장음표시 사용
71쪽
, posita vero magnam acceSSionem habet caloris, coloris, &D molis a . II. Ubi pars resoluta est , pro vi ct malo eorporis vel sanguis mittendus Dei alcius ducenda b .
Graeci mediocriter mi tendum esse sanguinem ex parte integra secus Arabes ex utraque parte missionem Sanguinis
consulunt. Sed ex Holleri prudenti consilio, Graecis tutius adherebis c). III. Manus dextera paralysi cum convulsione assiecta est I).
Hippocrates in historia mulieris gravidae notat, die tertia in paralysim manus dexterae incidisse cum convulsione: quod in praxi saepe contingere VidemuS non in manibus tantum & brachiis , sed in lingua , labiis , cruribus , aliisque partibus . quae Simul resolutae , & con Vulsae apparent. Discimus hinc non omnem paralysim cum laxitate & mollitienerVorum , Sed non raro cum eorum tensione & siccitate conjunoi. BoerhaaVius paralySim vocari ait muscul i laxam immobilitatem e . Contra SauVages. 'Non immerito, inquit,3, Veteres Medici paralysim aliam a laxitate , aliam a strictura deducebant, atque erronea Videatur paralyseos definitio 1 DNeotericis accepta , scilicet motus senSusque privatio cum partium laxitate Q.V Hoc monitum ad curationem paralysis confert, nam omnes paralyticos medicamentis calidis, acribus, & laxitati oppositis tractare noxium est, cum 'saepe humectare , temperare , blandeque reSol Vere oporteat. Omnium optime Trallianus eum paralysim aliam a frigore cum humiditate : aliam a calore cum siccitate fieri animadvertisset , tum demum inquit: 'At si qualitas sola fuerit calida &
M Hipp. lib. 1. Epidem. aegrot.
13. Vide Illustr. nostr. ad hunc locis. pag. aque.
72쪽
'Sicca, tum eXtenuantia , calefacientiaque omnia enim huius- ,, modi nativum humorem consumunt) magis adhuc aSsant di Mnateriam craSSiorem que reddunt. . . . Atque refrigerantibuS,, sensim & humectantibus potionibus & cibis utendum ma-Dgis consulo. . . . . & Si fieri posSit, etiam citra Vinum aeger, , degat sola tepida aqua usus, id multo quoque melius est. di Bibant autem qui assueverunt etiam in medio cibi aquam di, frigidam cum Vino. Talibus igitur purgans aliquod medi
s, camentum praebere commodum non CSt, Uni Ver Sa namque
, , ipsis inimica sunt a). V Si Medici attente obser Vent, haec omnia in paralysi a bile atra , ab humore arthritico, ab her- pete, ab ulcusculis, & Scabie in Irovide sanatis , aliisque hujusmodi malis cum calore & siccitate conjuctis , Vera esse
comperient.1V. Sane stomachum etiam, ct intestina vesicam, oblongumque intestinum usque ad principium , id est anum , idem vitium resoliationem θ pati existimo : sed interiora membra resoluta latent obscuraque sunt : imperfectae vero sunt ac dimidiatae eorum functiones b).
Non veram paralysim , sed Impropriam adnotat hic Aretaeus , quae monente Avicenna c) in mollinatione , hoc est, laxitate ac effaeta Vi partium consistit, earumque functiones nec cito, nec facile, nec Valide , ea presente , fieri possunt. In senibus, a taxia Spirituum laborantibus, foeminis hystericis, in scorbuticis , rachiticis , aliisque hujusmodi morbis videre licet crurum impotentiam , Vesicae in lotio expellendo tar ditatem , ventriculi in coquendis cibi S languorem , musculo rum abdominis in excrementis alVi excernendis inertiam, sex centaque alia hujus generis mala , quae non venae Sectionibus , purgationibus , aut medicinis calefacientibus, qualia paralysi congruere censetur , Sed nutrientibus , roborantibus citra caliditatem , & cuivis horum morborum diathesi emendandae opportunis, sunt tollenda. Forte crurum impotentia
quam ab Trallia n. lib. I. cap. 16. pag.
diuturn. lib. I. cap. pag. 39-
73쪽
quam passus est Boerba Vius post rheumaticam lumbaginem, non paralysi, sed membrorum esta et is , languidisque viribus est tribuenda a); mihique saepe subiit cogitatio , num tot tantaeque curationes paralyticorum in Medicorum libris prostantium, Si forte omnes verae Sint, de Vera paralysi, aut imperfecta tantum intelligi debeant t
inMulieri dextra manus ct crus sinistrum ex tussiculari as feriiit , cum tenue qui iam , nulla penitus ratione dignumeλ tussi Disset , resoluta fuerunt parapieritico modo, ct c b).
ConSen SUm partium Vitalium cum cerebro & nervis in In Stitutionibus satis monstravimus, ut non mirum Sit Per a fectionem thoracis hanc mulierem in paralysim incidisse, quem admodum qui hydrope pecroris laborant brachiorum resolutione tentantur c). Discimus hinc, paralysim ex aliorum morborum Successione saepe nasci , Sed potissimum ex humorum a capite defluxu in spinalem medullam , ut senibus , levissi mis de causis, ob caloris defectum catharro tentatiS contingit d) : ex uteri, partiumque vitalium affectionibus , ut mulieri de qua hic agit Hippocrates & ex in te tinorum dolo ribus scolicos nunc vocant) frequenter hic Matriti fieri videmus. Colicam pictonum ex Medicis quam plures eam affectionem nominant, quoniam apud Picta Vienses erademice grassariquondam visa est ; sed multo antiquiorem apud Varias gentes esse colici doloris in paralysim terminantis , imo & in epi-lepsiam, observationem , ex Pauli AEginetae Scriptoris praes tantissimi verbis licet intelligere. 'Puto autem, inquit, co-3dicam affectionem, quae etiamnum regnat, ex hujusmodi pro-1, Venisse humoribus intellige acribus & rodentibus) quae ab ν, Italiae quidem regionibus incepit, in aliis autem multis Ro-31manorum Reipublicae locis, pestiferae cujusdam luis modo sit graSSata: ex qua plerique in morborum comitialem, alii in
d) Vide Hippocr. lib. I. Epid.
74쪽
s 4 Lib. I. De I orbis capitis.
s artuum resolutionem sensu incolu iii, nonnulli In utramque ySunt prolapsi, ac eorum , qui in comitialem morbum inci 3 derint, plures interiere: ex illis vero qui in resolutionem, plures e UaSerunt, tamquam in crisi, cauΝa aliorsum ex loco
quem infestaVerat, conversa a).V Subiungit Paulus Medicum quemdam aegros ita affectos rebus f igidis lactuca, in ty-bo, posca, aqua ressigerata, etsi epilepsia & paralysi tentatos, Propemodum Sanitati restituisse. Sed haec agentes de dolore colico ulterius illustrabimus. VI. Stu or paralysim portendit b . Dum pars aliqua , validis viribus, sensum aut Imm Inutum , aut Omninb Sublatum experitur , stupore assici dicitur, qui ut plurimum nuntias a poplexiae , aut paralySis eSse consuevit c). Excipiuntur tamen quibus familiare esse solet, ut subinde quaedam corporis partes stupeant absque magno mala. Novi quosdam sunt verba Vans*ietenti qui jam per multos annos talem stuporem patiuntur dum huic aliive las, teri incumbant diutius, imo & saepe vigilantibus idem con- tingere solet. Initio metum incusit hoc Symptoma, sed cum, nullum inde malum secutum fuerit , inceperunt Securi es- se d).V Qui scorbulo laborant , saepe stuporibuS quarumdam partium vexantur Sine magno periculo, annotanti Jus id
illisio & Medicis Uratis laviensibus e , quod . ipse propria
Ego vero etiam crusta Inurere non dubitarim per Ignem aut medicamentum. Unam quidem circa occipitis cavitatem, quo lo- eo spinalis medulla mitium habet: duas autem ab utraque ipsius parte : tres aut quatuor in vertice, unam ex his in medio capitis , tres circum ipsam. inceribus enim diutius sui is perma
75쪽
nentibus non despero perfectam restitutionem M. Cauteria tum actuadia, ut Vocant , ex igne, tum potentialia ex Vesicantium applicatione , ut ex Archigene tradit Aetius , a Vetustioribus jam proposita Medicis , proculdubio sunt maxima in paralysi curanda remedia. Per fonticulos id ipsum erici posse monstrat Freindius hac de re consulendus b). Igitur in paralysi, quam intento animo Viderit Μedicus non a debilitate aut fatiscente virtute , sed ab obstructione , aut alio quovis modo impedito spirituum motu procedere , audacter ad vesicantium & fonticulorum uSum se accingat, eaque inter scapulas juxta spinam dorsi, in ipsa aegra parte, aut alibi pro re nata apponat, inquirendo ante omnia ex anatonae ortum nerVorum ad resolutam particulam tendentium, ut in eo remedium praecipue applicet. Quomodo , quibusve cautelis fonticuli, & cauteria applicanda sint, aptissime exposuit Lera noster in tractatu de , magni quidem usus in medicina facienda.
Omni resolutioni nervorum ad medicinam non idonea tem pora sunt hiems ct autumnus: aliquid sperari potest vere ct
aestate ; Isque morbus mediocris vix sanatur, vehemens sanari
non potest c). Celsi sententiam, quam ex Hippocrate excerpsit d , se quantur Μedici, si velint aegrorum utilitati, propriaeque fu
76쪽
CAPUT VII. DE VERTIGINE QUod Latini uno vertiginis vocabulo , Graeci pluribus
declarabant a). Vertigo est 2 a ectio praeternaturam, qu ι corpora reipsa consistentia , Teluti in motu concipiuntur. Duobus modis id fit : saepe enim corpora quae aegrum circumstant, ipsi moVeri Videntur : interdum non alia, sed proprium ipsius corpus , reVera Stans, qua Si in motu positu ia percipita Neque uno tantum motionis genere agi tari comprehendit, cum modo huc illucque , modo in gyrum , non raro Undarum more Versari omnia sibi Videantur. Symploma est facultatis animalis principis nempe imagina tionis laesae nam etsi sensorium commune affectum prae cipue sit, tamen eam mentis operationem, quae in SenSu communi peragitur ad imaginatricem facultatem pertinere in Physiologia monstravimus Physios. trach. VI. n. 187.)Pars affecta est ea cerebri pars , qua senSUS communis residet, etsi in oculis aliquod vitium hunc morbum fovens reperiri possit. Igitur rerum corporearum imagines per oculos in cerebum delatae , astectionis morbosae Vi alterantur, eamque adquirunt motionis formam, quae Spiritibus morbo corruptis competit. Jam Vero spiritus ita Vitiantur, ut in motus praeternaturales adigantur, non utcumque , Sed tales qui in gyros , circumVolutiones, Variasque motionum undequaque formas cogantur. Cum ita comparati simus, ut an Lma lege unionis cum corpore , ObJecta debeat necessario percipere juxta varias ejusdem corporis dispositiones Physiolog. Prop. II. n. I I. inde fit ut corrupta & vitiata animae cogitantis sede, eius pariter cogitationes perceptioneSque Vitientur. Nec uno tantum laeSionis modo corrumpuntur animae a Cum omnia circumagi videntur D nos. Quando repentinae tenebrae oculis ossisnduntur sine circumactione, aut illa sane levi, Scotoma. Dum utrumque contingit , Scotodi- nos a Graecis dicitur , seu tenebricosa vertigo.
77쪽
mae actiones ob labem corporis, sed Jc diversas inde acci piunt offensionis formas , variis Corporis laesionibuS respondentes. Sic alio modo laeditur mens in phrenitide, alio in melancholia; praeternaturana afficitur imaginatio in rabie canina diverso prorsus modo ac in tarantulae , alior tImque venenorum infectione. Etsi sensorium commune in vertigine necesse vitio morboso afficiatur , non rard 1 pulmonibus , hypocondriis, utero, aliisVe partibus, sed maxime ore Ventriculi male affectis, cerebro in consensum ducto, nasci Solet. Neque eodem semper gradu invadit vertigo , cum modo debilis , modo vehemens : interdum cum ViSuS ObScuritate , Saepe crurum temulentia infensa sit. MorbuS hujus sympto matis productor est intemperies cerebri, eius praesertim particulae, qua Sensus communis residet, ac licet difficile sit hujus intemperiei propriam & specialem indolem agnoscere , ut in Pathologia vidimus, Pathol. 3. tamen ingenuis ObserV
tionibus monemur , ad Vertiginem producendam praesto esse calorem nimium, & parum firmam aereamque Spirituum constitutionem. Accedit praeterea summe agitabilis spirituosae substantiae conditio, ita ut propter tenuitatem quavis de cau- Sa agitetur : ob nimium calorem in motus adigatur in ordinatos: ob promptam denique ad quosVis recipiendos motus propensionem cito in varias motionum formas impet a tur. Fatendum tamen est, praeter haec omnia specialem laedendi modum hic concurrere, atque adeo non modo ab intemperie calida , sed a temperamento cerebri quoad substantiam vitiato vertigines nasci Pathol. Prop. II. Io. Causae occasionales vertiginis sunt , ut in caeteris quibusvis morbis , plet hora, obstructio , & diathesis. Dum ple thora caput replet, & sanguinis haemorragia instat, aegri prius vertigine corripiuntur. At humore crudo aut Vapore, spiritu flatu lento seu pituitoso seu melancholico imbuto, Obstructionem efficiente , vertigines importunae molestant; ita ab haemorroidibus detentis, mensibus suppreSSis, aut alia quaVis seu per Vomitum, seu per corporis habitum excretione detenta vertigines nascuntur. Quod si specialis Spirituum diathesis per eorum a taxiam , imbecillitatem , particularem indolem his omnibus accedat, longe molestiores producuntur vertigines. Sic homines studiis litterarum incumbentes
78쪽
6 8 Lib. I. De Morbiis cap tis.
melancholic1 , scor butici , aliisque id genus affect Ionibus cor repti , Vertiginosi nullo negotio fiunt. Causae efficientes diaeta nempe , animi pathemata , & aer modo seorsim , interdum Junctae, ut in causis occasionalibus contingit, ad vertiginem inducendam concurrunt. Igitur quod ad diaetam spectat, solis aestus improvide susceptus indeque nata syriasis seu insolatio : exercitatio immodica , aut humorum quavis de causa incalescentia & agitatio nimia: rotarum circumactu S, aquarum Vortices , profundarum rerum ab alto inspectio in debilibus nec assuetis : alimentorum flatu replentium corpus , infarctus: inedia longa in biliosis , melancholicis , aut Succorum praVorum copia redundantibus , ad Vertiginem creandam plurimum
faciunt. Videndus Theophrastus, qui in eleganti tractatu de
Vertigine accurate haec omnia persequitur. Inter animi pathe mata ira & timor vertigini generandae prae caeteri S conducunt. At aer omnium maxime Vim habet ad hunc morbum producendum , etenim auster diu perflans ex Hippocrate Ver tiginem creat a . Quemadmodum aer terram certiS constit tionibus concutit eamque tremere facit, alii S autem Vortices, concUSSus, Variosque agitationis modos producit, quid vetat
quominus in corporibus dispositis Vertigines, inordinatosque motus procreet ' Id certum est , eos qui Vertigini propensi
Sunt, determinatis temporibus eo morbo potius quam aliis temtari, ita ut periodos aeris constitutioni reSpondentes experiantur.
In vertigine propendent hypocondriaci, Scorbutici, morbo siccatorio & flatuoso assecti, atrabile , Ventriculi languore, arteriarum capitis pulSatu, narium haemorragia, uteri passionibus & vaporosa difflatione tentati, & quibus hepar ca lidius bilem in ventrem rejicit, itemque arteriOSum genu S in temperatum est plenum ferVido & Spirituoso sanguine , in
eamque potissimum austro regnante , Vere & autumno incidunt. Dum Vertigo ingruit nunc caput, nunc e terna corpora turbinis in modum circumduci videntur, auribus murmur veluti delabentis cum strepitu fluminis insonat, timorque cadendi aegrum a) Hippocr. lib. 3. Uuor. sent. IT
79쪽
aegrum occupat. Crescente morbo praeter haec omnia gravitas adest capitis , Splendida quaedam oculis inter multas te nebras sese offerunt, tibiae Sol Vuntur & Vacillant, pulsus arteriarum capitis , temporum praeSertim aut occipitis , & in quibusdam veluti sensus mallei intus perciatientis. Neque nimium calorem nec immodicum frigus Sub hoc statu sine accedente vertigine Sustinere potest aeger, quin imo ad quae Vis negotia adstrictus impotens redditur , cum enim affectioliaec per periodos repetat, leVibuS agitationibus malum excitatur. Nec oculis apertis tantum , sed & clausis haec affectio molestat, ut de se ipso narrat Heredia a . Vertigo ad moria bos longos pertinet, etsi celeres sint singulae ejus repetitioneS, quae Si Saepius revertant, periculosam indicant affectio nem , cum ex ea in maniam & epilepsiam , interdum in apo-plexiam facillime fiat con Versio. Solvunt Vertiginem sanguinis effusiones per nares , uterum , haemorroides : Vomitus copiosi diutiusque repetentes pituitae spumosae Seu acidae , seu dulcis : e Xanthematum per totum corpus aut in pluribus saltem partibus eruptiQ : Sudores Vi naturae Sponte prodeuntes: corruptorum humorum per aures purgatio : quae omnia pro varia aegrotantium idiosincrasia , VariaS Solutionum formas attente obser 'andas inducunt. , Curatio vertiginis in eum debet collimare scopum, ut cruditates ex calore Vitentur, liberaque perpetuo Sit Vaporosae substantiae dimatio. Maxime commendanda est exercitatio lenis : alimentotum tenuis SubStantiae assumptio : potus ex Vi no aqua permixto : at Vi lubri itas non Vi medicamentorum purgantium , quae continuata eXSiccant eam & corrumpunt,
sed ope herbarum & fructuum humectantium. Hinc ivtybus lactuca, poma redolentia cocta, pira, aliaque hujusmodi
magni usus Sunt in hoc morbo. Vitare Oporret repletionem, insolationein, Ventum, SoliS, Lunaeque radiOS, aspectum rerum velociter motarum , Somnum diurnum, ii 'pocausta salida , animi perturbationes vehementiores , & longa studia; etenim haec omnia Vertiginosos praecipue laedunt. Venae sectio tunc locum habet cum morbus a ple thora , aut Sanguine
sa Pen'. Mich. . de Hered. dc Vertiginosa febre cap. 37 .
80쪽
quovis modo SuppreSSo oritur; secus non modo nocet, sed& vertigines saepe auget , & a poplex am inducit. Purgatio quantum fieri potest vitanda, nam agitationem & exs cationem post Se relinquens Vertigini parum prodest, quin imo eam saepius exa Sperat. CliStereS pro re nata utiles sunt; cavendum tamen ne aegros ob Senium aut labores viribus ex haustos nimium debilitent. Crurum frictiones in vertigine sicut & in a ffectionibus flatuosis plurimum Valent. Cunctatio hic si unquam alias proficua est; nihilque magis noxium quam vertiginosos pluribus medicamentiS Onerare. Quod Si necessitas quandoque cogat quidquam interius Praescribere , remedia ex rosis viridi ous in formam Gyrupi redacta , aut conserva e ribes iis , granatis, cidoniis , fragariis , aliisque acidis vegetabilibus motum Spirituum Sedantibus, proficua esse ob servatione constat. Si Vertigo a partibus inferiobus cerebro labem communicantibus procedat, iis a Μedico cognitis earumque vitiis; juxta cujusque naturam remedia debet appo
Febrem non babenti, appetitus deiectus , oris ventriculi morsus , ct tenebricosa Uertigo , ct os amarescens, sursum ptita an te optis esse indicat b). Recte monuit Galenus ex oris ventriculi affectionibus bile eam partem occupante capitis morbos oriri c . Sed id praesertim notandum , humoreS calidos, Seu atraebilis , seu pituitae inflammatae participeS in Ventriculo commoranteS, Vertiginem molestam inducere, quae non nisi Vomitu Seu natura, Seu arte blande Procurato evanescit. Ex vero Aetius V V Dporibus calidis , inquit, & acribus ad caput delatis,& ani malem in cerebro spiritum evertentibus , demum hebetudi-Fines quaedam in oculis fiunt, postea etiam aurium Sonitus assidui & auditus gravitates, atque haec maxime contingunt circa ciborum coctionem & ubi ex somno exurgunt; auges