장음표시 사용
421쪽
ARTICULUS V. - UTRLM CORPORA CAELESTIM POSSINT IMPIUM ERE IN IPSOS
De his etiam Seni. II, disi. 7, quaest. III, ari. 3 ad 4 et art. 2 ad 5 et De Oient quaesi. l. art. 5
Ad quintum sic proceditur 1. Videtur quod corpora coeleStia pOSAint imprimere in ipsos daemones. Daemone enim Secundum certa augmenta lunae aliquos homines vox ant; qui et propter hoc lunatici dicuntur, ut patet Matth. iv et xviij. Sed hoc non esSet, ni Si corporibu caeleStibus Subjacerent. Ergo daemones Subjacent actionibu coeleStiUm corporum. 2. Praeterea necromantici 2 observant certa conStellationes ad inv candos daemones. Non autem per corpora caeleStia inVOCarentur, Si non eis subjacerent. Ergo daemone Subjacent actionibu coeleStilam Corporum 3. PrBeterea, corpora coeleStia VirtUOSiora Sunt quam corpora insuriora. Sed quibusdam inferioribus corporibu daemones arcentur, Scilicet herbis, et lapidibus, et animantibus, et quibusdam soni certiS, Ocibus, et figurationibus, atque sigmentis ut a Porphyrio dictum Augustinus introducit De civ. Dei lib. x, cap. 11). Ergo multo magi daemones Subduntur actioni coelestium Corporum. Sed contra est quod daemones sunt Superiores Ordine naturae qUam Cor-POra caeleStia. gen autem est Superius patiente, ut AuguStinus dicit Super Gen. ad liti lib. xii, cap. 16 in med.). Ergo daemone non Subjiciuntur actioni corporum coeleStium.
CONCLUSIO. - Daemones, cum sint substantis intellectuales, corporibus non unitae, nullo modo corporum caelestium actioni Subjiciuntur.
Respondeo dicendum quod circa daemones uit triplex opinio. Prima Peripateticorum, qui poSuerunt, daemone non SSe Sed ea quae attribuuntur daemonibus Secundiim artem neeromanticam seri virtute coelestium corporum. Et hoc est quod AuguStinus De civit. Dei, lib. I, cap. 11)introducit dictum a Porphyrio quod fabricantur in terra ab hominibus potestates idoneae Siderum varii effectibus exequendis , Sed haec positio est manifeste salsa. Experiment enim Scitur, multa per daemones eri, ad quae nullo modo virtus coeleStium corporum Sufficeret puta quod arreptili loquuntur lingua ignota quod recitant verSUS et metoritates, qUaS Unquam SciVerunt; quod necromantici faciunt Statua loqui, et moveri, et similia. Ex quibus Platonici moti fuerunt ut ponerent daemones eSS , animalia corpore aerea, animo paSSiVa, mi ab Apuleio dictum Augustinus introducit De civ. Dei, lib. uni, cap. 16, a princi). Et haec eS Secunda opinio Secundum quam dici posset quod daemones hoc modo Su, duntur corporibus coelestibus, sicut et de hominibus dictum est ari praee.).
Sed haec opinio, ut ex Superioribus patet quaest. I, uri. 1), Si salSa. Dicimus enim daemone eSSe Substantia intellectuales corporibUS non unitas. Unde patet, quod non subduntur actioni coelestium corporum nec per Se nee per accidenS, ne directe, nec indirecte
Ad primum ergo dicendum, quod hoc quod daemones SecUndiam certa augmenta lunae homine VeXant, contingit propter duo. Primo quidem ad hoc quod infament creaturam Dei, scilicet lunam, Ut Hieronymum in cap. 4 Matth in n.), et Chrysostomus hom. viii in Matth. , cap. 17), dieUnt I).
D cho articulo habes quomodo interimas per mortuos ita Ocati est enim graece νεκρος. naeresim uenanciri , Carpocratis et aliorem qui mortuus, et μαντεια, divinatio. artibus magicis tantam virtutem tribuerunt ut 5 Idem tradunt Origen. iracL in eap. 7 liberum arbitrium daemonum posse cogi a cons Matth. I heophylaci in cap. 47 Mattho B Tho tellationibus docere non dubitarint. mas hic et De potent quaesi VI art. 40 ad D. 2 Amortuorum consultatione vel a divinatione
422쪽
Secundo quia elim non possint operari nisi mediantibus naturalibus vir-tUtibus, ut supra dicium eSi quaeSt. x art. 4 , in Sui operibus conSiderant corporum aptitudines ad effectus intentos Manifestum est autem, quod cerebrum humidissimum est omnium partium corporis, ut Aristoteles dicit lib. De Somm . et Vig. cap. , post med.), et ideo maXime Subjicitur operationi lunae, quae e sui proprietate habet movere humorem. In Cerebro autem persciuntur vires animales et ideo daemones Secundum certa augmenta lunae. perturbant homini phantaSiam, quando considerant cerebrum ad hoc esse dispoSitum. Ad secundum dicendum, quod daemones advocati in certis constellationibus propter duo veniunt. Primo quidem, Ut homines in hunc errorem inducant, quod credant aliquod numen esse in Stellis Secundo quia con- Siderant secundii aliqua certa constellatione materiam corporalem magis esse dispositam ad esseetu pro quibus adVoeantur. Λd tertirem dicendum, quod, sicut Augustinus dicit me civit. Dei, lib. XXI,
cap. 6 u med. Daemone alliciuntur per Varia genera lapidum, herbarum, lignorum, animaliUm carminum rituUm non ut animalia cibis, Sed
ut Spiritus Signis v inquantum Scilicet haec eis exhibentur in signum divini honoris, cujus ipsi Sunt cupidi.
De his etiam Coni gent. lib. m. ap. 85 et De verit quaest. II art. 44 ad 5, et quaest V ari. 5 ad let 2 et De malo, quaest XVI, ut T ad 2.
Ad sextum sic proceditur . . Videtur quod corpora coeleStia imponant necessitatem iis quae eorum actioni Subduntur. Causa enim sumetenti po- Si tu, neeeSSe est effectum poni. Sed corpora Caelestia sunt sumetens causa Suorum esseetuum. Clim igitur corpora coelestia iam suis motibus et dispositionibus ponantur Sicut e necessitate entia L, Videtur quod essectus
2. I aeterea essectus agentis e neeeSSitate equitUr in materia quando virtus agentis tanta uerit quod possit sibi subjicere tolam materiam. Sed tota materia inferiorum corporum subjicitur virtuti coeleStium corporum, tanquam excellentiori Ergo ex neceSsitate essectus Caelestium corporum recipitur in materia corporali. 3. Praeterea, si essectu coeleStis corpori non e neceSSitate proVeniat, hoc est propior aliquam causam impedientem. Sed quamlibet causam compoream, quae impedire poSSet effectum coeleSti Corpori S neceSSe Si γ ludi in aliquod coeleste principium cum caeleStia corpora Sint Causa omnium quae hic fiunt. Ergo cum et illud coeleste principium Sit necessarium, Sequitur quod necesse sit impediri essectum alterius corporis plastis; et sic omnia quae hic contingunt e neceSSi tale eVenient.
Sed contra est quod Philosophus dicit in lib. De somno et Vigit. Sive lib. De divin. per Somn. qui illi annectitur, cap. 2), DOD neqUe eorum quae
in Orporibus Sunt Signorum caeleStium, Velut aquarUm, et Ventorum, inconVenien eS multa non evenire. Si ergo non omne essectu coelestium corporum e neceSSitate eVentUnt. CONCLUSIO. - Non omnia, quae in his inserioribus a corporibus caelestibus si unt,
Respondeo dicendum quod ista quaestio partim quidem abSoluta est se-
s Ex hoe articulo habes quomodo per ratio Seu esse habentia non substantivo sed ad-nem iniet imas haeresim Joannis cieteli cicentis lectivo sensu.
Omnia de necessitate ut soluta Venire.
423쪽
cundum praemi SSa, partim autem dimicultatem habet. Ostensum nim ost arti Chuju quz0St.), quod quam vi e impresSione corporiam coelestium sant aliquae inclinationes in natura corporali, Volunta in men non e necessitate equitur has inclinatione : et ideo nihil prohibet per voluntariam actionem I impediri essectum coelestium corporum, non Solum in ipso homine, Sed etiam in alii rebuS, ad qua hominum operatio Se extendit. Sed nullum tale principium invenitur in rebus naturalibus, quod habeat libertatem sequendi vel non Sequendi impreSSione coelestes Unde
videtur quod in talibus ad minus omnia X neeeSSitate proVeniant, Secundum antiquam quorumdam rationem, qui UpponenteS, Omne quod St, cauSam habere, et qui it poSita cauSa, e neCeSSitate ponitur effectuS, concludebant quod omnia ex necessitate contingant. Quam quidem Opinionem refellit Aristoteles Metaph. lib. vi text. ), Secundum duo quae ipsi Supponunt. Primi1m enim non St Veriam, quod, OSita qUaeUm Ille Cala Sa, necesSe sit essectum poni Siant enim quaedam ea Sae quae ordinantur ad Suos essectu non ex neceSSitate Sedit in pluribUS; quae quandoque Fficiunt in minori parte. Sed quia hujusmodi cauSae non deficiunt in minori parte nisi propter aliquam cauSam impedientem Videtur adhue praedictum inconveniens non Vitari quia et ipsum impedimentum talis causae ex necessitate contingit. Et ideo Secondo oportet dicere, quod omne quod est
per Se habet causam; qUod autem Si per aeciden S, non habet aUSam, quia non eSPVere en S, Cum non Sit Vere Unum Albiam enim causam habet, similiter et musicum Sed albo In muSicum non habet cala Sam, quia non est Vere et , neque Vere Uniam Manis tum Si autem, quod caUS impediens actionem alicujus causae ordinasse ad uiam effectum ut in pluribus, concurrit ei interdum per acciden S; unde talis concurSus non habet cau-Sam, inquantum eSt per acciden ; et propter hoc, id quod ex tali concursu sequitur, non redueitur in aliquam caUSam praeeXiStentem, e quam necessitate Sequatur Sicut quod aliquod corpus terreStre ignitum in superiori parte aeris generetur, et deorSiim cadat, habet caUSam aliquam viri tem coelestem, et similiter etiam quod in Supersei terrae Sit aliqua materia combustibilis, potest reduci in aliquod caeleste principium; sed quod
igni casens huic materiae Occurrat, et comburat eam, non habet cauSam aliquod coeleste corpus, Sed est per accidenS. Et Sic patet quod non omnes essectu coeleStium corporiam Sunt e neceSSitate.
Ad rhnum ergo dicendum, quod corpora caeleStia Sunt causa inferiorum essectuum mediantibus causi particularibus inserioribus, quae deficere poSSunt in minori parte 2 . Ad secundum dicendum, quod Virtus corporis caelestis non est insinita; unde requirit determinatam dispoSitionem in materia ad inducendum suum essectum et quantium ad distantiam loci, et quantum ad alias conditiones. Et ideo Sicut distantia loci impedit effectum caelestis corporis non enim so eumdem caloris essectum habet in Dacia 3), quem habet in Athiopia), ita et grOSSitie materiae, vel frigiditaS, aut caliditas, aut alia hujusmodi dispositio impedire potest esseetiam corpori coeleStiS. Ad tertium dicendum, quod licet causa impediens essectum alterius
si Nicolat eleetionem. o Quippe cum in Dacia summum rigus ut ut
2 Corpora coelestia Sunt causae remesse, proxi in septentrionali regione quae olim quoque Damae autem causa insertorun es lactuum sim vir via dicta et nunc Danemarchia vulgo Seγthiae tutos activae et passiva in istis inferioribus, quae ninitrum pars qua, , frigori asperitate cele- non sunt causae necesSariae, Sed contingentes braturo Ethiopia autem a contrario eummuni possunt igitur a ficere cs. Cont gent. lib. II, patitur aestum, ut meridionalis regio. eap. S6, et De Verit quaeSt. V, Brt. 9 .
424쪽
DE FΛΤ0. IN NUΛTUOR ARTICULOS DIVISΛ. Deinde considerandum est de salo et circa hoc quaeruntur quatuor : ' An latura sit. - 2 In quo sit. I Utrum si immobile. - 4 Utrum Omnia subSint salo. ARTICULUS I. - TRUM FATUM SIT ALIPUD I).
De his etiam Cont zent. lib. I, cap. 93, ei opusc. Π, eap. 0, et Puse. XXVII l. Ap. i.
Ad primum te proceditur. 1. Videtur quod fatum nihil sit. Didi enim Gregorius in hom Epiphani 22 quae Stri in ΕVang. cire med.): obsit a fidelium cordibus, ut fatum esSe aliquid di eant. 2. Praeterea, ea quae sat aguntur non Sunt imp Vi Sa qUia Ut Augustinus dicit De civit. Dei lib. v. cap. 9 in med.) n satiam a sando dictum intelligimus, id est a loquondo, is ut ea salo fieri dilantiar, Npe ab aliquo
determinante sunt ante praelocuta. Quae autem Sunt PrOVi Sa non Sunt Or-luita neque casu alia Si igitur re sat aguntUr EXcludenturia Sus et fortuna a rebUS.
Sed contra quod non est non est nitur. Sed Boetius De Consol prosas, a prine. definit satum dicens ii quod satum eSt inhaerens rebus mobilibus dispositio por quam Providentia suis Uaeque nectit Ordini blas. Ergo satum aliquid est 2 .
CONCLUSIO. In quantiam omnia quae hic aguntur, divinae pr0Videntiae Subduntur, tanquam per eam ordinata, et quasi praelocula, alum recte ponitur.
Respondeo dicendum quod in rebus inferioribus videntur quaedam utuna Velia Su provenire. Contingit autem quandoque quod aliquid ad ii seriore causas relatum est ortuitum Vel casuale, quod tamen relatum ad causam aliquam Superiorem inVenitur esse per se intentum stetit si duo servi alicujus domini mittantur ab eo ad eumdem Deum, uno de altero
Sualis QSt, quia accidit praeter utriusque intentionem; si autem reseratur ad dominum qui hoc praeordinaVit non Stia SVale, Sed pC Se intentiam. Fuerunt igitur aliqui, qui hujusmodi casualia et ortuita quae in his in serioribus accidunt, in nullam superiorem causam redhacere Ol Uerlant; et hi salum et Providentiam negaverunt ut de Tullio AuguStinus recitat Deci V. Dei, lib. V cap. 9 , quod est contra ea quae Superi u de Providentia dicta Sunt quaest xxii, art. J. Quidam Vero omnia sortilita et casualia. quae in istis inserioribus accidunt. Sive in rebus naturalibus, sive in rebus humanis, reducere Voluerunt in Superiorem ea USam, id est in coelestia corpora Pe secundum hoc satum nihil aliud est quam dispositio siderum in qua qui Sque conceptus est vel natu S 3 . Sed hoc Stare non potest propter duo primo quidem quantium ad res humana quia jam Stensum
t Fatum ut ei linici habroti ei quidam 5 Illud satum est salum ethnicorum et hae
illud acceperunt, nihil aliud si quam celestium reticorum quod eommuniter execrantur Origene siderum dispositio secundum quam ninia quae cujus verba reser Euseb. De prae rat. EVang. in his inferioribus a tui te necessitate ove lib. VI cap. 9ὶ Basil. Hexam lib. V l . . Au niunt , sive in electi ne humanae. ive alia. bros Ilexam lib. IV c: p . l. S. Angustin. Cons. T Fatum si sumptum negari non potest, lib. I v. cap. 5 , Gregor hom a in Evang. l. nisi negetur divina Providentia, ut ait ipse . Joann SamSbur. Pol erat. lib. I, eap. 9eitaia Tl omas l. orat gent. lib. iii, cap. 75 .
425쪽
est quῖ2st. Praec art. 4 , qudd humani actu non Subduntur actioni eo testium corporum, ni Si per acciden et in directe cauSa autem satalis cum habeat ordinationem Super ea qUae lato aguntur, neceSS eSt quod sit directe et per Se caUS du quod agitur. Secura do quantum ad Omnia quae
per accidens aguntur dictum eSi enim Supra quaesi. Praee art. ), quod id quod est per acciden S, non est Pr rie en S, neqU Unum omni autem naturae actio terminatur ad aliquid num Unde impossibile est, quod id quod est per acciden S, Sit essectu per Se alicuju naturalis principii agentis. Nulla ergo natura per Se hoc facere poteSt, quod intendens fodere sepulerum, inveniat theSaurum ManifeStUm St autem, qUω corpus coeleste agit per inodum naturali principii unde et effectus ejus in hoc mundo
Sunt naturales ImpOSSibile Si ergo quod aliqua VirtUS activa coelestis corpori Sit causa eorum quae hic aguntur per neciden S, SiVe a CaSU, Sive a fortuna. Et ideo dicendum eSt quod ea quae hie per acciden aguntur Sive in rebus naturalibUS, fixe in humanis reducuntur ad aliquam causim
praeordinantem quae est Providentia divina; quia nihil prohibet, id quodeS per accidens, accipi ut unum ab aliquo intellectu alioquin intellectus formare non poSse hanc PropoSitionem : Odien Sepulcrum invenit thesaurum. Et sicut hoc potest intellectu apprehendere ita potest eisicere; Sicut Si aliquis sciens in quo loco Sit thesaurus abSeonditus instiget aliquem ru Sticum hoc ignorantem, ut ibi fodiat Sepulcrum. Et sic nihil prohi-het ea quae hie per acciden aguntur, Ut sortuita Vel caSualia reduci in aliquam causam ordinantem quae per intellectum agat, et praecipue intel
tas Soli Deo attribui debet. Si igitur inquantum Omnia quae hic agiamur divinae Providentiae Subduntur, tanquam per eam praeordinata 1), et quasi praelocuta fatum ponere OSSumuS licet hoc nomine Sancti doctores uti recusaverint propter eos qui ad Vimi itioni Siderum hoc nomen detorquebant. Unde Augustinia dicit De ciV. Dei, lib. V cap. 1 hirine.) u Si propterea quidam res humana fato tribuit, quia ipsam Dei voluntatem vel potestatem fati nomine appellat; Sententiam teneat, et linguam corrigat 2).s Et si Gregori S loe eit in arg. 1 satum eSSe negat. Unde patet olutio ad primum. Ad secundum dicendum, quod nihil prohibet aliqua esse fortuita vel casualia per comparationem ad CaUSa proXimaS, non tamen per comparationem ad divinam Providentiam Sic enim nihil temere sit in mundo, ut Augustinus dieit Quaesti lib. XXXIII, waeSt. 34 .
ARTICULUS II. - TRUM FATUM SIT IN REBUS CREATIS 3 .
De bi etiana Sent. I, disi. 59, quaest. II art. 4 ad 5, et Coni gent. lib. III, cap. 95 , princ et De verit. quaest art. l adri, et quodl. XII, art. 540 . et opusc. II, cap. 40, et opusc. XXVIII, cap. 4.
Ad seeundum si proceditur. 1. Videtur quod satum non sit in rebus
i cita coci Alcan. cum editis pluribus Edit.
2 AEt addit cap. IIIJ. qui non astrorum OnStitutionem, sicuti est cum quisque concipitur,
vel nascitur, vel inchoatur sed omnium connexionem seriemque cauSarum, qua sit me quod sit, sati nomine appellant, non multum cum eis de verbi controversia laborandum atque certandum St.
5 Quaestio est de sat juxta sensum catholicum sumsito, et illud latum nihil est aliud quam
divinae voluntatis signum, sive dictum divinum. Nam judicio Varronis, quod Parcae constitue runt nascenti a sando fatum est dicium et atque hoc modo S. Augustinus De civit. Dei. lib. V, cap. 9 ait apud christianos esse fatum. Non enim, inquit, abnuere OSsumuS SI Scrip tum in litteris sanctis semel locutus est - Deus ... quod enim dictum es semel loeutus es ι, intellio itur immobiliter, hoc est incom-
426쪽
creatis. Dicit enim AuguStinia De ciV. Dei, lib. , cap. 8 et ), quod ipSa Dei voluntas vel potesta fati nomine appellatur i, Sed VoluntaSet poteStaSDei non est in creaturis, Sed in Deo. Ergo fatum non Si in rebus creati S sed in Deo. 2. Praeterea, satUm ComparatUr ad ea quae sat agiantur, ut caUSa, Sicut ipse modus loquendi OStendit. Sed causa univerSalis per Se Ol Um quae hic per accidens aguntur, eSt Solia DeUS, Ut SVpra dictUmaeSD art. Praee.). Ergo satum est in Deo, et non in rebUS creatiS. 3. Praeterea, Si satum est in creaturiS, Ut est substantia, aut accidenS; et quodcumque horum detur, oportet quod multiplicetur Secundum Creaturarum multitudinem Cium ergo satum Videatur esse Unum tantum, Videtur quod satum non sit in creatiariS, Sed in Deo. Sed contra est quod Boetiuidicit De OnS. lib. IV, PrOS 6, a Prinαὶ quod fatum est dispositio rebus mobilibus inhaerens 1).
CONCLUSIO. - Fatum est in causis creatis inquantum ordinatae sunt a Deo ad aliquos esseclus producendOS.
Besponde dicendum quod Sicut ex praedicti patet qUaeSt. ciri, art. 6 , divina Providentia per causa medias suos effectu exequitur. Potest ergo ipsa ordinatio essectuum dupliciter considerari. Uno modo Secundum quod est in ipso Deo; et sic ipsa ordinatio essectuum vocatur Providentia SecUndiam vero quod praedicta ordinati consideratur in mediis cauSi a Deo ordinalis ad aliquos effectus producendos, sic habet rationem sati et hoc est quod Boetius dicit De conSol lib. v. loci Up. cit. Sive famulantibus quibusdam Providentis divinae SpiritibUS satUm eXercetur, Seu anima, Seu tota inserviente natura, Sive inleStibu Siderum motibUS, seu angelica Virtute, Seu daemonum Vari Solertia, Se aliqUibUS eorUm, se omnibus, satalis Series texitur; Μ de quibu omnibus per Singula in praecedentibus diutum est sart. 1 hujUSAUaeSt. et UaeSt. CIV art. 2, et UaeSt. LXI, art. 2 . Sic ergo est manifestum, quod satum eSt in pSi caUSi creatis, inquantum sunt ordinatae a Deo ad aliquo essectu produeendOS. Ad primum ergo dicendum, qUOdipS Ordinati caUSamm Seciandariam, quam Augustinus lota cit in arg. , Seriem Causarum nominat non habet rationem sali, nisi Secundum quod dependet a Deo et ideo causaliter Dei potestas vel voluntas dici potest satum SSentialiter Vero satum est ipsa dispositio, seu SerieS, id eSt, ordo nUSRI Um SeCUDdarUm. Ad secundum dicendum, quod in tantum satum habet rationem causae, inqUantum et ipSae CaUSae Secundae, Variam ordinatio satum Oeatur.
Ad tertium dicendum, quod satum dicitur diSpoSitio, non quae est in genere qualitatis, Sed secundum quod di SpoSitio deSignat ordinem, qui non est substantia, sed relatio. Qui quidem ordo i OnSideretur per comparationem ad suum principium est unuS; et Sic dicitur Unum 1atiam si autem con Sideretur per relationem ad effectus, Vel ad ipSa cauSa medias, sic multiplicatur per quem modum Poeta dixit: Te tua fata trahunt Virg. implici Eneid. lib. V verS 509 2 .
mutabiliter es locutus sicut novi in com guatur a proxi& ntia quae in mente divina exis Lil: mutabiliter omnia quae usura sunt, e quin mobilibus vero additur ad ostendendum quod ipse facturus est ordo divitiae providentiae a rebus contingentiam si Hic disi ositio ponitur pro ordinatione et et mobilitatem non aufert. designat ordinenti qui non est substantia, sed re 2 Quo sata irabunt retrabuntque sequa inur. latio rebus inhoerens dicitur ut satum distin-
427쪽
ARTICULUS III. AETRUM FATUM SIT IMMOBILE.
De his etiam De verit quaest v, art scidi, et quodl. H, art. 5 Orp., et opusc. xv IH cap. 24 I.
Ad tertium sic proceditur. 1. Videtur quod satum non Sit immobile. Dicit enim Boetius De eon Solat. lib. iv proSa 6, ante med. Ut est ad intellectum ratiocinatio ad id quod est id quod gignitur ad aeternitatem tempus ad punctum medium 1 circulus ita est fati series mobilis ad Providentiae stabilem simplicitatem 2). 2. Praeterea, sicut PhiloSophus dicit Topie lib. , cap. 3, in declarat. loci 24): motis nobis, moventur ea quae in nobis Sunt v Sed latum St dispositio inhaerens rebus mobilibus, urat Boetiu dicit De Consol. lib. V, Prosa ). Ergo satum eSt mobile. 3. Praeterea, Si satum Si immobile, ea quae subduntur lato, immobiliter et ex necessitate eveniunt. Sed talia maxime Videntur eSSe contingentia, Dad fato attribuuntur. Ergo nihil erit contingens in rebUS, Sed omnia ex
Sed contra est quod Bootius dicit loe . it. , quod re salum est immobilis
CONCLUSIO. - Falum, secundum considerationem Secundarum causarum, mobile est; sed secundum qub subest divinae providentiae, immobilitatem Sortitur, non quidem absolutae necessitatis, sed conditionatae.
Respondeo dicondum quod dispositio Secundarum causarum, quam satum dicimus, potest dupliciter considerari uno modo Secundum pSascaUSa Secundas, quae Sid disponUntur, Seu ordinantur ali modo perre lationem ad primum principium, a quo ordinantur, Scilicet Deum. Quidam ergo poSuerunt ipsam seriem Seu dispositionem caUSarum SSe Secundum Se necessariam, ita qUod Omnia e neceSSitate contingerent, propter hoc quod quilibet essectus habet causam et causa posita, neceSSe Si essectum poni. Sed hoc patet eSSe falsum per ea quae supra dicta Sunt qU32St. Praee. art. 6 . Alii Vero e contrario posuerunt, satum esse mobile, etiam SecUndum
quod a divina providentia dependet. Unde AEgyptii dicebant, quibuSdam Saerit letis satum poSSe mutari, ut Gregorius yssenus dicit vel Nemesius)
lib. De anima, cap. 36 . Sed hoc Supra eXClUSUm eSi quaeSt. XXIII, art. ), quia immobilitati divinae Providentiae repugnat. Et ideo dicendum est Dod fatum, Secundum considerationem Secundarum causarum mobile est Sed Secundum quod subest divinae Providentiae, immobilitatem Sortitur 2 , non quidem absolutae necessitatiS, Sed conditionatae Secundum quod dicimus, hanc conditionalem esse eram, vel necessariam : Si DeuSpraeSeixit hoc, suturum erit. Unde cum Boetius dixisset, sati seriem esse mobilem pDS pauca Subdit De consol proSai, a med.) Quae cum ab immobili providentiae proficiscatur exordiis, ipsam quoque immUtabilemeSSe neceSS eSt. at per hoc patet responsio ad objecta.
ARTICULUS IV. - ΠTRUM OMNI FATO SUBDANTUR I).
De his etiam sup ari. , coi p. et Opuse is, eap. 460. et Matth. II, et Mei lib. IV Ieet. 5.
Ad quartum sic proceditur. 1. Videtur quod omnia lato subdantur. Dicit enim BoetiuS De ConSol. lib. iv proSa 6, a med.): Ieries fati coelum et Sidera moVet elementa in se invicem temperat, et alterna commutatione transformat: eadem naScentia occidentiaque omnia per Similes foetuum S
4 Hodiernae editiones Boetii habent : ad 5 In hoc articulo probat S. Docior non m- puncti medium ni sat subdi, quia quae fato subduntur, sub- 2 Quia divina providentia est immobilis, ut duntur causis secundis, elim satum sit ordinatio
quaest xxv ari. 4, et quaest. XXIII, art. . ei causarum secundarum ad essectus producendos; aliunde notum t. constat autem non omnia causis secundis subdi.
428쪽
330 U EST. li. miniamque renovat progreSSVS haec actus, sortianasque hominum indissi Iubili causarum connexione conStringit. v Nihil ergo exeipi videtur quod
sub fati serie non continentUr. 2. PG2terea, Augustinus dicit De ciVit. Dei, lib. , cap. 8 , quod ii satu in aliqUid est, secundum quod ad Voluntatem et potestatem Dei refertur. Sed votivitas Dei est causa omnium quae fiunt, traugustinus dicit De Trinit. lib., cap. 3 et 9, in prine . Ergo Omnia Subduntur sat . 3. Prdeterea sutiam, Secundium Boelium loe cit. , ii est dispositio rebus mobilibus inh92rens . Sed olimes creaturae Sunt mutabileS, et Solia DeUSVere immutabilis, ut supra habitum est qUsest. ix art. 1 et 2). Ergo in omnibus creaturi est fatum. Sed contra est quod Boetius dicit De eonSol. lib. V loe . it. , quod is qu22dam quae sub Drovidentia locata SNnt sati seriem Superant.
CONCLUSIO. - Cum salum sit ordinatio secundanam causarum ad esseclusit Vinitiis provisos, ea quae a Deo imnaediate fiunt non subduntur sal sed ea sola et
omnia, quae Subduntur Secundi causis.
Respondeo dicendum quod Sicut Supra dictum est art. 2 hujUSAEUaeSt.), satum est ordinatio Secundarum causarum ad effectus divinitus proViSOS.QUddcumque igitur cauSis oeundis subduntur, ea subduntur et lato Si Illa ero Sunt quo immediate a Deo fiunt, cum non subdantur secundis CRUS is non Subduntur lato in Sicut Creatio rerum, glorificatio spiritilalain substantiarum, et alia hujusmodi. Et hoc est quod Boetius dieit loc. p. it. , quod ea quae Sunt prim22 Di Vinitati propinqua stabiliter si Xa salalis ordinem mobilitatis Xoedunt. . Ex quo etiam patet, qUOd NUanto aliquid longius a prima mente discedit, nexibus sati majoribus implicatur; quia magis subjicitur necessitati Secundarum CaUSariam. Ad Primum ergo dicendum, quod omnia illa quae ibi tanguntur, fiunt a Deo mediantibus causis secundis et ideo Sub uti serie continentur. Sed non St eadem ratio de omnibus aliis, ut Supra dictum eSt in Orp. art.). Ad secunduan dicendum, quod satum refertur ad voluntatem et potesta
lem Dei sicut ad primum principium. Unde non oportet quod quidquid subjicitur voluntati divinae vel potestati, subjiciatur fato, ut dictum St
Ad tertium dicendum, quod quamvis omnes creaturae Sint aliqUO modo mutabileS, tamen aliquae earum non procedunt a cautis creatis mulabilibus et ideo non subjiciuntur lato 2 , ut dictum est in Orp. art.).
DIVISΛ. Postea considerandum est de his quae pertinent ad actionem hominis qui est compositus ex Spirituali et corporali creatura et primo considerandum eS de actione h0minis Secundo de propagatione hominis ex homine. - Circa primum qu muntur quatuor Utrum unus homo possit dodere alium, causando in pS Scientiam. 2 Utium homo possit docere angelum. - 'Utrum homo per Virtutem Suae animae possit immulare materiam corporalem. - 4'Utrum anima hominis Separata DoSsit moVere orpora motu locali.
In hoc disseri providentia a lato quod om sumi erroris occasio nomine sati non si a sile
nes omnino creaturae subjiciuntur divini provi libus libere utemium , ne videauiti. illis udentiae non autem Ia o tire qui male de sat senserunt, omnia nece
2 Quidquid id est . quia eum instili ibus ait at siderum sublidi eutes Coui gent ulli. ii se Divus Chomas, nee Doni in aes 'mus iit, aere cap. 5 .
429쪽
Da his etiam Coni gent. lib. II cap. 75 sin et De verit quaeSt. XI art. 4 et Opusc. XVI, eas. Ian. et Matth. XXIII, om. 5, ei noni. I, eom. 6.
Ad primum Sic proceditur. 1. Videtur quod unus homo non possit alium docere. Dicit enim Dominus II atth. xxm 8): Nolite vocari Rabbi; ubi dicit Glossa diuronymi 2 sinteri ex auctore per Impers in Matth hom. xLiii): me divinum honorem hominibu tribuatiS. AESse ergo magistrum pertinet proprie ad divinum honorem. Sed docere Si proprium magistri. Homo ergo non poteSt docere, Sed hoc eSt proprium Dei. 2. Praeterea Si homo alium docet, hoc non St, niSi inquantum agit per Scientiam suam ad causandum Seientiam in Cilio. Sed qualitas, per quampliquis agit ad suciendum sibi simile est qualita actiVa. Ergo Sequitur quod scientia sit qualitas activa, Sicut et Calor. 3. Praeterea, ad scientiam requiritur lumen intelligibile, et specios rei intellectae. Sed neutrum istorum poteSt causare Unus homo in alio. Ergo UDUS homo non potest docendo cauSare Scientiam in alio. 4. Praeterea, doctor nihil agit ad diSeipulum, niSi quod proponit ei quaedam Signa, vel vocibus aliquid Significando, vel nutibus. Sed proponendo Signa non potest aliqui alium docere, causand in e Seientiam; quia aut proponit Signa rerum notarum, aUt rerum ignotarum. Si rerum notarum, ille ergo cui signa proponuntur, jam habet Scientiam, et eam non acquirita magiStro Si autem rerum ignotarum, per hujusmodi signa nihil addiscit, sicut Si aliquis proponeret alicui latino Verba graeca quorum Significationem ignoraret, per hoc eum docere non ΟSSet. Nullo ergo modo Unus homo potest, alium docendo, Scientiam in eo caUSare. Sed contra est quod Apostolus dicit i. Tim. Insito positus Sum ego Praedicator, et Apostolus, Doctor gentium in side, et verilate 3).
CONCLUSIO. - P0test unus homo alium docere, vel proponendo ei auxilia quibus manuducatur in cogniti0nem veritatis ignotae vel consuriando ejus intellegium quo possit ex principiis conclusioneS deducere.
Respondeo dicendum quod circa hoc diverssi fuerunt opiniones. Ver-roe enim comment. 3 de anima posuit unum intellectum possibilem esse omnium hominum, ut Supra dictum Si quaest. LXXVI, art. 1 et 2 et 32St. LXXIX, Pt 5 ; et echo Sequebatur quod eaedem species intelligibiles sint omnium hominum. Et Secundum hoc ponit, quod Unus homo per doetrinam non causat Scientiam in altero aliam ab ea quam ipSe habet; sed communicat et eamdem Scientiam quam ipse habet, per hoc quod mOVet eum ad ordinandum phantaSmata in anima sua, ad hoe quod Sint disposita convenienter ad intelligibilem apprehensionem. Quae quidem Opini quantum ad hoc Vera est, quod St eadem scientia in discipulo ei magistro, Si consideretur identita secundum unitatem 4 rei Scitae eadem enim rei veritas est quam cognoScit et discipuluS et magiSter. Sed quantum ad hoc quod ponit esse unum intellectum possibilem omnium hominum, et easdem Species intelligibiles, differentes solum secundium diversa phantasmata, salsa eSt ejus opinio, Ut Supra habitum est quaeSt. LXXVI, Rrt leti et qU30St. LXXIX, art. 5). Alia eS Opini Platonicorum, qui poSuerunt,
i Quaestio in hoc articulo disputata maximi salso sub nomine Chrysostomi Rabanus refert. st momenti , siquidem hic S. Doctor explicue 5 Noe tantum ibi sed et passim hoc ipsum uomodo scientiam discipulo doctor tradat insinuat in Cor. IV, 7 et VII, 7, et XIV, 5, ei I2 Perperam haec fuerunt Hieronymo attri Colos. I. 28 et Rom. u. . et I Cor. XII. 28. buta quin pe inter illius per no quidquanti et Ephes. IV. , et Coloss. IlI, 36. I. Tim tu a, tale occurrit. Sed id expresse habit auctor im et IV. I. II aim. H. A.
perseeli per . homelia 4 in Matth. , quod 4 Nicolai, veritatem.
430쪽
quod scientia inest a principio animabu noStris per participationem formarum Separatarum, Sient Supra habitum eSt UaeSt. xxxIV art. Met4); Sed anima ex unione corpori impeditur ne poSSit conSiderare libere ea quorum scientiam habet et Secundiam hoc discipuluSa magi Stro non acquirit scientiam de novo, sed ab eo eXcitatur ad considerandum ea quorum scientiam habet ut sic addiscere nihil aliud sit quam reminisci l). Sic etiam ponebant, quod agentia naturalia solummodo diSponunt ad SUSeeptionem formarum, quas aequirit materia corporalis per participationem Specierum separata-
xx xlv art. 3 et L, quod intellectu pOSSibili animae humanae est in potentia pura ad intelligibilia, Secundum quod etiam Aristoteles dicit me anima, lib. iii text. 1.I . Et de aliter dicendum est quod docens causat scientiam in addiscente, reducendo ipsum de potentia in aetum, sicut dicitur Physic. lib. viii, text. 32 . Ad cujus evidentiam con Siderandum est, quod effectuum qui sunt ab exteriori prineipio, aliquis est ab exteriori prinoipio tantum, Sicut forma domu causatur in materia solum ab arte aliquis autem effectus est quandoque quidem ab eXteriori principio, quando liae autem ab interiori sicut Sanitas causatur in infirmo quandoque ab ext riori principio, scilicet ab arte medicinae, quandoque autem ab interiori principio, ut cum aliquis Sanatur per Virtutem naturae. Et in talibus essectibus sunt duo attendenda : primo quidem quod ars imitatur naturam in SU Operatione; Sicut enim natura Sanat insilmum, alterando, dirigendo 2 et expellendo materiam quae causa morbum, ita et arS. Secundo attendendum est quod principium exteriUS, Scilicet arS, non Operatur Sicut principale agens, Sed Sicut coadjuvari agen principale, quod Si principium interius, consortando ipsum, et ministrando ei in Strumenta et auxilia, quibus natura utatur ad effectum producendum Sicut medicia consortat naturam, et adhibet ei cibos et medicinas, quibu natura utatur ad finem intentum. Scientia autem aequiritur in homine et ab interiori principio, ut patet in eo qui per inventionem propriam Scientiam acquirit; et a principio exteriori, ut patet in eo qui addiscit Inest enim unicuique homini quoddam principium scientiae, scilicet lumen intellectu agentis, per quod cognoSciantur Statim a principi naturaliter quaedam universalia principia Omnium scientiarum. Cum autem aliqui hujusmodi universalia principia applicat ad aliqua particularia, quorum memoriam et XperimentUm per SenSum accipit, per inventionem propriam acquirit scientiam eortim quae neSciebat ex noti ad ignota procedens. Unde et quilibet docens, ex his quae discipulu novit, ducit eum in cognitionem eorum quae ignorabat, secundum quod dicitur in Poster. lib. I in princi quod omnis doctrina et omnis disciplina ex praeeXiStenti si cognitione. M Ducit autem magister discipulum ex praecogniti in cognitionem ignotorum dupliciter. Primo quidem proponendo ei aliqua auXilia Vel in Strumenta quibus in te, lectus ejus utatur ad scientiam acquirendam puta cum proponit ei aliquas propoSitione minus UniVersales, qua tamen ex praecogniti discipulus dijudicare potest; vel cum proponit ei aliqua Sensibilia exempla, Vel similia vel opp0Sita, Vel aliqua hujusmodi, ex quibus intellectu addiscenti m nuducitur in cognitionem veritatis ignotae. Alio modo cum confortat intellectum addiscentiS, non quidem aliqua virtute actiVa, quaSi Superioris naturae, Sicut Supra dictUm eSi quaeSt. VI, ari. 1, et UaeSt. XI art. 1), de angelis illuminantibus, quia omnes humani intellectu Sunt Unius gradus
is Quod sere omnino redit ad daeas in iratas 2 Nicolai, digerendo.