장음표시 사용
331쪽
vel demeritum lio autem est salsum. Non igitur Deu movet voluntatem. Sed contra est quod dicitur Philipp. Π, 13 Deus eSi qui operatur in nobis velle et persicere.
CONCLUSIO. - Proprium est Dei voluntatem movere, ipsam in olente causando, et objective, interius esticaciter illam inclinando.
Respondeo dicendum quod Sicut intellectuS, Ut dictUm S sari praeci , movetur ab objecto, et ab eo qui dedit virtutem intelligendi ita voluntas movetur ab objecto si x quod est bonum, et ab eo qui cauSat Virtutem Volendi. Potest autem voluntas moveri Sicut ab objecto a quocumque bono; non autem sussicienter et emeaciter nisi a Deo non enim Sumeienter aliquid potest movere aliquod mobile, nisi Virtus actiVa OVenti ex Cedat, Vel saltem adaequet virtutem paSSivam mobilis. VirtuS Utem paSSiVas luntatis se extendit ad bonum in universali est enim ejus objectum bonum universale, sicut et intellectus objectum est eris universale. Quod libet autem bonum creatum est quoddam particulare bonum; Solia autem Deus eSt bonum universale. Unde ipse solus implet Oluntatem, et Sumcienter eam OVet, Ut objectum. Similiter autem et virtu volendi a solo Deo cau-
Satur. Velle enim nihil aliud est quam inclinatio quaedam in Objectum voluntatis, quod est bonum univerSale. Inclinare autem in boniam univer- Sale eSt primi moventis, cui proportionatur uitlinus finis; sicut in rebus humanis dirigere ad bonum commune est ejus qui praeeS multitudini. Unde utroque modo proprium est Dei moVere Voluntatem, Sed maXime secundo modo interius eam inclinando. Ad primum ergo dicendum, quod illud quod movetur ab altero dicit hircogi, Si moveatur contra inclinationem propriam; Sed si moveatur ab alio quod ipsi dat propriam inclinationem, non dicitur cogi SicUt graVe, Cum movetur deOI Sum a generante, non cogitur. Sic igitur Deil movendo voluntatem non cogit ipsam, quia dat et ejus propriam inclinationem. Ad secundum dicendum, quod moveri voluntarie e Si moveri ex Se id St. a principio intrinseco sed illud principium intrinsecum potest SSe ab alio principio extrin Seco 2); et si moveri ex se non repugnat ei quod movetur ab alio. Ad tertium dicendum, quod si voluntas ita moveretur ab alio quod e se nullatenus OVeretur, opera Voluntatis non impularentur ad meritum vel demeritum; Sed quia per hoc quod movetur ab alio, non Xcluditur quin moveatur ex Se 3J, Ut dictum est in Solut praeci), de per OnSequens non tollitur ratio meriti vel demeriti.
De his etiam Coni geni lib. III, cap. 66 et 67, et lib. IV cap. 44 et Opusc. IIl ea pol 5 sine et i I.
Ad quintum Si prooeditur. 1. Videtur quod Deus non operetur in omni operante. Nulla enim inSumcientia est Deo attribuenda. Si igitur Deus ope-
motionem voluntatis motioni intellectus, quoad habere similitudinem ab objecto, quae sit principiu. actus; quia in voluntate non est talis progressus . qualis in intellectu se assimilat quoad motionem absolute, quia scilicet uterque movetur ab objecto, quamvis dissimiliter. 2 Cum aliquid movet seipsum ait D. Thomas De malo, quaest. Ill art. 2 ad 4 , non excluditur quin ab alio moveatur a quo habet hoc ipsum quod Seipsum movet, et sic non repugnat libe isti, quod Deus est causa actus liberi arbitrii. 5 Homo ait etiam S. Doctor De verit.
qua St. XII, art. 3 ad 2), sic movetur a Deo ut inStruimentum, quod tamen non excluditur quin moveat seipsum per liberum arbitrium.
4 Fuerunt philosophi qui existimarunt Deum
ita operari omnia in omnibus ut solus ipse cuneta ageret, creatura vero nihil penitus agerent. Alii e contra docuerunt creaturas per se sine Deo aut sine Dei operatione agere. Inter haec duo extrema mediam sententiam ponit S. Doctor mut vera ab omni Gogis unanimiter admit
332쪽
ratur in omni operante, Sumeienter in quolibet operatur. Superstuum igitur esset quod agens creatum aliquid Operaretur. 2. Praeterea, Una operatio non Si Simul a UObu operantibus, sicut ne unu numer motu poteSt esse duorum mobilium. Si igitur operatio creaturae eSt a Deo in creaturia pei ante, non PoteS QSSe Simul a creatura: et ita nulla creatura aliquid Operatur. 3. Praeterea faciens dicitur eSSe causa operationis laeti, inquantum dat ei Ormam qua operatur. Si igitur DeuSAESUCaUS operationi rerum acta
rum ab is So, hoe erit inquantum dat ei virtutem operandi. Sed hoc est a principio, quando rem facit. Ergo Videtur quod ulterius non operetur in
Sed contra est quod dicitur ΙS. xvi 12 : Omnia opera nostra operatus es in nobis, Domine l).CON CLUSIO. - Deus non sic in omnibus operatur agentibus , ut et ipsa Onoperentur, sed operatur in quolibet finaliter, essective et Iormaliter, ut tamen et
Respondeo dicendum quod Deum operari in quolibet operante aliqui Sic intellexerunt, quod nulla Virtu creata aliquid operaretur in rebus, sed solus Deus immediate Omnia Operaretur puta quod igni non caleluceret, sed Deus in igne; et similiter de omnibus aliis Hoc autem est impoSSibile.
Primo quidem quia Sic Subtraheretur ordo caUSae et CauSati a rebus creatis; quod pertinet ad impotentiam creantiS EX Virtute enim agenti eSt quod suo effectui et virtutem agendi. Secundo, quia Virtute operati VCd quae in rebu inVeniuntur, frustra eSSent rebus attributae, Si per eas nihil OperarentUr quinimo, omne re Creata Viderentur quodammodo esse seu Stra si propria operatione destituerentur cum omneS res Sint propter Silam Operationem. Semper enim impersectum est propter perlectius. Sicut igitur materia Si propter Ormam cita forma, Ude S actu PrimUS QSt propter Iaam Operationem, quae QS actu SecundUS; et Sic operatio Stilnis ei creatae. Si igitur intelligendum est Deum operari in rebUS, quod tamen ipsae res propriam habeant operationem l . Ad cujus evidentiam con- Siderandum eSt, quod cum Sint causarum quatuor genera, materia non eSt principium actionis sed se habet ut subjectum recipien actionis esse tum Ginis Vero, et agens et forma Se habent ut actionis principium; sed ordine quodam . Nam primum quidem principium actionis est finis quimoVeligentem Secundo Ver agens tertio autem forma dia quod ab agente applicatur ad agendum; quamvis et ipsum agenSper formam Suam agat, ut patet in artificialibus Artifex enim movetur ad agendum a fine, qui Stri PSiam Operatum, puta arca, vel lectus; et applicat ud actionem Securim, mae incidit per Suum aeumen. Si igitur Secundum haec tria Deus in quolibet operante operatur. Primo quidem Secundum rationem finiS; Cum enim omnis operatio sit propter aliquod Onqm Verum Vel
apparen s nihil autem est vel apparet bonum, nisi Secundum quod participat aliquam similitudinem summi boni, quod est Deus) Sequitur quod ipSe Deus Sit cujuslibet operationis causa ut finis. Secundo OnSideran-
I. Cor. xl l OIttratur omnia in omnibus maines qui soni a venir, ni en elleS- meme ilans Plii l. II Operatur in nobis relle et perseere la volonto des diomines mi ilans sa volonte Hebr. xlv apta vos in omni bono u saeia propre Vid. Traild, libre arbiιre, p. 589, tis ejus voluntatem , faeiens in robis quod edit. do Versatilest.
placea coram se. Id quoque suadet latio. 2 Si hae operatio propria ne aretur, libertas Si Die , ait Dossuetius, 'et ait pasci maiire humana tolleretur et omnes actiones OStrae, Sive wuVerat de volontes, a rescience serat de bonae, sive malae, Deo imputaudae larent. ruite Carci ne ourrait Oir es boses hu-
333쪽
dum est, quod si sint multa agentia ordinata, Semper Secundum agens agit in virtute primi agentis. Nam primum agen movet Secundum assagendum et Secundum hoc omnia agunt in virtute ipsius Dei; et ita ipssest causa omnium actionum agentium Terti considerandum St, quo lDeus movet non solum res ad operandum, quasi applicando sorma et Virtutes rerum ad operationem Sicut etiam artifex applicat securim ad Scindendum, qui tamen interdum formam Securi non tribuit), sed etiam dat sormas creaturis agentibus, et ea tenet in SSe. Unde non solum St CRUSa actionum, inquantum dat formam, quae eSt principium actionis Sicut generans dicitur esse causa motu gravium et levium), sed etiam Sicut conservans formas et Virtutes rerum prout Sol dicitur causa manifestationis colorum, inquantum dat et conservat lumen, quo mani seStantur colores. t quia lorma rei est intra rem et tanto magis quanto con Sideratur ut prior et universalior et ipse Deus est proprie causa ipSiUS SSe Universalis in rebus omnibus, quod inter omnia est magis intimum rebuS; sequitur quod Deus in omnibus intime operetur. Et propter hoc in Sacra Seri plura operatione naturae Deo attribuuntur, quaSi operant in natura, secundum illud Iob, x, 11): Pelle et carnibus vestisti me, ossibus et nervis
Ad primum ergo dicendum, quod Deia su netenter operatur in rebus l) ad modum primi agentis nec propter hoc superfluit operatio Secundorum
Ad secundum dicendum, quod una actio non procedit a duobus agentibus unius ordinis; sed nihil prohibet quin una et eadem acti procedat a primo et Secundo agente. Ad tertium dicendum, quod Deus non sulum dat formas rebUS, Sed etiam conSerVat eas in esse, et applicat eas ad gendum, et strariis mala ret actionum, ut dictum est in corp. articuli).
De his etiam pari. III. quaest. XLIII art. 3 corp. et Cont gent. lib. III, eap. 98, 9 et 36 . et epotent quaeSi. I. art. 4 ei opusc. III cap. 458, et opust. X, ari. et 37.
Ad Sextum sic proceditur. 1. Videtur quod Deus non possit sacere aliquid praeter ordinem rebus inditum. Dicit enim Augustinus Contra Faus-tUm, lib. XVI, cap. 3, ante med.)D Deus conditor et creator omnium naturarum nihil contra naturam acit is Sed hoc videtur eSse contra naturam
quod Si praeter Ordinem naturaliter rebus inditum. Ergo Deli non potest sacere aliquid praeter ordinem rebus inditum. 2. Praeterea, Sicut ordo justitiae est a Deo, ita et ordo naturae. Sed Deus non potest sacere aliquid praeter ordinem justitiae saceret enim tunc aliquid injustum. Ergo non potest sacere aliquid praeter Ordinem natUrae. 3. Praeterea, ordinem naturae Deus instituit. Si igitur praeter ordinem naturae Deus aliquid faciat, videtur quod ipse sit mutabili S; quod est in
Sed contra est quod Augustinus dicit Contra FaUStUm, lib. xvi, loc. cit.) quod Deus aliquando aliquid sacit contra SolitUm CUI SUm naturae. v
CONCLUSIO. - Prout ordo rerum dependet a prima causa, non poteSt Deus contraordinem rerum facere : prout vero dependet a qualibet secundarum musarum, praeter ordinem rerum sacere poteSt.
Iia cod. Alcan. cum editis plurimis Edit exercito ipsius an scilicet de saeto possit exire R m. in nobis in actum iaciendi aliquid praeter ordinen indi T Non est quaestio de polentia, sed de actu tum.
334쪽
230 QUEST. CV, ART. VI. Respondes dicendum quod a qualibet causa derivatur aliquis ordo in
SUO A esse et US. Cum quaelibet caUS habeat rationem principii et ideo se cundum multiplicationem causarum multiplicantur et ordineS, quorum unus continetur Sub altero, Sicut et cauSa Continetur Sub GUSa. Unde causa superior non continetur tib Ordino CRUSae inferioris, Sed e con- VerSO Cuju eXemplum apparet in rebu humanis; nam ex patresamilias dependet ordo domu S, qui conlinetur Sub ordine civitatis, qui procedit a civitatis rectore, cum et hic contineatur Sub ordine regis, a quo totum regnum Ordinatur. Si ergo ordo rerum conSideretur prout dependet a prima cata Sa, Sic contra rerum ordinem Deia facere non poteSt; si enim Sic saceret, saceret contra Siaam praescientiam, aut Voluntatem, aut bonitatem. Si vero con Sideretur rerum ordo prout dependet a qualibet Secundarum cata Sarum, Sic Deu poteSt sacere praeter Ordinem rerum; quia ordini secundarum causariarm pSe non est subjectus Sed tali ordo ei Subjicitur, quasi ab eo proceden S, non Per neceSSitatem naturae, Sed per arbitrium voluntatis 1). Potui Sset enim et alium Ordinem rerum instituere. Unde et poteS praeter hunc Ordinem in StitUtum agere, cum Voluerit; puta, agendo essectu Secundarum auSarum Sine ipSis 2 , Vel producendo aliquos essectUS, ad quo caUSae Secundae non Se extendunt 3 . Unde et Augustinus dicit loe. Sup. it. , quod Doe contra Solitum UrSum naturae facit; sed contra Summam legem nullo modo facit, quia contra Seipsum non facit.
Ad primum ergo dicendum, qu6 cum aliquid contingit in rebus natu ratibus praeter naturam inditam, Oe potoet dupliciter contingere uno modo per actionem agenti qui inclinationem naturalem non dedit, sicut
cum homo movet corpu grave SurSum, quod non habet ab eo ut moveatur deorsum; et hoc est contra naturam. Alio modo per actionem illius - agentis a quo dependet actio naturali S et hoc non QSt contra naturam, ut patet in nuxu et refluxu mari S, qui non eSt contra naturam, quamvis Sit prauer modum naturalem aquae, quae OVetur deorSum. Si enim ex impressione coeleSti ScorporiS, a quo dependet naturalis inclinatio inferiorum corporum. Cum igitur naturae Ord Sit a Deo rebus inditus, Si quid praeter hunc ordinem faciat, non Si contra naturam 4 . Unde Augustinus dicit loc. it. , quod id est cuilibet rei naturale quod ille secerit a quo est
Omnis modus. UmerVS et Ord naturae.
Ad secundum dicendum, quod Ord juStitiae est secundum relationem ad causam primam, quae Si regula omnis juStitiae b); et ideo praeter hunc ordinem Deus nihil facere poteSt. Ad tertium dicendum, quod Deus Sic rebus certum ordinem indidit, ut tumen sibi reservaret quod ipse aliquando aliter ex caUS eSSet facturus. Unde cum praeter hunc ordinem agit, non mutatur 6).' IIoc ideo certum est ut I.-I. RousS B declarare non dubitaverit : que ceti que lio S rieusemen trai te serat impie si olle 'otait absurde que e serat Iaire ros 'iouneu acetui qui a refoudi ait negati vement ii de lepunir il sustirai de lyensoriner Let tres de lanioniagne . 2 Tunc adest . iraculum , ut aiunt theologi, ratione modi, qualis sui conversio aquae in vi
Dunc adest miraculum ratione Sui, ut mor-iu resurrectio. A Quod tamen hinc non Sequatur creaturam non posse nullo modo pati violentiam a Deo videre poterit explicatum qua . xl art. l. leo Deus o sit sacere contra ordinem qui est unius creaturae ad aliam , ait S. Doctor De Otint quaest. VI, art. ad 5ὶ non tamen pol est Iacere eontra ordinem creatura ait in ipsum justitia autem hominis consistit principaliter in debito oruit,eboiuitiis ad Deum inde contra ordinem justitiae Deus Licere nou D test. 6 Praesertim quod hanc mutatione in ab aeterno pro idii De hujus articuli maleria Plura invenientur dicta De Oleni qua St. VI, stri. 4, et Coni gent. lib. ut eas. 99 et seq. .
335쪽
Do bis etiam I)o potent quaest. VI, art. 2 ei Sent ii, dist. 48 qtr St. I art. 5. et Coni geni lii, iii,
Ad suptimum sic proceditur. 1. Videtur quod non omnia quae Deus incit praeter ordinem naturalem rerum, Sint miraelata Crenti enim mundi, et otiam animarum et justi sienti impii sunt a Deo praeter ordinem natura-lom; non enim si unt per actionem alieUJUS ait Sa naturalis et tamen haec miracula non diciantiar 2). Ergo non omnia quae lacit Deu praeter ordinem naturalem rerum, Uni miracula.
2. Praeterea, miraculum dicitur aliquid n arduUm et insolitum supra facultatem 3 naturae et Spem admiranti provenien s4). , Sed quaedam
fiunt praeter naturi ordinem Uae tamen non Sunt ardua fiunt enim in minimis rebus. Sicut in restauratione Vel Sanatione aegrotorUma nec etiam sunt insolita, cum requenter eveniant, Sicut cum infirmi in plateis pone-hantur, ut nil umbram Petri Sanarentur Act. V): nec etiam Uni Upra lacultatem naturae, ut cum aliqui Sanantur a subribuS nec etiam Supra Spem, Sicut reSUrrectionem mortUOrUm Omne SperamUS, quae tamen fiet praeter Ordinem naturae. Ergo non omnia quἴ silant praue naturae ordi
3. Praeterea miraculi nomen ab admiratione sumitur. Sed admiratio est de rebus Sensia manifestis. Quandoque autem aliqua accidunt praeter ordinem naturalem in rebus sensu non manifestiS, Sicut cum apostoli facti sunt ScienteS, De JUe inVenienteS, neqUe diScenteS. Ergo non omnia quae fiunt praeter ordinem naturae Sunt miracula. Sed contra est quod Λugustinus dicit Contra FaUStiam, lib. XXVI, Cap. 3, a med.), quod cum Deu aliquid facit contra cognitum nobi CUrsum solitumque naturae, magnalia Vel mirabilia nominantur. ΜCOΝCLUSIO. - Cum miraculum dicatur quasi admiratione plenum, oportet illa quae a Deo fiunt praeter cauSas nobis notas, miracula dici.
Respondeo dicendum quod nomen miraculi ab admiratione sumitur. Admiratio autem conSurgit, cum essectu sunt manifeSti, et caUSa occulta; sicut aliquis admiratur, cum videt eclipsim Soli S, et ignorat caUSam, ut dicitur in principio Metaphys. cap. l . Potest autem caUS effectu ali-CHUS apparenti alicia esse nota, quae tamen eSt alii incognita. Unde aliquid est mirum uni quod non est mirum alii Sicut eclipsim Soli miraturrUStieUS non Utem astrologus. Miraculum autem dicitur quasi admiratione plenum, quod Scilicet habet causam Simpliciter et Omnibus Occul tam Hae autem S Deu S. Unde illa quae a Deo sunt praeter caUSa nobis notas, miracula dicuntur b). Ad primum ergo dicendum, quod creatio et justificatio impii, etSi a solo Deo fiant, non tamen, proprie loquendo, miracula diciantur; quia non tant
it Ex hoc articulo habes quomodo per alio S. Doctore Ouod si propter ordinem totius nem intortitias haeresim Eustaibit, unomii et nuturos ereatoe, ut infra quaest CX t. 4 qtiod Vigilanti dicentium miracula sanctorum fuisse redit ad lianc desinitionem miraculi a theolo;
daemonum praestigias et errorem Pauperum de rum vulgo editum : Opus sensibile, stupen- Lugduno et recentiorum incredulorum qui do dum ordini providentio consueto et naturin eueram in Ecclesia nulla vera seri miracula. lestibus contrarium. 2 Vel transposita construetione hoe nompo 5 Hinc ad verum miraculum constituendum laeta non dicunt ii miracula. tria requiruntur ut essectus sit sensibilis: Z Ita ex s. restituerunt theologi edit. Rom. 20 ut a nulla creata causa, modo exposito, estici Froeter facultatem possit, ac proinde sit supernaturaliss 5 ut ad
4 Vel brevius miraculum desniri p0test eum divitia perducat.
336쪽
252 IL EST. CV, IIT VI ET VIII.
nata sieri per alias cauSaS; et ita non Contingunt praeter Oidinem naturae , cum haec ad ordinem naturae 1 non pertineant. Ad secundum dicendum, quod arduum dicitur miraculum, non propter dignitatem rei in qua sit, Sed quia excedit facultatem naturae. Similiter etiam insolitum dicitur, non quia frequenter non eveniat, Sed quia est praeter naturalem OuSUetudinem. Supra incultatem autem naturae dicitur aliquid non solum propter subStantiam laeti, Sed etiam propter modum et ordinem faciendi. Supra Spem etiam naturae miraculum SSe dicitur non Supra Spem gratiae, quae eS ex fide, per quam redimu re Surrectionem futuram.
Ad tertium dicendum, quod Scientia apOStolorum quamvis SecUndum Se non uerit manifesta, mani PStabatur tamen in effectibus, e quibus mirabilis apparebat 2 .
Ad octavum sic proceditur. l. Videtur quod unum miraculum non it majus alio. Dicit enim AuguStinus in epiSi ad Volusianum: In rebus mirabiliter factis tota ratio facti est potentia acientis. Sed eadem potentia, scilicet Dei, fiunt omnia miracula. Ergo unUm non eSi majUS alio. 2. Praeterea, potentia Dei Si infinitu Sed infinitum improportionabiliter excedit Omne finitum. Ergo non magis Si mirandum quod faciat hunc essectum quam illum ergo unum miraculum non est maju altero. Sed contra est quod Dominus dicit Joan. xiv 12 de operibus miracul Sis loquens Opera quae ego facio, et ipse faciet, et majora horum faciet.
CONCLUSIO. miraculorum uum alio majus esse contingit, non Secundum comparationem ad divinam potentiam, Sed ad lacullatem naturae, quatenus magis eam excedit.
Respondeo dicendum quod nihil potest diei miraculum ex comparationepotentiae divinae quia quodcumque factum diVinae potentiae comparatum
est minimum, Secundum illud Isa XL, o : Ecce gentes quasi stilla situlae, et quasi momentum Staterae reputatae sunt. Sed dicitur aliquid miraculum per comparationem ad facultatem naturae, quam XCedit. Et ideo Secundium quod magis excedit acultatem naturae, Secundum hoc majUS miraculum dicitur Excedit autem aliquid facultatem naturae tripliciter uno modo quantum ad Substantiam facti. Sicut quod duo corpora Sint Simul, vel quod Sol retro edat, aut quod corpia humanum glorificetur; quod nullo modo natura sacere potest et Sta tenent Summum gradum in miraculis. Secundo aliquid excedit facultatem naturae, non quantum ad id quod fit, sed quantum ad id in quo fit, sicut resuscitati mortuorum, et illuminatio caecorum, et similia PoteSi enim natura cauSar Vitam, Sed non mortuo; et poteS praeStare ViSUm, Sed non caeco et haec tenent, Secundum locum in miraculis Tertio modo excedit aliquid facultatem natur ad quantum admodum et ordinem aciendi; sicut cum aliquis Subit per virtutem divinam a febre curatur abSque curatione et conSuet proceSSu naturae in talibus; et cum Statim aer divina virtute in pluvia densatur abSque naturalibus causi S, Sicut laetum est ad preces Samuelis et Eliae I Reg. xii et III.
l Ita eod. Alcan. cum aliis, et editi sere om modum Circa hane divisionem , necnon de alianes Edit. Rom. facultatem naturin divisione miraculi quod si a supra proeter et 2 cita aderat prima conditio, siquidem essec contra naturam, consulatur celeberrimum opustus erat sensibilis. Benedicii XIV Debeo ιificalione et canonisa- 5 In hoc articulo distinguuntur miraculorum ione sanctorum lib. IV. . , aP. 4 et seq. vatia gradus quoad substanι iam, subjecturi ci
337쪽
0 EST. CVI, IIT. I. 253 Reg. xv m); et hujusmodi tenent in limum locum in miraculis. Quae libellumen horum habent diverSO grudus, Secundum quod di vel Simode excedunt sucultatem nulli Pae. Et per hoc patet Solutio ad Objecta, qua procedunt ex parte divinae potentiae.
Deinde conSiderandum est, quomodo una creatura moveat aliarn. Erit autem haec consideratio tripartita ut primo conSideremus qu0modo angeli moveant, qui Sunt creaturae pure spiritualeS; Secundo, quomodo corpora OVeunt; lertio, quomodo homines, qui sunt ex spirituali et corporali natura compoSiti Circa primum tria consideranda occurrunt: primo quomodo angelu agat in angelum Secundo, quomodo in creaturam corporalem tertio, quomodo in homineS. Circa primum considerare portet de illuminatione et locutione angel0rum, et ordinatione eorum adinvicem, iam bonorum, quam malorum. - Circa illuminationem quaeruntur quatuor i Utrum unus angelus moveat intellectum alterius illuminando. - 2 Utrum unu moveat voluntatem alterius. - Utrum in serior angelus possit illuminare Superiorem. - 4 Utrum superior angelus illumine inseriorem de omnibus quae cognoscit.
ARTICULUS I. - UTRUM NU ANGELUS ILLUMINET ALIUM l),
Ad primum sic proceditur. 1. Videtur quod unu angelu non illuminet alium Angeli enim eamdem beatitudinem poSSident nune quam nos in futuro expectamus. Sed tunc unus homo non illuminabit alium, secundum illud Jur xxxi, 34): Non docebit ultra vir proaeimum suum, et vir fratrem suum. Ergo etiam nunc UnuSangelu non illuminat alium. 2. Praeterea, tripleX S lumen in angeliS: naturae, et gratiae, et gloriae 2). Sed augelus illuminatur lumine naturae a creante, lumine gratiae a justificante lumine gloriae a beatificante, quod totum Dei est. Ergo unus angelus non illuminat alium. 3. Praeterea, lumen Si forma quaedam mentis. Sed mens rationalis a solo Deo sormatur nulla interposita creatura, Ut AuguStinu dicit Quaest. lib. XXXIII, quaeSt. bl non procul a sine). Ergo unus angelu non illuminat
Sed contra est quod dicit DionySius De coel hier. ParUm ante med.), quod, angeli Secundae hierarchiae purgantur et illuminantur et persiciuntur
per angelo primae hierarchiae.
CONCLUSIO. - Unus angelus alium illuminat inquantum ei Veritatem quam cognoScit, manifestam facit, vel consortando ipsius intellectum, vel ex parte similitudinis rei intellectae.
Respondeo dicendum quod unus angelus illuminat alium. Ad cujus evidentiam considerandum est quod lumen secundum quod ad intellectum pertinet, nihil est aliud quam quaedam manifestati Veritati S, Secundum illud Ephes v, 13 : Omne quo manifestatur, lumen est. Unde illuminare
t In hoc articulo docet D. Thomas unum gelum ascendentem, etc. Apoc. VIIJ. Sed do angelum illuminare alium, quod certum est ex modo illuminationis ambigitur.
Scripturi Angelus qui loquebatur in me 2 Sicut et cogniti triplex hujusmodi lumini
egrediebatur, e atiu angelus egrediebatur correspondens naturalium rerum per speciesinoeeursum ejus Zach. 1Ι Vidi alterum an inditas mysteriorum per species insusa. essentiae divinae per ipsammet immediate visam.
338쪽
nihil aliud est quam manifestationem agnita Veritatis alii tradere; ecnndum quem modum ApoStolia dicit Ephes m K Mihi omnium sanctorum
minimo data est gratia haec, illum istare omnes, quae si dispensatio Sacramenti absconditi a saeculis in Deo. Sic igitur unus angulus dicitur illuminare alium, inquantum ei mani PStat Veritatem quam ipse cognoscit. Unde Dionysius dicit De coeleSt. hier. cap. T OS med.), quod theologi planemon trant coelestium SubStantiarum ordineS 1 a Supremis mentibus d cur dot sicas scientias. η Cum autem ad intellectUm duo concurrant in ejus operatione, ut Supra diXimuS quaeSt praee art. 3), Scilicet Virtus intellectiva et similitudo rei intellectae, Secundum haec duo Unu angelus alteri veritalem notam notisteare poteSt. Primo quidem Ortificando virtiuem intellectivam ejus sicut enim Virtu imperfectiori corpori consortatur ex Situali propinquitate persectiori corporiS, Ut minii calidum crescit in calore ex praesentia magis calidi ita Virtu intellectiva in serioris angeli consortature convel Sione Silperiori angeli ad ipSum. Hoc enim lacit in spiritualibus ordo conversionis, quod facit in corporalibus ordo localis propinquitii Secundo autem unus angelus alteri manifeStat Veritatem ex parte similitudinis rei intellectae Superior enim angelu notitiam Veritatis accipit in uni Versali quadam eon Ceptione, ad qUam capiendam inserioris angeli intellectus non esset Sumeiens Sed Si ei connaturale ut magis particulariter veritatem accipiat. Superior ergo angelu Veritatem quam univerSaliter concipit di, quo ammodo di Stinguit, ut ab inseriori capi possit, et Siceam cognoscendam illi proponit Sicut etiam apud nOS, doctores, quod in Summa capiunt, multipliciter diStinguunt, providen te capacitati alio iam. Et hoc est quod Dionysius dicit De cael hier. cap. 45, non remo te a med. : Unaquaeque Substantia intellectualis datam Sibi a diviniore uniformem
intelligentiam provida 3 virtute dividit et multiplicat ad inserioris sursum
ductricem analogiam SiVe proportionem). Adprii num ergo dicendum, quod omne angeli, tam Superio rei quam inlariolus, immediate vident ei Mentium, et quant ad hoc unus non docet alium. De hac enim doctrina propheta loquitur; unde dicit: Non
docebit vir fratrem suum dicens : CognOSce Dominum Onἐne enisu cognω-cent ne imo 'u eorum usque ad in imum. Sed ratione divinorum operum, quae in Deo cogi Selantur Sicut in caUSa, Omnes quidem Deus in SeipSo cognOScit, quia SejpSiam comprehendi. Pallorum ero Deum videntium tanto unusquisque in Deo plure ratione C0gΠOSCit,AUant eum perfectius videt. Unde superior angelu plura in Deo de rationibus divinorum operum cognoScit quam inferior et de hi eum illuminat. Et hoc est quod dicit Dionysius De div. nom. cap. 4, non multum a Prine lect l, quod angeli existentium illuminantur rationibuS 4 . Ad secundum dicendum, quod unu angelu non illuminat alium, tradendo ei lumen naturae, Vel gratiae, vel gloriae, Sed consortando lumen Daturale ipsius, et manifestando ei Veritatem deni quae pertinent ad Staium naturae, et gratiae, et gloriae, ut dielum Si in Orp. art.). Ad tertium dicendum, quod rationali mens Ormatur immediate a Deo, vo sicut imago ab exemplari, quia non est acta ad alterius imaginem quam Dei vel Sicut Subjectum ab ultima Orma completiVa, Via Semper
J Iia cod. Alc. et con uulter editi. Edit. 5 Ita eo l. it. l. Proyria. Boni ornatus . . Sive propriis rerum ut nibu Iem 2 ita cod. it. Alc. : Superior ero in silua uium. Ceritatem, quam velociter concipit. vixi hi
339쪽
mens creata reputatur in tormis, nisi ipsi primae Veritati inhaereat. Alia vero illuminatione qua Sunt ab homine, Vel angelo, Sunt quaSi di Spositiones
De his etiam 4 2, quaest. IX, art. . et Cout gent. lib. III. eap. 88 et M.
Ad secundum si proceditur. 1. Videtur quod unu angelus poSSit movere voluntatem alteriuS. Quia Sectandum Diony Silam, Sicut unus angelus illuminat alium, ita purgat et persicit, Ut putet ex auctoritate supradicta saxi praec in arg. Seu contra . Sed purgatio et persectio identur pertinere ad voluntatem nam purgati Videtur SSe a SordibuS Ulpae, quae pertinent ad voluntatem persectio autem Videtur SSe per OnSecutionem finis, qui est objectum voluntatis. Ergo unu angelu poteSt OVere voluntatem ulteriUS. 2. Praeterea, sicut DionySiuS dicit me uel hierar. ΒΡ. 7 et 8, ire princi), nomina angelorum designant eorum proprietateS. Seraphim enim incendentes dicuntur, aut calefacientes; quod Si per amorem qui ad Voluntatem pertinet. Unus ergo angelu movet Voluntatem alterius.
3. Praeterea, dicit Philosophus De anima, lib. I, text. 57 quod appetitus Superior movet appetitum inferiorem. Sed Sicut intelleetus anguli superioris superior eSt, ita etiam appetituS. I g Videtur quod superior angelus possit immutare Voluntatem alteriUS. Sed contra. Εjus est immutare Voluntatem cujus Si justificare cium justitia sit rectitudo voluntatis. Sed Solia Deus est qui justi fleat. Ergo
Unia angelus non poteSt mutare Voluntatem alterius. CONCLUSIO. - Cum angelus, nec sit bonum uniVersale, neque illud ostendat,
nec sit auctor intellectuali naturae, alteriuS Voluntatem movere non potest.
I espondeo dicendum quod Sicut dictum Si quaeSt. Praec art. 4 , VO-luntas immutatur dupliciter : uno modo ex parte Objecti, ali modo ex parte ipsius potentiae. LX parte quidem objecti movet Voluntatem et ipsum bonum, quod St voluntatis Objectum, Sicut appetibile movet appetitum; et ille qui demonStrat Objectum puta qui demonStrat aliquid eSSe bonum. Sed, Sicut Supra dictum eSt loe . it.), alia quidem bona aliqualiter inclinant voluntatem; sed nihil sumetenter movet voluntatem, niSi bonum univerSale, quod est Deus 2); et hoc bonum solus ipSe Stendit, ut per esSentiam videtur a beatis, qui dicenti Moysi: Ostende mihi gloriam tuam, respondit: Ego ostendam tibi omne bonum, ut habetur EXOd. xxxvi 18 et 19 . Angelus ergo non Sumeienter OVet Voluntatem neqUe Ut Objeetum, neque ut OS- tendens Objectum; sed inclinat eam ut amabile quoddam, et ut manifestans aliqua bona creata ordinata in Dei bonitatem; et per hoc inclinare poteS ad amorem creaturae, ei Dei, per modum SuadentiS EX parte ero ipsius potentiae volunta nullo modo potest moveri nisi a Deo. Operatio enim voluntati est inclinatio quaedam Olenti in Volitum. Hanc autem inclinationem solus ille immutare potest qui virtutem volendi creatu contulit M Sicut et naturalem inclinationem solium illud agens poteSim tare quod poteSi dare virtutem quam consequitur inclinatio naturalis. Solus autem Deus Si qui potentiam volendi tribuit creaturae, quia ipSe OlUS est auctor intellectualis naturae. Unde angelus Voluntatem alteriUSMOVere
3 Hie possi intelligitur de potentia suffi tinentiam omnis boni vel formaliter tanquam
ciente alioqni non dicitur posse , nisi secuti subjectum vel emineuter sive virtualiter tan
2 Bonum universale appellatus propter eon 5 Conser quae dicebantur quaest. V art. 4 -
340쪽
Ad primum ergo dicendum, quod Secundum modum illuminationis est accipienda et purgati et persectio. Et quia Deus illuminat, immutando intellectum et voluntatem, purgat a desectibus intellectus et voluntatis, et perficit in finem intellectus et voluntatis Angeli autem illuminati r fertur ad intellectum, ut dictum est stri praeci); ideo etiam purgatio angeli intelligitur a desectu intelle tus, qui Si nescientia persectio autem est consummatio in finem intellectus qui est verita cognita. Et hoc est quod dicit Dionysius De eeel hier. cap. 6 Iart. 3, inter med et sin.), quod: in coelesti hierarchia purgatio est in Subjecti MeSSentilla, tanquam ignotorum illuminatio in persectiorem scientiam inducens , sicut Si dicamus Vi Sum corporalem purgari, inquantum remoVentur tenebrae illuminari vero inquantum persunditur lumine perfici Vero, Secundum quod e ducitur ad cognitionem colorati 1). Ad secundum dicendum quod unus angelu potest inducere alium ad amorem Dei per modum perSuadenti S, Ut SVpra dictum eSt in corp. art.).
Ad tertium dicendum quod Philosophus loquitur de appetitu inseriori
sensitivo qui potest moveri a superiori intellectivo, quia pertinet ad eamdem naturam animae, et quia in serior appetitu eSt Virtu in Organo comporalici quod in angelis locum non habet.
De his etiam Sent. II, dist. 9 ar 2 et De Verit quaeSt. IX, Brt. 5.
Ad tertium sic proceditur. 1. Videtur quod angelus inferior superiorem illuminare possit EccleSiastica hium hierarchia deriVata est a coelesti et eam repraesentat; Unde et Superna deruSalem dicitUr mater nostra Cal. iv . Sed in Ecclesia 2 etiam superiores illuminantur ab inferioribus et docentur secundum illud ApOStoli I. COr. IV, 31 Potestis Omnes per siνι-
gutos prophetare, ut omnes discant, et Omne eaehortentur. Ergo et in o
lesti hierarchia superiores ab inserioribus possunt illuminari. 2. Praeterea Sicut Ord corporali Um Substantiarum dependet ex Dei voluntate, ita et Ordo Substantiarum spiritualium. Sed, Sicut dictum est quaeSt. praee art. 6 et I Dela quandoque praeter ordinem substantiarum corporalium operatur. Ergo etiam quandoque Operatur praeter ordinem spiritualium UbStantiarum illuminando inferiore non per medios superiores. Sic ergo inferiore illuminati a Deo possunt superiores illumi
3. Praeterea, Unia angelUS aliUm illuminat, ad quem e con Vertit, ut supra dictum est sart. 1 hujuS quaest.). Sed cum Sta conversio sit voluntalia, poteS Supremu angelu ad insimum Se convertere mediis praetermissis. Ergo poteSt eum immediate illuminare; et ita potest illuminare
Sed contra est quod Dionysius dicit De eccl. hier. cap. 5 in princ. ris Hanc legem esse Divinitati immobiliter firmatam, ut inferiora reducantur in Deum per Uperiora.
CONCLUSIO. - Cum ordo conlineatur sub ordine sicut causa conlinetur sub causa, non poteSt angelus inferior Superiorem illuminare, polentia scilicet naturali et ordinaria.
Si ea eonseras cum his quae habentur De inferioris removet nescientiam ; persectio quaverit quaest. II, art. 5 . anima lFerte nullum tenus tribuendo cognitionem rei prius ignotae si iliscrinien nisi rationis inter augeli illumi quamdam persectionem ei adsert. tioum, purgationem et Persectionem. Ea lem Ila ellit in Oil. Alcan. legendum in actio illei in illuminatio quatenus est Velitatis etesiasti a s 1 spicatur Iliolcias Mit alena