장음표시 사용
491쪽
0L EST. III, ART. I ET III. 375
ergo ad illam beatitudinem persectam ceSSat objectio, quia Una et continua et sompiterna operatione in illo beatitudinis statu mens hominis Deo conjungitur. Sed in pra)senti vita quanti in deficimus ab unitate et continuitate talis operationis tantium deficimia a beatitudinis perlectione DeSt tamen aliqua participatio beatitudiniS; et quanto operati poteSPeSSe magi continua et una, tanto plus habet rationem beatitudinis. Et ideo in activa vita qua circa multa Occupatur, Staminia de ratione beatitudinis quam in vita contemplativa, quae VerSatur circa Un Um id St, Circa Veritati contemplationem Etsi aliquando homo Ct non operetur hujuSmodi operationem; tamen, quia in promptu habet eam, Semper poteStiperarici et quia etiam ipsam cessationem puta omni l), Vel occupationi alicujus naturalis ad Operationem praedictam Ordinat, quaSi VidetUr Operatio continua esse Et per hoc patet Solutio ad quintum et ad seaetum.
Do his etiam Coni gent. lib. II cap. 55 et 57 Princ et Pusc. Il, cap. 264, et Eth. lib. I, Ieci. 40.
Ad tertium sic proceditur. 1. Videtur quod beatitudo consistat etiam in Operatione sensus. Nulla enim Operatio invenitur in homine nobilior op ratione Sensitiva, nisi intellectiva. Sed operatio intellectiva dependet in nobis ab Operatione Sensitiva quia mon POSSUmu intelligere Sine phantaSmate, mi dicitur De anima, lib. iii text. Q. Ergo beatitudo consistit etiam in operatione SenSitiVR. 2. Praeterea Boetius dicit De conSol lib. , proSari, circ. princi), quod beatitudo est status omnium bonorUm aggregatione perseetUS. Sed quaedam bona sunt Sensibilia, qUae attingimu per Sen SUS Operationem. Ergo videtur quod operatio Sensus requiratur ad beatitudinem. 3. Praeterea, beatitudo est bonum persectum, ut probatur Ethic. lib. I, cap. 7); quod non esset, niSi homo perficeretur per ipsam e undum omne partes SuaS. Sed per operatione SenSitiVaSMUaedam parte animae per- sciuntur. Ergo operati Sensitiva requiritur ad beatitudinem. Sed co=ntra, in operatione SenSitiva communicant nobiscum bruta animalia, non autem in beatitudine. Ergo beatitudo non consistit in operatione SensitiVR. CONCLUSIO.-Cum homo per sensus operationem conjungi nequeat increato bono, beatitudo non est sensiliVae partis operatio.
Respondeo dicendum quod ad beatitudinem potest aliquid pertinere tripliciteri uno modo SSentialiter alio modo antecedenter, tertio Odo On- Sequenter. SSentialiter quidem non potest pertinere operatio SenSUS ad beatitudinem Nam beatitudo hominis consistit essentialiter in conjunctione ipsius ad bonum inereatum, quod eS Ultimus finis, Ut Supra StenSum eSt sart. 1 hujus qhaeSt.), cui homo conjungi non poteS per SenSUS Operationem Similiter etiam quia Sicut OStenSum eSi quaeSt. Π, art. 5 , in Corporalibus bonis beatitudo hominis non conSistit, quae tamen Sola per SenStis operationem attingimus. Possunt autem operatione SenSu pertinere ad beatitudinem antecedenter et conSequenter. Antecedenter quidem SeCUndiam beatitudinem impersectam, qualis in praesenti vita haberi poteSt; nam operatio intellectu praeexigit operationem sensuS. ConSequenter autem in illa persecta beatitudine, quae expectatur in coelo; quia OS reSUrrectio-
l Ita ex eod. edit. Rom. Garcia, Nicola et esse aliquam operationem incipit nunc S. Docedit. latav. supplendum sutarunt, ratione tor inquirere cujus facultatis Seu Potentiae ea
2 Postquam docuit formalem beatitudinem
492쪽
nem ii ex ipsa beatitudine animae, ut Augustinus diei in epist ad Dios- eorum, et quaedam renuentia in corpuS, et in SenSUS corporeOS, Ut in Suis operationibus perficiantur, ut infra magis patebit 4 , cum de corpo
rum resurrectione agetur. Non autem tunc perati qua men humana
De conjungitur a Sen Si dependebit. Ad primum ergo dicendum, quod objectio illa probat quod operatio sensus requiritur antecedenter ad beatitudinem impersectam, qualis in hae vita haberi poteSt. Ad secundum dicendum, quod beatitUdo perfecta, qualem angeli habent, habet congregationem omnium bonorum per OnjUnctionem ad univerSa- Iem sontem totius boni non quod indigeat Singulis particularibus bonis; sed in hac beatitudine imperseeta requiritur congregatio honorum Sum-eientium ad persectissimam Operationem hujUS Vitae. Ad tertium dicendum, quod in perfecta, beatitudine perficitur totus homo, sed in inferiori parte per redundantiam a Superiori in beatitudine autem
impersecta praesenti Vitae e converSO a persectione inferioris partis proceditur ad persectionem Uperiori S.
ΛRTICULUS V. - UTRUM, S BEATITUDO S INTELLECTIV E PARTIS, SIT OPERATIO INTELLECTUS AN VOLUNTATIS 2).
De his etiam infra, quaest. XXVI. ari 2 et 5, et Coni gent. lib. II cap. 25. 26 et 27 L2 et De malo,
quaest XVI, art. 2 ad 6, et De Ver quaest. 1, art. 5 ad 8, et quaest. III, et art. 49, et Op. ii ca9.l07.
Ad quartum Sic proceditur 1. Videtur quod beatitudo ConSistat in actu voluntatis. Dicit enim Augustinus De civ. Dei, lib. x, e. 10 et 11 quod ubeatitudo hominis in pace conSiStit, is Unde in ΡSal. CXLVII, 3 sui posuit sines tuos pacem. Sed pax ad voluntatem pertinet. Ergo beatitudo homini Sin Voluntate consistit. 2. Praeterea beatitudo Si Summiam bonum. Sed bonum est objectum voluntatis. Ergo beatitudo in voluntati operatione consistit. 3. Praeterea, primo OVenti respondet Ultimus sinis; sicut ultimus sinis totius exercitus est Victoria quae eSt fini duciS, qui Omnes movet. Sed primum movens ad operandum est VoluntaS, Di moVet alia vires ut infra dicetur quaeSt. ix art. 1 et 3). Ergo beatitudo ad Voluntatem pertinet. 4. Praeterea, si beatitudo est aliqua operatio, oportet quod sit nobilissima operatio hominis. Sed nobilior eS Dei dilectio, quae est actus VoluntatiS, quam cognitio, quae eStiperatio intellectus V patet per Apostolum I. Corinth. m). Ergo videtur quod beatitudo con Si Stat in ne tu Voluntatis. 5. Praeterea, Augustinus dicit De Trin. lib. Xm, cap. 5, in sine , quod ii beatus est qui habet omnia quae Vult et nihil ult male is et post pauca subdit cap. 6 circa med.): QEt appropinquat beato, qui bene vult quodcumque Vult bona enim beatum laciunt, quorum bonorum jam habet aliquid, ipsam scilicet bonam voluntatem o Ergo beatitudo in actu voluntatis ConSistit. Sed contra est quod Dominus dicit Ioan XVIa 3 : Haec est vita aeterna
ut cognoscant te, Deum verum unum. Vita autem aeterna est Ultimus finis,
ut dictum est quaest in art. 2 ad 1). Ergo beatitudo hominis in cognitione Dei consistit, quae est actu intellectuS.CO LUSIO. - Quum finem intelligibilem non consequamur, nisi per hoc quod
Edii. I'atav. an Tl2 huic loco talem nolain 2 Iuxta mentem S.Ilionam beatitudo forma-
appineit Quod hie eitatur, S. D. non absolvit lis secundum Suam essent tauri est operptio intel- habetur tamen aliquid simile, Part. IlI, quaest. lectus, nec potest esSe operatio Olim talis quod LIV art. 5 ad 4. Sed lucul dinter exponitur an et adversatur cotistis et aliis illeologis quorum seu- quales operationes habituri sint sensus corporei lentias aute exposuimus iari 2 . post resurrectione in Suppl. quaest LILIII.
493쪽
sit nobis praesens per clum intellectus oportet beatitudinem essentialiter in actu intellectusc0nsistere; et nonnisi accidentaliter secundum ipsam scilicet delectationem quae beatitudinem consequitur in actu voluntatis.
Bespondeo dicendum quod ad beatitudinem, Sicut Supra dictum est 'Uἴ2St. H, Irt iij, duo requiruntur UnUm, quod QSt esse beatitudinis; aliud quod eSt UaSi per Se accidens ejus, Scilicet illectatio o adjuncta. Dico ergo quod quantum ad id quod est essentialiter ipsa beatitudo, impossibileeSt quod consistat in actu voluntatis Manifestum est enim ex praemissis sart. 1 hujus quiaest. quod beatitudo est con SecUti sint ultimi. Consecuti autem sinis non consistit in ipso actu voluntatis; Volui ta autem sertur in finem et absentem, cum ipsum deSiderat, et praeSentem, cum in pSorequiescens delectatur Manifestum est autem quod ipSiam desiderium sinis non est consecutio finis, sed est motus ad finem. Delectati autom ad-Venit voluntati ex hoc quod finis est praesens non Utem e COnVePSO eX hoc aliquid fit praesens, quia voluntas delactatur in ipso. Oportet igitur aliquid aliud esse quam actum Voluntatis, per quod fit siniS pSe praeSen Voluntati. Et hoc manifeste apparet circa ne SenSibiles. Si enim consequi pecuniam esset per actum OluntatiS, Statim a principi Cupidus ConSecu-tUS SSet pecuniam, quando uti eam habere Sed a principio quidem estabSen ei ConSequitu autem ipsam Per hoc quod manu pSam apprehendit, vel aliquo hujusmodi es tune jam delectatur in pecunia habita. Sic igitur ut circa intelligibilem sinem contingit. Nam a principi Volumus Consequi sinum intelligibilem consequimur autem pSum per hoc quod sit
PraeSens nobis per actum intellectus; et tune VoluntaS delectata conquiesci in fine jam adopto. Sic igitur essentia beatitudinis in actu intellectus consistit si . Sed ad voluntatem pertinet delectati beatitudinem OnSequens, secundum quod AuguStinia dieit ConseSS. lib. x, cap. 23, ante med.), quod beatitudo est gaudium de Veritate, , quia Scilicet ipsum gaudium est consummatio beatitudinis. Ad primum ergo dicendum, quod pax pertinet ad ultimum hominis s-nem, non quasi essentialiter Sit ipsa beatitudo, Sed quia antecedenter et consequenter habet Se ad ipsam Antecedente Gidem, inquantum jam Sunt remota omnia perturbantia et impedientia ab ultimo sine consequenter vero inquantum jam homo, adepto Ultimo sine remanet pacatus desiderio quietato. Ad secundum dicendum, quod primum Objectum Voluntati non est actu ejus, Sicut nec primum objectum visu est visio, Sed visibile. Unde ex hoc ipso quod beatitudo pertinet ad voluntatem, tanquam primum Objectum HUS, Sequitur quod non pertineat ad ipsam tanquam actus ipSius. Ad tertium dicendum, quod finem primo apprehendit intellectus quam voluntas; lamen motus ad finem incipit in voluntate; et ideo voluntati debetur id quod ultimo consequitur consecutionem fini S, Scilicet delectatio, Vel fruitio.
Ad quartum dicendum, quod dilectio praeeminet cognitioni in movendo; sed cognitio praevia est dilectioni in attingendo. st Non enim diligitur nisi cognitum n ut dicit Augustinus De Trin. lib. x, cap. 1 et 2). Et ideo intelligibilem finem primo attingimus per actionem intellectus, Sicut et finem
sensibilem primo attingimus per aetionem Sen SuS.
Ad quintum dicendum, quod ille qui habet omnia quae vult, ex hoc St
3 Huic sententiae favere videtur Scriptura mate, tunc autem facie ad faciem I. Cor. XIIIJ. Beatitudo enim sol malis est visio Dei et idem Nunc eoynosco ea parte, uno autem cognos' quae nunc in intellectu elucet haec visio eva eam sicut e cognitus sum, etc. euabit: Videmus nunc perspeculum in oeniD
496쪽
beatus quod habet ea quae Vult quod quidem est per aliud quam permoetum voluntatis. Sed nihil male Velle requiritur ad beatitudinem sicut quaedam debita dispositio ad ipSam. Voluntas autem bona ponitur in numero bonorum quae beatUm laciunt, prout eSt inclinatio quaedam in ipsa sicut motus reducitur ad genu Sui termini, ut alterati ad qualitatem.
De his etiam pari. I, quaest. I. art. 8. et Sent. IV, dist. 49. quaeSt. I, art. 4. quaest mi et Op e. u. cap. 464, et Ethic lib. I, leet 30.
Ad quintum si proceditur. 1. Videtur quod beatitudo consistat in Operatione intellectus praetici Fini enim ultimu cujuslibet creaturae conSiStit in assimilatione ad Deum. Sed homo magis assimilatur Deo per intellectum practicum, qui eSPOUS rerum intellectarum, quam per intellectum SpeculativUm, cujus Seientia accipitur a rebus. Ergo beatitudo hominis magis consistit in operatione in ellectus praetici quam speculatiVi. 2. Praeterea beatitudo Si persectum bonum hominis. Sed intelle suspraeticu magis ordinatur ad boniam quam speculativus qui ordinatur ad Verum unde et Secundum perlaetionem practici intellectus dicimur boni, non autem Secundum persectionem peculativi intellectus; sed Secundum eam dicimur Scientes, vel intelligentes. Ergo beatitudo hominis magis consistit in actu intellectu praetici quam Speculativi. 3. Praeterea beatitudo eSt quoddam bonum ipsius hominis. Sed Speculativus intellectus OecupatUr magi circa ea quae Sunt extra hominem; praeticus autem intellectu O upatur circa ea quae sunt ipsius hominiS,Scilicet circa operatione et paSSione ejus Ergo beatitudo hominis magis consistit in operatione intellectu praetici quam intellectus Speculativi. Sed contra est quod Augustinuidicit De Trin. lib. I, cap. 10 in princi), quod ii contemplatio promittitur nobis actionum Omnium finis, atque
aeterna perfecti gaildiorum. CONCLUSIO. - Principaliter in speculalivi intelleetus operatione, ut in optima,
et maxime propter SeipSam quaeSila, et qua homo cum Deo angelisque communicat, beatitudo nostra reperitur, licet Secundari in praetici intellectus operatione consistat.
Respondeo dicendum quod beatitudo magis consistit in Operatione sp culativi intellectus quam praeliei, quod patet ex tribus. Prim quidem eX hoc quod si 2 beatitudo hominis est Operatio, oportet quod Sit Optima Operatio hominis optima autem operati homini est quae est optimae potentiae respectu optimi Objecti optima autem potentia est intellecti , cujus o optimum est bonum divinum quod quidem non St Objectum practici intellectus, Sed speculativi 3). Unde in tali Operatione, scilicet in
contemplatione divinorum maxime consistit beatitudo. Et quia sim nuSqui que videtur esse id quod est optimum in eo, ut dieitur Ethie. lib. IX, cap. 4 et 8 et lib. . cap. 7 ad Gn.); ideo talis operatio est maxime propria mmini, et maxime deleotabilis. - Secundo apparet idem echoe quod contemplatio maXime quaeritur propter seipsam Actus autem intellectu practici non quaeritur propter seipsum. Sed propter actionem; pMe autem actiones ordinantur ad aliqu6m finem. Unde manifestum est quod ultimuisini non poteSt ConSiStere in vita activa, quae pertinet ad intellectum practiCUm.-Dr-
Iuxta S. I homam beatitudo hominis magis asseruerit supra set quasi praesupponens rideonsistit in operutione specula livi intellectus quod jam art. 2 ex Professo Probili it. qui in praelici et haec sententia liab ri potest ut 5, uamvis linis practici dici possit, quia non verisimilior quidem Deum ipsum, sed Propter Deum ope- 2 Non quasi dubitanter ita loquitur clini id ramur.
497쪽
tio idem apparet ex hoc quod in Vita contemplatiVa homo Communicat cum superioribus scilicet cum De et angelis, qui bii per beatitudinem assimilatur; sed in his quae pertinent ad Vitam activam, etiam alia animalia cum homine ali lim liter communicant licet imperfecte. Et ideo ultima et persecta beatitudo quae expectatur in sutura vita tota principaliter consistit in contemplatione Beatitudo autem imperfecta, qualis hic haberi potest, primo quidem et principaliter 1 consistit in contemplatione secundario vero in operatione practici intellectu ordinanti actiones et passiones humanas, ut dieitur Ethic. lib. x, cap. 7 et 8). Ad primum ergo dicendum quod Similitudo praedicta intellectus practici ad Deum est secundiam proportionalitatem, quia Scilicet habet se ad Suum cognitum, Sicut Deus ad Suum sed assimilatio intellectus speculativi ad Deum est secundum unionem Vel insormationem, quae eSt multo major assimilatio. t tamen dici potest quod respectu principali cogniti, quod est sua esSentia, non habet Deu praeticam cognitionem, sed
Ad secundum dicendum, quod intellectu praeticus habet bonum quod est extra ipsum; sed intellectus speculativumhabet bonum in seipso, Scilicet contemplationem veritatis: et Si illud bonum Sit perfectum, ex eo totus homo pserficitur et sit bonus; quod quidem intellectus practicus non habet, sod ad illud ordinat. Ad tertium dicendum, quod ratio illa procederet, Si pSemet homo eSset ultimus finis tunc enim considerati et ordinatio actuum et paSsionum ejus esset beatitudo. Sed quia ultimus hominis finis est aliud bonumeXtrinSecum, Scilicet Dela S, ad quem per Operationem intellectus peculativi attingimus; ideo magis beatitudo hominis in operatione intellectus Speculativi consistit quam in Operatione intellectus praetici.
ARTICULUS VI. - UTRUM BEATiTUDO CONSISTAT IN CONSIDERATIONE SCIENTIARUM SPECULATIVARUM 2ὶ.
De his etiam 3 2, quaest. CLXVH art. 4 adri, et opusc. u. cap. 404, 262 et 264.
Ad Sextum sic proceditur. 1. Videtur quod beatitudo hominis consistat in consideratione cientiarum Speculativsrum Philosophus enim dicit Ethie. lib. x, cap. 7, in prine ), quod felicita eStiperatio Secundum e sectam virtutem et distinguens virtute SpeculatiVas, non ponit niSi treS,Scientiam, sapientiam et intellectum quae Omne pertinent ad considerationem cientiarum Speculativarum. Ergo ultima hominis beatitudo in consideratione Scientiarum SpeculatiVariam OnSiStit. 2. Praeterea illud videtur esse ultima hominis beatitudo, quod natur liter desideratur ab omnibus propter Seipsum. Sed hujusmodi S conSideratio Speculativarum Scientiarum; quia, ut dicitur Metaph. lib. , in Prine.), u Omnes homine natura Scire deSiderant is et post pauca SubditUr cap. 2, a prinαὶ quod SpeculatiVae scientiae propter SeipSa quae-rUntUr. Ergo in conSideratione scientiarum Speculativarum consistit beatitUdo. 3. Praeterea beatitudo est ultima hominis persectio. Unum Od e autem perficitur, Secundum quod reducitur de potentia in actum intellectus autem humanu reducitur in actum per conSiderationem Scietiti Briam Spin
3 In quibusdam codicibus deest, e princi scientiam charitatem autem non habuero, paliter nihil sum. In hoe articulo agitur de seientiis 2 Seientia non est ultimus sinis hominis, ut speculativis aut naturalibus quaru in objectum est ait Apostolus I. Cor. XIII : Si noverim omnem cognitio sensibilium.
498쪽
380 QUEST. III. ART. VI.eulativarum. Ergo videtur quod in hujusmodi consideratione ultima hominis beatitudo con Si Sint. Sed contra est quod dicitur Ierem. ix 23 Non glorietur sapiena in Sapientia sua, et loquitur de Sapientia Speculativarum scientiarum. Non ergo consistit in harum consideratione ultima hominis beatitudo.
CONCII Slo. Cum consideratio scientiarum speculativarum non possit ultra extendi quam Sensibilium cognitio, quariSi earum principium, ducere possit; idcirco in speculativis scientiis ultima atque perlaeta hominis beatitudo non invenitur, Sed tantum ejus participati quaedam.
Respondeo dicendum quod Sicut Supra dictum eSD art. 2 hujus DaeSt. ad 4 , duplex est hominis beatitudo una perlaeta, et alia imperfecta. oportet autem intelligere perseelam beatitudinem quae attingit ad Veram beatitudinis rationem beatitudinem autem imperfectam, quae non attingit, Sed participat quamdam partieularem beatitudinis similitudinem; sicut eSt perlaeta prudentia in homine apud quem est ratio rerum agibilium; imperfecta aulem prudentia eSt in quibusdam animalibus brutis in quibus Sunt quidam particulare instinctu ad quaedam Opera similia operibus
prudentiae Persecta igitur beatitudo in con Sideratione scientiarum peculativarum essentialiter consistere non potest. Ad cujus evidentiam considerandum est quod conSiderati SpeculatiVae eientiae non se extendit ultra virtutem principiorum illius Scientiae; quia in prineipiis scientiae virtualiter tota Scientia continetur. Prima autem principia cientiarum Speculati- Variam Sunt per SenSUm accepta, Ut patet per PhiloSophum in prine Metaph.. lib. I, a prinα), et in sine OSter steXt. Ult. . Unde tota consideratio scientiarum speculatiVarUm non potest Ultra eXtendi quam sensibilium cognitio ducere potest. In cognitione autem Sensibilium non potest consistere ultima hominis beatitudo, quae est ultima ejus persectio. Non enim aliquid perficitur ab aliquo inferiori nisi seeundum quod in inferiori est aliqua parti ei patio Superioris Mani PStum est autem quod forma lapidis. vel cujuslibet rei Sensibilis est in serior homine; unde per formam lapidis non perseitur intellectuS, inquantum est talis forma, sed inquantum in ea participatur aliquid simile alicui quod est Supra intellectum humanum, scilicet lumen intelligibile, vel aliquid hujusmodi. Omne autem quod est per aliud redueitur ad id quod Si per Se Unde oportet quod ut ima perfectio hominis sit per cognitionem alicujus rei quae Sit Supra intellectum
sensibilia non potest deveniri in cognitionem 1 Substantiarum Separatariam, quae Uni SUpra intellectum humanum. Unde relinquitur quod hominis ultima beatitudo non possit esse in con Sideratione peculati Varum scientiarum. Sed Sicut in formis sensibilibus participatur aliqua similitudo Substantiarum Superiorum ita consideratio Scientiarum Speculativarum est huedam participatio erae et perlaeta beatitudinis T. Ad primum ergo dicendum, quod Philosophus loquitur in lib. Ethic. de felicitate imperfecta, qualiter in hac vita haberi poteSt, ut Supra dictum est sart. 2 hujuSAEU32St. ad 4 Ad secundum dicendum quod naturaliter desideratUr non Solum persecta beatitudo. Sed etiam qualiscumque similitudo, Vel participati ejuS.i Scilicet in cognitionem persectam, quam aut Biblistarum docentium nullos esse addiscen. voeant quid ditativam seu Secundum propriam das aut Dannis deli clunii tantis S uilia genera-eMentam, ut Palet ex Part. I, quaest. LXXIV m lia, universitates collegia a Papa vit episcos iis art. 2. et Coni gent, lib. Ili, cap. l. in Ecelesiam Dei vana gentilitate esse introducta, E, dine prorsus ejiciendus ost error Lutheri nee plus prodesse Ecclesiae quili diabolum. dicentis omnes scientias speculativas GSe errores.
499쪽
QUIST. III, ART. VI ET VII. 381
Ad tertium dicendum, quod per considerationem cientiarum Speculativarum reducitur intellectus noster aliquo modo in actum, non autem in ultimum et completum.
ARTICULUS VII. - TRUM BEATITUDO CONSISTAT c0GNITIONE SUBSTANTIARUM SEPARATARUM. SCILICET ANGEL0RUM 1 .
De bis etiam pari. I. quaest. LxlV art. 4 ad 2 et quaest. LXXXIX. art. 2. et Coni gent. lib. III, eap. 44, et De verit quaest. II art. 5 ad 5, et opusc. ii, cap. 0 et 464.
Ad septimum sic proceditur. 1. Videtur quod beatitudo hominis consis tat in cognitione substantiarum separatarum, id est angelorum. Dicit enim Gregorius in quadam homilia 2 in Evang. parum a med.) u Nihil prodest intereSSeseStis hominum, Si non contingat intereSSeseStis angelorum; per quo finalem beatitudinem designat. Sed festi angelorum interesse DOSSUIDUS per eorum Contemplationem. Ergo videtur quod in contemplutione angelorum ultima hominis beatitudo conSiStat. 2. Praeterea ultima persecti uniuscujusque rei Stit conjungatur suo
principio unde et circulus dicitur esse figura perfecta, quia habet idem principium et finem. Sed principium cognitionis humanae est ab ipsis angelis, per quos homine illuminantur, ut dicit Dionysius De caelesti hierarch. cap. 4 parUm a prine ). Ergo persectio humani intellectus est in
contemplatione angelorum. 3. Praeterea, Unaquaeque natura persecta eSt Uando Conjungitur Uperiori naturae, Sicut ultima persectio corpori eS Ut conjungatur naturae
spirituali. Sed supra intellectum humanum ordine naturae Uni angeli. Ergo ultima persectio humani intellectus est ut conjungatUr per contemplationem ipsi angelis. Sed contra est quod dicitur Ierem. ix, ): In hoc glorietur qui gloriatur, Scire, et nosse me. Ergo Ultima homini gloria vel beatitudo non consistit nisi in cognitione Dei.
CONCLUSIO. - Quia substantiae Separatae omnes praeter Deum, per participalionem quamdam SSe habent; idcirco, neque verissima objecta humani intelleelus esse OSSuut, neque in eorum contemplatione poteSi persecta hominis beatiindo con
Respondeo dicendum quod, Sicut dictum Si sari praeαὶ perlaeta hominis beatitudo non consistit in eo quod est perlaetio intellectus, Secundum alicujus participationem, Sed in eo quod eSt per SSentiam tale Manifestum est autem quod Unumquodque intantum est persectio alicujus potentiae, inquantum ad ipSum pertinet ratio proprii objecti illius potentiae; proprium autem objectum intellectus est verum. Quidquid ergo habet veritatem participatam, contemplatum non facit intellectum persectum ultima persectione. Cum autem eadem Sit diSpositi rerum in esSe Sicut in veritate, ut dicitur MetaphySie lib. , teXt. ), quaecumque Sunt entia perparticipationem, Stant Vera per participationem Angeli autem habent essu participatum, quia Solita Dei Suum esse est Sua ESSentia, Ut StenSum est spur I NUMSt. , art. 4 et quaeSt. LXI, art. 1 . Unde relinquiturqu6d solus Deus Sit Verita per eSSentiam, et quod ejus contemplatio faciat persecte beatum. Aliqualem autem beatitudinem imperfectam nihil prohibet attendi in contemplatione angelorum, et etiam altiorem quam in conSideratione Scientiarum SpeculatiVarum.
Angeli vocantur substantiae separatae, quia Ideoque quando dicuntur Substantiae Separatae, geparati sunt ab omni materia tam mensibili perinde est ac si dicerentur subflautiae immat squalem habent corpora naturalia quam intel riales.ligibili qualem habent tormae mathematicae .
500쪽
382 QU EST. Ill ART. VII ET VIII.
Ad primum ergo dicendum, quod festis angelorum intererimUS non tum contemplantes angelos, Sed Simul cum ipsis Deum. Ad secundum dicendum quod Seeundum illos qui ponunt animas humana eSSe ab angeli creataS 1 , satis conVeniens videtur quod beatitudo hominis sit in contemplatione angelorum, quasi in conjunctione ad Suum principium. Sed hoc est erroneum, Ut dictUm eSt par l SUBPSt. XC art. 3). Unde ultima persectio intellectus humani eSt per Conjunctionem ad Deum, qui est principium et creationis animae et illuminationi HUS. Angelu autem illuminat tanquam minister, ut habitum Si Par I. UMAE CXI. art. 1). Unde suo ministerio adjuvat hominem ut ad beatitudinem perVeniat non autem est humanae beatitudinis objeCtum.
Ad tertium dicendum, quod attingi Superiorem naturam ab inferiori contingit dupliciter . Uno modo Secundiam gradum potentiae participantiS; et Sic ultima persectio hominis erit in hoc quod homo attinget ad contem-Plandum sicut angeli contemplantur. Alio modo sicut objectum attingitura potentia Lethoe modo ultima perfectio Uju Slihel potentia est ut attingat ad id in quo plene invenitur ratio sui objecti.
De his etiam Sup. art. 5. et pari. I. quaest XII, art. 4 et quaest. XXVI. art. 2 et 5, et Sent. I, dist. , quaest. I. art. , et II, dis 4 et In dist. 49, quaret I art. 2. et qua St. I , art. 5, quaest. I. et Coni.
gent. lib. III, cap. 25 et 57, et opusc. III, cap. l0 5. 07, 08, 55, 66 etc.
Ad octavum sic proceditur. 1. Videtur quod beatitudo hominis non sit invisione ipsius divinae eSSentiae. Dicit enim Dionysius cap. 1 Mystica The logiae, ad sinem , quod per id quod Si Supremum intellectus, homo Deo conjungitur, Sicut omnino ignoto. Sed id quod videtur per essentiam, non est omnino ignotum. Ergo Ultima intellectus persectio, seu beatitudo non consistit in hoc quod Deus per eSSentiam videatur. 2. Praeterea, altioris naturae persectio altior St. Sed haec est persectio divini intellectus propria, ut Suam eSSentiam Videat. Ergo ultima persectio intellectus humani ad hoc non pertingit, Sed infra Subsistit. Sed contra est quod dicitur Ι. Ioan m 2): Cum apparuerit, similes eie inius, et videbimus eum sicuti est. CONCLUSIO. - Cum Deus sit omnium prima causa, ad cujus esSentiam cognoscendam remanet naturaliter homini esseclum cognoscenti desiderium, nonnisi in illius essetiliae visione ponenda est hominis beatitudo.
Respondeo dicendum quod ultima et perlaeta beatitudo non potest esse nisi in visione divinae essentiae Ad cuju&eVidentiam duo con Sideranda sunt. Primo quidem, quod homo non Si perfecte beatu quamdiu restat ei aliquid desiderandum et quaerendum. SeeUndum Si quod uniuscujusque potentiae persectio attenditur secundum rationem Sui Objecti Objeetum autem intellectus est quod quid St, id e StoeSSentia rei, Ut dicitur De anima, lib. III, leXt. 26 , unde in tantum procedit perfecti intellectus, inquantumi Ognoscit essentiam alicujus rei. Si ergo intellectu aliqui cognoscat essentiam alicujus essectus per quam non OSSit OgnOSCi,SSentia causae, ut scilicet sciatur de causa quid eSt, non dicitur intellectus attingere ad causam simpliciter quamvis per effectum cognOScere POSSit de causa an
Haec sentetitia fuit Avicennae, Algaretis et 2 Ex hoc articulo liabes quomodo per ratio. aliorum philosophorum , quorum doctrina sui nem interimas haereses Armenorum, Abavlarili. is errori Platonis qui substantias eorrupit Almarici et aliorum qui dixerunt beatos iu eoelolixi ab angelis quos minores I eos voeabat, Dei essentiam non videre. luisse creataru