장음표시 사용
81쪽
, cente affectione vertigines & obtenebrationes oboriantur, Friit putent Se Videre omnia circum Verti. Contingit hoc etiam ubi confertim ex sellis Surrexerint, cruditate quadam prae gresSa. PerseVerante vero diutius malo ex ficili occasione vertigine afficiuntur, ut etiam concidant aliquando Fa- Dcile corripiuntur hac affectione quibus con Suetae excretio-3weS Sunt Suppressae. Sed & cruditates & ardores assidui, &Debrietates affectionem hanc efficiunt ; consequitur & alvir suppressio & propterea multa inflatio, & urinarum tenuium ac paucarum excretio , materia ad caput accurrente , gra, ciles autem in totum ferme fiunt, & pigri ad omnem agres- , ,sionem a . V Discimus hinc ex calidis rebus Vertigines nasci, atque cruditates eas a flectioneS generanteS, SpirituOSIS, calefacientibus , & acribus medicamentis eXacerbari. II. uae ab initio cientur Sertigines , haemorragia exoseun
Dantur febres quibus ita familiaris est Vertigo , ut eas perpetuo ab initiis ad finem Usque comitetur, quas propterca vertiginosas appellant. Egit de his Heredia noster sub tiliter quidem , ut in more erat, sed aliquas subinde miscuit observationes practicas magni momenti. Si sanguis suppressus fomitem morbo dedit, aut aetas, anni tempus , & specialis aegrotantis dispositio ad haemorragiam , QVeant Vertiginem, ea super Veniente, sanandam spes est; 'quod si ab intemperie, D& cacochimia quadam maligna firmiter in cerebro) qua-
is esse solet tinctura lanarum Veneno Assirio fucatarum, pro-DVeniat, tunc non sol Vitur haemorragia , etenim parum pro
Ddest haec , etsi plethoricarum affectionum propria, si rerum Dillarum accessionem conjunctam habuerit c).'1II. An Uertigo certissimum praesagium Ap textae d .
82쪽
, Vidimus ex Hippocrate vertiginosos a poplecticos fieri a ;sed cum ex obserVatione fideli constet, saepe vertiginem in hystericis, hypocondriacis, stomacho laborantibus fieri sine superveniente a poplexia , merito Gorterus , alios in hoc sequens , dubitanter ea de re loquitur. Vidi morbo siccatorio flatu lento laborantes vertigine continuo afflictos , ab eaque liberatos tum vomitibus pituitae , cum flatuum per os eruptione , ructus strepitu magno diu continuatos alternis vicibus emittendo. Ergo tunc vertigo prodromuS CSt a POplexiae, cum temperie cerebri vitiata , aut ob malignam aeris constitutionem , Venenorum Vim , morboSaS in habitu affectiones, vel intimam spirituum Substantiam Summe corruptam, aut eX tinctioni proximam, sequitur. 'Imperitiae indicium est inquit Junckerus) ,, quibuslibet vertiginosis , sine discrimine aetatis,
11 apoplexiae in Sequuturae prognostin formare: junioribus enimo, triginta annos nondum egressis a periculosa quoque Verti Dginis specie nulla imminet apo plexia, nisi Vita simul nimis 3 sedentaria , aut ingentes animi commotiones accedant b . Sed notandum, juvenibus vertiginosis ex cerebri Vitio non rariro epilepsiam, aliaSVe conVulSionum formaS Succedere. 1V.
In qEibusdam ingestis , vel applicatis quoddam speci cum
Iaist virus , quo magis vertiginem quam alios morbos inducunt. Ita optam in quibusdam si non decumbunt: cantharIdes : Memetirialia: Therebintina , , mtilia ex diureticis: spiritus inebriantes : putrida assumpta '. fumus carbonum nicotiana: muLtaque venena. Horum praeposterus usus hunc effectum docuit: qtita non ab omnibus malignis generatur vertigo, speci um v
rus in his est admittendum c). Praeclara observatio ab omnibus magni aestimanda. Igitur qui solanum maniacum , hyosciamum , aconitum, aliaque hujusmodi venena in usum Medicum adducere audent, hinc discant, nihil aliud efficere , quam experimenta Per mortes
rig. cap. 2. num. 26. pag. 83.
83쪽
At quos capitis calor , auriumque sonitus male habet, vaporibus calidioribus per arterias sursum elatias, etiam arteriae
seritio retro aures iis abhibenda est a). Arteriae sectionem pone aures nedum a Paulo propositam longeque descriptam , sed a Galeno, aliisque gravissimis Scriptoribus pro vertigine, oculorumque fluxionibus Sanan dis commendatam , timerem utique , tum ob Celsi monitum aSSerentis arteriam incisSam neque coire, neque sanescere i, cum ob inexpertam Chirurgorum nostri temporis exercitationem. Freindius invictis argumentis probans utilitatem & securitatem incissionis arteriarum in dictis morbis , tum demum concludit: ΡQuamvis operatio haec rationi congruat, Vereor Dut unquam Veniat in USum , quia suasor ejus periclitatur, 3 ne per aliorum incuriam famae suae officiat. γ).'' Hirudinum applicationem pone aures in Vertigine, aliisque capitis morbis cum calore conjunctis , magni usus esse observavi.
Vs vero qui valdὸ calidum caput habent , etiam rosaeeum cum aceto saepe adhibeas , ct ipsum ex salientibus aquae in balneo frigefacias. Et si quidem ex his cesserit assiectio cessandum
est a medicationis molestia d). Frigidas capitis perfusiones in vertiginosis esse utiles ex Araeteo didici primum e , postea propria experientia con
Quodnam medicamemtum est speci um' D. Nullum plane esse in hoc morbo statuit Gorterus, qui dubitanter interrogat. Sed cum vi speciali prodesse dicantur cinnabaris antimonii: remedia ex verme sericum faciente pa-
84쪽
rata , ut apud Nicolaum Pisonem Auctorem gravissimum a):& ex ipso serico, ut de guttis anglicanis fertur, fatemur ingenue nos longo usu , attentaque ObserVatione agnoVisse nubium ex his pro specifico habendum es Se , cum Vertigines, etsi ea praeScripserimus , minime fugaverint. Audiendi hic sunt Urat ista vienses Medici, experientia VireS medicamentorum constituentes. Carminativa aromatica inquiunt) , si sollici 1 ta instituatur observatio , non parum nocent. Idem fere di Dcendam de spiritibus apoplecticis ex vegetabilibus cephalicis nervinis, ut moris est, paratis. Nec meliuS Se gerunt mar-1,tialia, & inutilia magisteria perlarum , corallorum , ac ina, nes fecularum foeces. Nec aliquid peculiare prae reliquis 1, obtinet specificum Michaelis , ungula alcis .... MaXima audi, te in inter usitatiora in cinnabari nativa, quamvis nec ab illa 1 miracula Sint expectanda. Nullius pretii est spiritus vitriolir=cephalicus prout vulgo paratur G.γα
QUod a Graecis spasmus, a Latinis communIter conυulsio,
Caelio Aureliano conduditio, Celso nemorum distentio appellatur Convulsio est: invita partium musculosarum nervosarum versus suam originem retra iiD. Si musculus injussus , vi morbi motum exerceat, quem Sanitatis tempore, Unice imperante Voluntate, agit, tunc conVul Sione afficitur. Dum partes nervosae ex affectione morbosa retrahuntur motu ipsis integra valetudine alieno , etsi vera convulsione laborent , motus convulsiUos Perpeti dicuntur. Hinc convulsio &motus convulsivus una & eadem est affectio; differunt tantum ratione partis laborantis, utpote musculis patientibus motui voluntario destinatis , convulsionis nomen retinet: aliis autem particulis offensis & retractis , motuum conVulsi Vo
85쪽
rum denominatione distinguitur a . Cum vero nervosae partes & musculosae nedum externum repleant corporis habitum , sed per interiora dispersae sint, patet inde convulsiones modo externas, non raro internas sedes occupare. Di Dferentias accipit convulsio a partibus asse his , nam quae sit in musculis caput & collum inclinantibus emprosthotonos dicitur, dum scilicet Versus anteriorem partem corpus flectitur : si musculi caput erigentes convellantur Opisthotonos, cum in posteriorem retrahitur: si vero tabulae ritu erectus homo maneat, ut et equa vi musculi anteriores & posteriores convulsione ten tentur, tetanos a Graecis dicitur, Celso rigor. Si convulsio oculos occupet strabismus, si mandibulas trismus, Si os spas mus cinicus apellatur, reliquarum partium conVulsiones nomine carent. Sed cum convulsioni quadrent differentiae caeteris morbis communes in Pathologia satis explicatae , ea hic maxime notanda , quae sumitur ab affectione propria cerebri& spinalis medullae r aut ventriculi, uteri, pulmonum, alia rumVe partium , mutuo conSensu nervos , eorumque radices corrumpentium. Igitur ex utero, intestinis, Ventriculo ejusque orificio superiore , pulmonibus male affectis, convulsiones fieri interdum enormissimas , ductu in consensum cerebro aut spinali medulla, omnibus notum est, ut antea vidimus. Sed Id maxime advertendum , in convulsionibus modo ipsam par
tem laborantem eorumque nervos contrahi ex earum a Tec
tione morbosa, modo patiente cerebro aut spinali medullamusculis per nerVos Vitium communicari. Igitur in convul Sionibus ex Vulnere, contusione , punctura, aliiSque malis Partium contingit, ut ipsae proprio damno convellantur , forteque ex his cerebro malum communicetur. At in phrenitide, melancholia , pluribusque cerebri affectionibus, ex ejus laesione inferiores partes fere omnes convulsionibuS tentantur. Convulsio Symploma est, actio scilicet depravata facultatis animalis non principis loco-motivae. Morbus hujus symptoma tis generator est Saepe intemperies, tam quae in qualitate &quantitate, quam quae in substantia consistit Pathol. 9. &IO. , non raro ex unitate soluta, quandoque organi Vitio
86쪽
Oritur. Hac ratione per intemperiem qualitatis fiunt convulsiones ex immodico frigore , siccitate , humiditate, calore: fiunt etiam ex nimia sanguinis aliorumque humorum quantitate temperiem corrumpente. Sed a Vitiato temperamento quoad substantiam fiunt con Vul Sion eS e X helleboro, mercu rio, antimonio, aut improVide assumptis, aut male praepa ratis : itemque ex Variis venenis, Seu extrinSecus advenien tibus ut morsu tarantulae , ictu scorpionis , seu intus genitis ut fit in malignis bilis circa os ventriculi collectionibus , aliisque id genus malis. Inversa partium figura, Vitiataque earum superficies, & connexus non raro con Vulsionis Sunt ca sa , ut Chrirurgi experiuntur. Causae occasionales convulsionum omnium vere ab Hippocrate reducuntur ad repletionem , & inanitionem a . Subrepletione intelliguntur plethora & obstructio, quae hanc affectionem non perpetuo , Sed tunc tantum producunt, cum nervos & musculos ita replent, ut nequeant naturae Viribus gubernari b); ita enim sit, ut eadem exurgens ad pondus sibi molestum expellendum, neque potens modo naturali id efficere , motus applicet , etsi morbosos, ad eum finem assequendum. Hinc Variolarum eruptionem, men Sium purgationem , sanguinis haemorragias , conVulsioneS Saepe praecede re solent. Ii etiam quibus Vi Scera Obstructionibus, musculi cruditatibus , nervi humoribus impedientibus spirituum motum repleta sunt, nullo negotio in convulsiones incidunt. Est etiam convulsio particulariS a flatibus orta, quam lingua Vernacula calambre appellant, cito accedens , citoque desinens , suras & tibias potissimum occupans , quae Vino & crapulae , aut socordiae & dissidiae deditis frequens esse con Suevit. At convulsio, quae immodicas Sequitur sanguinis aliorumVe humorum excretiones , aut norvorum irritationes ad inanitionem refertur. Sic quae a febre ardente, maligna, cli Iera , hellebori aut alterius medicamenti, seu Veneni potione,
immodicis vigiliis , inediis , laboribus , Vulneribus , punctu ris, aliisque id genus affectionibus nascitur , inanitionis est
87쪽
este sitis. Ad hanc classem refertur etiam diathesis, sunt enim plurima seu extrinsecus adVenientia, Seu interiuS nata, quae certa & ineffabili diat laesi nervos in convulsionem deducunt Certis annorum constitutionibus occulta aeris Vi febricitantes. insperato in convulsiones incidunt periculosissimas ad. Eadem ratione bilis porracea certo modo corrupta, maligna materies in ulceribus collecta, putredineS, acrimoniae Speciales ut hysterica, scorbutica, melancholica, & aliae hujusmodi contavulsionibus producendi sunt aptissimae. Quaecumque demum fuerit causa convulsionis, Ut ego exiStimo, perpetuo fit in ea retractionis motus per fugam quandam , dum nervi, seu ut Verius loquamur, spiritus Vivifici in partibus existentes
atque etiam nerVos continuo replenteS SeSe colligunt, a re molesta se abducentes , motuSque conVulsi VOS ad eam expellendam excitantes : ita enim comparati Sumus , Ut natura legiabus conservationis obediens , Spiritus colligat, SeSeque a rebus nocentibus abducens , quantum Sibi ejusque viribus datur , ad Versus eas pugnando decertet, motibuSque ordinatis si sana sit, & inordinatis, Vi morborum coacta, expellerenitatur; quod ab Avicenna Video Sapienter adnotatum b . Ca sae efficientes sunt aer, tum qualitatibus manifeStis, cum occulta vi partes dispositaS contrahere facienS. Igitur nimium aeris frigus, incessus per loca niVOSa, balnea extreme Di
gida , matutinae & Vespertinae infrigidationes in debilibu ς
convulsiones excitare solent; frigidum enim cum inimicum sit ossibus, dentibus, nerViS, cerebro, Spinali medullae, facile convulsiones, tetanos, nigroreS, & rigores febriles improvide susceptum creat sc . Sed aer tum maximas convulsiones inducit, cum Oculta Vi , certiS annorum constitutionibus , nervis est infensissimus , quod ex Hippocratis Epidem iis abunde patet, propriaque ObSerVatione non semel nobis innotuit. Diaeta ex cibis Veneno ProXimis ut fungis , mytulis , carnibus , piscibus corruptis , Vino non adhuc probe fer mentato , aut magna Satis copia assumpto, Spirituosis poti
88쪽
bus, aliisque id genus alimentis crudis , acribus, nerVISque
ad VerSis, mirum quam facile convulsiones generet. Huc re feruntur medicamenta narcotica , opium , mandragora , Solamnum maniacum , hyosciamus , aconitum : acria, ut hellebortis atque ex mercurio , & antimonio quaedam praeparata: etenim haec omnia ad creandas convulsiones Sunt paratissima. Sed calor immodicis exercitiis , aut cibis potibusque excitatus , tum ex se, cum febres ardentCS generando , ma-Ximas convulsiones inducit. Etsi animi pathemata fere omnia, Si vehementia sint , convulsiones facillime excitent, ea tamen
maiori & promptiori vi id eiciunt, quae naturae lege spiritus ad sese mutuo colligunt. Propterea qui diutius timore, maestitudine, anxietatibus, doloribus, implacida displicentia vexantur, seu animi seu corporis Vitio fiant, in convulsiones incidere nullo negotio consueVerunt. Quod historiam convulsionis attinet, scire licet , quae dam esse phoenomena cuilibet speciei propria , quaedam Omnibus communia. Sed inter ea quae homines convulsioni pro nos essiciunt annumeranda est a taxia: nervorum debilitas: cach exta scor butica , hysterica, melancholica: exarathemata Sup-PreSSa , aut more solito non prodeuntia : laborum omissio, aut PluS-quam par est exercitatio: aetaS puerilis, praesertim tempore dentitionis: abortus : anni tempus , potissimum hyems , quae hujus mali omnium maxime feracissima est, deinde Ver & autumnus: paVores repente advenienteS, trumores , animi consternatio & maeror : raro insperatum &ingens gaudium, atque risus implacabilis: cervicis ictus: Di
gus asperrimum: Vulnus: epide mica constitutio : nimia corporis repletio , aut inanitio : sanguinis immodicae excretiones: Vigilia contumax: inedia. Cum vero tot, tamque diversi sint convulsionum prodromi, utique sciendum eSt, Saepe hunc mordum febricitantibus subito sine ullis praecurrentibus signis accidere , factoque bilis vomitu protinus conquies cere. Omni autem convulsioni jam praesenti commune est
membra contrahere, atque musculos ner UoSque Versus eorum
originem adducere , ut visu , aut tactu id comprehendi pos Sit , ita tamen ut una tantum pars quandoque, plures simul interdum distendantur , ut sit in motibus convulsi vis. Obsor Vandum tamen est, ne unius particulae contractio articulorum
89쪽
Caput VIII De Convulsione. 7 9
ruin vitio fiat, in his enim saepe callus gignitur , vel de lapsus humor intra cavitatem prohibet liberam in juncturis
motionem, quod vitii genus longe abest a conVulsione. Interea OmneS convulsionibus tentatos Subito atque affatim corripit labor , & distentio tendo num a de St, quam alterne r petentem in carpis manuum inter tangendum pul Sum perceptum Medici non inepte substitius tendina m Vocant. Facies rubet, interdum versicolor: oculi ferme rigentes, qui vix cir cum VolVantur : respiratio ut plurimum VitiOSa : buccae & la bia tremunt, maxillae quatiuntur, dentes strident: dissicili scervicis motus: oscitatio frequens cum labore, Saepe cum temporum dolore, & fluore salivae : linguae impotentia , nec prompta atque facilis loquutior pulsus duruS, tenSus, ut arteria veluti chorda quae laxatur & stringitur , Surbum deor-stimque feratur. Quod si dolor aliquiS tunc torqueat, saneis acerbissimus esse consuevit. Sed tetano correpti sub recto situ colla ita distenta habent ut inflexibilia fiant, totumque cCrpus tabulae ritu erectum contentum ita eSt, ut neutram in partem flecti possit, atque recta etiam Sunt crura , &manus. In em prosthotono collum in anteriorem partem inflexum mentum pectori configit, interimque ilia atque praeco
dia cum frequenti urinae irritatione, & difficili flexu digitorum tenduntur. In opisthotono retractio ad posteriores partes fit cum nimia dorsi tensione & dolore. Distenduntur etiam crura & manus , neque poSSunt aegrotanteS Sese continere, quin potius quadam mobilitate resiliunt. Sub hoc statu, caput reflexum videtur inter Scapulas locari: guttur eXtat: maxilla inferior plerumque dehiscit, & raro cum Superiore committitur : inter respirandum sterior: Venter & pectus promisnent: abdomen intentum est, & percuSSum reSonat. Cres cente morbo , praeter haec omnia, ita membra laesa distenduntur, ut ea dirigere Velle, Vi Ventem sane hominem dis
trahere sit, & discerpere. Sudor manat plurimus: dentium adest confixior articulorum frigus: pulsus obscurus : infusi liquoris in os reflexus per nares. Accedit respiratio dissicilis: vigiliae: in quibusdam delir 1 aliis dolores : singultus: jactatio : injucundus aspectius: hisque omnibus ad Summum vigorem adductis, subitanea fere mors. Ouod si magnis laboribus vexatis febris accedat, distentio inde Iaxetur, respira
90쪽
tio libera , pulsus molliores, somnus denique superveniat, Spes salutis affulgere potest, quam in hoc morbo non facile promittere licet, quia periodis revertitur, falsasque dare inducias solet. Omnis convulsio est discrimine plena, citoque ut peracuti morbi cursum suum peragit , Vixque alia est aegritudo, quae auxilia magis respuat, ut neque Μedicus praesens atque adspiciens ad vitam aut doloris leVamen quidquam opis adferre possit, quin potius victis a morbo nihil ultra subveniens,
contristatur dumtaxat, quod Medicorum est magna in elicitas. Jam vero ad curandas convulsiones intento animo inspiciendum num repletio an inanitio eas foveat. Posita repletione videndum, num a ple thora, aut obstructione fiat, aut
utraque. Si plethora fomitem morbo dederit, inquirendum
num inflammatio nervorum originem , aut ipsam partem convulsam infestet, nam diversa curatio pro harum causarum diversitate est instituenda. Quaecumque demum fuerit con vulsionis origo non cunctanter , sed cito natura est auxilianda, quod in repletione optime fit per Venae sectionem , qua sanguinis quantitas educenda juxta morbi Vehementiam, aetatem , Sexum, anni tempus, Viriumque tolerantiam. Neque una Vice multum sanguinis extrahendum, cum affectio haec ad syncopem nullo negotio transeat. Purgatio omnino Vitanda , omnia enim cathartica, quantum VaS lenia , Virulentiam
possident nervis inimicam , & convulsionibus generandis aptissimam. Interea sordes primae regionis eluendae, quod clysteribus , & lotionibus ex herbis emollientibus , carminantibus quibusdam immixtis , fieri potest. Quod si magis la-Xare Ventrem oporteat, oleo amygdalarum dulcium sine igne parato , semel aut repetitis Vicibus pro re natae interius assumpto, ventris emollitio succedet. Imo si ad vehementiora transire necessitas postulet, oleum seminis lini r
center extractum ex usu esse debet , cum non modo alvo
solvendae, sed & convulsionibus sedandis mirifice prosit. Balneum ex aqua frigida in tetano sine ulcere, media aestate, in juvene bene carnoso , commodum monuit Hippocrates a , sed temperate calidum omni nervorum distentioni