장음표시 사용
461쪽
iNDEX. DE LEGE HUMANA QUANTUM AD EJUS POTESTATEM. - Quaestim s. Utrum lex humana debeat poni in c0mmuni. lex humana debeat omnia vilia e0hibere. omnium virtutum eius debeat ordinare. imp0nat h0mini necessitatem quantum ad larum c0nscientiae. Omnes h0mines legi humanae subdantur. his qui sunt sub lege liceat agere praeter verba legis. DE LEGE HUMANA QUANTUM AD EJUS MUTATIONEM. - Quaestio T. Utrum lex humana sit mutabilis. lex humana debeat semper mutari quand aliquid melius ceurrit. lex humana per e0nsuetudinem ab0leatur, et utrum c0BSuelud 0btineat vim legis. usus legis humanae per disp0sili0nem rectorum debeat immutari. DE LEGE VETERI SECUNDUM SE Quaestio 8. Utrum lex vetus sit b0na. sit a De0. sit data mediantibus angelis. dala sit omnibus. omnes bliget. - 0ngru temp0re suerit data.
DE LEGE VETERI QUANΤUM AD PRAECEPΤΑ EJUS, SCILICET DE PRAECEPTORUM EJUS DISΤINCTIONE. - Quaestio 99.
Ulrtim veteris legis sint plura praecepta, Vel unum tantum. lex vetus c0ntineat aliqua praecepta m0ralia. praeter m0ralia praecepta c0utineat aliqua cerem0nialia. haec e0ntineat aliqua judicialia praecepta. - praecepta m0ralia, cerem0nialia, et judigialia c0nlinea aliqua alia. De m0d qu lex inducebat ad 0bservantiam praedict0rum. DE PRAECEPTI, VETERIS LEGIS, TAED MORALIBUS. - Quaestio 100. Utrum mnia praedepta m0ralia veteris legis sint de lege naturae. sint de actibus aenium virtutum. 0mnia praecepta m0ralia veteris legis reducantur ad decem praecepta degal0gi. De distincti0ne praecept0rum decal0gi. De numer praeeept0rum decal0gi. De ordine e0rumdem EB m0d tradendi ipsa. Utrum sint dispensabilia. - 0dus observandi virtutem adat sub praecept0. - 0dus charitatis cadat sub praecept0. De distincti0ne ali0rum praecept0rum m0ralium. Utrum praeeepta m0ralia veteris legis justificent. DE PRAECEPTIS CEREMONIALIBUS VETERIT LEGIS SECUNDUM AEE. Quaestio 101. Quae sit ali praecepi0rum erem0nialium. Utrum sint figuralia. - debuerint esse multa. De distincli0ne ip80rum. DE PRAECEPTIS CEREMONIALIBUS QUANTUM AD AEUAS CAUSAS. Quaestio 102. Utrum praecepta cerem0nialia habeant causam. habeant causam literalem, vel s0lum figuralem. De causis Sacrifici0rum.
462쪽
INDEX. DE AER ECEPTIS CEREMONIALIBUS QUANTUM AD EORUM DURATIONEM.
Quaestio 103. Utrum praecepta cerem0nialia suerint ante legem. in lege aliqua virlulem habuerint justi eandi.
oessaverint Christo veniente. sit peccatum m0rtale ea bservare p0st Christum. DE PRAECEPTIS JUDICIALIBUS IN COMMUNI. - Quaestio 104.
Quae sint judicialia praecepta. Utrum sint guralia. De durati0 nee 0rum, ei licet uti lim bligent in perpetuum. De diglincti0n ip S0rum. DE PRAECEPTIS JUDICIALIBUS QUANTUM AD IPSORUM RATIONE . - Quaestio 105. De alio ne praeteptorum judiei alium quae perlinent ad prineipes. De his quae pertinent ad 0nvicium h0minum ad invicem.
Ulrtim lex n0va sit seripla vel indita. De virtute ejus utrum justificet. Utrum debuerit dari a principio mundi. sit duratura usque ad sinem mundi, an debeat ei alia lex suecedere.
DE COMPARATIONE LEGIS NOVE AD VETEREA. - Quaestio 107. Utrum lex n0va sit alia lex a lege vetere. lex nova impleat veterem. conlineatur in veteri. Quae sit gravi0r, utrum te Π0Va, an VelUS. DE HIS QUAE CONTINENTUR IN LEGE NOVA. - Quaestio 108. Utrum lex n0va debeat aliqua opera exteriora praecipere vel prohibere. Sufficienter exteri0res actus rdinaverit. eonvenienter instituat 0mines, quantum ad actu exteri0reS. Superaddat 0BSilia praeceptis. DE PRINCIPIO EXTERIORI HUMANORUM ACTUUM, PER QUOD JUVAMUR AD RECTE AGENDUM, SCILICET DE GRATIA QUANTUM AD EJUS NECESSITATEM. - Quaestio 109.
Uula absque gratia p0sgit40m aliqu0d verum e0gn0Scere. absque gratia Dei 0ssit hom aliqu0d40num facere vel velle. - 0m absque gratia p0SSit eum super tanta diligere. - 0m absque gratia per sua naturalia oggit praeeepta legis ob Servare. - 0m absque gratia p08Sit mereri vitam aeternam. - 0m p 0ssit da gratiam praeparare sine gratia. absque gratia AESSit 0m resurgere a peccat0. absque gratia p0SSit 0m vilare peccatum. - 0m gratiam c0BSee ulu S, 0sgit absque ali divin auxili b0num facere, et vilara
- 0SSit ei Severare in h0n per seipsum. DE GRATIA DEI QUANTUM AD EJUS ESSENTIAM. Quaestis 110.
Utrum gratia p0nat aliquid in anim.
- gratia Sit qualitas. gratia disserat a virtute infusa. De subjeci gratiae, utrum scilicet gratia sit in essentia allimae sicut in subject0. DE DIVISIONE GRATI Quaestio 111. Utrum gratia e0nvenienter dividatur per gratiam gratis alam et gratum acientem. De diviqi 0 ne gratiae gratum facie uti per perantem et 00perantem.
- - per praevenientem et SubSequentem. gralis alae.
De 0m parali 0ue gratiae gratum facientis, et gratis datae.
463쪽
INDEX. DE GRATIA QUANTUM AD EJUS CAUSAM. - Quaesti 112.
ex necessitate detur gratia Se praeparant ad gratiam. gratia sit aequalis in omnibus. aliquis p0ssit scire Se habere gratiam. DE GRATIA QUANTUM AD EJUS EFFECTUS. - Quaestio 113.
De justis alidae impii, quae est esseelus gratiae peraulis, prim quid sit justificatio impii.
Utrum ad eam requiratur gratiae instigio. - aliquis m0tus liberi arbitrii. - - 0tus fidei. diu liberi arbitrii in peccatum. - praemissis sit d0nnumeranda remissi peccat0rum.
si iustifieatione impii sit re temp0ris, aut at Subito. De naturali ordine e0rum quae ad justificati0uem c0ucurrunt. Utrum justificati impii sit maximum pu Dei. iustificati impii sit miracul0Sa.
DEMERITO QUOD EST EFFECTUS GRATIAE COOPERANTIS. - Quaestio l4. Utrum h0m0 0ssit aliquid mereri a De0. aliquis sine gratia p0sSit mereri Ilam aeternam. aliquis per gratiam p0SSit merer Vltam celernam gratia sit principium merendi, mediante charitate principbliter. - 0m p 0ssit sibi mereri primam gratiam. - 0m0 0SSit eam mereri alii. aliquis p0ssit sibi mereri reparati0nem post lapsum. - 0ssit aliquis sibi mereri augmentum grallae, Vel euaritatis. finalem perseverantiam. bona temp0ralia cadaut sub merito.
464쪽
Quia, sicut Damascenus dicit 0rth sid. lib. II cap. 2, a princi), homo factus ad imaginem Dei dicitur, secundum ud per imaginem signiss-catur intelleetuale, et arbitrio liberum. et per se potestativum; OStquam praedictum est de Gemplari, Scilicet de De et de his quae processerunt ex divina potestate secundum ejus voluntatem, reStat ut consideremus de ejus imagine, id est de homine, Secundiam qubd et ipse est Suorum perum principium, quasi liberum arbitrium habens, et suorum operum potestatem.
465쪽
DE LTIM FINE B INIS IN C MUNI IN CT ARTI TOS DIVISA. Ihi rimo considerandum oecurrit de ultimo fine humana vitar et deinde de his . C- ,Ah uno finem nervonire potest, vel ab eo deviare. Ex fine enim opor- abnegeorum quae or nantur ad finem. Et quia ultimus finis humanae te p ' Τ'' tibi si seimuni eonsiderare de ultim iiDe in commm'
uitiditi .cia sum' runtur octo D Utrum hominis sit agere
Dinto finem Causa enim naturaliter prior est suo essectu Sed linis nanetrat ult mi ut ipsum nomen sonat. Ergo finis non habet rationem cui I sed rater uiud agit homo quod est causa actionJS; cum haec OBPO- propi rdosignotiabitudinem causae. Ergo homini nonconvenit agero
illud quod siti ultimus finis, non est propterinem. Sed in ua: hi iiiiiiiiij fiuig, ut patet per PhlowphUm Ethic.
qumVSGu u biti, homo propter sinem a rea tunc videtur homo agere propter finem, quando deliberat. sdi taetram agit absquo doliboratione, de quibus etiam quandoquennui cogitat sicut cum aliquis movet pedem e manum aliis intentus, Um Dicat barbam Non ergo homo omnia agit Propter finem sba oza omnia qua sunt in aliquo genere derivantur a princisio illos oneris. Sed finis est principium in operabilibus ab homine, ut putei
pro termino qualicumuue, sed prout siguificat lib. V. text. .
466쪽
332 QUEST. I, M. I. per Philosophum Physic. lib. ii text. 85 et 89 . Ergo homini convenit om
CONCLUSIO. - Cum hominis proprium sit per rationem et voluntatem agere, et etiam necessario; omnes homini actioneS, ut sunt hominis, propter sinem sunt.
Respondeo dicendum quod actionum quae ab homine aguntur, illae solae proprie dicuntur humanae quae Sunt propriae hominis inquantum est homo. Dissert autem homo ab aliis 1 irrationalibus creaturis in hoc quod
est suorum actuum dominus. Unde illae Solae actiones vocantur proprie: manae quarum homo Si dominUS. ΕSi autem homo dominus Suorum a
tuum per rationem et Voluntatem Unde et liberum arbitrium esse dicitur lacultas voluntatis et rationis Illae ergo actiones proprie humanae dicuntur quae ex Voluntate deliberata procedunt. Si quae autem aliae actiones h mini conveniant, possunt dici quidem hominis actiones, sed non proprio humanae, cum non Sint hominiS, inqU3ntum eSt homo. Manifestum est autem quod omnes actione quae procedunt ab aliqua potentia, causantur ab ea secundum rationem sui objecti Objectum autem voluntatis est sinis et bonum. Unde oportet quod omnes actioneS humanae propter finem Sint. Ad primum ergo dicendum, quod sinis, etSi Sit poStremus in executione, est tamen primus in intentione agentis; et hoc modo habet rationem
Ad secundum dicendum, quod Si qua actio humana sit ultimus finis, oportet eam eSSe Voluntariam alia non esset humana, Ut dictum est inc p. art.). Actio autem aliqua Upliciter dicitur voluntaria, uno modo quia imperatur a Voluntate, Sicla ambulare vel loqui; alio modo quia elicitur a voluntate, sicut ipsum Velle Impossibile autem est quod ipse actus a voluntate elicitus sit ultimus finis; nam objectum voluntatis est finis,
sicut objectum visu est color. Unde sicut impossibile est quod primum visibile sit ipsum videre, quia omne videre est alicujus objecti visibilis, ita impossibile est quod primum appetibile, quod est finis, sit ipsum Velle. Unde relinquitur quod si qua actio humana sit ultimus finis, ipsa sit imperata a voluntate; et ita aliqua actio hominis, ad minus ipsum esse est propter finem 2). Quidquid ergo homo faciat, Verum est dicere qu6d homo
agat propterranem, etiam agendo actionem quae est Ultimus finis. Ad tertium dicendum, quod hujusmodi actione non Sunt proprie humanae; quia non procedunt ex deliberatione rationis,miade eSt proprium principium humanorum actuum; et ideo habent quasi sinem magia
natum I), non autem per rationem praeStitutum.
ARTICULUS II. - TnΠM AGERE PR0ΡTER FINEM SIT PROPRIUM RATI0NALIS
De his etiam infra quaest L. ari 2 eorp. et Coni gent. lib. II cap. 46, et Iri, eap. 3, 2, 36, 24, 309, 30 et 4M , et De unione Verb art. 5 com et Phys lib. II. leet 4, cap. 2 prino et lect 40 Princ.
Ad secundum Sic proceditur. 1. Videtur quod agere propter finem sit proprium rationalis naturae. Homo enim, cujus eSt agere propter finem, nunquam agit propter sine ignotum. Sed multa Sunt Use non cogno
J Ita eod. Alean. edit. Rom. et Patav. n. 3698. Theologi , Nieolai et edit Patav. n. 47l2omitiunt aliis. 2 Nam aetio imperata includit actum voluniatis a quo dependet isto vero actus non sit nisi propter finem ex eo actu simul cum actione quae imperatur exsurgii una totalis seu integra actio humana, ideoque dum homo actionem illam saeit, propter sinem agit. 5 Habent finem imaginatum , ut quando in bito quis movet pedem aut manum, vel finem naturaliter desideratum, . . si quis inattena barbam fricat. Max hoe articulo habes quomodo per ratio nem interimas, quasi in radice errorem athae rum qui Dei providentiam negant, aut philosophorum qui docent Providentiam de hicinis.
467쪽
QUEST. I, ΛΩΤ. II. 353cant finem Vel quia Omnino carent cognitione, Sicut creaturae in Sensibiles vel quia non apprehendunt rati em sinis, Sicut bruta animalia. Viletur ergo proprium eSSe rationali naturae agere propter sinem. . Praeterea, agere propter finem eSt Ordinare Suam actionem ad finem. Sec hoc est rationis opus. Ergo non conVenit iis quae ratione Carent. 3. Praeterea bonum et finis est Objectum Voluntatis. Sed voluntas in ratione est l). ut dicitur De anima, lib. , text. 2). Ergo agere propter sinem non est nisi rationalis naturae.
Sed contra est quod Philosophus probat PhyS. lib. Π, text. 49), quod re non Solum intellectus, sed etiam natura agit propter sinem.
CONCLUSIO. - Quanquam omne agens agat propter sinem, proprium tamen est rationalis natura ut propter finem agat, quasi se agens Vel ducens in finem.
Respondeo dicendum quod omnia agentia neceSSe Stingere propter sinem Causarum enim ad invicem ordinatarum Si prima Subtrahatur, neceSSeest alias subtrahi Prima autem inter omnes causas est causa finalis. CUJUS ratio est, quia materia non consequitur 2 formam, nisi Secundum quod movetur ab agente nihil enim reducit e de potontia in actum. Agens autem non movet nisi ex intentione finis Si enim agens non esset
determinatum ad aliquem essectum, non magis ageret hoc quam illud. Ad hoc ergo quod determinatum essectum producat, neceSSe eSt quod determinetur ad aliquid certum, quod habet rationem finis. Haec autem determinatio sicut in rationali natura per rationalem sit appetitum, qui dicitur voluntas ita in aliis sit per inclinationem naturalem, quae dicitur appetitus naturalis. Tamen considerandum est quod aliquid sua actione vel motu tendit ad finem dupliciter uno modo sicut seipsum ad finem m VenS, Ut homo ali modo sicut ab alio motum ad finem, Sicut sagitta tendit ad determinatum sinem ex hoc quod movetur a sagittante, qui Suam actionem dirigit in finem. Illa ergo quae rationem habent, SeipSamoVent ad finem, quia habent dominium suorum actuum per liberum arbitrium, quod est lacultas voluntatis et rationis illa ver quae ratione carent, tendunt in finem propter naturalem inclinationem, quasi ab alio mota, non alitem a SeipSiS, elim non cognoscant rationem sinis; et ideo nihil in finem ordinare possunt, sed solum in finem ab alio ordinantur. Nam tota irrationalis natura 3 comparatur ad Deum sicut instrumentum ad agen principale, Ut Supra habitum est pari. I, quaest xxΠ, art. 2 ad 4 et MaeSt. V, t. 1 ad 2). Et ideo proprium est naturae rationalis, ut tendat in sinem, quasi Se agens, vel ducens ad finem naturae vero irrationalis, quaSi ab alio acta, Vel ducta sive in finem apprehensum, sicut bruta animalia, Sive in sinem non apprehensum, sicut ea quae omnino cognitione carent. Ad primum ergo dicendum, quod quando homo per seipsum agit Mpropter finem, cognoscit finem; sed quando ab alio agitur, Vel ducitur, puta cum agit ad imperium alterius, vel cum movetur altero impellente, non eSt necessarium quod cognoscat finem; et ita est in creaturis irrati natibUS. Ad secundum dicendum, quod ordinare in finem est ejus quod Seipsum
Id si in mente aui in superiori parie cap. 4 et cap. 449, ei huj part quaest. XXI, animae mae dicitur rationalis art. 4 ad 2 . 2 Iia eod. et dii plurimi. dii Rom. non 4 Ιta odit fore omnes. heologi homo se-εequitur ipsum agit Cod Alcan dicendum quod hom 5 Idem affirmat auctor de ereaturis rationa quando per se agit. hilibus Cont gent. lib. I, cap. 45, et lib. III,
468쪽
35 QUEST. I, ART. II ET IR. agit in finem ejus vero quod ab alio agitur in finem est ordinari is
snem quod potest SSe irrationali naturae, Sed ab aliquo rationen habente. Ad tertium dicendum, quod objectum voluntatis est sinis et bonum nuniversali Unde non poteSPeSSe Volunta in his quae carent ratione et n-tellectu, cum non pOSSint apprehendere UniVerSale Sed est in eis appetitus naturalis vel Sensitivus determinatus ad aliquod bonum particulare. Manifestum autem est quod particulare caUS3 mOVentur a cauS uni et sali sicut cum rector civitatiS,AEU intendit bonum commune, movet Suo imperio omnia particularia 1 ossicia civitatis. Et ideo necesse est quod omnia quae carent ratione, OVeantur in fines particulares ab aliqua voluntate rationali, quae se extendit in bonum UniverSale, Scilicet a voluntate
ARTICULUS III. - TRUM HUMAM ACTUS RECIPIANT SPECIEM EX FINE.
De his etiam infra art. 4 et quaest XVIII, art. 2, 5 et , et quaest. LXXII, art. 4 et 5, et Sent. II, dist. 40, ari 2 co . et De malo, quaest. H, art. 4 ad 9.
Ad tertium Sic proceditur. 1. Videtur quod actus humani non recipiant Speciem a sine Finis enim est cauSa XtrinSeca. Sed unumquodque habet Speciem ab aliquo principio intrinseco Ergo actus humani non recipiunt speciem a fine. 2. Praeterea, illud quod dat Speciem oportet esse prius. Sed sinis est posterior in Sse. Ergo actus humanu non habet Speciem a fine. 3. Praeterea, idem non poteS eSSemiSi in una Specie 2). Sed eumdem numer actum contingit ordinari ad diversos fines. Ergo finis non dat Speciem actibus humaniS. Sed contra est quod dicit AuguStinu in lib. De moribus Eccl. et manichaeorum De Or manich. cap. 13 aequiv.) Secundum quod finis est culpabilis vel laudabilis, secundum hoc Sunt opera nostra culpabilia vel laudabilia.
CONCLUSIO. - Cum clus proprie dicantur humani, inquantum procedunt a volun lale deliberala, cujus objectum est bonum et sinis, proprie etiam ex sine Speciem recipiunt.
Respondeo dicendum quod unumquodque Sortitur Speciem Secundum
actum, et non Secundum potentiam. Unde ea qUae Sunt compoSita e materia et sorma, constituuntur in Suis Speciebu per proprias sormas. Et hoc etiam considerandum est in motibus propriis. Cum enim motuSquodammodo diStinguatur per actionem et paSSionem, Utrumque horum ab actu peciem Sortitur actio quidem ab actu, qui est principium agendi paSSio Vero ab actu, qui est terminus motus nostri. Unde calefactio actio nihil aliud est quam moti quaedam a calore procedenS; calefactio vero paSsio nihil aliud est quam motus ad calorem. Definiti autem manifestat rationem Speciei. Et utroque modo actus humani, SiVe OnSiderentur per O- dum actionum, SiVeionSiderentur per modum passionum, Speciem si sine Sortiuntur. Utroque enim modo possunt considerari actus humani, eo quod homo moVet SeipSum, et movetur a seipso. Dietum eSi autem Supra art. 1h US quaeSt. , quod actus dicuntur humani, inquantum procedunt a Voluntate deliberante objectum autem voluntatis est bonum, et finis; et ideo manifestum Si quod principium humanorUm aetitiam, inqUantum Sunt humani est sinis et similiter est terminus eorumdem 3 .
t Ita cod. Aican et Camer. cum editis plu- 2 Sixe non potest ad species diversas pertiribus Edit. Rom. e Patav. an. 698, omnia sua ruere, uni alioqui diversa essentias haberet. particularia. 5 Finis est principium humanorum actuum
469쪽
Nam id ad quod terminatur actus humanus est id quod voluntas intendit tanquam finem; Sicut in agentibus naturalibus sorma generati est conformis sormae generantis. Et quia, ut Ambrosius dicit super Lucam
in praelat prope nem), si more proprie dicuntur Umani, vinctu minrales proprie Speciem SortiuntUr e sine; nam idem sunt actu morales et actus humani.
Ad primum ergo dicendum, quod finis non est omnino aliquid extrinsecum ab actu, quia comparatur ad acium Ut principium, Vel terminus, et h0c idem ipsum est de ratione actus, ut Scilicet Sit ab aliquo quantum ad actionem, et ut sit ad aliquid quantum ad passionem. Ad secundum dicendum, quod finis, Secundum quod est prior in inten-ione, ut dictum est sart. 1 hujus Daest ad l), Secundum hoc pertinet ad
voluntat,m; et hoc modo dat speciem actui humano, SiVe morali. Ad tertium dicendum, quod idem actus numero, Secundum Mod Semel egreditur ab agente, non ordinatur nisi ad unum finem prorimum, a quo habet speciem sed potest ordinari ad plures sine remotos, quorum UnUS est sinis alterius Possibile tamen est quod unus actus secundum Speciem naturae ordinetur ad diversos fines voluntatis , sicut hoc ipsum quod est occidere hominem, quod est idem Secundum Speciem natUrae poteSPO
dinari sicut in finem ad conservationem justitiae et ad satisfaciendum irae 1);
et ex hoc erunt diversi actus secundum speciem moris, quia uno modo erit actus virtutis, alio modo erit actu Vitii. Non enim motus recipit speciem ab eo quod est terminias per accidens, sed solum ab eo quod est terminus per se. Fines Utem morales accidunt rei naturali et e converso rationaturalis finis accidit morali et ideo nihil prohibet, actus qui sunt iidem
ARTICULUS IV. - GR si ALIuUI ULTIMUS FINIS HUMANAE VITAE M.
Do his etiam Sent. III, dist. 5, quaest. II, Ti. 5.
Ad quartum Sic proceditur. 1. Videtur quod non sit aliquis ultimus finis humanae vitae, Sed procedatur in finibus in infinitum. Bonum enim secunditim suam rationem est dissuSivum Sul, Ut patet per Dionysium De diV. nom. cap. 4, in prine lect 1). Si ergo quod procedit ex bono, ipsum etiam est bonum oportet quod illud bonum diffundat aliud bonum; et sic proce sus boni est in insnitum. Sed bonum habet rationem finis. Ergo in finibus est processus in infinitum. 2. Praeterea, ea quae Sunt rationis, in infinitum multiplicari possunt; unde et mathematicae quantitates in infinitum augentur species etiam numerom propter hoc OSSUnt esse infinitae, quia dat quolibet numero, alim majorem excogitare potes. Sed desiderium finis sequitur apprehensionem rationis. Ergo videtur quod inranibus procedatur in infinitum. 3. Praeterea, bonum et finis est objectum voluntatis. Sed voluntas infl-nities potest essecti Supra Seipsam possum enim velle aliquid, et Vellenquantum sunt humani, siquidem movet se- eundum quod est in intentione est etiam eorumdem terminus quatenus est in executione: hine elus humani, sive considerentur ut actiones, sive ut passiones speciem ex fine sortiuntur. l Vel ab eodem diversis temporibus aut per respectum ad diVersas personas se eodem tempore a diversis et per respeetum ad eamdem
2 Impossibilo est procedere in infinitum in
sinibus, tum ex parte intentionis, quia tunc Subtraheretur ultimus finis, utpote principium intentionis et ita nihil appeteretur tum ex parie executionis, quia tunc tolleretur primum eorum quae sunt ad finem, utpote principium execintionis, et sic nullus inciperet unquam operari.
470쪽
356 U EST. I, ART. N. me velle illud; et sic in infinitum. Ergo in nibus humanae volunulis proceditur in infinitum, et non est aliquis ultimus finis humanae voluntati S.
Sed contra est quod Philosophus dicit Metaph. lib. , text. 8 , quod qui infinitum laciunt, auserunt naturam boni. M Sed bonum est quod habet rationem finiS. Ergo contra rationem finis est quod procedatur in infinitum. NeceSS eSi ergo ponere unum ultimum finem. CONCLUSIO. In sinibus et his quae propter finem Sunt, non est proceSSUS in inlinitum; sed sicut est aliquid primum, a quo incipit motus ad finem, ita est unus ultimus sinis.
ReSpondeo dicendum quod per se loquendo, impossibile est in finibus
procedere in insinitiun ex quacumque parte. In omnibu enim quae per se habent ordinem ad invicem oportet quod remoto primo, remoVeantur ea quae sunt ad primum. Unde Philosophus probat Physic. lib. VIII, text. 34 , quod non est OSSibile in causi moventibus procedere in in-
sinitum; quia non eSSet primum moVenS, quo Subtracto alia OVere non POSSUnt, cum non moVeant niSi per hoc quod moventur a primo OVente.
In finibus autem invenitur duplex ordo, scilicet ordo intentioni et ordo eXecutioni S et in utroque ordine portet esse aliquid primum. Id enim quod est primum in ordine intentionis est quasi principium OVen appetitum unde Subtracto principio, appetitu a nullo OVeretur. Id autem quod est principium in executione est unde incipit Operati : unde isto principio subtracto nussu inciperet aliquid operari Principium autem intentionis est ultimus Gnis principium autem executioni eSt primm eorum quae Sunt ad sinem. Sic ergo ex neutra parte possibile est in instnitum procedere; quia si non esset ultimus finis, nihil appeteretur, nee aliqua acti terminaretur, nec etiam quieSceret intenti agentis. Si autem non SSet primum in his quae Sunt ad finem, nullus inciperet aliquid Operari, nee terminaretur conSilium; Sed in infinitum procedere Ea vero quae non habent Ordinem per e, Sed per acciden Sibi invicem conjunguntur, nihil prohibet infinitatem habere causae enim per acciden indeterminatae Sunt. Et hoc etiam modo contingit esse insinitatem per aceidens in finibus, et his quae sunt ad finem. Ad primum ergo dicendum quod de ratione boni est quod aliquid ab ipSO essiuat, non tamen quod ipSum ab alio procedat. Et ideo ciun bonum habeat rationem sinis, et primum bonum Sit ultimus sinis, ratio ista non probat quod non sit ultimus sinis; sed quod a 1 fine primo Supposito
procedatur in infinitum inserius versus ea quae sunt ad finem. Et hoc quidem competeret, Si consideraretur Sola Virtu primi boni, quae est infinita. Sed quia limum bonum habet dissusionem Secundiam intelletum 3), cujus est Secundum aliquam eaUSam certam prostuere in causata: aliquis certus modus adhibetur bonorum effuXU a primo bono, a quo omnia alia bona participant virtutem diffusivam. Et ideo dissusto bonorunrnon procedit in Gnitum; sed, sicut dicitur Sap. I): Deus omnia disposuit in numero, pondere et menSura.
Ad secundum dicendum, quod in his quae Sunt per Se ratio incipit principiis naturaliter notis, et ad aliquem terminum progreditur. Und. Philosophus probat ΡOSterior lib. I text. 6 , quod in demonStrationibus non Si pro SSu in infinitum . quia in demonstrationibus attenditu
st Theologi removent praepositionem vi eam 4 Sive cum judici quodam et notitia, veluti vero habent codd. et editi sere omnes sciens et eligens quibus magis aut minus bonita I Id est a fine primo qui supponitur in tem dissundat.