장음표시 사용
101쪽
ta e cerebrum sint & cor , eis tamen malum ex aliis com in unicari poteSt. Agnovit Galenus Grammaticum quemdam juvenem, qui quoties vel nimis Vehementer doceret, aut cogitaret, aut inediam sustineret, aut irasceretur, comitia ii morbo corripiebatur , absdubio ex ore ventriculi nascente damno , quoniam id laesum prius perpendebatur, eoque Sanato & epilepsia fugata est a). Alios etiam comitiali morbo tentatos vidit ex oris Ventriculi Vitio , cum aut non pro be concoxissent, aut vini meracioris plurimum potaSSent,
aut ubi veneri immodice operam dedissent b . Ex uteri aD sectionibuς epilepticos insultus nasci nemini ignotum est: imo e X particulis in extremo corporis collocatis , speciali tamen vitio infectis epilapsiam interdum oriri testis est Galenus, ip- seque in praxi observavi juVenem , cui conVulsione in pollice pedis dextri incipiente , atque instar aurae cerebro Se Se communicante, Vera propriaque epilepsia subna Scebatur c). Epilepsia est symptoma facultatis animalis tam principis, quam non principis , quippe motus depra Vatur, Sera SVS aut ab lentur aut minuuntur, mensque ipsa ab omnibus incitionibus cessat, unde actiones clepravatas , & abolitas , aut sal tem diminutas sub se comprehendit. Morbus hujus symptomatiS generator est intemperies, qua ipsa partium affectarum substantia peculiari & ineffabili modo vitiatur , ut quantum ViS cerebrum & cor repleas , obstruas, calefacias , frigefacias , aut quibusvis sensibilibus qualitatibus altereS, non ac cedet epilepsia ; praesente, quavis de causa, speciali harum partium corruptione, hic, non alius emerget morbus Pathol. II. . Accedit non raro ad hanc affectionem Vehementiorem efficiendam vitium organicum , dum ossa capiti S qua parte palatum naresque respuiunt nimis densa, nec Satis per- Via Sunt, tunc etenim cerebri excrementa detinentur neque dimantur , atque somitem morbo PraeStant.
102쪽
9 1 Lib. I. De Asorbis capitis.
Ipsis accedat specialis diathesis epilepsiam non Inducunt. Er. go specialis requiritur in spiritibus, atque partium affecta
rum constitutione diathesis huic morbo producendo . accommodata , quae qualis sit, a priori, ut aiunt , nemo mortalium hucusque novit, neque ad medendum eSt necesse , cum satis sit per phoenomena ab ipSa emanantia novisse quid fa ciat, quibusve auxiliis natura juvata eam depellat Pathol. 36). Μulierem narrat Van SNietentus, quae dum marem utero gestaret epilepticis insultibus, minime Vero dum gestaret foeminam, Vexabatur. Sed quis, ait Vir summus , hujus rei dabit rationem a ' Nec recursus Valet ad apertionem cada Verum, ad dia thesim epilepticam inveniendam , nam eodem Auctore teste non semper inVeniuntur mutationes sensibiles in cada- 1, veribus hoc morbo defunctorum, imo & fassi sunt summis, in arte viri atque in rebus anatomicis peritissimi , quod in ,, cadaveribus hoc morbo extinctorum nihil invenerint saepe 1 quod culpare poterant , sicut nullus determinavit hactenus 1 memoriae Sedem , Originem determinatam illius potentiae
3 corporeae , quae muscul OS ad arbitrium Voluntatis movet,
,, nec plura alia b .V Haec diathesis epileptica pluribus venit a principiis generationis, ita tamen ut non modo a parentibus ad filios , sed ab avis ad nepoteS quandoque transeat: aliis ab humorum & spirituum Vitio determinato, ut hystericis, scor buticis, melancholicis: aliis denique a supta pressis evacuationibus, aut intus pul Sis humoribus noxiis cutem foedantibus, vel articulos laedentibus. Nec desunt qui ob specialem idiosi sacras iam huic morbo Sunt procliVes, usqueadeo ut non infimae notae AuctoreS eos credant epilepsiae obnoxios , qui menstruis fluentibu S concepti sint, aut sub ecu 'si Lunae nascantur c . Causae essicientes sunt aer non manifestis qualitatibus, Sed occulta Vi corpori infensus. Inde veris & autumni tempus: Lunae influxus: pluvio3a constitutio : epidemicus status , ad hunc excitandum morbum plu
c) Vide Sennert. Prach. lib. I.
pari. 2. cap. I. Lomm . Medicina I. Observat. lib. 2. p. 79. Nicol. Pis. de Morb. cunosc. lib. I. cap. 19.rom. I. pag. ISO.
103쪽
rim tum faciunt. Hinc febribus ardentibuS , malignIs , exanthematicis, aliisque id genus, non perpetuo, Sed certis an norum temporumque constitutionibu S familiares sunt epilepsiae. Diaeta in his qui epilepsiae suscipiendae dispositi sunt, facile malum con movet, si intempesti Ve & praepostere quis ea utatur. Igitur sub ea dispositione nimius lactis usus, panis non fermentatus, carnes haedorum, hepar hircinum &cap inum , anguillae, & iuxta quosdam non ignobiles Auctatores, coturnicum, apii, & lentium esus epilepsiam nullo negotio pro Vocant a). Fatendum tamen haec omnia non ita firma esse , ut innoffenso pede calcanda sint: attamen neque negandum, quaedam esse alimenta Speciali Vi quibusdam mor bis augendis accommodata, atqueadeo Prudens Medicus at
tenta observatione sic Se gerat , Ut neque temere affirman
do , nec facile Spernendo, Omnia maturo consilio disponar. Exercitium immodicum certe ad epilepsiam excitandam facit b . Faciunt etiam cibi fumoSi caput replenteS , rerum foetidarum, imo & aromaticarum Odore S forteS , Vinum geneto um & Vaporosum , Venena , & acria medicamenta, prae sertim purgantia ex mercurio, & Stibio parata. Sed omnium maxime ad epilepsiam inducendam conferunt animi pathemata ut ira, moeror, terroreS, unde melancholicos epilepti cos facillime fieri, agentes de melancholia vidimus. Quinimo observatione Scimus , incuSSum pueris per imprudentes iocos metum & terrorem eos reddere epilepticos. In historia epilepsiae ante Omnia Scire Oportet , morbum hunc non continuo , Sed periodis & paroxismis per certa tempora revertentibus affligere. Saepeque fit, ut imminentem paroxismum quaedam phoenomena Pra CVeniant, non raro autem & ipse nullo praecedente inditio repente ingruat. Ergo in corporibus ad epilepsiam dispositis mali accessionem
praesagiunt oculorum hebetudineS, Vertigines, corporis gra-Vitas , aurium Sonitu S , in iram procliVita S , animi angor , linguae incontinentia, Somnus turbatuS, peniS tentigo, urina
104쪽
rum aqueartim copia , Vultus inflatio decolor, Oculorum cum dejecto visu depravatio. Haec sunt quae magnam Partem antecedunt epilepticum insultum; sed notandum hystericas foeminas, Virosque hypocondriacos ea accidentia perpeti sine superVeniente epilepsia , etsi ad eam Sint paratissimi: imo i supradicta omnia caeteros capitis morbos PrdeSertim Soporo-SOS anteVertere solent. At ingruente epilepsia, subito homo concidit sensu privatus cum omnium membrorum saltious &convulsionibus : oculorum & oriS adest diStortio, mutuus que musculorum huc illucque concusSUS : lingua ex ore prolabiti ir , ut periculum sit, ne dentium collisione Vulneretur aut abscindatur: malae rubent cum livore : cervicis venae distenduntur : vox aufertur , ut nihil nisi gemitus & suspirium supersint: etsi vehementer inclames , nihil aeger sentit: manas & brachia convelluntur: crura non modo distracta
Sunt , sed etiam ad superiora retrahuntur : cervix incurvatur: caput ita varie distorquetur , ut nonnumquam ceu arcus inflexum , maxilla pectori adhaereat, interdum ad Scapulas refringitur, veluti iis usu venit, qui per Vim crinibus trahuntur: respiratio difficilis, eorum instar qui laqueo strangulantur , cum gutturis stridore , & steriore pectoris: pulsus celeres, duriusculi, parvi: os & nares pituitam fundunt, spumosaque saliva educitur. Dum Vero acceSSio epilepsiae a
pede incipit idem intellige de quovis allo membro) digiti
convelluntur cum dolore, stupore , & tremore , citoque per Universum corpus impetum faciens caput inVadit, atque ita affectis fragor quidam redditur perinde ac Si a ligno aut lapide verberentur. Simul atque morbus in digitos impetum dedit, qui adsunt adjutores inclamant futuram agnoscentes calamitatem , obsecrant ut membra unde oritur constringant, ac non raro ceu ab invadente fera paUor eos corripit, at
que malo caput occupante procidunt. Si epilepsia a Ventriculi aut uteri affectionis iis proveniat, facillime cognoscitur malum aliunde derivari & ad caput adferri, dummodo ea in promptu sint quae in Pathologia monuimus de distinguen dis morbis per proprium affectum & per consen Sum Pathol. 18. Sed undecumque Veniat accessio pii Oenomenis jam positis manifestatur. F pilepsia ex se morbus longHS e St, atque Sipenitus insederit aut radices alta S egerit, fere cum aegrotante
105쪽
te vivit, atque commoritur. At parOXi SmUS e St acutissimus, S periculosissimus, quandoquidem una accessio hominem rapuit ; fereque sic incidit ut pluribus accesSionibus assuetus aeger , tum demum paroXismo Vehementiori prehensus pereat. Ergo Si in accessione constitutus post aliqMot horas ad Se non redeat, quin potius minuentibus, aut per intervalla repetentibus convulsionibuS, Sen SuS, a poplecticorum more, abolitos habeat certum exitium imminet , epileptici enim ex a poplexia moriuntur. Quod si sublatis, aut imminutis con- Vulsionibus, sensus et Si stupidi non omnino deficiunt, atque Sopor non admodum graVis aegrum detineat, interimque stercus, lotium, imo & genitura Sua sponte profluant, Strangulatioque praecedens remittat, omnia itidem remittere Videntur, ac tamquam expulso morbo resipiscit & resurgit.
Caeterum, acceSSione ceSSante, omnium geStorum adest ignorantia : membrorum segnitieS cum Vultu S maeStitia languor, pallor , animi consternatio: oculorum turbatio: labiorum, Venarumque frontis extuberatio: mentisque nonnumquam alienatio, interdum stupiditas, idque foedum & tristissimum est, ut inter paroxismorum interValla aegri torpentes sint, animo abjecti, moesti, hominum aspectum consuetudinemque Vitantes , in sermone titubanteS , atque mentem VSque eo morbus conturbat ac dejicit, ut prorsus denique infatuentur. Morbus hic foeminas minus quam Viros, senes minuS quam puerOS ad- Oritur , hosque tum praesertim Vexat cum dentitionis tempus accedit. Mutatione tamen aetatis, Victus, locorum depelli solet, tum maxime foeminae ab eo liberantur dum pubertatis tempore menStrua apparent, aut partu plura purgamenta reiiciunt. Sed id tenendum , morbum hunc numquam facile recedere , saepe pueros quos semel arripuit, deformeS reddidiSSe, aut .manum inutilem reddendo , aut torquendo faciem , aut Sensum aliquem prorsus auferendo. Neque facile curationis est credendus effectus , quo depulsam pastionem judicemus , etsi accessiones ad solitum tempus non redeant, fallax enim est &irregularis; nec aliter Securus aeger habenduS, nisi cum a paroxis morum repetitione liber, somnos habeat placidos, appetitum congruentem , corporis & animi promptitudinem, nutritionem laudabilem, excrementorum at Vi excretionem iii oderatam , ac bonum faciei colorem: e contrario cum consi-
106쪽
s 6 Lib. I. De J orbis capitis.
nenter recurrit morbus, atque intervalla accesssonum habet quam minima, diuque , ubi invaSit, immoratur, ac post Velie mentes membrorum agitationes altus Succedit sopor diutius Permanens , nec ullis cedens medicamentiS, lethalis esse con
Hucusque veram legitimamque descripsimus epilepsiam, cujus historiam accuratissimam Veteres tradiderunt, de ina perfecta parum solliciti , utpote eadem methodo eisdem que remediis curanda. Nunc autem in gratiam Tironum aliqua de epilepsia levi & imperfecta breViter proponemus. Variis modis solet affectio haec sese ostendere. Sunt qui
non toto corpore convelluntur nec concidunt , sed vel ca
Put , Vel oculi, manus aut pedes contorquentur , atque hinc inde iactantur, nunc ea quae gerantur PercipienteS , nunc Omnium ignari. Alii Vociferantur vocem inconcinnam eden tes, dentibus stridunt, manus clausas habentes, quandoque in gyrum agitantur. Vidi juVenem saltantem , atque incoer- cibili impetu in saltationes ita Violenter arreptum, ut nulla
Vi in quietem redigi posset. Sorores duas in lacho continuis omnium membrorum saltibus agitatas observavi. Hosce Saltationis modos recentiores chora eam sancti Viti appellant. Sed longe tristissimum est quod Hommanus describit malum, idque in praxi vidisse memini. Sentiunt, in D quit, aegri sensum formicationis in manibus vel pedibus:
ν Sequuntur Oscitationes , pandiculationes , praecordiorum anxietates: tum excipiunt ipsae VolutationeS ac agitatio meS spasmodico-conuiuisiVae ab uno membro ad alterum 1 ambulantes mox enim brachia manusque attolluntur , tra ' inuntur, retrahuntur , jactantur , Variisque modis agitantur, , ac si tribularent: mox pedes in di Versas plagaS extendun-
'tur, de Xtrum crus antrorsum , SiniStrum retrorSum , aut Vi Dcissim trahuntur , terram Validissime quatiunt conculcant ν)que : genua ad corpus retrahuntur: mox totum corpuS an 'trorSum , retrorSum , ad latera movetur , attollitur , cir- 'cum g Vratur , contremiscit , spina dorsi incurVatur , arcum, format: mox in terra insectorum instar reptant, ac mise-
1 re quatiuntur, mox tinguibus dilacerant VeStes , scalpunt D parietes. Non minus caput aspicitur, torquetur miri lace , in ν Omnes plagas rotatur: Oculi violenter aperiuntur , in gy- rum .
107쪽
33rum moVentur: os hiat, mox clauditur, huc vel illuc tor- quetur: linguam ore exserunt atque commordent Sonitus edunt Varios mirificosque, boatus , aliasque animalium Vo- ceS aemulantes , ut 1 doemone videantur obsesi: flent, ri 33dentque sine ratione, & aliorum voces acutissimis auribus DCXcipiunt .... Respiratio est angustissima cum suffocatio D niS metu: cardialgia vehemens , crudelissima imi ventris D tormina , singultus, cordis palpitatio , alvus adstrictissima, Durinae tenuis, vel nullius mictio : & verbo, nulla in to-Dto corpore pars est quam non pervadat truculentum ma-Dlum a).V Accuratissima est Hos ani descriptio cum Veteribus comparanda; praeivit tamen Petrus Salius Scriptor egregius in opusculo de A ectibus particularibus longe utilissi
Curatio epilepsiae varia est pro temporum morbi Varietate , aliter enim paroxiSino prehenSus aeger , aliter, ab ipso liber tractandus. Si Medicus, quo die primum is incidit, accessit, omni opera ipsum depellere debet, non quidem importuna remediorum farragine , sed naturam lege artis juvando, ut ab accessione immunis eVadat. Jam Uero ante omnia mem 'rorum agitationes Vehementes cohibere oportet , sic tamen ut nonnihil ipsis concedatur , in totum enim prohibere nihil aliud est quam paroxis mi Solutionem retardare , quia natura media partium concussione materiam mor-bificam discutit. Conveniunt ergo frictiones blandae partium inferiorum: ligatura tibiarum, & brae litorum: & in morbo tenaci, etiam scroti, quae est efficacissima. Diductis etiam maxillis potio ex syrupo peoniae, castorei tinctura, & aqua theriacali , in aqua communi dilutis ex usu esse poteSt. Sunt qui felici successu in aures & nares immissere oleum roris marini , anisi, aut sal Viae arte chimica extractum. Sed cum in paroxismo epileptico nedum motus conVulsi vos sedare, Sed& sensum ac mentem restituere conveniat, ea in uSIm ad-dacenda sunt quae ad apoplecticos excitandos & let argicos conserre diximus. Igitur Si sanguinis suppreSSio per nareS. N hae
108쪽
haemorroides , aut uterum fomitem morbo dederit , in ipsa accestone mittendus sanguis ex Vena brachii; secus Vero faciendum ubi cacochimia, obstructio, Ventriculi labes eum excitaverint, nihil enim tunc Salubriu S , quam Vomitum ex tartari emitici bene praeparati grani S Sex aut octo, vel radicis Ipecacuanae drachma semisSe pro Vocare. Prosunt etiam
clySteres ex rutae, absinthii, betonicae decocto , additis melle& sale , atque in uteri affectionibus , etiam oleo. Quod si
Μedico is, qui cadere consuevit, tradituS eSt, Protinus rec ta Victus ratione instituta , expectandus est dies quo prolaba tur ; utendumque tum vel sanguinis missione, Vel ductioneat Vi, aut emetico Sicut praeceptum est, atque ea omnia agenda quae ad paroxismum fugandum Supra comprehCnsa sunt.
Jam vero tota Medicinae facultas in id incumbere debet, ut
ParOXiSmOS prorsuS amo Veat, atqueadeo curationis cardo huc Vertitur , ut ab accessionum repetitione aegros liberemus. Praecipiendum igitur ut aeger se eXerceat, cruditatem Viter,
fugiat solem , Ventum, frigus , Vinum, Venerem , laSSitudinem, sollicitudines, negotia omnia: quod , donec quatuordecim dies
transeant, observandum in eo , qui primum corripitur, eos enim ubi morbus excessit, acuti Vim deposuit ; at Si manet, curandus jam ut longus est: ita enim comparatum , ut morbo primum incipiente vires instar acutorum Per quatuordecim dies exerceat, tum frequentia, cum Vehementia repetitionum; ipsis vero transactis more chronicarum affectionum
SeSe prodere consuevit. Ergo ad epilepticos insultus quovis modo praecavendos ante omnia conducit proba in victus ratione diligentia, nisi enim haec ordinata sit, irrita fient quaeculiique alia medicamina. ObserVatis omnibiri quoad victus genus quae Supra comprehensa sunt in quolibet epilepsiae
genere , Venae Sectio nunc exercenda, nunc omittenda est
pro aegrotantium & adjunctorum varietate; at alvum ducere sordesque primae regionis eluere utilissimum est, idque ex rha barbaro ad scrupulos duos , Singulis mensibuS, aut brevioribus intervallis, pro re nata, praescripto satis efficitur. Plura medicamenta ad hunc morbum in libris Medicorum extant, sed magnam partem aut Vana & fallacia , aut superstitiosa sunt. Fateri oportet, non modo Veteres , Sed & recentiores ad hanc aifectionem pellendam vanissima adoptaSSe remedia,
109쪽
cum enim SaeViSSimus atque occultissimus morbus sit, nihil intentatum pro eo fugando reliquere . At re maturius inspecta agno Verunt prudentes Viri, medicamenta epileptica , quae sub eo nomine toties decantantur , nihil efficere , neque in Ventum hucusque remedium, quod vi propria adVersu S epi lepsiam pugnet. Relictis ergo naeniis, atque crepundiis, Solum corticem peruvianum hic prodesse no VimuS, non tam
Vi sibi propria , quam facultate periodos & parOXismos abi gendi. Igitur fideli observatione didici , Elactuarium peruvia
num epileriticum. Falleri ex cortice per uviano , Serpentaria Virginiana , & syriapo peoniae conflatum plus hic quam quae
Vis alia medicamina valere. Sed remedium hoc per tres aut quatuor menses, sub trium drachmarum pondere, singulis diebus sumendam est, neque inter ejuS u Sum quidquam Uetat rha barbarum modo supra praescripto assumere. Fonticuli ad epilepticos ex usu esse possunt, tum maxime Si excretio humoris corrupti ad cutem quovis modo Suppressa sit.
uibus epilepsiae ante pubertatem contIngunt, mutationem habent: quibus vero accidunt viginti quinque annos natis , bis plerumque commoriuntur a). AEtatum in hominem potentiam ad immutandum temperamentum in Physiologia satis monstravimus, ibique Vidimus alios morbos unam aetatem ferre, alios alteram , modo Simul permanere , saepe prioribus destructis noVos superVenire. Ergo epilepsia puerorum mutationem accipit per aetatem pubertatis. Verissime Celsus saepe eum morbum comitialem),' inquit, si remedia non sustulerunt , in pueris Veneris, indi puellis menstruorum initium tollit b . V Sed perpetuum non est, epilepsiam in his qui vigesimumquintum annum attige-N a runt, O hippo. lib. s. sphor. sent. 7. b Celi. de Meduin. l. l. c. 2 .
110쪽
runt, commori, cum Viderim ipse aliquos senes hoc morbo Sanatos. Proinde Hippocrates plerumque id ait fieri, quod maxime Verum est, ubi epilepsia in habitum versa nulla artis neque naturae vi amoliri potest, aut dum in pueritia incipiens , non tollitur ante vigesin umquintum aetatis annum.1I. Dilepticis pueris mutationes maxime aetatis , ct regionum, vitarum liberationem faciunt a . Parum opis epilepticis praeStat pomPOSa remediorum an ii epilepticorum , ut Vocant, & confuSa farrago, nostris temporibus in rudissimam molem apud pharmacopearum Auctores undique excrescens: sed maximum auxilium spectandum ex mutatione aetatis , & regionum , & diaetae. Optime Paulus : Si infans inquit fuerit qui aegrotat, nihil moliendum
11 est, nam aetate ad bilioSiorem Siccioremque Statum trans- ,, eunte, & victus moderatione adhibita, sua sponte plerum-1, que morbus finitur M.'' Videndus utique hac de re Ualles sius noSter, qui ingeniose, ut Solet, exaSitat, an epilepticos remediis tractare oporteat c . III. Pueri quibus erumpunt ulcera in caput ct in aures ae in reliquum corpus , qui saliUosi sunt ac mucosi , hi ipsi progressu aetatis facillime degunt, bic enim abii ct purgatur pituita quam in utero purgari oportebat, qui sic purgati fuerint , comitiali morbo non apprehenduntur d . Pulcherrima sententia & Hippocratis Sapientia digna. Discimus hinc Medici naturae pro Sua con Servatione leges, qui bus certis temporibus, certisque Viis mala pellit. Ergo dum pueros Videmus salivosos, mucosos, capitis favis, ulceribus, crustis, aliisque exanthematibus obnoxios, nihil agendum a ' Hipp. I. a. Aphor. sent. 43. b) Paul. AEginet. I. ue Xue.