장음표시 사용
91쪽
prodesse ex ipso didicimus a . Ergo nulla interposita mora, post venae sectiones aeger in balneo collocandus, quod si ex aqua simplici impotens sit, ex hydrelaeo constituendum. Medicamenta in ossicinis pharmaceuticis ad convulsiones tollenaas extantia , & spetioso antispasmodicorum nomine ornata nugae Sunt, atqueaded pulvis marchionis, de gutteta , aliaque id genus, nullum hic praestare effectum experti asseveramus b . Jus culum cui incocta sint borrago, in tybus , addito pauxillo betonicae eSt propinandum quaternis horis, quoniam Vires in hoc
morbo multum celerrimeque prosternuntur. Lac aSininum aqua simplici mixtum , nisi febris , aut praegressa nimia sanguinis excretio dissuadeat, sub morbi initia optimum est medicamentum ; quarto autem die transacto, roborantibus ex castoreo , Viperis , betonica , aliisque hujusmodi aeger est reficiendus , atque relicto, tunc lactis usu, aqua frigida confer tim exhibita, post roborantia , magni USUS eSSe con Sue Uit. Externa medicamina hic, si uspiam alias, locum habent. Igitur totius spinae frictiones, pedum lotioneS, partis con Vulsae inunctiones ex oleo rosaceo, unguento altheae immixto, fotus ex lacte cum croco , incipiente morbo , utiles sunt; at ipso progrediente , Iiresque ulterius labefactante, emplastra ex galbano, additis castoreo , aliiSque roborantibus, ex usu esse obser Vatione novimus. Apud veteres magna fuit innis applicandis medicamentis solertia : sed quibus nova tan-ttam Placent, in prompta est observatio apud Medicos Edim- burgenses de puero convulsione abdominis, indeque totius cor porIS retractione correpto, per emplastrum ex diachilone cum gummatibus, assa- elida , therebintina, aliis iste validissimis roborantibus & calefacientibus , adjecto extracto papaveris albi, cito sanato c). Ego non semel hystericas convulsiones, galbano , balsamo Mariae ori ventriculi aut umbilico sub emplastri forma applicato , sanatas Vidi. Sed dolosa mercatorum cx aromatariorum Versuties , aurique sacra fames nono vero Μariae balsamo, Sed& quamplurimis medicamen-
92쪽
tis simplicibus legitimis jam diu nos privavit, ipsisque, Impune
licet, selectiora a natura in bonum hominum producta vitiosissimis artibus adulterare. Magnum Gallis beneficium praestitit Pometus , qui medicamentorum Pessimas adulterationes patefecit, in eligendis optimis Versatissimus. Hunc laborem HL pani Medici, scientia & rerum naturalium cognitione praeclari , praeteritis temporibus assumpsere, qui tamen hodie perpetua oblivione consumpti jacent , ea enim eSt nostrorum infelicitas in litteris excolendis, ut non nisi extranea lauden tur, nullusque est de trivio Scriptor alienus, nugis etsi ina nibus repletus, quem inter nostrates aliqui aVide non exceperint , & in linguam vernaculam quamquam Saepius inepte, non transtulerint.
HθIIeborus periculosus est sanas carnes habentibus , convu sionem enim procreat a . II. ConῬuislo ex helleboro Iethalis M. III. Purgati ni immodicae convulsio , aut singultus superUeniens
His aliisque pluribus locis docemur , quam caute in exhibendis catharticis procedendum, cam neda n helleborus, sed & acria quaecumque purgantia ut i alapa , scamonium,gam mi guttae, & qtia inplures ex mercurio ac stibio Praeparationes in hominum perniciem inventae , convalSioneS mortiferas facillime generent.1V. Hipp. lib. q. apbor . sent. I 6.
b) Hippocr. I. I. Aphor. sent. I. c) Hippocr. l. s. sphor. 1eur. q.
93쪽
IV. Mellas est febrem eonvulsioni superUenire , quam conUulsio q
Qui neroorum distentione tenetur , febre superveniente H
Nec perpetuum est convulsionem accedente febre tolli, neque convulsionem febri Supervenientem esSe perniciosam. Ergo si homini sano repente convulsio ad Veniat , quam a repletione tum fieri merito statuit Galenus c), de novo ac Censa febris magno auxilio esse potest, dummodo maligna aut ardens non fuerit. Vidi foeminam opisthotono ex hyste ricis affectionibus laborantem , superveniente miti febre liberatam. Si convulsiones febri superveniant ob crisina, aut metas thasim ex internis ad exteriora , Seu ex Visceribus ad Partes eX ternas , Salutares esse possunt , ut fit in excretione Variolarum benignarum , & quibusdam acutis morbis instante crisi. Sagax Medicus ex attenta observatione ad Statum morbi, Vim motusque naturae & Symplomata con Vulsiones comitantia, salubres sint, an noxiae , intelligere poterit d)IV.
Tremores qui in febribus ardentibus Funt , delirio solυuntur. e).Μonet hic Galenus nedum de ardentibus, sed de quibus
V1s febribus intelligendam esse sententiam, atque Solutionem per delirium non morbi terminationem , sed uni pastoni alteram Supervenire aeque periculosam, ex impropria loquutione significare. Igitur si in febribus , inter tangendum pulsum convulsiones musculorum manus & digitos moventium , quas Ledici subsultus tendinum appellare solent, percipiantur, delirium certo Venturum intelligimus. VII. Quamquam universum corpus is convulsione immune sit, s1 L a la- d) Vide Traci nost. de Febr. limg.
vernacula cap. 6. 3. pag. ITψ.
94쪽
Iabrum aut palpebra, aut lingua distendatur grave Imploma existimandum est , quod maxima invehat pericula , licet exiguae partes a eLiae videantur a). Musculorum oris, oculorum, linguae , & quarumVis partium etsi minimarum retractio numquam Spernenda , cum epilepsiae, a poplexiae, aliorumque SaeviSSimorum morborum Prodromus esse soleat, affectoque uno nervo facillime totum nervoSum Renus assiciatur.
VIII. Pueris conoulsiones sunt si febris acuta fuerit, ct Uenter non excernat , ct vigilent, ct perterreantur , ct lugeant colorem mutent , ct chlorus , vel lividus , vel rubicundus emer-
Pueri usque ad septimum annum con Vulsion 1bus Sunt maxime procliVes, quae non ex uno aut altero ex propositis in hac sententia, sed ex omnibus signis sunt praedicendae. Uenae sectio puerulis noxia esse solet: Vomitorium lene mirifice convulsiones eorum praecaVet, ut in Illustratione ad hunc locum exposuimuS. 1X. Qui tetano corripiuntur in quatuor diebus pereunt 3 si vero
Ante diem quartum tetano correpti non liberantur, imo& in discrimine versantur maximo; at quarto die Superato nec Salus Statim apparet, etsi de ea spes aliqua affulgere incipiat: 'nec perpetuo Verum est inquit ToZZius) quod post quar- tum diem mortis periculum effugiant, cum aliquando obser-HVatum sit etiam in Septimo, atque etiam post septimum illos esse periclitatos d). V Lectu digna est ad hanc rem tetani historia specialis a Vans*ietento Observata, & accurate
95쪽
Caput V In De Conuulsione. 8 1
Adnotavit. alenus , fidissimus Hippocratis interpres, in hac atque aliis supra poSitis de conVulsione Sententiis , non ex necessitate mortem indicari, Sed Summum periculum, ut pauci ex ea evadant, & ut plurimum letho comitantur. Igitur ex vulneribus convulsiones fiunt idem intellige de ulceribus
ob virulentam acrimoniam nerVos instar Veneni stimulatarem: ex inflammatione in iis excitatam, Saepeque ad rael Vortim originem extensam: aut ex Chirurgorum imperitia. Hanc utat imam causam conVulsionis ex Vulnere ob SerVatione propi ja
XI. Quibus tumores in ulceribus apparent non valde eo elluniatur , neqtie insaniunt. His autem de repente disparentibus, qtii bus in postica quidem parte faerint , conUulsiones tetani; qui bus in antica insaniae, aut lateras dolores acuti aut suppuratio, aut senteria, si rubicundi fuerint tumores b . Haec sententia aeque de vulneribus ac ulcerious intelligenda mirabiles monstrat morborum mutationes nulla artis Theoria definiendas. Propterea inquit Gorte rus experimen-31ta practica Sunt consulenda , quid natura facere soleat in Diali regressu materiae, nam hoc ex legibus hydraulicis de monstrare non Valeo sc . V In magnis vulneribus tumores non apparere , malum esse Hippocrates pronuntiaVit d); ipsos autem in quibusvis ulceribus praesto esse , ad convulsionem &insaniam vitandam ut plurimum Valere , hic docuit. In Variolis cellissimum est, magnam faciei & manuum intumescentiam saepe prodesse. Sed non valde convelli aut insanire di Xit eos, quorum Vulnera intumeScunt, cum quandoque ob laesum nervum Vel tendinem , Praesente magna intumescentia , convulsio & insania sequantur e . Neque perpetuum est, ex disparente tumore in parte antica insaniam , ex postica conVulsionem nasci, cum interdum haec aliter fieri soleant,
ut a) in Comm. praesent. sent.
96쪽
8 6 Lib. I. De Asorbis capitis.
ut ex duobus,ab Heurnio, gravissimo Scriptore , adductis h toriis vulneratorum patet a). Posuir Hippocrates tamquam
certa , quae communi & frequenti naturae cursu contingunt, atque adeo communi etiam obserVatione innoteScunt; ; exceptiones paucissimas observatorum diligentiae examinandas reliquit. Hinc si subito disparente tumore in Vulneratis sudor copiOSus , aut urina , aut erisipelas in alio membro appareat, non in Sania nec convulsio , sed interdum salus sequi solet b). Non modo haec inquit Toggius) quae retulit in aphoris- 'mo Hippocrates mala ab evanescentibuS repente tumoribusr exoriuntur, sed & surditates, lippitudines , a Sthmata , car-' di algiae, dysuriae, idque genus alia, quae fortasse reliquit,' contentuS generaliora solummodo attulisse, quae fortasserr frequentius Observaverat c . XII. Convulsio sit aut a repletione, aut ab inanitione, sicut sin
Quemadmodum morbos a repletione natos Sanat evacuatio, Sic repletio necessaria est ad inanitionem removendam. Imprudenter agunt Medici , qui in omni convulsione, calida sub cephalicorum titulo applicant medicamenta vigente inanitione nocentissima. Decantatissima illa antispasmodicar 1 inquit VansWietentus) spiritus cornu cerVi, serici crudi, Suc-11cini tinctura & oleum ; castorei virus, Olea pulcherrima stil-r latitia aromatica , &c. quae in aliis casibus tam pulchre com I pesciunt inordinatos illos in systemate nervoso motus, hier nocent Suo Stimulo, quo agendo Sanguinis motum , pau-
, culum illud, quod invasis adhuc superest, Sanguinis , e. Irdiscissis Vasis expellunt ad mortem usque e .
In curatione primo perUestiganda est causa singularis ,
97쪽
Caput VIII De Convulsione. 8 7
Iocus primario afferitus unde convulsio ortam habet , dein ocius modicamenta aplicanda illa quibus acre leniri , imparitum resolOi contraritum laxari possit. Unde diluere, laxare, revellere, lenire, fere sanare solent conUtilsiones hasce et, nec unquam specioso aut i asticorum titulo sdes adbiberi debet a). Ab hac universali curatione excipit VanSiletentus convulsiones eas , quae a subita & magna vasorum depletione fiunt, & solis replentibus curantur. Certe non Video , quomodo pro regula generali ad convulsiones tollendas impactum resolvere conVeniat, cum a disSolutis nimium humoribus,& agitatis spiritibus eae Saepe naScantur
XIV. Stidores qui sensim exsudant in conVulsione in prosunt confertim autem prorupti nocent , larga detra tio sangui
Ex hac verissima sententia docem Ur, con Vulsis neque sudores calidis medicamentis eXcitandos , nec largam Venae sectionem prodesse , quod utique monendum duximus , cum nostro hoc tempore in Venae secanda audacterque educendo sanguine , ob systematum in medicina praepotentiam , audacissimos Medicos VideamuS-XV,
Hinc dum aegri tremuli convelluntur) somni arctiores sunt convulsis ci , gravitasque frontis , ct micilio ipsa di e
Pulcherrima sententia plures contine ns obser Vationes bro viter percurrendas. Convulsio ita saepe similis est tremori, ut cum eo confundi possit. Sed facile distinguuntur, quia intrem Ore graVitas membri deorsum , Vis motrix sursum illud ducit: ex alterna autem vi ponderis membri, & facultatis moventis fit tremor , in senibus, debilibus , a taxia spirituum laborantibus , innocuus. At motus convulsivus perpetuo fit Vi
98쪽
morbi alterne naturam irritantis, indeque etiam fit, tit membrum sustentatum non tremat, etsi sub eo positu con Uella tur. Somni in motibus convulsivis phreniticorum sunt morbosi ad comatis naturam accedentes, ut antea vidimus. Sed minime terreri oportet eos , qui integra Valetudine dum dormitare incipiunt, subito veluti convulsi expergefacti excitantur, id enim vaporosae substantiae nervos agitantiS effectus est,
quae facile dissipata nihil damni inducit. UAdultis saepe con- , tingit ait Vansruietentus ut in primo somni quasi lim 1-r ne, toto corpore conVulsi evigilent cum imaginatione acdi, Si ex alto ruerent praecipites , vel alia simili terrifica idea, , in mente excitata a ' Excitatio a somno cum terrificis imaginationibus in sanis saepe contingens capitis morborum nuntius tantum est, dum nimis durat in corpore prave disposito. Sed in pli eniticis , hystericis , hypocondi iacis , ac alias quoVis modo in convulsiones pronis, mictio difficilis fieri solet ob distensionem vesicae; imo ex ejus interceptione con vulsionem praedici posse ex Hippocrate ita monente discimus: Vesica intercepta cum capitis dolore convulsionem mina-
Diuturni circa lumbos ct Uia tum qui ad B ocondria prorepunt dolores cum febre, cibi fastidio, si inde transierist fortis dolor ad caput, celeriter per convulsionem necat c . Non modo diuturni, sed & in acutis febribus lumborum dolores metastasim ad septum transversum faciunt Summo aegri periculo , ut Hippocrates monet in Prognostico d), tum ma Xime cum aegri impatientes Medicos aut Chirurgos Provocant, ut unguenta frigida pro dolore sedando lumbis apponant, quo fit, ut in alias partes malum transeat: quod si transitum ficiat ad caput, convulsio celeriter necanS Super 'enit. a tui ergo sint sirones in lumborum doloribus tractandis , eosque nec optatis, nec frigidis medicamentis fu
99쪽
Caput V III. De Conuulsione. 8 9
gare audeant, quin potius pedum lotionibus , frictionibus clysteribus, oleosis, blande alvum subducentibus, aliisque hujusmodi auxiliis aegris succurrant.
Per febres quosdam conspeximias de repente conUulsione prae
Indi , nullo, quod eam praesagiret , praecedente indicio , qui bilio so superveniente vomitu , protinus ab omni noxa liberati fuerunt a . . EX his quae de Vertigine , aliisque capitis affectionibus ab OrIS Ventriculi laesione nascentibus , diximus , quid hic agen clum sit, facile quisque perspiciet.
Pilepsia. Grecis, ILatinis morbus comitialis, Vari Is nomInibus insignitur , morbus sacer , herculeus , lunaticus, caducus, pueruis k quibusdam appellatur , quorum nominum rationem apud Sennertum videre licet b Epilepsia totius corporis, sed praesertim partium faciei motus con
vulsIUus cum sensuum mentisque laesione. In choraea quam nunc Vocant sancti V1t1: in motibus convulsi vis omnium mem-
inordinatis: & in passionibus hystericis atque hypochondriacis, Verae convulsiones fiunt, non tamenon. O . ' ci RV m & mentiS laesio acces 1t, ea enim affectio apud Vetustissimos Medicos epilepsia dicebatur, quae & conVulsiVos corporis motus , & mentis sensuumque offenSIOnes necessario importat c . Invaluit tamen usus , ut epIlepsia alia perfecta, alia imperfecta dicatur Peria sectam eam Vocant, quam definitione data comprehendimus imperfectam , dum membrum aliquod distenditur, ita ut frequenter mentas SenSuumque laesio sequatur, aut Saltem in M Ue-
100쪽
Veram epilepsiam degeneret. Hanc levem etiam, illam sortem epilepsiam appellant, atque adeo motus con Vul Si VOS m moratos ad epilepticam referunt affectionem a). Sunt qui Galenum sequentes , epilepsiam non continuo sed ex intervallis in ipso paroxismo membra concutere amrment , quod etsi Verum saepe Sit, non tamen eSt perpetuum , quippe fortissima & lethalis epilepsia, uno impetu nulla quiete interrupto , motibus conVulsivis violentissimis aegrum de modio tollit. Boerhaavius communi opinioni inhaerens , epi epsiam ait alterna cum requie, & novo paroxismo inVadere , sed ab ejus Commentatore VansWietento in hac re merito corrigi
rebrum. Quamquam sensuum , mentisque operationeS CXer ceantur in cerebro, imo & motu S Voluntarius ejus comercium per nerVOS postulet, tamen ex Vi consensus adeo necessarius est cordis influxus, ut eo affecto determinata laesionis forma, affectus capitis morbosi sequantur, ut de apo plexia , & lethargo agentes Vidimus. Sunt epileptici, qui ante morbi accessionem paroxismum vocant) debilitatem in cordis regione sentiunt, totumque corpus frigidum , & in ers redditur. Sunt alii, qui sensum guttae in cor cadentis Sibi videntur percipere. Sunt denique alii, qui de ineffabili circa cordis regionem conquaeruntur molestia. Hinc apud nostrates hoc mali genuS appellatur de coraeton , gota co-rat. Ergo cerebrum hic per propriam saepe laeditur affectionem, interdum ex corde recipit malum , ac quocumque demum modo id fiat, utraque pars in epilepsia patitur, alia aliam necessario consensu assiciente, quod maxime in quo-Vis aegro notandum , ut ei quae magiS laborat auxilium potius adhibeatur o. Etsi partes in hoc morbo perpetuo a nectae
a) Vide Valles. Conmen. in I. q.
E idem. Hipp. text. 22. pag. 239. ct River. Prax. Medic. l. I. cap. I. Sennert. Prae t. lib. I. . 2. cap. 3I.