장음표시 사용
241쪽
persectio. Non enim in Ua cognitione naturali habet omnium naturalium notitiam; sed est ex rebUS Omnibu quodammodo compoSitus, dum degenere spiritualium SubStantiarum habet in se animam rationalem te si militudine vero coelestium corporum habet longationem a contrariis per maximam aequalitatem complexioniS; elementa ero Secundum substantiam; ita tamen quod Superiora elementa praedominantur in eo Secundum virtutem, scilicet igni et aer, quia ita praecipue consistit in calido, quod est ignis, et humido, quod est aeriS inferiora ero elementa abundant in eo secundum substantiam 1). Aliter enim non pOSSet eSSe mixtionis sequalitas, nisi inferiora elementa, quae SVnt minori S VirtutiS, Secundum quantitatem in homine abundarent. Et ideo dicitur corpus hominis de limo terrae sormatum, quia limus dicitur terramqUae permixta. Et propter hoc homo dicitur minor mundus 2), quia omne creaturae mundi quodammodo inveniuntur in eo. Ad primum ergo dicendum, quod Virtus Dei creantis manifesta est in corpore hominis, dum HUS materia Si per creationem producta oportuit autem ut ex materia quatuor elementorum fieret corpii humanum, ut homo haberet convenientiam cum inferioribus corporibus quasi medium quoddam existens inter Spirituales et corporale SubStantias. Ad secundum dicendum, quod qUamvis corpus coeleste sit simpliciter nobilius terrestri corpore, tamen quantum ad actu animae rationalis est minus convenienS. Nam anima rationali accipit notitiam veritatis quodammodo per SenSUS; quorum organa Ormari non OSSunt ex corpore coelesti, cum sit impassibile. Nec eS Verum quod quidam dicunt, aliquid de quinta essentia 3 materialiter ad compositionem humani corporis ad- Venire, ponente animam Uniri corpori mediante quadam luce. Primo enim salsum est quod dicunt, lucem eSSe corpus Secundo Ver impossibile est aliquid de quinta essentia Vel de corpore coeleSti dividi, vel et mentis permiSceri, propter coeleSti corpori impassibilitatem. Unde non venit in compositionem mixtorum corporum, niSi Secundum Suae virtutis
Ad tertium dicendum, quod Si ignis et aer, quae sunt majori virtutis in
agendo, etiam Secundum quantitatem in compOSitione humani corporis abundarent, omnino ad Se traherent alia et non posset fieri aequalitas commixtioniS, quae est necessaria in compositione hominis ad bonitatem sensus tactus qui eSt fundamentum SenSUUm aliorUm. Oportet enim organum cujuslibet enSus non habere in actu contraria, quorum Sensus est perceptivus, Sed in potentia tantum, vel ita quod omnino careat toto genere contrariorum, Sicut pUpilla caret colore, Ut Sit in polentia ad omnes colores; quod in organo tactu non erat OSSibile, cum Sit compositum ex elementis, quorum qualitate percipit tactuS; Vel ita quod organum sit medium inter contraria, ut necesse est in tactu accidere Medium enim est inpotentia ad extrema 4 . Ad quartum dicendum, quod in limo terrae eSt terra, et aqua conglutinans parte terrae I). De alii autem elementi Scriptura mentionem non fecit, tum quia minus abundant SeeUndum quantitatem in corpore homi-
l Advorte quod hic S. Thomas non intelligit sicut sublunaria, sed materia quadam superiori. ea manere secumlum formam, hoc enim refutavit subtiliori et puriori constat. quaest. Lxx I. art. 4 ad 4 . sed vult ea secundum 4 Utpote ab utroque illorum aeque di tans. materialem substantiam in homine abundare ut desinitur Eth. lib. II apud S. Thomam lect. I. 2 Ut aut i qui lii losophi non vocarunt. 5 Ita cod. Alcan. cum edit Patav. Nicolei. 5 Quo nomine ideo coelum appellatur, quia edit nom. aliaeque terra et aquae.
ron participat de natura quatuor elementorum.
242쪽
iis ut dictum est in corp. art.),IUm etiam quia in tota remm productione, de igne et aere, quae enS non percipiuntur a UdibuS, mentionem non secit Scriptura quae rudi populo tradebatur.
De his etiam intra, quaest. XCII. Eri. 4.
Ad secundum sic proceditur. 1. Videtur quod OrpUS humanum non sit immediate a Deo productium. Dicit enim AuguStinus De Trinit. lib. , cap. M, quod corporalia diSponuntur a Deo per angelicam creaturam. Sed corpus humanum formatum suit ex materia corporali, ut dictum eStiri praeci). Ergo debuit produci mediantibu angelis, et non immediate
2. Praeterea quod fieri potest virtute creata, non Si neceSSarium quod immediato producatur a Deo. Sed corpus humanum produci potest per Virtutem creatam coelestis corporis; nam et quaedam animalia e putresae-tione generantur per Virtutem activam corporis coeleStis et Albumagar 2)dicit quod in locis in quibus nimis abundat calor aut frigus, homine non generantiar, Sed in locis temperati tantum. Ergo non oportuit quod immediat corpu humanum Ormaretur a Deo. 3. Praeterea, nihil si ex materia corporali nisi per aliquam materiae uariSmulationem. Sed Omnis transmutatio corporalis causatur e motu coeleSti corporis, qui S primu motuum. Cum igitur corpus humanum Sit productum ex materia corporali, videtur quod ad ejus formationem aliquid operatum uerit corpus CoeleSte. 4. Praeterea Augustinuidicit Super Gen. ad liti lib. vis, cap. 24 , quddhomo actus eSt Secundum corpia in operibus Sex dierum, Secundum CRU- Sale rationes, qua Dela inseruit creaturae corporali postmodum Verosuit formatum in actu. Sed quod praeexi Stit in corporali creatura S Undum CaUSale rationes, per aliquam Virtutem corpoream produci poteSt. Ergo corpus humanum productum est aliqua Virtute creata, et non imm diate a Deo. Sed contra est quod dicitur meeli xvii 1): Deus de terra creavit homi
CONCLUSIO. - Cum in prima rerum formatione, nullum praece erit humanum corpus, cujus Virtute per viam generationis aliud simile in peei formaretur; oportuit primum corpus hominis immediate a Deo formari.
Respondeo dicendum quod prima sormatio humani corporis non potuit Se per aliquam Virtutem creatam, Sed immediate a Deo P Uerunt Siquidem aliqui, sormas quae Sunt in materia corporali, a quibusdam Ormis immaterialibus derivari. Sed hanc opinionem refellit Philosophus 'Ietaph. lib. Ia, text. 26, 27 et 32 per hoc quod formis non competit per Se fieri,
Sed compoSito, Ut Supra XpOSi tum est qUdeSt. LXV, art. 4 et qUdeSt. XC, art. 2). Et Dia oportet agens eSse simile facto, non convenit quod sorma pura, quae St Sine materia, producat formam quae eSt in materia, qVae nount nisi per hoc quod compositum fit. Et ideo oportet quod forma quae rati materia, Si cauSa sorina quae est in materia, Secundum quod Comp Sit in compOSit generatur Deus autem quamvis omnino Sit immateria- IiS. tamen Solus est qui Sua virtute materiam producere poteSt creando.
Unde ipSius Solius est formam producere in materia absque adminiculo praecedenti sol mae materialis. Et propter hoc angeli non POSSunt trans-
Ex hoe articulo liabes quomo locitetur per 2 Alluitiara nono saeculo natus Stronomiani ueni inierimas uae jam aut et alias eientias excoluit et apud Arabo maxi- Dosita suerunt quaeSt. XC, art. 5 . mam famam obtinuit.
243쪽
mutare corpora ad formam aliquam, niSi adhibitis Seminibus quibusdam, ut Augustinus dicit De Trinit. lib., cap. 9). Quia igitur corpia humanum nunquam sormatum fuerat, cujus Virtute per iam generationis aliud simile in Specie Ormaretur, neceSSe fuit quod primum corpus hominis immediate formaretur a Deo l).
Ad primum ergo dicendum, qud etsi angeli aliquod ministerium Deo
exhibeant in his quae circa corpora operantur, aliqua tamen DeUS in cre tura corporea facit quae nullo modo angeli facere POSSUnt, Sicut quod suscitat mortuos, et illuminat caecos Secundum quam Virtutem etiam corpus
primi hominis de limo terrae sormavit. Potuit tamen fieri ut aliquod ministerium in formatione corporis primi homini angeli exhiberent 2), sicut
exhibebunt in ultima resurrectione pulvere colligendo. Ad secundum dicendum, quod animalia perfecta, quae generantur ex Semine, non OSSunt generari per Solam Virtutem coeleSti corporis, ut Avicenna singit licet ad eorum generationem naturalem cooperetur Virtus coeleStis corporis, prout PhiloSophia dicit PhyS. lib. ii text. 26), quod homo generat hominem ex materia, et Sol. v Et exinde est ud exigitur locus temperatus ad generationem hominum, et aliorum animalium pe sectorum Sumei autem virtus coeleStium corporum ad generandum quaedam animalia imperfectiora ex materia diSposita Manifestum Si enim quod plura requiruntur ad productionem rei persectae quam ad producti nem rei impersectae. Ad tertium dicendum, quod motus coeli eSt causa tranSmutationum naturalium, non tamen transmutationum quae fiunt praeter naturae ordinem, et Sola virtute divina, sicut quod mortui resuscitantur quod caeci illuminantur; quibus est Simile, quod homo ex limo terrae Ormatur. Ad quartum dicendum, quod secundium ratione cauSale in creaturis dicitur aliquid praeexistere dupliciter : uno modo Secundum potentiam actiVam et pasSivam ut non solum ex materia praeexistenti fieri possit, Sed etiam ut aliqua praeexistens creatura hoc facere OSSit Alio modo Sec dum potentiam passivam tantum, ut scilicet de materia praeexistenti fieri possit a Deo; et hoc modo secundum Augustinum corpus hominis praeeristit in operibus productis, Secundum cauSale rationeS.
De his etiam a quaest. IIV art. 2 ad 4 et De malo , quaesi V art. 5 cors et De anima, Ert. 8.
Ad tertium Sic proceditur. 1. Videtur quod corpus hominis non habuerit conVenientem dispositionem. Cum enim homo sit nobili SSimum animalium corpus hominis debuit esse dispositum optime ad ea quae Sunt propria animalis, scilicet ad sensum et motum. Sed quaedam animalia inVeniuntur a tioris sensus quam homo, et Velocioris motus, sicut cane melil odorant, et aves Velocius moventur. Ergo corpus homini non StionV
nienter dispositum. 2. Praeterea, perlaetum est cui nihil deest. Sed plura desunt humano corp0ri quam corporibus aliorum animalium, quae habent tegumenta et
si Hane doctrinam tradunt S. Ambros. Hexam. nem corporis Adami neque id sacile sciri potest. lib. I, cap. 7ὶ Bas. in ex hom. IX , Cy 5 In hoc articulo D. I homas docet orpus filius lex. lib. I coiit Iulian. l. Augustinus De humanum fuisse constitutum in optinia disposisen ad iit. lib. . eap. 4οὶ, Gregorius Vor. tione secundum convenientiam ad talem Drmam lib. X, eap. 55 et 56ὶ qualis est anima rationalis et ad tales per ,2 Tic non affirmat S. aliomas quodnam tiones quales sunt hominis operation . ministerium exhibuerint angeli circa formatio-
244쪽
stl Ira naturalia ad sui protectionem quae homini deSunt. Ergo corpus humanum est imperfectissime dispositum. 3. Praeterea homo plus diStat a plantis quam ab animalibus brutis. Sed plantae habent staturam rectam, animalia autem bruta pronam. Ergo homo non debuit habere staturam rectam. Sed contra est quod dicitur Eccles. II, 30 : Deus ecit hominem rectum l).
CONCLUSIO. - Cum quilibet artifex intendat Suo operi dispositionem optimam secundum praestitulum sibi finem inducere, recte dicitur corpus humanum larmatum fuisse ab artifice Deo in optima dispositione non Simpliciter, sed secundum quod congruit animae rationali et ejus operibus.
Respondeo dicendum quod omnes res naturale productae sunt ab arte divina unde Sunt quodammodo artificiata ipsius Dei. Quilibet autem arti sex intendit suo operi dispositionem optimam inducere, non Simpliciter, sed per comparationem ad finem. Et si talis dispositio habet secum adjunctum aliquem desectum artifex non curat Sicut artifex qui facit serram ad Secandum, facit eam ecferro, Ut sit idonea ad Secandum; nec curat eam salere e Vitro, quae est pulchrior materia, quia talis pulchritudo esset impedimentum finis. Si igitur Deus unicuique rei naturali dedit optimam dispositionem, non quidem simpliciter, sed secundum ordinem ad proprium finem; et hoe est quod Philosophia dicit Physic. lib. ii text. 74): Et quia dignius est sic vel melius , non tamen simpliciter, sed ad unius-cUJUSque Substantiam. Finis autem proximus humani corporis est anima rationalis, et Operationes ipsius Materia enim eSt propter sormam, et ins-πUmenta propter actione agentis. Dico ergo quod Deus instituit corpus humanum in optima dispoSitione Secundum convenientiam ad talem formam et ad tales operationes. Et si aliquis defectus in dispositione humana Corporis eSSe Videsur, considerandum est quod talis desectus sequitur ex neceSSitate materiae ad ea quae requiruntur in corpore, ut sit debita proportio ipsius ad animam et ad animae operationeS. Ad primum ergo dicendum, quod tactus, qui est undamentum aliorum SenSUUm est perfectior in homine quam in aliquo alio animali. Et propter hoc oportuit quod homo haberet temperatissimam compleXionem inter Omnia animalia Praecedit etiam homo omnia alia animalia quantum ad Vire sensitivas interiores, Sicut ex Supradictis apparet qUdeSt. LXXVIII, 2rt. 4). Ex quadam autem necessitate contingit, quod quantum ad aliquos exteriores sensus homo ab aliis animalibus deficiat, sicut homo inter omnia animalia habet pessimum olfactum. Necessarium enim fuit quod homo inter omnia animalia respectu sui corporis haberet maXimiam Cerebrum tum ut liberius in eo perficerentur operationes interiorum Virium SensitiVarum, quae sunt ne Ssariae ad intellectu operationem, ut Supra dictum Si quaeSt. LX IV art. ), tum etiam Ut frigidita cerebri temperaret calorem cordis, quem necesse est in homine abundare, ad hoc quod homo Si rectae staturae Magnitudo autem cerebri propter ejus humiditatem mi impedimentum olfactus, qui requirit siccitatem. Et similiter potestaSSignari ratio quare quaedam animalia sunt acutioris visus, et Subtilioris auditu quam homo, propter impedimentum horum Sen SUUIN, UOdis seSSe est Con Sequi in homine ex persecta complexionis aequalitate. Et eadem etiam ratio Si assignanda de hoc quod quaedam animalia sunt
M Quae rectiliatio etsi non corporis, sed animi ille exanimi rectitudine haud incongrue eorporis intelli atur: quia lamen corpus et anima natu recti lituo, hoc est bona ei eonveniens dispositioralita debent sibi invicem esse proportionala, colligi potest.
245쪽
'; Vi ellentiae velocitatis repugnat aequalitas humanae
. Icli AEVm dicet)d in quod cornua et unguis, quae sunt quorumdam ex Pi8 itud0 0rii, et multitudo pilorum ac plumarim
quae sunt tegumenta animalium, attestantur abundantiae terrestris lo- menti quae repugnat aequalitati et teneritudini complexionis humanae et .m homini non competebant. Sed loco horum habet rationem et m 'm'0 est parare sibi arma, et tegumenta, et alia vita no os- Saria, in simit modis unde et manus De anima, lib. in text. 38 dicitur
Ad tertium dicendum, quod habere staturam rectam convenien mithomln propter quatuor G. Primo quidem, quia sensus sum da homina: f Vuae necessaria procuranda, sicut aliis animalibus; sed
praecipue vigent in acie, alia animalia habent laetem pronam ad serram quas ad cibum quaerendum, et providendum sibi de victu homo vo o
tilo et plures disserentias rerum stondit, libere possit ex omni partos Sibi la cognoscere, et coelestia, set torrena ut ex omnibus tam
naneant, dum cerebrum, in quo quodammodo perliciuntur non est de-
tenorum pedum; et sic utilitas manuum ad diversa onera sertim ricin
exterioribus deretur, sicut patet in aliis animalibus et talis dispositio 0m' impediret l0 tondem, M S proprium opus rationis Ε tamen
: pit alimentum, insertu autem Si pars qua emittit superfluum.
De his etiam sui'. quaest rixit ari unie ori, sces ad 54
1 quartum Sic proceditur. 1. Videtur quod inconvenienter cornoris
est actum a Deo, ita et alia opera sex dierum. Sed in aliis operibus dici-
246쪽
166 U EST. XCI, ART. IV. tura Diaeit Deus: Fiat, et factum est. Ergo Similiter dici debuit de hominis
productione. 2. Praeterea, corpUS UmanUm a Deo immediate Si laetum, ut supra dictum est sart. 24Uj. UaeSt.). Ergo inconvenienter dicitur : Faciamus
3. Praeterea, forma Umani corpori est ipSa anima, quae est Spiraculum vitae Inconvenienter ergo. OStquam dixerat : Formavit Deus hominem de limo terrae, Subjunxit Et inspiravit in faciem ejus spiraculum
4. Praeterea, anima, Dae est Spiraculum Vitae est in toto corpore, et
principaliter in corde. Non ergo debuit dicere quod inspiravit in faciem
5. Praeterea, Sexu masculinus et femininias pertinent ad corpus, imago vero Dei ad animam. Sed anima, Secundum UgUStinUm SVP. Gen. ad liti lib. vii, cap. 24) suit sacta 1 ante corpuS. In nVenienter ergo, Cum dixisset Ad imaginem suam fecit illum, addidit Masculum et feminam
In eontrarium est auctorita Scripturae. CONCLUSIO. - Quoniam quae principaliter intendimus, cum majori deliberalione
et studio lacere consuevimus, hinc est quod productioni corporis hominis propter quem alia facta sunt, specialem modum Scriptura expresserit.
Respondeo dicendum ad primum quod, sicut Augustinus dicit Super Gen. ad liti lib. vi cap. 1: non in hoc praeeminet homo aliis rebus quod Deus secit ipsum hominem, quaSi alia ipse non secerit, cum Scriptum Sit Psal. I, 20 Opera manuum tuarum sunt coeli et alibi PSal. civ I): Aridam fundaverunt manus ejus Sed in hoc quod ad imaginem Dei factus est homo. Utitur tamen Seriptura in productione hominis speciali modo loquendi, ad OStendendum quod alia propter hominem facta sunt. Ea enim quae principaliter intendimuS, cum majori deliberatione et studio consu
Ad sec nilum dicendum, quod non est intelligendum, Deum angelis dixisse : Faciamus hominem, ut quidam 2 perverse intellexerunt. Sed hoc dicitur ad signandam pluralitatem divinarum pel Sonarum 3 , marUm imago expreSSius invenitur in homine. Ad tertium dicendum, quod quidam intellexerunt corpus hominis prius tempore sormatum 4 , et postmodum Deum sormato jam corpori animam infudisse. Sed contra rationem persectionis primae inStitutionis rerum est quod Deus vel corpus Sine anima, Vel animam Sine Corpore secerit cum utrumque Sit pars humanae naturne. Et hoc etiam est magis inconveniens de corpore, quod dependet exanima, et non o converSo. Et ideo ad hoc excludendum quidam posuerunt, quod, cum dicitur : Formavit Deus is minem, intelligitur productio corporis Simul cum animari quod autem additur, et inspiravit in aciem ejus spiraculum vitae, intelligitur de Spiritu sancto Sicut et Dominia insustiavit in apostolos, dicen sJoan. xx 20, 22): Accipite Spiritum sanctum. Sed haec expositio, ut dicit AuguStinus De civ. Dei, lib. m, cap. 24), Xeluditur per verba Scripturaea nam subditur ad praedicta : Et factus est homo in animam viventem : quod ApOStolus I. Cor.
Ita eod. lean cum aliis Editi, non suit 5 Illa interpretatio S. homae communis sitae a. apud Patres. 2 Quos in ames, execramios abominandos 4 Hanc sententiam tradit Ioannos Damas- haereticos Iheodoret voeat quaest. IIc in enu Deid illi. H. cap. l . sed quod D.Thomas
Genes... hic docet communius admittitur.
247쪽
QUEST. XCII, ART. I. 16Txv non ad vitam spiritualem, sed ad vitam animalem refert. Per Spiraeulum ergo vitae intelligitur anima ut sic quod dicitur Inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae, Sit quaSi eXPOSitio ejus quod praemiSerat; nam anima est corpori forma.
Ad quartum dicendum, quod, quia operatione vitae magis manifestantur in acie hominis propter Sensus ibi existentes, ideo dicit, in aciem homini inspiratum esse spiraculum Vitae. Ad quintum dicendum, quod secundum AuguSlinum Super Gen. ad liti. lib. IV cap. 34 , Omnia per Sex dierum Simul Sunt acta. Unde animam primi hominis, quam ponit simul laetam cum angeliS, non ponit laetam ante Sextum diem; sed in ipso sexto die ponit Sse laetam et animam primi hominis in actu, et corpus ejus secundum ratione CaUSaleS. Alii Vero doctore ponunt et animam et corpus hominis actum Sexto die in
DE PRODUCTIONE MULIERIS, IN QUATUOR ARTICULOS DIVrix.
Deinde considerandum est de productione mulieris; et circa hoe quaeruntur quatuor 1 Utrum in illa rerum productione debuerit mulier produci. - 2 Utrum debuerit fieri de viro. - 3 Utrum de costa viri. - 4 Utrum acta suerit immediato Deo. ARTICULUS I. - TRUM GLIER DEBUERIT PRODUCI IN PRIMA RERUM
Da his etiam Opusc. LXIV, cap. 47.
Ad primum sic proceditur. 1. Videtur quod mulier non debueritur duci in prima rerum productione. Dicit enim Philosophus De generat. animal lib. II cap. 3, non procul a sin.), quo u semina St ma oce Sionatus Sed nihil occasionatum et deficiens debuit esse in prima rerum institutione. Ergo in illa prima rerum institutione mulier producenda non suit. 2. Praeterea, Subjecti et minorati ex peccat eSt Subsecuta nam ad mulierem dictum est post peccatum Gen. ui 16): Sub viri potestate eris. Et Gregorius dicit Lib. de cura pastor. pari 2 cap. 6), quod ibi noni linquimus, omne pares Sumus is Sed mulier naturaliter est minoris vi tutis et dignitali quam vir Semper enim honorabiliUS est agens patiente, ut dicit Augustinus Super Gen. ad liti lib. Π, cap. 16, in med.). Ergo non debuit mulier produci in prima rerum productione ante peccatum.
3. Praeterea, OccaSione peccatorUm Sunt amputandae. Sed Deus praescivit quod mulier esset sutura viro in OccaSionem peccati. Ergo noni buit mulierem prodUeere. Sed contra est quod dicitur Gen. Π, 18): Non est bonum hominem rase solum; faciamus ei adjutorium simile sibia
CONCLUSIO. -Cum oportuerit in prima rerum formatione dari homini adjutorium ad opus generalionis explendum, debuit tunc mulier produci.
Respondeo dicendum quod necesSarium sui seminam seri, sicut Scriptura dicit, in adjutorium iri non quidem in adjutorium alicujus alterius 2 operis, Ut quidam dixerunt, cum ad quodlibet aliust opus conve-
lj x hoc articulo liabes quomodo per ratio est bonum hominem esse solum, metamus einem ostendas recte esse dictum Gen. I : Non adJutorium simile sibi. 2 In edit. Rom. deest alterius.
248쪽
nientius juvari possit vir per alium Virum quam per mulierem, sed in adjutorium generationis. Quod manifestiti videri potest, si in viventibus
modus generationi conSideretur. Sunt enim quaedam viventia quae in Seipsis non habent Virtutem activam generationis, Sed ab agente alterius Specie generantur, Sicut planis et animalia quae generantur Sine Semine ex materia convenienti per Virtutem activam celeStium corporUm. Quaedam vero habent virtutem generationis activam et paSSiVam Conjunetam, Sicut accidit in plantis quae generantur ex semine; non enim eS in plantis aliquod nobilius opus Vitae quam generatio unde conVenienter omni tempore in eis Virtuti passivae condungitur Virtus activa generationi S. Animalibus vero persectis competit virtus activa generationis Secundum Sexum maSCUlinum, Virtus vero passiva secundum Sexum semininum. Et quia est
aliquod opus vitae nobilius in animalibus quam generatio ad quod eorum vita principaliter ordinatur; ideo non omni tempore SeXUS maSculinus seminino conjungitur in animalibus persectis, Sed solum tempore coitus; Ut imaginemur per coitum Sic fieri unum e mare et semina, sicut in Planta Omni tempore conjunguntur is masculina et seminina etsi in quibusdam plus abundet una harum, in quibuSdam tu altera. Homo autem adhuc ordinatur ad nobilius opus vitae, quod est intelligere , et ideo adhuc in homine debuit esse majori ratione distincti utriusque virtutis, Ut SeorSum produceretur semina amare, et tamen carnaliter Conjungerentur in unum ad generationis opus. Et ideo Statim post formationem mulieris dicitur Gen. v N): Erunt duo in carne una. Ad primum ergo dicendum quod per respectum ad naturam particularem semina est aliquid deficiens et OceaSionatum; quia Virtu activa quae est in semine maris, intendit producere sibi simile persectum SecundiimmaSculinum Sexum sed quod semina generetur, hoc est propter Virtutis activae debilitatem, vel propter aliquam materiae indispositionem, Vel etiam propter aliquam tranSmutationem ab extrinseco puta a Venti auStralibus, qui sunt humidi, ut dicitur De generat animal. lib. iv, cap. 2). Sed per comparationem ad naturam universalem semina non est aliquid occasionatum, Sed est de intentione naturae ad Opus generationi Ordinata. Intentio autem naturae univerSalis dependetis Deo, qui StiniVerSali auctor naturae Det ideo, inStituendo naturam, non Solum marem, Sed etiam seminam produxit. Ad secundum dicendum, quod duplex est subjectio. Una SerViliS Sectandum quam praesidens utitur subjecto ad sui ipsius utilitatem; et talis subjectio introducta est post peccatum. ΕSi autem alia Subjecti Oeconomica, Vel civili S, Secundum quam praesidens utitur subjectis ad eorum utili tutem et bonum; et ista subjecti suisset etiam ante peccatum. Defuisset enim bonum ordinis in humana multitudine, Si quidam per alio Sapientiore gubernati non suissent. Et si ex tali subjectione naturaliter femina subjectaeSt Viro; quia naturaliter in homine magis abundat discretio rationis. Nee inaequalitas hominum excluditur per innot entiae Statum, ut infra dicetur
Ad tertium dicendum, quod si oram ex quibus homo sum pSitio 3SiOnem peccandi Deu Subtraxi SSe . s mundo, remansisSetiniVerSum impersectum. Nec debuit bonum c et nune tolli, ut vitaretur particulare malum; PraeSertim cum Deia Sit Pi eo potens ut quodlibet malum rossit ordinam in bonum.
249쪽
ARTICULUS II. UTRUM MULIER DEBUERIT FIERI EX VIRO 1).
Ad secundum sic proceditur. 1. Videtur quod mulier non debuerit fieri ex Viro. Sexti enim communi eSi homini et aliis animalibus. Sed in aliis animalibus seminae non Sunt actae X maribus. Ergo nec in homine seri debuit. 2. Praeterea eorum quae Uni HUSdem Speciei, eadem est materia. Sudinas et semina sunt ejuSdem Speciei. Cum igitur vir fuerit actus ex limo terrae, ex eodem debuit seri semina, et non ex iro. 3. Prueterea, mulier facta Si in adjutorium Vir ad generationem. Sed nimia propinquitas reddit personam ad hoc ineptam Unde perSOnae propinquae a matrimoni excluduntur, Ut patet Levit. Vm . Ergo mulier non debuit fieri ex Viro. Sed contra est quod dicitur Fces xvii 5 Creavit eae ipso, Scilicet viro, adjutorium simile sibi, scilicet mulierem.
CONCLUSIO. - Ut vir principium totius suae speciei esset, sicut Deus totius uni- Versi, mulierem ex Viro formari decuit.
Respondeo dicendum quod conveniens fuit mulierem in prima rerum institutione ex viro formari magi quam in aliis animalibus. Primo quidem, ut in hoc quaedam dignita primo homini servaretur; ut Secundum Dei similitudinem esset et ipse principium totius Suae Speciei, sicut Deus est principium totius universi Unde et Paulus dicit Act. xvii 26), quod Deus
fecit eae uno omne genus hominum. Secundo Ut Vir magis diligeret mulierem, et ei inseparabilius adhaereret, dum cognoSCeret eam e Se esse productam. Unde dicitur Gen. , 23 De viro sumpta est. Quamobrem relinquet homo patrem et matrem, et adhaerebit uaeori suae. Et hoc maxime
necessarium sui in specie humana, in qua mas et semina commanent per totam Vitam ; quod non contingit in alii animalibus Tertio, quia, ut Philosophus dicit Ethic lib. VIII, cap. 12) ma et semina conjunguntur in hominibus non sollim propter necessitatem generationiS, Ut in aliis animalibus, sed etiam propter domesticam Vitam, in qua Sunt aliqua Opera viri et feminae, et in qua Vir est caput mulieriS. Unde conVenienter ex virosormata est semina sicut e suo principio. Quarta ero ratio eSt Sacramentalis. Figuratur enim per hoc quod EccleSi a Christo Sumit principium. Unde Apostolus dicIt Ephes v, 32 : Sacramentum hoc magnum est; ego autem uico in Christo, et in Ecclesia. Et per hoc patet responSi ad primum. Ad secundum dicendum, quod materia est e qua aliquid fit. Natura autem creata habet determinatum principium; et cum Si determinata ad unum, etiam habet determinatum proceSSum, unde ex determinata materia producit aliquid in determinata specie. Sed Virtus divina, cum Sit insi-nita, potest idem Secundum Speciem e quaeUmqUe materi sacere, Sicut Virum ex limo terrae, et mulierem e Viro. Ad tertium dicendum, quod ex naturali generatione contrahitur quaedam propinquitas, quae matrimonium impedit. Sed mulier non est producta a Viro per naturalem generationem, Sed Sola Virtute divina; unde Eva non dicitur filia Adae. Et propter hoc ratio non Sequitur.
Ex hoc articulo habes quomodo per ratio ex viro est. Et Aei. XVII ci Deus qui feeit nem ostendas recte dictum Eccl. Fulci Crea mundum e omnia quin in eo sunt, feci ex et eae ipso adjutorium simile sibi. Et I. Cor uno omne genus hominum habitare super xi): Non enim vir ex muliere est, ea muιier universam ιerram.
250쪽
ARTICULUS III. - TRLM MULIER DEBUERIT FORMARI DE COSTA VIRI l .
De his etiam sent. I, dist. 38. quaest. I. ari. . et I Cor. VII. lect T.
Ad tertium sic proceditur. s. Videtur quod mulier non debuerit formari de costa viri Costa enim Viri fuit multo minor quam corpus mulieris. Sed ex minori non poteSt fieri majus, ni Si vel per additionem quod si suisset, magis ex illo addito mulier formata diceretur quam de OSta , Vel per rar factionem, quia ut dicit AuguStinuS Super GeneS. ad liti lib. x, cap. ulti, circ. sin. Non est possibilem aliquod corpus crescat, ni Si rareScat. Non autem invenitur Orpus mulieri rarius quam viri, ad minus in ea proportione quam habet cOSta ad corpus Evae. Ergo Eva non suit sormata de costa Adae. 2. Praeterea, in operibus primo creatis non sui aliquid supersuum Costa ergo Adae sui de persectione corporis HUS. Ergo, ea Subtracta, remansit impersectum, quod idem incon Veniens. 3. Praeterea, COSta non poteSt Separari ab homine sine dolore. Sed dolor non sui ante peccatum. Ergo QOS in non debuit Separari a Viro, ut e ea mulier sormaret . Sed contra est quod dicitur GeneS. Π, 22 Edificavit Dominus Deus
costam, quam tulerat de Adam, in mulierem.
CONCLUSIO. Ut significaretur inter virum et mulierem debere esse socialem conjunctionem, et Luxura sacramenta de latere Christi dormietitis in cruce, mulierem de costa viri formari conveniebat.
Respondeo dicendum quod conveniens sui mulierem formari de costa viri. Primo quidem ad Significandum quod inter Virum et mulierem debet esse sociali conjunctio neque enim mulier debet dominari in virum 2); et ideo non est formata de capite , neque debet a Viro deSpici, tanquam serviliter subjecta; et ideo non est formata de pedibus. Secundo propter sacramentum; quia de latere Christi dormientis in cruce stuXerunt sacramenta, id est Sangui et aqua, quibus est EccleSia inStituta.
Ad primum ergo dicendum, quod quidam dicunt, per multiplicationem
materiae, absque alterius additione, formatum suiSSe corpus mulieris, admodum quo Dominu quinque panes multiplicaVit. Sed hoc est omnino impossibile. Multiplicatio enim praedicta aut aecidit Secundum tranSmutationem substantiae ipSiu materiae, aut secundum transmutationem dimen-Sionum 4US; non autem secundum tranSmutationem Substantiae ipsius materiae tum quia materia in se con Siderata est omnino intranSmutabilis, utpote eXiSten in potentia, et habens solum rationem Subjecti tum etiam quia multitudo et magnitudo sunt praeter Ssentiam pSila materiae. Et ideo nullo modo potest multiplicatio materiae intelligi, eadem materia manente, absque additione, nisi per hoc quod majore dimensione accipiat. ΗΟ autem est rarefieri, scilicet materiam eamdem accipere majores dimensioneS, ut Philosophus dicit Physic. lib. IV, text. 84ὶ Dicere ergo materiam eamdem multiplicari absque rarefactione, G ponere contradictoria simul scilicet definitionem absque definito. Unde cum non appareat rarefactio in talibus multiplicationibus, necesse est ponere additionem materiae Vel per creationem, vel quod probabilius eSt per con Vel Sionem 3).
Ex hoe rtieulo habes quomodo per alio- 2 Ex poslo' usurpat uni I. Tim. Il. 2 ne rejicias errorem rigenistarum dicentium : ubi iste eam dominari petanittit, nec docere. Evae sormationem de eost Adae allegorice vel 5 Ita codd. alcan. et Canter cum editis figurate, non autem histoli intelligendam esse plurimis adit Rom. Per creationem Ilelchior an hune errorem reseri et illius quod probabilius est, vel per eo Hursionem damnationem a generali sexta x nodo lactatu id 5 part quaest. XLIV a t. 4 ad 44 ei Sent. II. narrat De loe theol. lib. XII, cap. 7ὶ dist. S, quaest. l. art.