장음표시 사용
111쪽
Te ponderibus Romaniis Graecis.
Vncia. V Sescuncia. 'Semuncia. λ Binae sextulae, siue duella. a Sicilicus. 1 extula.
Scripulum. Victoriatus, siue quinarius.
γ Sextans apud Celsum. C. Binae sextulae apud aliquOS.
H Sescuncia apud Scribonium. -- Drachmae sex apud eundem. Drachma apud medicos nostrae aeta
I c o cum pondera,antiquorum medicorum praesertim opera, ita sunt intricata, ut uica doctissimis peritissimisq. uiris extricari possint cum etiam plurium ciuitatum sint, utin demensuris liquidorum&ari- dorum dixi. Ego uero quae ab iis, qui de illis doctissime disseruerunt, collegi, breuissime tradam sunt autem tripartita in Attica scilicet, medica, Hippotatrica, seu ueterinaria. Attica haec, Talentum paruum, Talentum magnum, Mna, siue Mina Attica antiqua, Mina Attica Solonis, Drachma, Obolus, Areola, siue Chalcos, Lepta, siue Minuta. Talentum, siue Talentum paruum, constat e minis sexaginta. I alentum magnum constat ex minis octuaginta. Mina Attica uetus constat e drachmis quinque septuaginta. Mina Attica Solonis constat eX drachmiScentum.
Dra 'lim quam dixi eandem esse Latinisci Graecis,constat ex obo lis si . Obolus
112쪽
lobolus constat ex areolis seu chalcis sex etsi Plinius lib. 2I .cap. ultie decem chalcis obolum constare dixerit. Vitruvius uero, de quo iuniores non meminerunt, quantum ad nummos attinet, iam constat, haec omnia pondera numismatum etiam nomina
fuisse obolum in quattuor partes quas ipse obolorum quadrantes appellat apud Graecas ciuitates fuisse diuisum testatur, eos I. quadrantes,ab alijs dichalca, ab alijs trichalca appellari,lib. a. c. I. Areolum, silue chalcus, constat ex septem minutis epta appellatis, quae non diuiduntur ex quibus si supputatio fiat apparebit inscripulo esse epta quattuor octoginta, granum constare exleptis tribus4 semis. ωhaec omnia apud Graecos tam in ponde ribus quam in numismatibus fuisse leguntur. Scripulum quoque apud Athenienses non tamen in re nummaria fuisse legitur, constans ex obolis duobus. Ceratium quo l. legitur, siue siliqua, quae est oboli pars tertia,scripuli sexta, continens in se lepta quattuordecim. Paucae ex naultis, quae ad praedicta probandum ueterum auctoritates adducuntur, sunt hae Suidas, talentum, Ut ait Diodorus in libro de ponderibus, minarum est sexaginta, mina uero drachmarum centum, drachma obolorum sex , obolus areolorum sex, areolum minutorum septem Cleopatra uero libro de munditiis cuius uerba in eo qui Galeno te ponderibus inscribitur, inserta sunt Attica mina uncias habet duodecimvi dimidiam, trachmas centum, scripula trecenta, obolos sexcentos Fannius. Accipe praeterea, quam paruo nomine Graij Mnam uocitant, nostri l. minam dixere priores
Centum hae sunt drachmae quod si decerpseris illis Quattuor, efficies hanc nostram denique libram: Attica quae siet, si quartam dempseris hinc, inna. Intelligo autem,Fannium,tam cum dixit Graiam,quam Atticam, de Attica mina intelleXisse, aut intelligere debuisse conijcio autem eX his, quae in sequentibus dicam, quod etiam ex conieci ura dictum fuisse uolo apud Athenienses duas fuisse minas, unani drachmarum quinque& septuaginta,vi hanc ante Solonis leges, alterani centum hanc post leges tempora Solonis. Quia constat es iis etiam, quae Plutarchus in illius uita tradidit, Solonem Atheniensibus mensuras pondera auXisse.Cum autem Fannius asserat, minarum Graecarum unam suisse drachmarum L X X;
113쪽
Deponder iis Tam miss Graecis. 81
alteram centum, nec ullum aliud incrementum minae aut ponderum appareat, necessario quodammodo intelligendum est incrementum fuisse in mina, ut ipsa adrachmis quinque&septuaginta ad centum aucta suerit quia aliud, ut dixi, incrementum non apparet, quod sciam. Hinc ergo exorta fuisse conijcio talenta illa duo, a Seruio, lib. s. s. Aen in controuersiam allata, non tamen recte explicata, ut iuniores quoque demonstrant,paruum, inquam, magnum, ita disteremiae caussa appellata nam praesuppono, ueritate non laefatalentum, quod hodie paruum seu sexaginta minarum in Attica fuisse dicitur,ab initio minarum ex
stitisse octoginta, earum sic ilicet, quae e drachmis L X XI. con stabant, hucq spectare Fannii carmen paullo ante relatum: Attica duae fiet,liqui tam dempseris hinc, mna. Cum autem mina
ad drachmas centum aucta fuit, factum est alterum talentum maiorum quidem minarum numero tamen octoginta, sicut 'rimum, illudque primum remansit minarum auctarum sexaginta.
nam si octoginta quinquagies kseptuagies numerabis, sex millia habebis. Quod autem utrumque talentum maiust minus, idest unum minarum Atticam seXaginta,alterum octoginta apud Athenienses fuerit, constat aperte,si sententia Suidae Diodori supra relata, a viij Pollucis paullo post reserenda, necnon Fannii, qui testantur talentum Atticum fuisse minarum sexaginta, cum Liui j dictis conseratur is enim reserens legesin condiciones pacis a S.P.m . Antiocho datas, ita inquit Argenti probi Attica talenta XLI.millia dato intra duodecim annos pensionibus aequis talentum ne minus pondo octoginta Romanis ponderibus pendat.
ex cuius dictis aperte constat, talentum minarum quoque Octo
ginta apud Athenienses fuisse quod maius, ad illius, quod esseminarum sexagint differentii appellatum fuisse coni jcio.1deoq. senatum uerba illa, Ne minus pondo octoginta Romam ponderibus pendat, apposuisse credendum est quia sciebat alteru apud Athenienses talentum diuersi minoris ponderis esse ne dubitari contin eret, de quo actum fuisset. De hoc aute talento octoginta minarum puto Teretium intellexisse in Phorm.actu sce. 3. dum diYit: Si quis daret Talentum magnum: Virgilium Aen. 7. Vinau.&argenti magnum dat ferre talentum. Et rursum lib. 9. Et tripodas geminos auri duo magna talenta. Nec me mouet,quod
eX Plauto in Mostestaria colligi uideatur, talentum magnum mi
114쪽
narum fuisse sexaginta, eo quia seruus Tranio actu . sce. I. interrogatus a Teuropide, quanti silius aedes emisset, respondeat: Talentis magnis totidem, quot ego tu sumus . de quibus cum iam dixisset, sumpsisses enori adanista, soluisse,minas quadragii ta paullo post senex residuum pretissoluturus, , quantum uenditori adhuc deberetur, exprimens, ita inquit, Nempe octogi ta debentur huic minae cui seruus respondens subiunxit, Aut nummo amplius ex quo constare uidetur,illa duo magna talenta centum' uiginti minarum suisses quia mendax turbulentus seruus nihil magis quaerebat, quam senem inuoluere ut illius praecedentia uerba declarant. Quid agam nunc iam ξNisi in uicinum hunc proximum mendacium Fas emisse aedes dicam huius filium. Callidum Hercle audiui esse optimum mendacium. Ideoque senem in dinumeratione errantem non admonuit cum constet errasse ex praedictis . Talentum quoque Euboicum fuisse legitur apud Liuium quod ego eius ponderis suisse conijcio, cu-
Ius Atticum maius, nempe minarum Atticarum octoginta, illaruanquam, quae e drachmis centum constabant quod quidem nosolum ex locorum uicinitate existimo, sed ex Liui uerbis. is enim lib. 37. condiciones pacis consule, Antiochi regis legatis oblatas referens, inquit Europa abstinete, Asiaq.omni, quae cis Taurum montem est, decedite: pro impensis deinde inicitum factis quindecim millia taletum Euboicorum dabitis, quingenta prae, sentia, duo millia inuingenta cum S. P. R. pacem comprob
uerit, mille deinde talentum per duodecim annos. Haec autem
XII millia talentum, quae hic Liuius appellat Euboica illa e dem ne existimo, quae sequenti libro senatus, oblatas a consule
pacis condiciones secutus, pensionibus acquis intra annos duo-cecim solui imperauit, quae Liuius in eo S. P. Q. R. decreto ut paullo ante retuli, Attica uocauit ut facile coniectari liceat Euboicum, mam Atticum talentum eiusdem non letis fui si e Ceterum intelligo cum Prisciano adstriens lib. d ponderibu nate talentum Atticum minarum oestoginta libras Romalin octoginta discrimen librarum triumvi trientis librae intercessi e qiuac ijs, quae dixi, constat, minam Atticarni intellit o postre ma semuncia, siue drachmis quattuor Romana libra natoreuis villa. ex quo accessum minis Octoginta, tracta quadra inta,
115쪽
Deponderibus Romaniis Graecis. 37
idest librae tres triens constituuntur sed in eo,juod Priscianus subdit, senatum decreuisse, ut non plus quam ternae librae, quaternae unciae singulis desint talentis, in hoc non consentio nec Liuius hoc dicit, nec ex decreti uerbis colligitur si quidem
decreti uerba eYcludunt, ne talentum minus sit pondo octoginta , non autem includunt , ut non maius octoginta pondo talen tum esset, si in talento maius pondus inesset talenta enim Atti ca,ita ut erantiu erant imperata sed,dubitationis tollendae caussa, ut praedixi, adiectum fuit, ne minus pondo octoginta taleium esset quia aliud minus sexaginta minarum erat. Sed&, quae ibi Priscianus de denarijs subiunxit uera non esse, ex supra relatis facile colligitur, quae a iunioribus quoque improbantur. Aegyptium quoque Talentum fuisse, Plinius lib. 33. c. 3. his uerbis testatur. Talentum autem Aegyptium pondo octoginta capere, Varro tradidit de pluribus quoque talentis meminit Iulius Pollux lib. Budaeo iunioribusq relatus, sic dicens. Hoc utique dicere non intempestiuum erit , quod Atticum talentum sex millia drachmarum ualebat Atticarum , Babylonium uero septe iniblia,Aeginaeum decem millia, Syrium milieri quingentas secun
dum Atticae drachmae rationem Meminit de alio talento Vitruvius supra relatus, quod esset librarum CXX. lib. Io. Car. de machina testudinea loquens, his uerbis: Gubernabant eam homines centum labentem podus talenti quattuor millium quod
fit CCCCLXXX pondo, idest quadringenta octoginta millia pondo nam in emendatissimo codice, quem in opido Toleto uidisse se mihi asseruit uir doctissimus Petrus econus, litteram, supra numerum notata inspicitur &siane aliter intelligi non potest: cum alioqui talentum illud fuisset drach undecim scripuli ac scripuli quincuncis quod nemo dicet qui machinae illius magnitudinem intelligat.
I in medica habet uncias sexdecim libra habet uncias duodecim, uncia drachmas octo, drachma scripula tria, scripulum obolos duos, obolus duos semi- obolos, semiobolus siliquam unam&dimidiam, sili-
aua grana quattuor. Haec autem probantur ex his. Dioscorides
116쪽
libello deponderibus,de quo supra: Mina secundum medicorum usum habet uncias sexdecim, idest drachmas I 28 Italica autem uncias I 8 hoc est libram unam semis drachmas I q. Alexandrina mina habet uncias uiginti, drachmas 16o Cleopatra ubi supra Mina nomen pondus,habet uncias sexdecim, drach. 128.scripula I . Et paullo post Ptolemaica uncias decem,& octo drach. I . scripu.43 a quo in loco animaduertendum quod Cleopatra appellat Ptolemaicam minam, quam Dioscorides appellauit It licam, seu eas parificat Galenus lib. a. de compositione medic mentorum secundum genera, in hoc medicamento Heras, mani fine uidetur uelle, minam esse sexdecim unciarum nisi enim uoluisset hoc, sextam decimam minae partem non stripsisset. Hoc in loco animaduertendum duxi, medicos unciam & scripulum, a Romanis mutatos esse, cum Graeca pondera non sint, ut supra ostendi.
si olatricorum siue uredrinariorum ponderum epitome .
Nin habet uncias quindecim, libra drachmas non ginta, uncia drachmas septem & dimidiam drachma scripula tria, denarius scripula quattuor, scripulum obolos duos. Haec ab ignoto Graeco in dicto liberulo deponderibus, qui Galeno inscribitur, in quo Graecorum ponderum notae sunt omnes, quas hic describeres buit.