장음표시 사용
581쪽
QI EST. XIV, ART. I. 455 Dicit enim Damascenus Orth sid. lib., cap. 22), quod re cola Silium est a' petitus. M Sed ad appetitum non pertinet inquirere. Ergo conSilium non est inquisitio. 2. Pi aeterea inquirere intellectu diScurrentis eSt, et Sic Deo non convenit, cujus cognitio non est diSCUI SiVa, Ut habitum eSt pari. I, DdeSt. XIV, art. T). Sed consilium Deo attribuitur; dicitur enim Eph. I, 11), quod operatur
Omnia secundum consilium voluntatis suae. Ergo conSilium non est inquisitio.
3. Praeterea, inquisitio est de rebus dubiis. Sed consilium datur de his quae sunt bona certa, Secundum illud Apostoli I. Cor. vii 25 De virginibus autem praeceptum Domini non habeo, consilium autem do. Ergo conSilium non est inquiSitio. Sed contra est quod Gregorius NySSenu Vel NemeS. lib. De nat homcap. 34, in princ. dicit u Omne quidem conSilium quaeSti eSt, non autem
omnis quaeStio conSiliUm. CONCLUSIO. Consilium inquisitio rationis est ante judicium de eligendis.
Respondeo dicendum quod electio, SicUt dictUmiSi quaeSt. Praec Rrt. 1), consequitur judicium rationis de rebus agendis. In rebUS autem agendis multa incertitudo invenitur, quia actione Sunt circa Singularia continge ita, quae propter sui variabilitatem incerta sunt. In rebus autem dubiis et incertis ratio non profert judicium absque inquiSitione praecedente et ideo necessaria est inquisitio rationis ante judicium de eligendis. Et haec inqui- Sitio consilium Vocatur propter quod PhiloSophia dicit Ethic. lib. iii, cap. 3, circ. stia.), quod si electi eSt appetitu praecon Siliati. Ad primum ergo dicendum, quod quando actu duarum potentiarum adinvicem ordinantur, in utroque est aliquid quod eSt alterius potentiae; et ideo uterque actus ab utraque potentia denominari poteSt. Manifestum est autem quod actus rationis dirigentis in hi quae Sunt ad sinem, et actus Voluntati Secundum regimen rationi in ea tendentis, ad Se inVicem ordinantur. Unde et in actu voluntatis, qui eSt electio l), apparet aliquid rationis, Scilicet ordo et in consilio, quod St actu rationis, apparet aliquid Voluntatis, Sicut materia, quia conSilium est de his qUae homo vult sacere, et etiam Sicut motivum 2): quia ex hoc quod homo Vult finem, movetur
ad consilium de 3 his quae sunt ad finem. Et ideo Philosophus dicit Ethic.
lib. I, cap. 2), quod electio Si intellectu appetitiVUS, ut ad electionem Utrumque concurrere Stendat ita DamaSeenu dicit loc. Sup. cit.), quod consilium est appetitu inquisitivus, is ut conSilium aliquo modo pertinere ostendat et ad voluntatem, circa quam et ex qua sit inquisitio, et ad rationem inquirentem 4). Ad secuncium dicendum, quod ea quae dicuntur de Deo, accipienda Sunt absque omni desectu qui invenitur in nobiS, sicut in nobi Scientia est conclusionum per discursum a causis in essectus; sed Scientia dicta de Deo significat certitudinem de omnibus essectibus in prima caUS abSque omni discursu. Et similiter consilium attribuitur Deo quantum ad certitudinem sententiae Vel judicii, quae in nobis provenit ex inquisitione consilii; sed hujusmodi inquisitio in Deo locum non habet et ideo consilium Secundum hoc Deo non attribuitur. Et secundum hoc Damascenus dicit Orth fid .lib. Π, cap. 22o, quod Deus non OnSiliatur ignorantis enim est consiliari. v
bis quod citat Nicola habet planiori cons lectus ab intellectu nimirum elicitus et in intel- tractione quam in impressis quae SVelectio lectu existens, quamvis etiam ad voluntatem per- 2 Al. e est sicu motivum tineat, tanquam ad potentiam quae praebet mat O Id eonsiliandum colai. iam consilii et quae movet ad consiliaudum. 4 Hinc patet quod concilium sit actu intel-
582쪽
456 QUEST. XIV QT. II ET III. Ad tertium dicendum quod nihil prohibet aliqua esse certissima bona
Secundum sententiam Sapientum et Spiritualium Virorum quae lamen D0uSunt certa bona Secundiam Sententiam plurium Vel carnalium hominum; et ideo de talibus consilia dantur.
De his etiam 2 2, quaest. XXXIII, art. 4 ad 2 et quaest. XLVII. art. ad 2 et Sent. III, diSt. o quaest. II, art. 4, quaest. I corp. et Ethic. lib. III lecl. 8.
Ad Secundum si proceditur. 1. Vidotur quod consilium non Solum sit donis qUde Sunt ad finem, Sed etiam de fine. Quaecumque enim dubitationem habent, de his potest inquiri. Sed circa operabilia humana contingit SSedubitationem de sine et non solum de his q0se sunt ad finem. Cum igitur inquisitio circa operabilia sit consilium, videtur quod consilium pOSSit eSSed sine. 2. Praeterea, materia consilii sunt operationes humanae. Sed quaedam operationes humanae sunt fines, Ut dicitur Ethic lib. I, in prine cap. 1). Ergo consilium potest esse de sine. Sed contra est quod Gregorius Nyssenus vel Nemesius, lib. De nat hom. cap. 34, a med. dicit, quod ii non desine, sed de his quae sunt ad finem est
consilium. DCONCLUSIO. - Consilium, cum inquisitio sit rationis de rebus agendiS, eorum tantum est quae sunt ad finem, non autem ipsius finis, nisi cum in ulteriorem finem ordinari contingat.
Respondeo dicendum quod finis in operabilibus habet rationem principii, eo quod rationes eorum quae Sunt ad finem e fine Sumuntur. Principium autem non cadit Sub quaeStione; sed prinei pia oportet Supponere in omni inquisitione. Unde cum conSilium Sit quaestio, de sine non eSteonSilium, Sed Solium de his quae sunt ad finem Tamen contingit id quod est fini reSpectu quorumdam ordinari ad alium finem: sicut etiam id quod est principium Unius demonstrationis, est conclusio alterius. Et ideo id
quod accipitur ut sinis in una inquisitione, potest accipi ut ad sinem in alia inquisitione; et sic de eo erit consilium 1). Ad primum ergo dicendum, quod id quod accipitur utinis est a d
terminatum. Unde quamdiu habetur ut dubium, non habetur ut finis; et ideo Si de eo consilium habetur, non erit consilium de sine, Sed de eo quod est ad finem. Ad secundum dicendum, quod de operationibus Stion Silium inquantum Ordinantur adriliquem sinem. Unde si aliqua operatio humana Sit sinis, de ea, inquantum hujusmodi, non eSt con Silium.
ARTICULUS III. - TRUM 0NSILILM SIT SOLUM DE HIS QUAE A NOBIS
De his etiam 2 2, quaest. XLVII, stri. 2 Orp. et Sent. IlI, dist. 55. quaest. II art. 4, qudrat. I cory. et Lillic. lib. III leci. 7.
Ad tertium sic proceditur. 1. Videtur quod consilium non Sit solum de his Dae aguntur a nobis. Consilium enim collationem Damdam importat. Sed collatio inter multos potest fieri etiam de rebus immobilibUS, quae non fiunt a nobiS, puta de naturis rerum 3). Ergo consilium non Solum est de his quae aguntur a nobi S.
II in quod dixi auctor quaesi. VI, art. 2, 2 Consilium proprie est de iis quae a nobis aliquem posse deliberare de sine, ita intelligen aguntur aut certe ad operationem nostram ordidum est ut finem ibi accipiat materialiter et non nantur, ut expresse addit alictor me tu resp. loquatur de sna simpliciter ultimo, sed de inter ad 5. medio. Sicut inter physicos discertatur quae hii us
583쪽
2. Praeterea, hominecinterdum consilia quaerunt de his quae sunt legustatuta, unde et uriSconSulti dicuntur; et tamen eorum qui quaerunt hujusmodi consilium, non est lege sacere. Ergo conSilium non Solum est doliis quae a nobi BgUntur. 3. Praeterea dicuntur etiam quidam consultationes sacere de suturis eventibus, qui tamen non Sunt in poteState noStra. Ergo consilium non solum est de his quae a nobiS sunt. 4. Praeterea, Si con Silium eSSet solum de his quae a nobis sunt, nullus consiliaretur de his quae sunt per alium agenda. Sed hoc patet esse salsum. Ergo consilium non solii est de his quae a nobiS fiunt. Sed contra est quod Gregorius NySSenus Vel NemeSiUS lib. De nat hom.
cap. 34 dicit u Consiliamur de his quae sunt 1 in nobis et per nos seri
poSSUnt. CONCLUSIO. - Consilium cum proprie collationem inter plures de particularibus c0ntingentibus quae a nobis fiunt vel fieri possunt, denotet, pr0prie etiam circa ea est quod a nobis finis gratia aguntur.
Respondeo dicendum quod conSilium proprie importat collationem inter plures habitam quod et ipsum nomen deSignat. Dicitur enim consilium, quasi considium, e quod multi con Sident ad Simul conserendum. Si autem considerandum quod in particularibus contingentibus ad hoc quod aliquid certum cognoscatur, plure conditione Seu circumStantia considerare Oportet, quas ab uno non facile est conSiderari, sed a pluribus certius percipiuntur, dum quod Unu considerat, alii non occurrit. In neceSSariis autem et universalibus est absolutior et Simplicior conSideratio, ita quod magis ad hujusmodi considerationem unu per Se Sumcere poteSt; et ideo inquisitio consilii proprie pertinet ad contingentia Singularia. Cognitio autem veritatis in talibus non habet aliquid magnum, Ut per Se Sit appetibilis, sicut cognitio universalium et necessariorum; Sed appetitur Secundum quod est utilis ad operationem, quia actione Sunt circa contingentia Singularia. Et ideo dicendum est quod proprie conSilium eSt circa ea quae aguntur a nobiS.
Ad primum ergo dicendum, quod consilium importat collationem, non Mamcumque, Sed collationem de rebus agendis, ratione jam dicta in
Ad secundum dicendum, quod id quod eSt lege poSitum, quamVi non Sit ex operatione quaerenti consilium, tamen eSt directivum dia ad Operandum; quia ista est una ratio aliquid operandi scilicet 2 mandatum legis. Ad tertium dicendum, quod consilium non Olum S de hi qUae aguntur, Sed de his quae ordinantur ad operationses et propter hoc conSultatio dicitur fieri de futuris eventibus, inquantum homo per futuro eVentUS cognitos dirigitur ad aliquid faciendum, vel vitandum. Ad quartum dicendum, quod de aliorum factis consilium quaerimUS, inquantum sunt quodammodo Unum nobiscum; et per Unionem assectus, sicut amicus sollicitus est de his quae ad amicum Spectant, Sicut de SutS; vel per modum inStrumenti. Nam agens principale et instrumentale UniquaSi Una eaUSa, cum UnUm agat per alterum .et Sic dominus conSiliatur de his quae sunt agenda per SerVUm.
vel illius natulae conditi seu prosperitas, licet si Al. quo sunt. non in ordine ad opeiationem vel ad usum sicut 2 Ιta editi passim Cod Alcan. edi nom. e. medici Garcia omittunt se ilieet.
584쪽
ARTICULUS IV. - M CONSILILII SIT DE OMNIBL QUAE A NOBIS AGUNTUR.
Do his etiam Sent. m. dist. 55, quaest. II, art. 4, quaest. I corp. et Psal. XII. et Ethic. lib. III lect T.
Ad quartum Sic proceditur. 1. Videtur quod consilium sit de omnibus uuae sunt per nos agenda 1 . lecti enim eStis appetitu prae nSIEatI, ut dictum est art. 1 hujus quaest.). Sed electio est de omnibus quae per
2. Praeterea, consilium importat inquisitionem rationis. Sed in omnimis quae non per impetum paSSionis agimuS, procedimus ex inquiSidone rationis. Ergo de omnibus quae aguntur a nobis est consilium.
3. Praeterea, PhiloSophus dicit Ethic lib. , cap. 3, in med.) γω si perplura aliquid fieri potest, consilio inquiritur, per quod facillime et opimae sat si autem per unum, qualiter per illud fiat s Sed omne quod si, ut
per unum vel per multa. Ergo de Omnibus quae sunt a nobis, St OnSUUm. Sed contra est quod Gregorius NySSenui vel Nemesius, lib. De nai nom.
cap. 34 dicit, qu0x de his quae secundum disciplinam vel artem Sunt
operibus, non eSLeonSilium. nCONCLUSIO me illis quae secundum artem vel disciplinam deterimnala sunt aut quae parvi sunt momenti, consilium non est; sed de iis tantummodo quae cum alicujus sint momenti, incerta sunt, seu in dubium Oeantur.
Respondeo dicendum quod consilium est inquiSitio quaedam, Ut metum est sart. 1 hujus quaest.). De illi aUtem inquirere Olemus quae in dubium veniunt. Unde et ratio inquisitiva, quae dicitur argumentum, St rei dubiae faciens fidem. Quod autem aliquid in operabilibus humanis non sit dubitabile ex duobus contingit. Uno modo, quia per determinatas vias proceditur ad determinatos fines, Sicut contingit in artibus quae Mbent certas vias operandi Sicut Scriptor non consiliatur quomodo debeat trahere litteras, hoc enim determinatum t per artem. Mi modo quia non multum refert utrum sic vel Sic fiat; et ista Sunt minima, quae parum addu-vant vel impediunt respectu fini conSequendi, quod autem parm St, ruasi nihil accipit ratio. Et ideo de duobus non OnSiliamur, qUam' Ordinentur ad finem, ut Philosophus dicit Ethic lib. , cap. 3), Scilicet de rebus parvis, et de his quae sunt determinata qualiter fieri debent, sicut est in operationibus artium, praeterquaSdam conjecturales, Ut Gregorius Nyssenus dicit stoe. Sup. cit.), ut puta medicinaliS, negotiatiVa, et nu-
Α' Irimum orgo dicendum, quod electio praesupponit conSilium ratione
judicii, vel sententiae. Unde quando judicium vel sententia manifesta est absque inquiSitione, non requiritur consilii inquisitio. Ad secundum dicendum, quod ratio in rebus manifesti non quirit, Sed statim judicat et ideo non oportet in omnibu Mae ratione aguntur, SQ inquisitionem conSilii. Ad tertium dicendum, quod quando aliquid per unum poteSt eri, Sed diversis modis, potest dubitationem habere, sicut et quando sit per plura et ideo opus est consilio. Sed quando determinatur non Solum reS, Sed
Ad quintum te proceditur. 1. Videtur quod consilium non procedatis Ita editi omnes quos vidimus Cod Alcan. resolvitur in suas parteci contra adest compinet Cimer. quae per nos aguntur. sitio quando proceditur a Partibus componento 2 ΑΓ ius articuli intelligentiam observati bus ad totum. dum est rasolutionem diei quando aliquod totum
585쪽
modo resolutorio Con Silium enim eS de his quae a nobis aguntur. Sed operationes OStrae non procedunt modo resolutorio, Sed magis modo oompositivo, scilicet de Simplicibus ad compoSita. Ergo consilium 1 non Semper procedit modo reSolutorio. 2. Praeterea, conSilium est inquiSiti rationis. Sed ratio a prioribus incipit, et ad posteriora deVenit Secundum conVenientiorem ordinem. Cum igitur praeterita Sint priora praeSentibus et praeSentia priora suturis, in consiliando videtur esse procedendum a praesentibus et praeteritis in sutura quod non pertinet ad ordinem reSolutorium. Ergo in consiliis non
3. Praeterea, consilii union eSi niSi de hi quae Sunt nobis possibilia, ut dicitur Ethic. lib. , cap. 3, paulo poSt princi). Sed an Sit nobis aliquid poSSibile, perpenditur ex eo quod p0SSUmUS sacere, Vel non OSSumus sacere, ut perveniamus in illud. Ergo in inquiSitione consilii a praesentibus
Sed contra est quod Philosophu dicit Ethic cap. 3, 0St med. , quod
ille qui consiliatur, Videtur aerere et reSolVere.
CONCLUSIO. Tum a sine qui prior est in intentione et poSterior in executione, eonsilium incipiat, recte dicitur ordine reSolutori procedere.
Respondeo dicendum quod in omni inquisitione oportet incipere ab aliquo principio; quod quidem, Si, Sicut est prius in cognitione ila etiam sit prius
sunt simpliciores effectibus. Si autem id quod est priuiincognitione, Sit p0SteriUS in eSSe, St proceSSUS reSolutoriuS,Utpote cum de essectibus manifestis judicamuS, reSOlVendo in cauSa Simplices. Principium autem in inquisitione consilii est sinis, qui quidem est prior in intentione, posterior tamen in esse. Et Secundum hoc oportet quod inquiSiti consilii Sit resolutoria, incipiendo scilicet ab eo quod in futuro intenditur, quoUSque perveniatur ad id quod statim agendum eSt. Ad primum ergo dicendum, quod OnSilium est de operationibus; sed ratio operationum accipitur e sine AEt ideo ordo ratiocinandi de operationibus est contrarius ordini operandi. Ad secundum dicendum, quod ratio incipit ab eo quod est prius secundum rationem, non autem Semper ab eo quod eSt prius tempore. Ad tertium dicendum, quod de eo quod eSt agendum propter finem non quaererem Seire an Sit pOSSibile, Si non eSSet congruum sini; et ideo prius oportet inquirere an conveniat ad ducendum in finem, quam consideretur an sit possibile.
ARTICULUS I. - TRUM C0NSILIUM PROCEDAT IN INFINITUM.
Ad sextum sic proceditur. 1. Videtur quod inquisitio consilii procedat in infinitum Consilium enim inquisitio eSt de particularibus, in quibus est operatio. Sed Singularia Sunt infinita. Ergo inquisitio consilii est ilignita. 2. Praeterea, Sub inquiSitione consilii cadit considerare non solum quid agendum Sit, Sed etiam quomodo impedimenta tollantur. Sed quaelibet humana actio potest infinite impediri; et impedimentum tolli potest per ali-
4 Ita eodd. et editi sere omnes. dit. Rom. executione , atque posterius in aerum naturaeompositi consilium existit, censetur procedi ordine aesolutorio: 2 Quotitam totum in rerum natura est os quando autem proceditur ab iis quae in rerum terius suis partibus, parte autem Sunt prioresa natura prius existunt, dicitur ordo composi- ideo quando proceditur ab eo quod dicet sit tionis. Prius cies intentione , est tamen posterius in
588쪽
quam rationem humanam. Ergo in in nitum remanet quaerere de imped mentis tollendiS. 3. Praeterea, inquisitio seientiae demonstratiVae non procedit in institi- tum, quia eSt devenire in aliqua principia per Se nota, quae omnimodam certitudinem habent. Sed talis certitudo non potest inveniri in singularibus contingentibus, quae sunt variabilia et incerta Ergo inquisitio consilii procedit in ins nitum. Sed contra, nullus movetur ad id ad quod impossibile est qu6d perveniat, ut dicitur me coelo, lib. i text. 58 . Sed infinitum impossibile est tram sire. Si igitur inquisitio consilii sit infinita, nullus consiliari inciperet, quod patet esse salSUm.
CONCLUSIO. - Non est inquisitio consilii in inlinitum procedens, nisi inpotentia actu enim terminata est tam ex parte principii quam termini inquis,
Respondeo dicendum quod inquisitio consilii est finita in actu ex duplici parte, sellicet ex parte principii et ex parte termini. Accipitur enim in inquisitione consilii duplex principium : Unum proprium X pSogenere perabilium, et hoc Si sinis, de quo non est consilium, Sed supponitur in consilio ut principium, Ut dictum est sart. 2 huju quaest.); aliud quasi ex alio genere assumptum; Sicut et in Scientii d monstrativis una scientia Supponit aliqua ab alia, de quibus non quirit. Hujusmodi autem principia, quae in inquisitione consilii suppo nuntiar, Unt MaecUmqUe Uni Per SenSum accepta; utpote quod hoc sit panis vel ferrum, et UaeeUmque Sunt per aliquam Seientiam Speculativam vel practicam in univerSali cognita, sicut quod moechari est a Deo prohibitum, et quod homo non poteSPViVere, nisi nutriatur nutrimento convenienti et de istis non inquirit consiliator Terminus autem inquisitionis est id quod Statim est in potestate nostra ut laciamus. Sicut enim finis habet rationem principii ita id quod agitur propter finem habet rationem conclusionis Unde id quod primo agendum Oecurrit, habet rationem ultimae conclusionis, ad quam inquisitio terminatur. Nihil autem prohibet consilium potentia infinitum esse, secundum quod in ins nitum possunt aliqua occurrere consilio inquirenda. Ad primum ergo dicendum, quod Singularia non Sunt infinita actu, sed in potentia 1). Ad secundum dicendum, quod, licet humana actio possit impediri, non tamen semper habet impedimentum paratum; et ideo non Semper oportet consiliari de impediment tollendo. Ad tertium dicendum, quod in Singularibus contingentibus potest aliquid accipi certum, etsi non Simpliciter, tamen Ut nunc, prout aSSumitur
in operatione Socratem enim Sedere non Si neceSSarium DSed eum S dere, dum Sedet, eSt neceSSarium; et hoc per certitudinem accipi potest.
DE CONSENSU NUI EST ACTUM VOLUNTATIS, RESPECTU 0RUM QUAE SUNT AD FINEM, IN QUATUOR ARTICULOS DIVISA.
Deinde considerandum est de consenSu; et circa hoc quaeruntur quatuor: Utrum com sensus sit actus appetitiVae Vel apprehensivae virtutis. - 2'Utrum conveniat brutis anima.
f Non si in potentia ut ad actum reduci illorum perveniri, nec tot fieri possint quin L possint et aliquando esse et a realiter infinita; huc plura superaddi eorum numero posse intel- sed sic inpotentia ut nunquam poscit ut ad ultimum ligantur.
589쪽
0I EST XV ART. I. 461libus. I Utrum sit de sine vel de his quae sunt ad finem. - 4 Utrum consensus in actum pertineat solum ad Superiorem auinti partem. ARTICULUS I. - TRUM CONSI NSUS SIT ACTES APPETITIVAE VEL APPREHENSIVAE
De his etiam infra, qtuest LXXIV. art. 7 ad , et Sent. IV, dist. 29 art. 4 corp.
Ad primum sic proceditur. 1. Videtur quod consentire pertineat Solum ad partem animae apprehensivam AuguStinta enim De Trinit. lib. xu, cap. 12 consensum attribuit superiori rationi. Sed ratio nominat apprehensivam virtutem. Ergo consentire pertinet ad apprehen SiVam virtutem. 2. Praeterea, consentire est simul Sentire. Sed Sentire eSt apprehenSivae potentiae. Ergo et conSentire. 3. Praeterea, Sicut assentire dicit applicationem intellectus ad aliquid, ita et consentire. Sed assentire pertinet ad intellectum, quia eSPVi apprehensiva. Ergo et consentire ad vim apprehen SiVam pertinet. Sed contra est quod Damascenus dicit De Orth sid. lib. , cap. 22), quod si aliquis judicet, et non diligat, non eSt Sententia, i id eSt, ConSenSUS. Sed diligere ad appetitivam virtutem pertinet. Ergo et ConS2nSUS.
CONCLUSIO. - Cum consentire sit simul sentire atque ila quamdam conjunctionem importet ad id cui consentitur : magis proprie actus dici debet appetilivae virtutis, cujus est in aliud tendere, quam apprehenSiVae.
Bespondeo dicendum quod consentire importat applicationem Sensus ad aliquid. Est autem proprium SenSUS quod cognoScitiVUSAESt rerum praeSentium vis enim imaginativa est apprehenSiva Similitudinum corporalium, etiam rebus absentibus quarum sunt Similitudines intellectus autem ainprehenSi S est universalium rationum quas poteSt apprehendere indisserenter, et praesentibus et absentibus singularibus. Et quia aetus appetitivae Virtutis est quaedam inclinatio ad rem ipsam, Secundum quamdam Similitudinem, ipsa applicatio appetitivae virtutis ad rem, secundum quod ei inhaeret 2), accipit nomen sensils, quasi experientiam quamdam Sumen de re cui inhaeret, inquantum complacet sibi in ea. Unde Sapient i 1 dicitur : Sentite de Domino in bonitate. Et Secundum hoc conSentire eSt actus appetitivae virtutis 3). Ad primum ergo dicendum, quod Sicut dicitur me anima, lib. III, teXt. 42), Voluntas in ratione consistit. Unde cum Augustinus attribuit con-SenSUm rationi, accipit rationem Secundum quod in ea includitur vo
Ad secundum dicendum, quod sentire proprie dictum ad apprehensivam potentiam pertinet, sed secundum Similitudinem cujusdam experientiae pertinet ad appetitivam, ut die tum eSt in Corp. art.). Ad tertium dicendum, quod assentire est quasi ad aliud sentire, et si e importat quamdam distantiam ad id cui assentitur. Sed consentire est 1imul sentire, et sic importat quamdam conjunctionem ad id cui consentitur. Et ideo Voluntas, cujus est tendere ad ipsam rem, magi proprie dicitur
ConSentire intellectus autem, cujus operati non eSt secundum motum ad rem, Sed potius e converso, ut dictum Si pari. I, qU32St. VI, art. 1, et DaeSt. XXVII, art. 4 et quaest. LIX, art. 2), magi proprie dicitur aSSentire;
Η consensus hic sumitur pro acceptatione rei hine est quod ipsa applicatio appetitivos vir- cujusdam quae prop0nitum vel credenda vel tutis ad rem, secundum quam ei inhoereι, etc.
2 Ita eod. et editi passim Edit. Om. niri potest quod sit applicatio appetivi motus ad quia eius appetitivo virtutis est quaedam determinationem consilii, quemadmodum loqui- ineIinatio ad rem ipsam secundum quamdam turi Thomas, art. 5. similiιudinem edit. Colon conjunctionem ,
590쪽
quamvis unum pro alio poni soleat Potest etiam dici quod intellectus a
sentit, inquantum a VolUninte movetur.
ARTICULUS II. - UTREM 0XSENSUS CONVENIAT BRUUS ANIMALIBUS.
De his etiam infra quaest. XVI, ri 2 OPP.
Ad secundum Sic proceditur 1. Videtur quod conSensus conveniat brutis inimalibus. ConSensu enim importat determinationem appetitu ad unum. Sed appetitus brutorum animalium Sunt determinati ad unum. Ergo consensus in brutis animalibus invenitur. 2. Praeterea, remoto priori, remoVetur pOSterius. Sed consensus praecedit operis executionem. Si ergo in brutis non esSet conSenSus, non esSet in eis operi executio, quod patet eSSe salsum. 3. Praeterea, homines interdum consentire dicuntur in aliquid agendume aliqua passione puta concupiScentia et ira. Sed brUta animalia ex pa
Sed contra est quod Damascenus dicit Orth sid. lib. , cap. 22 , quod post judicium homo disponit et amat quod ex conSilio judicatum est, quod
Vocatur Sententia, id est, consensuS. Sed consilium non est in brutis animalibus. Ergo nec ConSenSUS. CONCLUSIO. Cum nulla sit in brutis animalibus appetilivi motus applieatio ad
quidpiam agendum, impossibile est illis conSensum aliquem conVenire.
Bespondeo dicendum quod consensus, proprie loquendo, non eSt imbribtis animalibus. Cujus ratio est, quia con SenSUS importat applicationem a petitivi motus ad aliquid agendum. Ru autem eSt applicare appetitivum motum ad aliquid agendum, in cujus poteState eSt appetitiVUS motus mimi tangere lapidem convenit quidem baculo Sed applicare baculum adtactum lapidis est ejus qui habet in potestate movere baculum Bruta autem animalia non habent in sua potestate appetitivum motum; sed talis motus in eis est ex instinctu naturae unde brutum animal appetit quidem, sed non applicat appetitivum motum ad aliquid. Et propter hoc non proprie dicit AEOnSentire. Sed solum rationali natura, quae habet in potestate sua appetitiVum motum, et potest ipsum applicare Vel non applicare ad hoc
Ad primum ergo dicendum, quod in brutis animalibus invenitur dete minatio appetitus in aliquid passive tantum conSenSus ero importati terminationem appetitus non Solum paSSiVam, Sed magis actiVam. Ad secundum dicendum, quod remoto priori, remoVetUr OSteriuS, Dodproprie ex eo tantum sequitur. Si autem aliquid expluribus equi possit, non Propter hoc posterius remOVetur, Uno priorum remoto SieUt, Si induratio possit fieri et a calido et rigido nam latere indurantur ab igne, et aqua congelata induratur ecfrigore), non oportet quod remoto calore, re- moVeatur induratio Executio autem Operi non solum Se itur exconSenSU, Sed etiam ex impetuoso appetitu qualis est in brutis animalibus. Ad tertium dicendum, quod homines qui ex paSSione agunt, POSSunt PM Sionem non equi, non autem bruta animalia; unde non est similis ratio.
ARTICULUS III. - GRΠM ONSENSUS SIT DE FINE, VEL DE ISAE E SUNT AD
Ad tertium Sic proceditur. 1. Videtur quod consensus Sit de sine quia propter quod Unumquodque et illud magis. M Sed his quae sunt ad finem conSentimus propter finem. Ergo lini consentimus magis. 2. Praeterea actio intemperati est sinis ejus, Sicut et actio virtuosi est sini ejus. Sed intemperatu conSentit in proprium actum. Ergo conS SUSpotest esse de sine.