장음표시 사용
151쪽
ex opio parata remedia , etsi Pacifica , periculosam asthmatis accessione Sunt, materiam enim , quaecumque illa fuerit, intus cohibent magno aegrotantiS discrimine. EXtra paroxis naum non ubique instituenda est curatio , Sed tunc tantum cum morbus curationem recipere Potest. Igitur si asthma a tuberculo crudo , pulmonum natiVa debilitate , dispositione cachectica in habitum Versa, aut Organico Vitio thoracis oria tur , curatio minime tentanda eSt, tum quia non sunt inta manda remedia quae aliis fuere Praesidia , cum maxime quia per medicamenta agitata natura citiuS Succumbit. Solamen unicum iis aegris eSt diaeta moderatissima , Ut paroxismos quantum fieri possit, aVertant. Dum Vero asthmatica affectio
hominem robustum occupat ante Senectutem , nec altas ad
huc radices habet , nec pulmonem corruptum, aut vitio in em mendabili labefactatum , curatio inbtituenda est, ut sensim malum vehemens fugari possit. Sub eo statu Vere & autum no prodest sanguinem mittere, blandinae aegrum expur a re ; quibus enim Venae Sectio , aut Purgatio con Venit iis ve re venam secare, & purgare oportet a . Diaeta perpetuo
observanda, ut alimenta Lantum deVOret , quae Vitae susti nendae sufficiant, Sic enim Sobriae Vitae commoda eviden
ter patefiunt. Potus paucissimus esse debet , nihil enim citatius spirandi difficultatem promovet quam potatio nimia Vinum sub parcissima copia a gravibus Viris non improba tur. Remedia pauca esse debent, imo & ex longis tantum Intervallis assumenda , eaque conferunt, quae blande & sine molestia pulmoneS recreant. Decocta ex althaea , symphito
jujubis , hordeo , liquiritia , additiS hedera terrestri, tussilagine , aliisque hujusmodi Vegetabilibus, post Venae sectionem& purgationem, per aliquot dieS aSSumpta eX USu esse so lent. Millepedes ViVi contusi, & in aqua graminis expressi
ad modum emulsionis propinati, utileS in aSthmate esse con sueverunt. NimiS sortia Sunt hySOPAS , marrubium, erysi mum , tabacus, Scilla , &eX hiS Parata medicamenta , saepe que turbas excitando nocuiSse noVimus; in multa tamen humorum crassorum copia Sine febre , Viribus Validis, optatum
ab Hippocr. lib. 6. lustr. sent.
152쪽
1 1' Lib. V De Morbis pectoris.
produxisse effectum insignium Medicorum observat 1one constat. Ex Clii micis parata remedia ba Samum sulphuris, ben-goini flores, tinctura camphorata Tachenii, oleun essentiale anisi, aliaque quam plurima ab his hominibus laudata, non modo inutilia , Sed & Summe noxia esse deprehendimus. Vermes sericos, Vulpis & Her inacei pulmones, stercus lacertae, vermes urticis Subjectos , oculos Philomelae crematos adversus aSthma Valere , Auctores non ignobiles acti r-mant, sed fides penes eos esto. Idem dicendum de juregilli veteris a veteribus primum , dein a RiVerio magni aestimato , nihil enim effecisse in aSthmatiS c ratione experti novimus , ut inde occasionem arripuerit jocandi potius , quam medendi Auctor , Μusitanus , VetereS Medicos sine ullo discrimine scurriliter traducendi. Horum omnium medicamen torum loco prosunt fonticuli in cruribus, ob eorum cum pulmonibus consensum. Videndus hac de re Aetius Scriptor Graecus non ignobilis , cujus Praxim circa cauteria in asthmate pluribus exponit, laudatque Fre indius a . Sed cum Tirones ab omni errore , & mentis praeoccupatione liberare
necesse sit, dolenter affirmo, asthma malum esse ita vehemens, ut raro curationem admittat, Omnemque officinarum
pompam, balsamicis , expectorantibus , aliisque id genus me dicamentis superbientium , saepe eludat. Videndus Casalius
noster , qui hunc morbum a tuberculo ortum accuratissime
describit, atque remedia famigeratissima quam parum in eo proficiant, candore solito monstrat si, .
Si aliqui ex morbo subleUati sint, oenasque temporum non Armas habeant , hoc est, quae latius dilatentur, nec color
153쪽
nati Otu adsit , majorque sit respiratis , aut tussis arida non e rina, experitare oportet, ut mυrbus in articulos s metur. a). Hanc Hipprocratis sententiam , prout a Galeno exponitur hic adducimus, cum alias eSS et ObScura. Tussis arida est in qua nihil expuitur: ferina , quae horrendi mali soboles est. Si igitur signis in textu positis tussis accedat arida, non ferina , abscesus certe in articulis firmabitur. Docemur hine non Statim medicamentorum copia eos opprimere, qui lmagnis morbis evadunt, Si quibusdam adhuc symptomatibus vexentur, sed cognitos naturae motu S ju Vare. EX Vero , in
II. Puibus diu tusses siccae , paulum irritantes in febribus ardentibus Funt , non admodum siticulosi sunt c). Quando tussis in ardentibus: febribus Sitim tollat, expo fuimus pro usu Tironum in tractu de febribus lingua ver nacula. Optime Celsus ad curationem , inquit Si quis inis hujusmodi febre leniter tussit, is neque vehementi siti conflictari, neque bibere aquam frigidam debet db A. 1II.
. Frigida veluti nix, glacies , pectori inImica , itisses movent , Ianguinis eruptiones , ac catarrhos inducunt e . Ex sola frigiditate aeris Saepe tussim induci iis , qui arteriam asperam, pulmoneSque imbecillos habent, aliquando videmus, solaque spiritus cohibitione curari, saepe monuit Galenus. At si frigidum Veluti nix & glacies multum dura verit seu exterius, seu interiuS applicetur , tussim Vehementem , nec facile Sanabilem creare solet Discant hinc helluo nes , qui non modo aquam , Sed & cibos , ut palato indulgeant, congelatOS asSumunt, Sibi praematuram mortem a s
154쪽
IV. uibus tussis sicca, non solvitur nisi dolor fortis in eoxam, ast in crura, aut in testem a). Si tussis homini sano ob constitutionem pluviosam , aut Veris , autumni, temporisque Statum , qualem Hippocrates tertia aphorismorum sectione deScribit, ad Veniat, recensque sit sine spirandi difficultate, facile concoctione, sputatione, quiete , abstinentia , paucis aut nullis adhibitis remediis, sol vitur. At si tussis sit sicca & antiqua , crudam materiam &coctioni resistentem, aut corruptam Partium spiritalium substantiam denotat. Si ab hac cauSa tuSSis oriatur, phtisim, ast lima , pleurit idem , Peripla eum Oniam , aliosque mortiferospectoris morbos post Se trahit: nec unquam , aut forte rarissime , sanationem admittit. Quae a cruda materia nascitur, si concoctioni & mobilitati prona sit, spuitionibus & ab cessibus , validis integrisque thora cis Partibus , Solvi potest; secus fit in tuberculis, lapillis, aliisque corporibus motu 1 resistentibus. Abcessus qui POSt longas tuSSeS fiunt, ut salutares sint, eas debent habere conditioneS, quas longo se
mone adduximus in Illustrationibus ad Hippocratis epide
Ouaeeumque lassis modico sit conatu , celeraque ae . facili materiae eduritione ctim multo leUamento, sine dolore, sine oculortim rubedine, optima esse censetur z quae contra sit, pes
Tussis humida a capitis destillatione saepe fit: non rarbob humorum in pectore collectionem , Seu a toto corpore ut in metastasi per morbos, seu ob pulmonum vitium ibi comulentur. Si ea , quae in aphorismo traduntur , adsint Signa, interimque somnus non aufertur , neque longo tempore frequens , graVisque hominem exercet in tussiendo molestia, in sanationem ire censendum est. VI. S. Epid.text. I 6. b) Vide Ilustrat nostr. ad Hippo
crat. Dident. lib. I. Sect. I. text. 7.
155쪽
VI. Tussis quae a destillatione est , ea quibusdam intervallis, prout humor irruit , his , ter Ue , per annum molesta est 0. Et Si non perpetuum, commune tamen est quod in nocaphorismo dicitur. In pluribus adhuc utriusque sexus ho-ν, minibus obvium est inquit Hos anus) singulis fere an
MniS, Vere, & autumno, per tussim coryZam cum levio febricula serosum humorem rejici .... quod tamen si non 3 imprudenter sistitur , sed leniter temperantibus , & laxan-
1 tibus tractatur, egrigie cedit in sanitatem b .VVII. Tusses pectorales potius sunt humidae , hepaticae magis sic
Nec hepaticae tantum, sed stomachicae, intestinales, Ver minosae, aliaeque plures ex aliis partibuS, pectus in con-Sen Sum trahentibus, tusses siccae fiunt. Quoa etsi sub initiis ita fieri soleat, procedente tempore fiunt humidae, trans lata materia in pulmones , aut in his , per morbum labefactis genita.
VIII. Ingruente tussi omnia difficilia , ct laboriosiora ; temporis
vero progressu subarita ct maturata colluvie , usque ad euphoriam id est facilem tolerantiam ) mitiora d).
Quemadmodum cruda materia non est purgandum , nec crudo morbo sudandum, ita incipiens crudaque tussis non est expectorantibuS, Ut vocant, agitanda. Ad rem, inquit Junckerus 'expectorantia vulgato ab usui obnoxia adfluxum, humorum ad locum affectum augent ; congestionem seu de-
,, cubitum majorem reddunt, & potius per pectus , quam Dex pectore non secus ac purgantia per intestina evacuant e .V
156쪽
1ιό Lib. I. De I forbis pectoris.
IX. Certe dulce vinum majorem vim habet promoυendi expectoratum , quam aliud quodvis ἱ verum quibus vinum dulce siti ferum est , iis quidem minus experitoratum educit quam aliud
Sitis in tussi ex catarrho maximum remedium est: Fgo, di, inquit He urnius, in me ipso non majus remedium depre- , inendi. Saepe incurrit me tenuiS acerque catarrhus; ab om- potu abstineo integro triduo , ita eVado , & sitiendo sic 1,cor: antea plurimis diebus , cum id ignorarem , afflige- ,,bar . V Errant ergo qui tu Ssim hibernam , ex temporum constitutionibus ortam , aqua limonum, lacte , aliisque refrigerantibus curare intendunt. In senibus sub eo statu Vinum in syrupi formam redactum optime tussim lenit, quandinque sanat. Sed si viscera calidiora fuerint, non modo Vinum, sed & omnia expectorantia calida fugienda , sitim enim &exsiccationem nimiam inducendo , materiam crassiorem dia .rioremque reddunt, atque adeo expuitioni ineptam.
tit gibbi ex astismate, aut tussi flunt, ante pubertatem moriuntur c . Duplex est hujus sententiae SenSus, aeque obserVatione conspicuus. Pueri, quibuS aetatis ratione asthma familiare est itemque tussis, ob spinae debilitatem, sine ictu aut casu , gibbi fiunt, quod dum contingit, ante pubertatem moriuntur. Omnibus siquidem est commune , inquit Galenus,
di, qui sponte gibbi facti sun r, propter dura tubercula , &di, concoqui difficilia tales fieri quaecumque cum difficili, anhelitu fiunt, sunt iis, qui adhuc augentur, perniciOSa, 13aut enim haec magna sunt, Vel in loco thoracis ad vitamo, tam opportuno. Cum igitur pulmo una cum corde in ta-ν libus augeatur, locusque continens minor efficiatur cos-bditae Vero non augeantur , & se flectendo, propter gibbo-
157쪽
sitatem thoracem faciant angustiorem, neceSSarium est tam ,, brevi fieri anhelitus difficultatem , ut humo corrumpa- , , tur a).V Alter hujus sententiae sensus eSt, quosdam ex gibbere fieri asthmaticos , qui si pueri sint, ante pubertam tem , caeteri tum demum ex Suffocatione pereunt. Haec seu
tentia in libro de Articulis luculentius exaratur M. XI. orthopnoea sicea opem facit c)
Etsi hunc locum non incelebres Scriptores aliter proponant , mihi tamen Hippocratis mentem Tironibus ex ipsa observatione declaranti ita Visum est traducere. Igitur qui ex crudo tuberculo, pulmonum cachexia, imbecillitate, levium in ipso arteriarum obstructione , gibbere , aut alio quo Vis organico thoracis vitio, in orthopnoeam frequentem incidit siccam sine sputo & humorum laudabili excretione, in hydropem lethalem inde transire communi experientia novimus.
Anhelosae famulae cam vasa sanguinem funderent, m menstruis autem flebat, anhelationes illae cessabant. Rebris fiebat. Mamma sinistra superne suppurata est , ct a principio etiam
nis circa id tempus, quo menstrua cessare solent , anhela tioneS Supervenire videmus, venae sectionibus ex intervallis, Sobrietate, aetatis mutatione, unice emendabiles. Febres etiam acutas tunc fieri cum spirandi difficultate conjunctas observare in quibusdam licet, cortice peruviano lege artis praescripto tollendas , cum tertianarum morem gerere Vide antur. Quibus cerebrum per aures expurgatur , facile fiunt anhelosi ob humorem a capite in pulmones delabentem, niSi ad articulos fluxus divertat, tunc enim articularis morbuS ab aSthmate praeservat, quod ideo monendum duxi, ne M edici
158쪽
1 8 Lib. I. De Morbis petitoris.
remediorum farragine pro dolore articulorum tollendo prae- Propere utenteS , anhelationi ansam praebeant a .
XIII. Si quis per bonam valetudinem dioiculter crebro ce'eriterque citra febrem spirare inceperit cum solitas actiones facere potest , augeaturqtie malum , neque inter respirandum stertere videatur , orti di tuberculi ortiam suspicari oportet b . Lectu dignissima est historia Antipatri Medici, qui sub his signis tum demum orthopnoea vehementissima interiit, id enim singulare adnotat in ea Galenus, quod pulsum habuerit inaequalem omni genere inaequalitatis, quodque nona SPerarum , Sed leVium arteriarum pulmonis obstructione la iboraret c . Cum enim in pulmonibus asperae sint arteriae aerem deferentes ex tracheae ramis , & leves ex arteriis pulmonalibus sanguinem continentibus derivatae, si obstructio in levibus arteriis sit, respiratio sensim laedi incipit, eam que pulsus inaequalitas summa comitatur. 'Deprehenduntur obstructiones istae , inquit Salitas , a solo pulsu , nec ullum, aliud indicium habent. . . . unde in hujuscemodi obstructi dimibus, magnae & parVae, celeres & tardae, rarae & frequens, tes, validae , & imbecilles adsunt pulsationes, inter quas 13 aliquae decurtantur, aliquae nonnumquam intermittunt, aliquae intercidunt, in eadem autem pulsatione saepe eSt,3 inaequalitas quoad plures ejus differentias d)T Sed neque inutile erit adnotare , Herediam nostrum qui de hac Anti patri affectione eleganter disputavit, hominem hypocondria cum VidiSSe , cui haec erat pulsus inaequalitas, sine dissicili respiratione subito adveniens , & simili facilitate evanescens, quod flatibus, quibus nimium vexabatur aeger, non inepte
a Vide Hippocr. Ilib. 6 Epidem.
b) Gale. l. 4. de Loc. afeci. c. 8. c Vide Galen. los. citat. circa in a d Petr Sal. de Uedtib. particis lar.
e Hered. Tractat. Medicinat. disput. 6. de Morb. dis siliorib. cap. I. pag. 66.
159쪽
XIV. Spiritus densus , parvus impotentia , cto. a . Loquitur Hippocrates de muliere cui respiratio densa S parva erat ob imbecillitatem. Quantum attinet difficilem 11spiritum senum inquiunt Medici Uratistavi enses ) haud in-r ficiari possumus, quod in quibusdam non ab affecto pul-1 mone atque ibidem haerentibus crassis succis proficiScatur,1 sed potius ab impotentia thoracis, diaphragmatis , & mus 'culorum intercostalium pendeat, quod pro sagacitate in-
, genii sui jam Plato in Timaeo agnovit b). V Sedulo igitur
inquirendum in omni spirandi difficultate , num ex vitio pul-m Crum, aut partium mo Ventium puta diaphragmatis, natis culorum non m C do pcctoris , sed abdominis etiam fiat c). Harum partium imbecillitatem sequitur moVendi impotentia, facultas enim debilis nec cito nec Vehementer operatur , quo sit ut in hystericis, senio confectis , debilibus , a morbo con ValeScentibus, at que spirituum a taxia laborantibus, levissimis de causis respiratio laedatur , quod Vitium etiam in omnibus, qui morti proximi sunt, aperte conspicitur. Addit Val-lesius noster diaphragmatis resolutionem , & quidem recte, ab ea enim a poplecticos , lethargicos , aliosque hujusmodi spiritum trahere difficillimum verisimile est. UNam si se mi r resolutum , inquit, & cum movendi impotentia septum sit quid autem prohibet ita esse non poterit longum dilas, tari, quare dilatabitur motu curto ; cum Vero USUi, UtpΟ-ν te quem non ponimus diminutum, non fiat satis , necesser)Sit m OV eatur crebro d . XV. Asthmaticas mulieres fere semper cum uterinis mixtis pectoralibus curato e . Mulieres ex uteri affectionibus in asthma incidere supra
d) Valles. Coniment. in lib. q. idem. Hipp. rext. 2Ο. pag. ITI. eo Bagliv. Prax. Medis . lib. I. cap. 9. pag. 66.
160쪽
monuimus, ob magnum genitalium cum pectore consensum a . Hoc ast limatis genus , sicut illud quod ob affecta
hypocondria in viris fit, con Utitiivum appellare recentiores consuevere. Sed ne Tirones in praxi fallantur , advertere oportet, con VulSionem tum muSculorum respirationi inser-Vientium, tum maxime diaphragmatis certum quoddam dyspnoae genus producere , quod rarb asthmatis naturam refert: Si septi transversi convulsio stabilis sit, tum rara δί intercepta fit respiratio , ut aegrotantes inspirationem difficillime efficere possint, seseque ab anguStia Suffocari Videntur, qua si fasciam strictam supra Ventriculum per corporis medium sentientes , quod mali genus ad dyspnoeam , non ad asthma pertinet. Si convulsio alterna sit , Seu motus con Vul Si ras,
ab ea gignitur respirandi difficultas ab Hippocrate spiritus endens appellata b , mali quidem ominis in febribus, sed
ab asthmate aliena. illis ius , qui spasmorum energiam ultra quam par est, extendit, in limine fateri cogitur, & tus Ses mere con VulsiVas , & aSthmata haud saepius in adultis vidisse c . Homnianus sub ast limatis spasmodi co- flatulenti, Specie, ast lima commune describit ex Aretaeo d); neque satis , ut opinor , discernit hoc malum , dum humidum esta Sicco, Utrumque cum con Vulsivo confundens. Reliquum est, ut etsi convulsio diaphragmatis , aliorumque musculorum respirationi inservientium dyspnoeam saepe faciat, non nisi rarenter admodum aSthma creare POSSit.
Asthma quandoque in pulmonis insammationem transIt .... si asthmati pleuritis Ueniat, frequenter moriuntur . Asthmatici omnes subita suffocatione , hydrope, aut inflammatione partium internarum pectoris, pulmonum Prae cipue , moriuntur. ' Cauti ergo sint Medici in usu remedio-ν, rum nimis Volatilium, per haec enim in tenuibus pulmo