장음표시 사용
121쪽
capItis constitutio vaporum husi Orumque copiam facile ad mittens nec ita facile disSipans , ad catarrhOS generandos plurimum conferunt. Denique maligne intemperata cerebri moles , ejusque, occulta & ineffabili Vi, temperies corrupta pessimi catarrhi, ferinaeque destillationis ins esse solet. Ita videmus quibusdam annis epide mice grassari catarrhos subito in hominibus sanis pessima mala inducentes. Causae occasionales plet hora, obstructio, dia thesis , si unquam alias , certe hic maximum locum habent. Copia sanguinis in cerebro multa mala producere poteSt, Sed catarrhis efficiendis opportuna est, cum Viribus Validis natura noxios humores per emunctoria expellere nititur , quod fit cum viae expeditae , humores fluxiles, S vis Vitae simul ad idem opus
conspirant. Obstructio eodem modo occaSionem praestat catarrhis , ea tamen lege , ut in hac Vehementiores & deteriores sint quam in plet hora. Sed dia thesis, ut in aliis morbis, sic in catarrho producendo praecipuam operam praestat. Sic fit, ut alii a nativitate, alii ob Vi Vendi genus , ob intensiores meditationes , ob aetatum Varietatem , locorum , imo &ob morborum reliquias, aliaSVe id genus causas , diathesim adquirant destillationibus producendis aptiSsimam. Inter cau
tralis diu durans destillationes creat, humiditatem super tuam cerebro communicando; Sed longe frequentiores fiunt, dum constitutioni humidae aquilonariS & Sicca supervenit. Nec qualitatibus tantum sensibilibus destillationes inducit aer, sed
vi etiam occulta interdum catarrhOS epidemicos nunc beni nos , nunc pessimi mori S creare solet, Ut Satis in Illustratio
nibus ad Hippocratis Epide mica monstraVimus a . Diaeta etiam destillationibus emciendis confert, si ea sumantur alimenta quae caput replent, si cruditateS fiant, Si in Solationes , exercitia in locis frigidis , fCmnus ad Lunae radios , aut locis humidis , studia intensiora, vigiliae & lucubrationes caput ina modice calefaciant, refrigerent, aut alio quovis modo debile di impotens reddant. Animi pathemata suam hic symbolam
ab Setit. I. text. 7. pag. I T. Vide o. a. p. 842. ct sequent. 9 Prudi. Sci inert. de Febrib. lib. q. cap. IT. lib. I. pari. 2. csp. pag.
122쪽
i es Lib. L De Morbis capitis.
conferunt, necessario enim comercio animae cum corpore id ita immutant, ut miras in Ipso alterationes inducant. Profecto ex animi affectibus velae mentioribus destillationes perinniciosas subito nasci, saepe in PraXi Observamus. Catarrhum benignum, rem per Se notissimam , describere velle , molestum : epide micum S malignum depingere utile , sed nobis in hoc otia fecerunt Holfmanus a), & Casa lius b). At destillationis ferinae , & catarrhi suffocativi his
toriam adducere necessarium est. Frgo catarrhosos homines seu in catarrhum proclives haec comitantur. Caput debile est, humidum , spiritum a taxia labocans: color faciei subalbi dias : palpebrae subinflatae : Oculorum caligo maxime post somnum: sternutamenta leViSSimiS de causiS: extremorum frigus cruditas: hipocondriorum ObStructio cum calore: transpiratio libera sed mutabilis : urina cruda , Saepe turbida : salivae, muci narium , lachrymarum facilis pro Ventus. Jam vero catarrho reipsa , seta ut in Scholis dicitur, in acta existente , per graVedinem , raucedinem, crudaeque materiae per
oculos, nares , & os effluxum facile cognoscitur ; leve que est a capite destillationem in nares labi: pejus in fauces &in asperam arteriam : peSSimum in pulmonem. LeVe eriam est , humorem crudum in has partes effluentem benignum esse ; at periculosum , eumdem tenuem, crudum, inflammatum , maligneque urentem, aut fauceS, aut a Speram arteriam, aut pulmones cum metu exulcerationiS Occupare, tunc enim ferinae destillationis Vires exercet, quae Si incrementum ac cipiat, fauces inflammat, rubore & dolore, Velut in a phthis, internas oris & asperae arteriae partes corrumpit. Sub eo statu raucedo adest tenax: ciborum fastidium: Sitis aut moles ta , aut nulla: lassitudo cum difficili anhelitu: febricula horis praesertim nocturniS: corporis e Xtenuatio : tussis inanis:& demum tabes , quod vitium tunc maxime timeri debet, cum vetus destillatio corpus tenue , atque procerum tenet, aut quibus catarrhi Vis sanguinem spuere facit. Catarrhus suffocati Vtis nunc ad summum peracutus , nunc acutorum
123쪽
terminos sequi solet. Omnia destillantis 1 capite humoris signa affert in oculis, naribus , faucibus, sed in eo praecipue elucet respirationis difficultas, quae modo celerrime aegrum jugulat, modo inducias facere solet. Dum aegros adoriturasthmate, dispnoea , aut alia quavis affectione pulmones occupante, prehensos , brevissimus esse solet, Summamque Spi randi difficultatem inducit , summumque vitae discrimen. At in caeteris lentius procedere consuevit. Familiaris est vigeri tibus alterne constitutionibus australibus , & aquilonaribus:
Pueris & senibus magis quam adultis : foeminis potius quam Viris : cachecticis quam bono habitu praeditis. Ingruit, dum
inducias dat, ut caeteri catarrhi cum assiuxu humoris a capite in oculos, OS, fauces, nares, aures , & asperam arteriam. Sub initiis rigor aut horror: febris acuta: spiratio subobScure
difficilis, raucedo cum tussi: pulsus inflati, subduri, in
aequales: urina sanorum similis : lingua albescens : capitis gra-Vitas: Sudor molestus. Crescente morbo febris sub noctem magna habet incrementa , horis matutinis remittit : sputationes humidae , aquosae , crudae , saliva permixtae : dolor ob lusus circa thoracem , nunc dextram , nunc SiniStram partem occupanS: Somnus paucus , interruptus: inquieta jactatio. Eo autem ad summum Uigorem accedente , spiratio difficilis anhelosa : Stertor Situs erectus : capitis nutatio : delirium: quibusdam adstricta , aliis soluta alvus : urinae turbidae , cras-Sae , SubobScure rubentes: pulsus inaequales , languidi: faciei, pedum, manuumque tumefactio aquosa: extrema frigida : Virium prostratio : sputorum suppressio : mors. Sol Vitur hic morbus sputaminibus concoctis: sudoribus : urinis copiosis at Vi excretionibus serosis : quae omnia Si cum coctionis
signis appareant, qualia in Pathologia proponimus PathoLet .) , certam Salutem promittunt. Catarrhum benignum natura ipsa nullo artis auxilio adhibito carat, ac nisi error commitatur , facile solvitur. ΜLnime laudamus eorum hominum methodum , qui pro tussi& catarrho debellandis , lac assumunt sub noctem hora Som ni, quoniam hebetes eos , ac capitis morbis procliVes reddidisse novimus , seu quod catarrhi materiam crudiorem efficiat , seu quod sim hi cum somno viscera nimium refrige
124쪽
dulcibus parata , addito syrupo violarum : aut hordeI cremor hora somni minus nocent quam lac, imb interdum nimio vi
gente calore prosunt, Sed incoenato aegro assumenda, alias noxia sunt. In omni catarrho minuenda Sunt alimenta, atque quidquam detrahendum tum cibi , cum potus ab eo, quod pro consuetudine est. Vinum in hoc morbo nocet, ni Si senex aeger sit, in ea enim aetate Sub catarrho frigido syrupus e vino & saccharo conflatuS mire quandoque prodest. Abstinendum ergo a nimio aquae potu , exercitiis , insolationibus, sudoribus calorificis, Lunae radiis, matutino , &nocturno frigore. In catarrho ferino Videndum , num sit se bris : quae si fuerit acuta , ea methodo tractanda , quae inflammationibus sanandis accommodata est, addendo insuper ea artis auxilia, quae fluxioni sedandae, & humori corrigendo congruere Videantur. Si autem fuerit longa, ut saepe sit, cavendum a Venae Sectionibus , purgationibus , aliisque id genus remediis, quae aut Vires minuunt, aut acres humores exasperant. Sub hoc Statu, pedituVia, capitis perfusiones, fonticulorum usus, ulcerum apertio per VeSicantia, maximam opem ferunt. Sunt etiam ex usu jUScula ex Viperis recentibus , cancris , ranis pullo gallinaceo , additis herbis refrigerantibus ut taraxaco , cichorio, & similibus , conflata. Sed nihil aeque his destillationibus confert quam loca mutare, & peregri nando ad longinqua jactari. Pillulae de cinoglosso, de sti-race, de mirrha , ex incrassantibuS medicamentis opto mixtis compositae , non sunt indiscriminatim exhibendae, sed hac lege: si destillatio antiqua fuerit, Vel etiam si recens , ex affectione capitis proveniat humoris acris generatrice, ab iis remediis caVendum , tum maxime , cum in gutture aut pulmonibus humoris detenti copia adfuerit, etenim in crassando, detinendo fluxum , tam longe abest , ut proficiant, quin potius capitis , & pectoris morbOS inducant, aut promoVeant. Si vero destillatio recens sit, neque in capite aut pectore vitium detur permanens, tunc tuto sub modica dosi praes cribi possunt, forte cum patientis levamine. Id omni cura incumbendum , ut morbosam capitis , Viscerumque affectionem corrigamus, nisi enim ita fiat, continua praVi humoris generatio continuam efficiet destillationem. Oui ergo per fideles observationes causas occasionales & efficientes examinet,
125쪽
andeque in cognitionem veniat vitii praeternaturalis caput &Viscera occupantis , ac destillationem foventis, is certe ad ejus curationem remedia accomodata intelliget. Catarrhus suffucativus si acutissimus sit, quod ex subita Vehementissimaque respirationis laesione di. noscitur, Omnia artis molimina exposcit, nisi enim prompte Succurratur, celeriter necat. Ergo ingruente hoc catarrho Statim Vena brachii est aperienda, neque tamen multum Sanguinis extrahendum , cum morbus hic vires cito disSolVat, sed ita agendum , ut ex intervallis , vulgo a pausas, SanguiniS modera ta copia educatur. Interim nulla interjecta mora, cucurbitulae in variis corporis partibus applicandae, frictiones, pe- diluvia , caustica. Oleum seminis lini recenter extractum, aduncias duas exhibitum , prodest. Oxymel simplex, interdum Scilliticum, ex aqua hederae terrestris utile est. Laudat Nenterus in hoc morbo radicem Asari. Junckerus, sulphur aura tum antimonii ad grana sex mirifice & puncto fere temporis catarrhum hunc suspendere, observatione propria affirmat a : Sunt Autores isti non contemnendi , de catarrho suffocati-VO uterque satis recte scripsit: Sed quae hic affirmant, ulteriori observatione confirmari debere , jure censemus. Si
Vero ad acutos morbos tum pernicie, cum celeri rate accedat catarrhus praefocans cum febre , ut fieri solet , conjunctus , caute procedendum in venae sectione, nec nisi in ple thora cum phlogosi exercenda; catharrhi enim omnis conditio est, ut materia cruda a reliquis humoribus disgregata sub initiis eum excitet, quae & cruditate & disgregatione san-SUinis mi ,sionem dehortatur. Igitur omni opera incumbendum ut humor crudus concoquatur , & disgregatuS excernatur a corpore , quae duae sunt indicationes in omni destillatione sequendae. Jam vero cum in humore crudo redundet humiditas aquae nunc acris , nunc maligna , quae Per octiO- ne in in glutinosam, benignam, naturae familiarem convertatur, consequens est, ut ea medicamina hic locum habeant, quae acrimoniam corrigendo, naturae vim concoquentem Pro- P a mo-
126쪽
moveant. Decoctu in ex radicibus altheae, symphiti, addItighordeo, scabiosa, jujubis, & syrupo tussi laginis , lege artis paratum , saepe iuVat. VeSicantium e X cantharidibus usus in cruribus, si umquam alias, hic locum habet. Sed cuni non satis sit humorem concoqui, sed & Oporteat ipsum disgregatum a corpore expelli, Simul ea remedia conSulenda, quae per anacaltharsim expurgant. Oleum amygdalarum dulcium injusculis: syrupus haederae terreStris: Sperma ceti: oxymel simplex : aliaque bene multa , quae in Pharmacopo eis hodiernis prostant, pro re nata , ad HSum accipi poSSunt. Curandum tamen quam maxime , ne multitudine remediorum aeger opprimatur: neque credendum in propositis medicamentis, etsi utilia esse posse non inficiemur , magnam ineSse Virtutem, quin potius tenendum, naturam his moderate auxiliis adjutam opus curationis perficere. Sudores in catarrho Suffocante calidis medicamentis provocare noxium eSt, quod & de urinis est intelligendum. Clysteres tamen in eo morbo profuisse experientia compertum. Igitur si aeger diem decimum quartum pertranseas, ac febris incrementa nocturnis horis ipsum molestent , tuto ad corticem peruVianum Seu Per ΟS, Seu per clysteres praescribendum , accedere licet, saepe enim ad id
necessitas cogit, & nisi labris impetus sedetur, non cessat destillatio.
Si Dems australis , pluviosa ct tranquilla sit, ter autem siccum , aquilonium Senioribus stant catarrhi celeriter perimentes a . In libro de Aere , aquis, locis , unde haec sententia
transcripta est, addit Hippocrates , sub ea temporum consti tutione senes non modo fluxionisus a capite in pulmonem tentari, sed & paralysi dextrae aut sinistrae partis b) , quod
127쪽
tunc maxime contingit cum capitis doloreS, Vertigines , aut similia mala praecesserint a . ΡΗOS autem morbos inquit DG orte rus) in valde senibus praeVenire Vix Valet ars medi 13 ca, cum Senibus noVas addere VireS nesciat Medicina. Vitar, nulla mal Vaticium , Styrax, BenZoin, Balsamus perlavianus, dc similia nervina calefacientia sunt praecipua, hyemali tem- Dpore propinata, antequam Vernale frigus & Siccitas ingruat. b Sed praeservatio senum a catarrho praeficante per haec medicamina satis dubia & incerta est, cum calida & fortia remedia viderimus in praxi catarrhOS adVehere. Satius ergo
erit sobrie vivere, externasque aeris injuriaS Vitare, transpirationis curam habere maximam, ut SeneS catarrhos brevi perimenteS praecaVeant. II. Raucedines, gravedines in valde senibus coctionem non
admittunt c).: Si senum constitutio valida sit , & Spiritalium partium amplitudine & energia gaudeant, dum iodo diaeta sobria sub
Sit, poterit catarrhus coctionem admittere. VHinc hyssopob, ait Gorterus) vino malVatico , hydromele Vinoso, gingi-1,bere, aliis ite calefacientibus , in Senibus curantur illa phleg 13mata, quae in alia aetate minus Valent d). V Non inficiamur vinum Galeno monente) maximum eSSe ad VerSus cra Ssos in pectore contentos humores praesidium e), sed calida medi camenta propOS ita approbare non POSSU mus , cum Viderimus eorum usu continuo peripneumoniam creari. ΡLepide quidem acute respondit olim Alberto Savana rotae hunc Aphoris , inium objicienti, Leonice nuS, cum fere centenarius raucedi , ne laboraret, eum non fuisse pro Medicis scripttim , indicans 1, prudentem, temperantemque hominem POSSe infaustum aph
,,rismi omen ca Vere , & a raucitate liberari f . Ex vero inquit Martianus) nihil nocentius in destillationibus adhiberi po-
d) Hippocr. lib. I. Epidem . sed
128쪽
1 1 8 Lib. I. De Morbis capitis.
Diest, quam ea quae humores attenuare SimplIciter possunt: 1, quod notare Vcilem recentiores, qui in frigidis destillatio Dinibus ad Guaiaci, & aliorum attennuatium medicamentorum, , decoctum , tam libenter confugiunt, non animadvertentes ex , ,horum usu destillationes in dies augeri, quas concoquenti- ,,bus, & mediocriter incraSSaRtibus curandas esse docet Hip- 'POcrates a .V1II. Destillationes in ventrem superiorem intra viginti dies suppurantur b). Solemne fuit Hippocrati pituitae coctionem , qua albedi
nem , lentorem, craSSitiem puri similem adquirit, suppurationem appellare , unde in hac sententia non de vera puris generatione, sed de pituitae coctione est intelligmdtus c). Docemur utique, destillationes in pectoris caVitatem non alterare improvidis medicamentis, sed blandis roncoquentibus, liqui ritia, althaea, symphito, aliisque Superius propoSitis maturare ; sic enim fit, ut iuniora Validioraque corpora ante Viginti dies destillationes concoquant, ut deinceps humorem coctum expellant Seu per Sputationes, urinaS, sudores, seu per alias Vias a natura receptas. Quod si destillatio ferina seu maligna fuerit, lactis usus matutinis horis, Syrupus violarum , emulsio ex amygdaliS, Pillulae Superius memoratae, juscula ex cancris cum pullo gallinaceo , idque genus alia, sine mora adhibita, coctionem promovent. Apposite Galenus: destillationes inquit a capite in pulmonem defluentes,
di, tum demum esSe malignas exiStimandum est , cum ea quae , , defluunt tenuia sint, facultitibuSque corrodentibus praedita. 13 Haec autem neque contineri in pulmone tam di a d ebent quoad 1 concocta crassa reddantur, ut caeterae dost Ixiones tenues, , sed non corrodentes & difficiles ad conco luendum , neque 33statim eXpelli .... quare Verum eSt, SiVe in pulmone per-
129쪽
1, maneant hi humoreS, SiVe e Vacuentur, nOXam sequi a . '' IV.Cutarrhus cum febre conjunctus non ante sistetur quam fe
Catarrhum benignum febris lenis breViat, malignum exasperat. In praefocante catarrho si febris post diem decimum quartum incrementa vehementiora Sub noctem retineat, cor tice kinae coercenda est; Sin minus dummodo ip sa perma neat , & catarrhus durabit.
In fluxionibus a capite confert cibi parcitas , praesertim ves peri , panis sicci esus , declinatio nocturni aeris , ct radiorum Lunae , potus paucus praesertim materia existente cruda c). Errant qui catarrhos , tusseS , destillationes , haustibus re frigerantibus ex succo limonum, lacte, aqua frigida confer tim exhibitis, curare intendunt, cum in omni catarrho mo dice exsiccare , roborare , & concoquere opportunum sit,
'mniaque frigida pectori sint inimica. Optime Celsus si , ,humor in fauces destillavit , demenda assuetQ cibo pars di 13midia, Sumenda OVa , amylum, Similiaque quae pituitam 1,faciunt crassiorem , Siti , quanta maxima sustineri potest pugnandum est Sed si manserit idem incommodum, ,,utendum erit cibis frigidis, aridis , leVibus, humore quarii minimo, serVatis frictionibuS, exercitationibusque , quae in omni tali genere valetudinis necessariae sunt d .'' Mente perpetuo reVOlVendum , eos qui largiore potu utuntur, difficultatem respirationis experiri e . VI. Non ita prompte ut apoplexia , o paralysis, catarrhus suffocativus recurrit f .
a) Calen. Comm. 3. in lib. 6. id. Hipp. text. 18. b) Duret. in Holler. lib. I. de Morb. inter. cap. 18. pag. I 2. c Holler. de Morb. intern . lib. I. cap. 18. in Schol. pag. I 29. d) Celi. de Medi c. lib. 3. cap. 2.
130쪽
Destillationes omnes per certaS annorum tempestates recurrunt , sed omnium maxime catarrhuS Suffocativus. Carolus Piso , Scriptor nocturna diurnaque manu Ver: andus , agit de asthmate intermittente , quod a capitis effluxionibus per certa intervalla saepius proVenire pronuntiat. Ego multoties id in praxi vidisse memini, & mecum tacitus reputavi, quod sub asthmatis intermittentis nomine Piso describit. catarrhum esse suocativum per periodos recurrentem a . Solent aegri transacta accessione, qua suffocari Videntur, multas sputationes materiae crudae rejicere, quo pacto ad consueta ne gotia transeunt , ut fere integra Valetudine frui videantur. Sed insperato de noVo accedit ParOXismus praeso cans usque adeo , ut neminem Viderim , qui subita suffocatione, sub acia cessionis initio , tum demum non obierit. Si Vita sobria, qualem observabat nobilis Venetus Cornarus, huic saevissimo morbo debellando par non est, nullum medicamen hactenus coanitum sufficere credo.
Accidit catarrhus praecipue post phlebotomiam plurimam. . . sct raro quidem acceleratur ad phlebotomiam sibi. Venae sectio in catarrho neceSSaria non eSt Saepe noxia , cum humores refrigerando crudiorem eum reddat. Sen nertus adducit catarrhos epidemicos, qui Venae sectione aegros 'jugulabant c . Excipe tamen imminens suffocationis periculun , quod parca manu factam permittit sanguinis evacuationem. Ubi jam virium enerVis lapsus inquit Hos a-1,nus 3 morbus ex cacochymia ortu S jam praeSens est, catar , , thosae assectiones complicantur, febresque ob aerem va- ,,pidum nebulosum malignae & putridae grassantur, plane aue, sanguinis missione abstinendum d .'' Id non omittendum veteres Graecos ad fluxiones ex capite coercendas arterias capitis secare consuevisse e) , quod remedium Prosper Alpi