장음표시 사용
671쪽
in praelat prope finem Sed paSSiones non Sunt propriae hominum, Sed Sunt etiam aliis animalibus communes. Ergo nulla paSSi animae est bona vel mala moraliter. 2. Praeterea re bonum Vel malum homini eSt Secundum rationem esse, vel praeter rationem essest , ut Dionysiuidicit De diV. nom. cap. 4 Part. 4,leet 2 l). Sed paSSiones animae non Sunt in ratione, Sed in appetitu SensitiVO, ut Supra dictum Si quadSt xxii, art. ). Ergo non pertinent 2 ad bonum vel malum hominis, quod eSt bonUm morale. 3. Praeterea, Philosophus dicit Ethic lib. Π, cap. 5 quod passionibus neque laudamur neque vituperamur. Sed Secundum bona et mala moralia laudamur et vituperamur. Ergo paSinone non Sunt bonae Vel malae moraliter. Sed eontra est quod AuguStinus dicit De civ. Dei, lib. XIV, Cap. 7, a med. , et cap. 9, in princi), de passionibus animae loquens Mala Sunt ista, si
malus est amor bona, Si bonUS. CONCLUSIO. - Passiones animi prout subjacent imperio rationis et voluntatis, bonae vel malae moraliter dici possunt; non autem ut motus quidam sunt irrationalis appetitus.
ReSpondeo dicendum quod passiones animae dupliciter possunt considerari in modo, Secundum Se pali modo, secundum quod ShVacent imperio rationis et voluntatiS. Si igitur Secundum SecOnSiderentur, prout Sei- licet sunt motus quidam irrationalis appetitus; Sic non est in ei bonum Vel malum morale, quod dependet aratione, ut Supra dierum eSi quaest. XIX, art. 3). Si autem considerentur secundum quod subjacent imperio rationis et voluntatis, Sic est in eis bonum Vel malum morale. Propinquior enim est appetitus sensitivus ipsi rationi et Voluntati, quam membra exteriora; quorum tamen motus et actus sunt boni Vel mali moraliter, Secundum quod Sunt voluntarii; unde multo magis et ipsae paSSioneS, Secundum quod Sunt voluntariae, possunt dici bonae Vel malae moraliter. Dicuntur autem Voluntariae, Vel ex eo quod a Voluntate imperantur, Vel X eo qu6d a voluntate non prohibentur. Ad primum ergo dicendum, quod istae paSSiones Secundum Se consideratae Sunt communes hominibus et animalibus aliis; sed Secundiu qubda ratione imperantur, Sunt propriae hominibus.
Ad secundum dicendum quod etiam inferiores Vires appetitivae dicuntur rationales secundum quod participant aliqualiter rationem, ut dicitur mihic lib. I, cap. 13). Ad tertium dicendum, quod Philosophus dicit qu6d non laudamur aut
Vituperamur Secundum paSSiones absolute consideratas Sed non remoVet quin possint fieri laudabiles vel vituperahites, secundum quod a ratione ordinantur. Unde Subdit: v Non elnim laudatur aut vituperatur qui timet aut irascitur, sed qui aliqualiter; η ideSt, secundum rationem Vel praeter rationem.
ARTICULUS II. - TRUM OMNIS PASSI ANIMAE SIT MALA M0RALITER.
De his etiam infra, quaest. LIX, ari 2 et 5 et 2 2, quaest CXXIII, art. l corp. et De malo, quaest. Haart. 4 corp. et Ethie. lib. I leci. 46, et lib. II. lect 5, et PhFs lib. VII, Ieci. 6.
Ad secundum Sic proceditur 1. Videtur quod omnes paSSione animae Sunt malae moraliter. Dicit enim Augustinu. De ciV. Det,lib. IX, cap. 4, in princi, et lib. IV cap. 8),AEUOdupaSSione animae quidam Vocant morbos et perturbatione animae. M Sed omnis morbus Vel perturbatio animae est aliquid malum moraliter. Ergo omnis passio animae moraliter mala St.
4 Bonum quiden Secumlum rationem, Sed propria hominis conditione quae St esse rati malum praeter rationem, AEuML Geficiendo natis.
672쪽
rati quidem quae Sectandum naturam motu eSt paSSio Ver quae praeter naturam n Sed quod eSt praeter naturam in motibu animae, habet rationem
peccati et mali moralis; unde ipse alibi dicit lib. Π, cap. 4), quod diabolus
versus est eveo quod eSt Secundum naturam in id quod Si praeter naturam Margo hujuSmodi paSSione Sunt malae moraliter. 3. Praeterea, Omne quod inducit ad peccatum, habet rationem mali. Sed hujusmodi passiones inducunt ad peccatum unde Rom. vii dicuntur passiones peccatorum. Ergo Videtur quod Sint malae moraliter. Sed contra est quod Augustinus dicit DeciVit. Dei, lib. XIV, cap. 9 Parum a princi , quod, rectu amor omneS Stayassectiones rectas habet; metuunt enim peccare, CupiUnt perSeVerare, dolent in peccatis, gaudent in operibus
boniS. CONCLUSIO. - Non omnes animae passiones malae moraliter dicendae sunt, sed quae contra et praeter rationis judicium sunt.
Respondeo dicendum quod circa hanc quaestionem diversa suit sententia
Stoicorum et per ateticorum; nam stoici dixerunt omne passione esse malas : peripatetici Vero diXerunt passiones Oderata eSSe bonas Quae quidem disserentia, licet magna videatur Secundum Oeem, tamen 2CUndum rem vel nulla eSt Vel parva, Si qui utrorumque intentione consideret. Stoici enim non discernebant inter senSum et intellectum, et per consequens nec inter intellectivum appetitum et Sensitivum unde nec discernebant paSSione animae a motibus Voluntatis, Secundum hoc quod passiones animae SVnt in appetitu SenSitivo Simplice autem motuSVoluntatis sunt in intellectivo; sed omnem rationabilem motum appetitivae partis vocabant Voluntatem, passiones autem dicebant motum progredientem extra limites rationis. Et ideo eorum sententiam sequens Tullius lib. iii De Tusculani quaeStionibUS, parum a princi), Omne paSSione Vocat animae morbOS: e quo argumentatur quod qui morbosi Sunt Sani non Sunt et qui Sani non Sunt in Sipientes Sunt, unde insipiente in Sanos dicimus Poeripatetici vero omneS motus appetitus sensitivi passiones Vocant. Unde eas
bonas 2Stimant, cum Sunt a ratione moderatae mala autem, cum Sunt
Draeter moderationem rationis. Ex quo patet quod Tullius in eodem libro peripa Leticorum Sententiam, qui approbant mediocritatem paSSionum,
inconvenienter improbat, dicen quod omne malum etiam mediocre Vitandum eSt; nam Sicut corpus etiam mediocriter aegrum SanUm non St, Sic ista mediocritas morborum Vel paSsionum animae Sana non eSt. Non enim passione dicuntur morbi, Vel perturbatione unimae, niSi cum carent moderatione rationiS. Unde patet responSi ad primum.
Ad secundum dicendum, quod in omni passione animae additur aliquid Vel diminuitur a naturali motu cordis, inquantum cor inten Sili Vel remis-SiuS OVetur Secundum systolen aut diastolen 2); et Secundum hoc habet
i Dant ascenus juxta editionem equi en Aetio enim motus ea naturae consentaneus; passio motus proeter Naturam. 2 Systole graece, ait editio Parmensis recentissima significat latine contractionem con strictionetii; diastole dilatationem, distensionem Ut enim docent rei anatomicae periti, eorduos habet motus, in quibus sanguinis circulatiocosi sui. Primus molus dicitur systole, et est is in angustum contrahitur cor ut sanguis ventriculis ejus in arterias exprimatura alter motus dicitur iusιole et est reditus eordis ad naturalem tutum cum dilatatione post praec dentem contractionem ventriculorum ipsius eo dis, ut sanguinem ex princiPiis cavae et pulmonalis transmissum iterum recipiant. Proprie aulem non distenditur cor, sed a contractionis in Diu ad pristinam naturalem figuram et magnitudinem redit Cor constringitur per tristitiam. per laetitiam vero dilatatur.
673쪽
passionis rationem; tamen non oportet quod passio Semper declinet ab oridine naturalis rationiS. Ad tertium dicendum, quod passiones animae, inquantum Sunt praeter ordinem rationis, inclinant ad peccatum; inquantum autem Sunt Ordinatae si ratione, pertinent ad Virtutem.
ARTICULUS III. - TRLM PASSI ADDAT VEL DIMINUAT AD B0NITATEM VEL
De his sitam infra, quaest. LII l . art. 6. ei De ver quaest. XIVI, ari. 7, ei De malo, quaeSt m, ari. 2.
Ad tertium sic proceditur. 1. Videtur quod paSSi quaecumque Semper diminuat de bonitate actus moralis. Omne enim quod impedit judicium rationis, ex quo dependet bonitas actu moruli S. diminuit per con Sequens bonitatem actus moralis. Sed omnis passio impedit judicium rationis dicit enim Sallustius in Catilinario in princ orat CaeSaris Dii Omne homines qui de rebus dubiis consultant, ab odio, ira et amicitia atque misericordia
Vacuo eSSedecet. - Εrgo Onimis pasSio diminuit bonitatem moralis actus. 2. Praeterea, actu hominis quanto est Deo Similior, tanto est melior; unde dicit Apostolus Eph. v l): Estote imitatores Dei, sicut filii charissimi. Sed Deus et sancti angeli re puniunt Sine ira, Sine miseriae compaSSione subveniunt, is ut AuguStinu dicit De ci V. Dei, lib. IX, cap. 5 Cire sin.). Ergo est melius hujusmodi opera agere Sine paSSione animae quam cum paSSione. 3. Praeterea, Sicut malum morale attenditur per ordinem ad rationem 1), ita et bonum morale. Sed malum morale diminuitur per paSSionem miniis enim peccat qui peccat ex paSSione qUam qui peccat ex industria. Ergo minus bonum operaturqui Operatur cum paSSione, quam qui operatur Sine
Sed contra est quod Augustinus dicit De ciVit. Dei, lib. ix loc cit.), quod passio miSericordiae stiori deservit, quando ita praebetur miSericordia, ut justitia conserVetur, Sive cum indigenti tribuitur, sive cum ignoscitur poenitenti. M Sed nihil quod deservit rationi, diminuit bonum morale. I rgo paSSi animae non diminuit bonum moris.
CONCLUSIO. Diminuunt et addunt passiones animae actui humano bonitatem vel malitiam, prout subduntur imperio rationiS, et voluntatis.
Respondeo dicendum quod Stoici sicut ponebant Omnem passionem animae eSSe malam, ita ponebant conSequenter omnem paSSionem animae diminuere aetus bonitatem; omne enim bonum ex permixtione mali vel totaliter tollitur, vel sit minus bonum. Et hoc quidem verum est, Si dic mus paSSione animae Olum inordinatos motus Sensitivi appetitus, prout sunt perturbatione Seu aegritudines. Sed si paSSiones Simpliciter nominemus omne motu appetitu sensitivi, sic ad persectionem humani boni pertinet quod etiam pSse paSSiones Sint moderatae per rationem. Cum enim honum homini conSistat in ratione sicut in radice tanto istud bonum erit persectiUS,AEUant ad plura, quae homini conveniunt, derivari potest. Lhado nullus dubitat quin ad persectinem moralis boni pertineat quod actus e teriorum membrorum per rationi regulam dirigantur. Unde cum appetitus sensitivus possit obedire rationi, ut Upra dictum Si quaeSt. VII,
s Non ad quam ordinatur, sed a cujus r ean qui peccant ex assione quam qui e dine se subtrahit eant eae industria. Ergo minus bonum ope- 2 Ita post illeologos et Nicola edit Patav. ratur qui operatur bonum Secundum pasan. 47 2. Edii Rom. et Patav. n. 469M Qui sionem, quum qui operatu bonum eum pas- operatur sine passisne quum qui Meriatur lione. cum paὀsione Cod Alcan. Ninua enim ec-
674쪽
532 Q EST. XXIV ART. III ET N.
art. ), ad persectionem morali Sive humani boni pertinet quod etiam ipsae paSSiones animae Sint regulatae per rationem Sicut igitur melius est quod homo et velit bonum, et saeiat eXteriori actu ita etiam ad persecti nem boni moralis pertinet quod homo ad bonum moveatur non olim
Secundum voluntatem, Sed etiam Secundum appetitum SenSitiVUm, S Undum illud quod Psalm. xxxiii 3 dicitur: Cor meum et caro mea aeuitaverunt in Deum vivum, Ut cor accipiamUS pro appetitu intellectivo, carnem autem pro appetitu SenSitivo.
Ad primum ergo dicendum, qu6d paSSiones animae dupliciter Se possunt habere ad judicium rationi : Uno modo antecedenter; et Sie cum Obn bilent judicium rationis, ex quo dependet bonitas morali actus, diminuunt actus bonitatem. Laudabilius enim est quod ex judicio rationis aliquis sa-ciat opUS charitatis, quam e Sola paSSione miSericordiae. lio modo se hahmi consequenter, et hoc dupliciter : Uno P d per modUm redura dantiae, quia Scilicet cum Superior pars animae intense movetur in aliquid, Sequitur motum ejus etiam par in serior et Si paSsi eXiSten conSequenter in appetitu sensitivo est Signum intensioris 1 voluntatis; et sic indicat bonitatem moralem majorem Alio modo per modum electioniS, quando scilicet homo ex judicio rationis eligit assici aliqua passione, ut promptiu Operetur, cooperante appetitu SenSitivo; et si paSsi animae addit ad bonitatem actioniS. Ad secundum dicendum, quod in Deo et in angelis non est appetitus Sen-
Sitivus, neque etiam membra corporea et ideo bonum in eis non attenditur secundum ordinationem paSSionum aut Corporeorum actuum, SicUt in nobiS.
Ad tertium dicendum, quod passio tendens in malum praecedens judicium rationis diminuit peccatum; Sed consequen aliquo praedictorum m dorum auget ipsum Vel Significat augmentum ejus.
ARTICULUS IV. - UTRUM ALIuΓΑ PASSI SIT B0NA VEL MALA EX SUA SPECIE.
De his etiam 2 2, quaest. CLVIII, art. corp. et Sent. IV, dist. 45, quaest. II art. quaest. I ad 4 et dist. 50 quaest. II art. 4, quaest. III ad 5, et De malo, quaret. X, Rrt. .
Ad quartum sic proceditur. 1. Videtur quod nulla passio animae Secundum speciem suam Sit bona et mala moraliter. Bonmm enim et malum morale attenditur secundum rationem. Sed passiones sunt in appetitu Sensitivo et ita id quod est secundum rationem, accidit eis. Cum ergo nihil quod est per acciden pertineat ad Speciem rei Videtur quod nulla paSSio Secundum Suam speciem Sit bona et mala. 2. Praeterea, aetUS et paSsione habent Speciem ex objecto 2 . Si ergo aliqua passio Secundum aliquam Suam Speciem SSet bona et mala, porteret qu6d passiones Darum objectum est bonum, bonae eSSent Secundum Suam Speciem, Ut amor, desiderium et gaudium et paSSione quarum objectum eSt malum, SSent malae Secundum Suam Speciem, Ut oesum, timor et tristitia. Sed hoc patet esse salsum. Non ergo aliqua paSSic Si bona et
3. Praeterea, nulla Specie paSSionum est quae non inveniatur in aliquihus animalibuS. Sed bonum morale non invenitur nisi in Iomine. Ergo nulla passio animae bona est Vel mala ex Sua Specie.
t Hoc est vehementius aliquid vel intensius Nam actus quidem immediate specili cantur ab eupientis aut ad agendum impellentis, vel sal objectis, quia in ea tendunt immediate per se-tem signum in ιensionis voluntatis, sed non ipsos ; sed passiones mediate duntaxat a remoto ut quidam ligunt intentionis, ait Nicolaus specificantur ab iisdem, quia in illa tendunt ae 2 liter tamen actus et aliter iaSSiones feruntur per actus.
675쪽
Sed contra est quod Augustinus dicit De ciV. Dei, lib. X, cap. 5 quod misericordia pertinet ad virtutem; is Philosophais etiam dicit Ethic lib. ii, cap. 7, prope sin. , quod Verecundia est pasSio laudabiliS. Trgo aliquas
paSSione Sunt bonae vel malae Secundum Silam Speciem. CONCLUSIO. - Bonum et malum non pertinent ad speciem actus et passionis secundum suam naturam, sed secundum quod ad genus moris perlinent, prout scilicet aliquid de voluntario et rationis judicio participant.
Respondeo dicendum quod, sicut de actibu dictum est quaeSt. Vm, art. 6 et 7 et quaest xx, art. 3), ita et de passionibus dicendum videtur, quddscilicet species actus vel passionis dupliciter conSiderari potest uno modo, Secundum quod est in genere naturae; et Sic bonum Vel maliam morale non pertinet ad speciem actus vel passionis Dalio modo, Secundiam quod pertinent ad genus moris, prout seilicet participant aliquid de voluntario et judicio rationis; et hoc modo bonum et malum morale poSSunt pertinere id Speciem paSSionis, Secundum quod accipitur ut objectum passionis, aliquid de Se conveniens rati'ni vel dissmum a ratione Sicut patet de Verecundia, quae eSt timor turn is et de invidia, quae est tristitia de bono alterius; Sic enim pertinent ad speciem eXteriori BetUS. Ad primum ergo dicendum, quod rati illa procedit de paSSionibUS, Secundum quod pertinent ad Speciem naturae, prout Scilicet appetitia Sen Sitio in se consideratur secundum vero quod appetitu SenSitiVUS Obedit rationi jam bonum et malum rationis non est ex pasSion US HUS per
Ad secundum dicendum, quod passi nos quae in bonum tendunt, Si Sit
Verm bonum, Sunt bonae; et similiter quae a vero malo recedUnt e On- VerSO RUtem paSSione quae Sunt per receSSUm a bono, et per CeeSSum ad malum, Sunt malae.
Ad tertium dicendum, quod in brutis animalibus appetitus senSitiVUS non obedit rationi et tamen inquantum ducitur quadam aestimativa si naturali, quae Subjicitur rationi Superiori, scilicet divinae, Si in ei qua dam similitudo moralis boni quantum ad animae paSSioneS.
DE ORDINE PASSI0NUM AD INVICEM, IN QUATUOR ARTICULOS DIVISA.
Deinde considerandum est de ordine passionum ad invicem; et circa hoc quaeruntur quatuor 1 De ordine passionum irascibili ad passiones concupiscibili S. 2 De ordine passionum concupiscibilis ad invicem. - ' De ordine paSSionum irascibilis ad invicem. - 4 De quatuor principalibus paScionibus. ARTICULUS I. UTRUM PASSI0NES IRASCIBILIS SINT PRIORES PASSIONIBUS
CONCUPISCIBILIS, VEL D CONVERSO.
De his etiam infra, quaest XL art. corp. et 2 2, quaest cxLI, art. 5 adri, et Seni. ΠI, disi. 26, quaest. Rart. 5. quaest. II eo . et De Ver quaest. XXV art. 3 cors et De malo, quaest. IV, ari 2 ad 42.
Ad primum sic proceditur. 1. Videtur quod passiones irascibilis sint priores paSSionibus concupiscibilis ordo enim passionum est SecUndum sedinem objectorum; sed objectum irascibilis est bonum arduum, quod Videtur SSe Supremum inter alia bona. Ergo passiones irascibili videntur praeeSSe paSSionibus concupise bilis. 2. Praeterea, moVen eSt prius moto Sed irascibilis comparatur ad concupiscibilem Sicut OVen ad motum ad hoc enim datur animalibUS, Ut
4 2Εstimativa inter sensus interiores apud tiva aut ratio particularis in homine sis pari. I,
peripateticos numeratur, et eadem est ac cogita quaest. LXXVIII, art. 4j.
676쪽
33 QUEST XXV ART. I. tollantur irnpedimenta quibus incupiscibili prohibetur rui suo objecto,
ut supra dictum est quaeSt. xiii art. 1 . RemoVen autem prohibens habet rationem moventiS, ut dicitur Phys lib. viii, text. 32 . Ergo passiones irascibilis sunt priore paSSionibus concupiscibilis. 3. Praeterea gaudium et tri Stilia Sunt passiones concupiseibilis. Sed gaudium et tristitia consequuntur ad paSsiones irascibilis dicit enim Philosophus Ethie. lib. V cap. I, a med. , quod punitio quietat impetum irae, delectationem Ioco tri Stitiae aciens. Ergo paSSione concupiscibilis sunt posteriores pasSionibus irascibilis. Sed contra passione concupiScibili respiciunt bonum absolutum; a siones autem irascibilis reSpiciunt bonum contractum, Scilicet arduum. Cum igitur bonum simpliciter sit prius quam bonum contractum , videtur qu6d passiones concupi Scibilis sint priores passionibus irascibilis.
CONCLUSIO. - Passiones concupiscibilis sic praecedunt eas quae Sunt Irascibilis, ut ab illis hae originem habeant, et ast illas terminentur.
Respondeo dicendum quod passiones concupi Scibilis ad plura se haben- quam passiones irascibilis. Nam in passionibus concupiscibilis invenitur aliquid pertinens ad motum sicut desideriurii et aliquid perlinens adquietem, sicut gaudium et tristitia. Sed in paSSionibus irascibilis non invenitur aliquid pertinens ad quietem, Sed Solum pertinen ad motum. Cu-ju ratio est, quia id in quo jam quieScitur, non habet rationem di mellis Seu ardui, quod est objectum iraScibiliS. Quie autem, cum Sit sinis motus, est prior in intentione Sed pDSterior in executione. Si ergo comparentur passiones iraseibilis ad passiones concupiScibilis, quae Significant quietem in bono, manifeste passiones irascibilis praecedunt Ordine executionis hujusmodi passiones concupiscibilis Sicut Spe praecedit gaudium, unde causa ipsum, Secundum illud poStoli Rom. xii 12 Spe gaudentes. Sed passio concupiscibilis importans quietem in malo, scilicet tristitia, media est inter duas passiones iraScibiliS. Sequitur enim timorem qua cum occurrerit malum quod timebatur, cauSatur tristitiari praecedit autem motum irae, quia cum ex tristitia praecedente aliqui insurgit in vindictam, hoc pertinet ad motum irae; et quia rependere vicem mali, apprehenditur ut bonum, cum iratu hoc consecutu fuerit, gaudet. Et sic manifestum est quod omnis passio irascibilis terminatur ad passionem concupiscibilis pertinentem ad quietem, scilicet vel ad gaudium vel ad tristitium 1 . Sed si comparentur paSSiones irascibilis ad passiones concupiscibilis quae important motum, Sic manifeste passione concupi Scibili Sunt priores, eo quod pasSiones irascibilis addunt supra passiones concupiScibiliS, Sicut et objectum irascibilis addit supra objectum concupiscibilis arduitatem sive dissicultatem Spes enim supra desiderium addit quemdam conatum et quamdam elevationem animi ad consequendum bonum arduum; et similiter timor addit supra fugam seu abominationem quamdam depreSsionem animi propter dissicultatem mali. Sic ergo passiones irascibilis mediae Sunt inter paSSiones concupiscibilis quae important motum in bonum Vel in maham, et inter passiones concupiscibilis quae important quietem in bono veliin malo. Et Sic patet quod passiones irascibilis et principium habent ala Sionibus concupiscibilis, et in passionibus concupiScibili terminantur. Ad primum ergo dicendum quod illa ratio procederet, Si de ratione Ob-
3 Quae ad quietem pertinere dicuntur valite iiii imminens talum sed immanens est, Perdisserenter gaudium enim sic est quies in bono oppositum ad timoren qui mali tantum immi ui a nullo turbetur; sic autem tristitia non Si nentis est vel suturi, nou immanentis vel prae- quies in malo , sed eatenus ita dicitur, quia a in sentis.
677쪽
0ILEST XXV ART. I ET II. 535jecti concupiscibilis eSSet aliquid oppositum arduo Sicut de ratione obj0 ti irascibilis est, quod Sit arduum; Sed quia objectum concupiscibilis est bonum absolute 1), prius naturaliter Si quam Objectum ira Scibilis, sicut
Ad secundum dicendum, quod remOVen prohiben non eSt movens per se, Sed per accidens nilne autem loquimur de Ordine paSSionum per Se. Et praeterea irascibilis removet prohiberi quietem concupiscibili in suo Objecto. Unde ex hoc non sequitur niSi quod paSSiones irascibilis praecedunt passiones concupiscibilis ad quietem pertinentes, de quibus etiam tertia ratio procedit.
ARTICULUS II. - TnuM AMOR SIT PRIMA PASSlONUM CONCUPISCIBILIS.
De his etiam pari. I, quaest. x ari. 4 corp. et Sent. , disi. 27, quaest. I, ait o et Ont genti lib. I , cap. 49, et D ver quaest XIII, ari. 4 Orp. et Galat. V lect 6, et Met. lib. I, lect 54n.
Ad secundum sic proceditur. 1. Videtur quod amor non Sit prima paSSimnum concupiscibilis Vis enim concupiScibili a concupiscentia denomin tur, qUaeeS er dem passio cum desiderio. Sed denominatio sit a potiori, ut dicitur me anima, lib. Π, teXt. 49). Ergo concupiScentia Si potior amore. 2. Praeterea, amor unionem quamdam importat est enim re vis unitiva et concretiva, is ut DionySiris dicit De diV. Om. cap. 4 pari. 2, ecl. M. Sed concupiscentia vel desiderium eSt motus ad unionem rei concupitae vel desideratae. Ergo concupiscentia eSt prior amore. 3. Praeterea causa est prior essectu Sed delectatio est quandoque causa amoris quidam enim propter delectationem amant, Ut dicitur Eth. lib. um, cap. 2 et 3 Ergo delectatio eSt prior amore; non ergo prima inter paSSi ne concupiscibilis Si amor. Sed contra est quod Augustinus dicit De ciV. Dei, lib. XIV, cap. 7 et V, quod Omne saSSiones e amore causantur amor enim inhians habere quod amatur, cupidita est id autem habens, eoque fruenS, laetitia est. Amor ergo est prima paSsionum concupiscibilis.
CONCLUSIO. - Cum omnes in polentia concupiscibilis passione ex amore camsentur, primam quoque paSSionum concupiScibilis necesse eSt pSum amorem eSSe.
Respondeo dicendum quod objecta concupiscibilis Sunt bonum et malum. Naturaliter autem bonum est prius malo, eo quod malum est priVatio boni; Unde et Omne paSSione quarum Objectum est bonum, naturaliter Sunt priores passionibus quarum objectum HS malum, Unaquaeque Scilicet Sua paSSione oppoSita; quia enim bonum quaeritur, ideo refutatur OppoSi tum malum. Bonum autem habet rationem finis, qui quidem est prior in intentione, Sed est posterior in executione PoteSi ergo ordo paSSionUm ΟnCI piscibilis attendi vel secundum intentionem, Vel Secundum OnSeCUtionem.
Secundum quidem consecutionem illud est prius quod primo sit in eo quod tendit ad sinem Manifestum est autem quod omne quod tendit ad sinem aliquem, primo quidem habet aptitudinem seu proportionem ad finem, nihil enim tendit in sinem non proportionatum; secundo movetur ad finem; tertio quiescit in sine post ejus consecutionem. Ipsa autem aptitudo Si proportio appetitus ad bonum est amor, qui nihil aliud est quam compi centia boni motus autem ad bonum est desiderium vel concupiscentia; quies autem in bono est gaudium vel delectatio. Et ideo secundum hunc ordinem amor praecedit desiderium, et desiderium praecedit delectationem. Sed secundum ordinem intentionis est e converso iam delectatio intenta
3 Id est abstrahens ab arduo et non arduo ac renter se habere dicitur ex quo Plane eguitur indisserens ad utrumque sicut commune a ut sit naturaliter prius illo a quo indisserenter proprio abstrahi et ad hoc aut ad illud indisse sic abstrahit.