nou sunt, Iibros ; siquidem ii vel haeresim continent, vel de religione ex prosesso agunt , in eandem reservatam ex communicationem incidunt. Si vero haereticorum libride religione non agunt, a Catholicis Incologis examinati , probatique permittuntur. Agere Vero ex Pro-
sesso de religione censentur libri , qui de Γheologia sive dogmatica , sive morali , de Sacra Scriptura , de Ecclesiastica historia , de Iure Cunonico, de Sacris
ritibus pertractatit : ac librorum nomine Scripturae omnes veniunt , etiam breves, ac manuSCriptae m. quamcumque linguam , sive idioma unnsserantiar. 5.
Si liber sit Catholici cinctoris , distingue udum est , s enim propter haeresim haeresisve susDeclam doctrinam votita ejus Iectio fuerit ἱ vel propter haereticorum no- κε , quae errorem coutinent; legentes, retineutesve
277쪽
De Actibus humanis , eorumg. regula etc. Smnerativi in excommuuicatiouem incident noli reser vatam , nisi reservatio praeter ordinem adjecta sit. Sin Propter alia honis moribus adversa vetitus liber fuerit, Praeter moriale Peccatum nulla cenSura est. 5. ' Quaesitum est an catholici auctoris liber cum notis haeretici , etiatu. liber haeretici auctoris censen QuS SI t. Sane bi notae adeo multae. aut prolixae sitit,
it libri volumen vel excedant, vel aequenti, haer lici liber existimabitur. Sin minus pergit liber esse catholici ; ut bene Lyma unus aliique advertunt. i. ' Porro in easdem incidit poenas qui librum alteri dat legendum ut ipse audiat. Quod enim quis Peralium facit , Per seipsum.oidetur Iacere. Re . XXII. in V. I ' Est ne tu legendis , retinendisve vetitae lectior is 1ibris materiae parvitas Τ Εst profecto ; sed quanta sit,. I Oii est apud omnes exploratum Nam in legendo quidem nonnulli pagiuae dimidium , alii quiu decim li-Ii eas, ulti Plus minusve gravem esse materiam Volunt. diane si illac ipsae lineae legantur, quibus continetur Crror , seu per materia gravis est ; si vero ali R innoxia , decem Iinuaes gravem esse materiam non Putovi 1'orro sicut in lectione, sic et in retitiendi tempore materiae levitas esse potest , si quis scilicet seuluso legendi periculo , die uno , vel altero librum retineat, quo possit eum vel ei tradere cui oportet, vel legeri cli , retinendique facultatem obtinere. Q. V. Cui tradendus uelitae lectionis liberru. Ex constitutione quidem Gregorii XV. non potest nec privata auctoritate comburi, nec tradi alteri,
qui legendi facultatem liabeat ; scd ornuino Episcopis, vel inquisitoribus si adsint, et vigeant ) tradendus
est ut comburatur Sed haec constitutio non habet ubique locum , cum consuetudine multis in locis sit receptum , ut liber et , qui facultatem retinendi habea tradi possit abdicato dominio. d. vi. Quid de libris poterum Ethnicorum Του. EIhuicorum libri ob sermonis elegantiam per
mittuntur , sed qui de obscenis agunt pueris legendi non sunt , imo et omnibus , qui detrimentum iude. S a pos
278쪽
U VII. Ouid de indice librorum 'rohibitorum.
H. I.' Gelasius P. catalogum edidit librorum, quo-riim noxia , vel susperia esset doctrina. Cr 6CUtile aut m)post inventam typographicam Artem Pestiferorum inrorum Dumrro Paultis iv. autio MDL ll. indicomnoxiorum librorum vulgavit a Sacrae iraquisitionis Pr elatis, atque Theologis coiisectum. . Drinde Tridentitia Smodus lectis doctissimis ad linc iacgotium viris, ct in rWm , ut optabat , coniicirre uota Potuerit , integrum B. Pontilisti Pio IV. res rvavit, a quo librorum Prohibitorum ita lex cum regulis etiam gul eralibus Dditus est Constit. Domitiici e regis : qui quidem index Ru Clus .a Sixto V. Iemente uti I. aliisque S. Potiti- Cibus , augetur in dies, uouis prodeuntibus libris, iu-Stituta ad lioc)opus. Congregatioue Indicis a Dio V.
Praeter supremum Sacrae Inquisitionis Congregationem. a.' In eo autem indice duplex est vetitorum librorum Classis , inter quas illud interest , quod Iiliai
primae Classis vetiti sunt propter auctores haereticos, vel de haeresi suspectos, qui si haeresiarchae fuerint, omnia eorum opera , etsi de religione nou agant, Pro hibita sunt : si vero simpliciteriliae retici omnia opera de religione tractantia'. etiam in posterum rdeiada: Alterius vero classis libri propter noxiam doctrinam Vetiti sunt , quamvis a catholicis auctoribus editi ;idcoque alii eortini dem auctorum libri uou expresse et ili , permittuntur. Accedit , quod libri primae clas- Sis Semper excommunicationem S. Pontilici reservatam Iegentibus inferunt : non ilcm libri classis alterius , ut Paulo uti te explicavimuS. 3. ' Porro Catholicorum libri passini prohiberi so- Ietit douec ex timentur. Sed damnata est ab Alexan. dio VII. ca propositio . Libri Prohibili , donec ex- P rgeritur , Possunt retineri , usque dum , adhibita uiligentia , corrigantur. Excipienda lanaeti Lexica , ut Graecum Scapulae , aliaque, ex quibus Si Expiar patitur artiCuli , quoru in causa vetiti suerant, Permi
279쪽
De Aethus humanis, eorum'. regulio rim 27 74. ' Quae vero contra elus init istis auctoritatem reiaeetitiores nouliuili rcrum novariam studiosi diς putarunt, ni tui moramur. Data enim a Christo I .colesiae pastoribus potes as Pascendi νjus oves , auctoritatem etiam complectit tar eas a noxiis arcendi pascuis. Nihil autem esse pestiferis hisce libris nocentius , omnium saeculo rum tristi experientia compertum est. Quid enim orientales Ecclesias pessuntdedit, Disi scripta Arii, Nestorii, Eutichetis, I hotii , aliorumque s Quid Hispanias nisi Seripia lyrisi illianis' uuii. Boheiniam, nisi opera Wi- clusi l Quid sui mani an Galliam 'Angliam , totamque I uropam . iusi Lullieri , Melancilionis , Calvini, S ciui, Baulii , Volterii , IJob sit , Roussoji , aliorum inque ejusdem sues ris libril Idem de obscenis dicas,
aliis liae contra bonos inores. Quapropter cum Apostolus vitare jubeat Pravorum hominum mullo irae magis hac reticorum, colloquia, 3Psmnque Cotisortium, merito mater Ecclesia Omnibus saeculi ς' a porti icios rum librorum lectione , quae mutum quoddam , et fortasse periculosius colloquium est, filios suos avem tere si uis quibus salius est audive Spiritum Sanctum iu Propermis praecipientem Proo. VI. 2o. N. dimittas. legem matris tuae, 'Mam de e s auctoritate disputare. Sed haec lovgioris Dissertationis argumen
Q. VIII. Utrum liceat de rebus sdei disputare cum
haereticis. U. I ' Legit Daturae non licet indoctis , aut in fida parum firmis.
haereticis in si': quae tamen ι x in caussa Dcecssita tis , magnaeve titilitatis nota habet Iocum , tiec videtur consuetudine servata iis iti regionibus, tibi haereiici eum atholicis rix'gno Dia mero P rmixti tot crantur.
ulandiim de rebus sidci provocareitum qui, id eos ad dieemini in contra iidem , ideoque ad peccandum provocaι, tum 'silia eiusmodi homines, ut inquit Ber-
nardus' Servi. LXVI. in Cant. Nec rationibus co vincuntur , quia non intellis tuli , nec auctoritate cor
280쪽
riguntur , quia non reciρiunt, nec untur suasi uibus , quia sub erat sum. 4. Coram indoctis . ac simplicioribus cum haeveti eis de rebus fidei disputare numquam licet, Cum sOleant indocti objectioncs quidem intelligere , uou item responsiones. )Explicatis autem breviter iis , quae ad fidem pertinebant , de altera Theologica virtute , sive de Spe ,
De Spe , eju3que natura , et Objecto. Ado. I. SPei nomen tripliciter intelligitiar. a.' pro
ipsa re , quae speratur , ut apud Apostoliam Tit. II. 13. Expectantes beatam sρem. a.' pro causa , quae Mi Speremus , eisicit, sive ea sit causa princeps , ut cum in Hal. XC. dicimus i Tu es , Domins , spes mea , sive sit causae principis instrumentum , ut cum B. Virginem syem nostram appellamus. 3. ' pro ipso Eperandi actu , vel habitu, ut apud Apostolum I. Cor. XIII. I 3. Muc autem manent tria haee, ides, Syes , charitas , quo quidem pestremo seutu , hic de pe disputamus. II. Bursus autem postremo hoc sensu adhibitum pei vocabulum, vel de quacumque Fpe , etiam natu-Tali , generatim intelligitur , vel de spe Theologica. III. Porro spes generatim est motus appctitus sive . ensibilis , sive rationalis in bunum absens , arduum , apprehensum tamen ut possibile , ut fuse prosequitur s. Thomas Ia. 2ae. Q. XL. Hinc spes non intellectus aclio , sed vel sensus , vel Voluntatis assectio est;
nec de bono praesenti , nec sacili , nec impossibili , de quibus potest quidem esse amor , aut gaudium , aut desiderium , aut complacetitia , spes autem Nullo modo. His igitur explicatis , spes Theologica quid sit, Eubjecta indicat thesis.