장음표시 사용
81쪽
c Per tere. Proprium hoc est legum, quae permissiuae appellantur, quarum usus est circa eas res quae alioqui sieri non possent, nisi permitterentur. Cujusmodi sunt leges de haereditatibus, sive testamentariis, sive legitimis. Ex Fab. hic in Rationali.d Punire. Imperfecta enim lex est si quid fieri prohibeat, nec tamen puniat, quod contra factum erit. Ex eod. Fabro.
Lex VIII Ulpianus lib. 3. ad Sabinum.
Jura a non in Angulas personas, sed generaliter b) co
situuntur. a non in mulaspersonas, Oe. Leges non de una tan- tum persona, sed generaliter constituuntur. h.d. CO stitutiones igitur personales, non sunt propriE leges, sed privilegia. Vide Gellium lib. I o. cap. zo. dc Cujac. OMservat. lib. I s. cap. 8.b Sed generaliter consituuntur . Omnibus scilicEt, L. Si Imperialis majestas II. in prisc. Coae de legibus.
Lex IX. Idem lib. 16. ad Edictum.
Non ambigitur Senatum jus facere posse. a Non ambintur Senatum, Lex fuit iam indε ab
LN Urbe condita, quae omnium rerum potestatem Senatui permittebat, praeter Magistratuum creationem, Ie-gum jussa, & belli inferendi deponendive arbitrium. Horum enim potestas erat penes populi sesagia. Dionysius Halicar. lib. 6. ultra medium. Pompon. Let. De Mag. Rom. cap. 4. Sed postea, cum auctus esset Populus Romanus in eum modum, ut dissicile esset in unum eum convocari legis sanciendae causa, aequum visum fuit, Senatum vice Populi consuli. l. a. A. Deinde quia di cilest. de orig. Iur. A. Senatus Consultum , Ins. de Jure nat. gen. civ. Ac tandem, consti
82쪽
63 tuto Principe, Lege Regia populus ei, & in eum omne Imperium suum &potestatem concessit. d. l. a. s Novissimed. de orig. Jur. l. I .ss de constit. Princ. s. Sed ct quod Principi, Insiit. de Jure nat. gen. O ciυ. Unde hodie leges condere soli Imperatori concessum est. l. ult. Coae de legibus.
Lex X. Iulianus lib. 39. ad Edictum. a. Neque s a leges, neque Senatusconsulta ita scribi possunt, ut
omnes casus, qui quandoque inciderint, comprehendantur: se susscit b) ea, quaeplerumque accidunt, contineri.
Lex XI. Idem lib. 9o. Digestorum.
Et ideo de his, quae primo consituuntur, aut interpretatione c) aut constitutione optimi Principis certius aluendum es a N TEque leges, cte. Si Casus inciderit, qui neque legi. I l bus , neque Senatusto ultis comprehensus vide
tur : de iis, quae constituta sunt, aut interpretatione, aut nova Constitutione optimi Principis certius statuendum est. d Sed Adficit ea, qt plerumque accidunt contineri. Faciunt not. supra ad. l. 3. 4. s.ct 6. b. t. c Aut interpretatione. Quamvis Iulianus ad interpret tionem prudentum forte respexerit: Nos tamen ex Justumani voluntate ad Principis interpretationem hoc referiamus : cui soli datum est leges interpretari , quarum certa non est sententia . l. I. O ult. Coae de legibus. Si vero quod accidit, legis ratione contineatur, id Prudentes interpretantur. Baro hic.
Lex XII. Idem lib. 13. Digestorum.
Non possunt omnes articulis villatim aut legibus, aut Senatus Consultis comprehendi: sed cum in aliqua causa sententia eo-
83쪽
rum mans a est, is, qui iurisdictioni prees, ad milia a
procedere, atque ita Jus dicere debet.
Lex XIII. Ulpianus lib. 1. ad Edictum AEdilium
curulium. Nam, ut ait Pedius, quotiens lege aliquid, unum vel alteruis introductum es et bona occasis es , caetera , qua tendunt b ad eandem utilitatem, vel interpretatione sc), vel certe jurisdictione suppleri. a Α D milia procedere. Ant. Fab. existimat legendum , t x ad similia producere . Facit ad hanc legem , lex Siquis T. . de Jurisdictione, ubi dicitur, quod si quis id,quod
3urisdictionis perpetuae causa, non quod, prout res incidit, in albo, vel in charta, vel in alia materia propositum erit, dolo malo corruperit: datur in eum quingentorum aure rum iudicium,quod populare est.Quod si dum proponitur, vel ante propositionem quis corruperit: edim quidem verba cessabunt, Pomponius autem ait sententiam edicti porrigendam esse ad haec. Item L exfacto so. de negoc ges. Ubi dicitur, quod Valerius Severus respondit , adversus
Contutorem negotiorum gestorum actionem tutori dandam. Secundiam quae etiam in subcuratore idem dicendum est. Facit etiam t. . . defundo dotali, ubi dicitur, quod lex Iulia, quae de dotali praedio prospexit, ne id marito liceat obligare, aut alienare, plenius interpretanda est: ut&dci sponso idem juris sit, quod de marito. b βαe tendunt ad eandem utilitatem. Idest, quae eandem habent aequitatis rationem. Hinc vulgatum illud, ubi eadem ratio aut aequitas est, ibi Ius idem statuendum esse, LIllud quaesitum 32. in princ. β. adleg. Aquit. l. 3. s. Unde etiam β. de Inluso rupto, O .c Vel interpretatione, vel cerre iurisdictione suppleri. Intellige, Interpretatione prudentum, Iurisdictione vero ejus,
qui praeest Iurisdictioni . Quod autem ait Ulpianus hoc
84쪽
6s loco: vel certe &c. corrigentis est, hoc sensu: si non interpretatione suppleantur , saltem Iurisdictione suppleri debent.
Lex XIV. Paulus lib. 34. ad Edictum.
producenaeum ista consequemias.
Lex XV. Iulianus lib. 2 7. Digestorum.
In his, quae contra sc) rationem Juris consituta sunt, non po mussequi regulam Juris.
Lex XVI. Ρaulus lib. Singulari de Iure singulari.
Ius isngulare es, quod contra d) tenorem rationis propter Hiquam se) utilitatem , auctoritate fὶ constituentium
a O Uod vero, Oc. l. Guod contra I r .1 e rei. Jur. Com ctra rationem Iuris receptum dicimus, quod Iure singulari benigne receptum est necessitatis, vel utilitatis causa. l. Jussis lare I 6.ss. θ.t. Hoc non est producendum ad consequentia. Idest,ad similia exempla. Si ergo emptam rem mihi, procurator , ignorante me, meo nomine adprehenderit: quamvis postideam, eam non usucapiam: quia, ut ignorantes usucapiamus, in peculiaribus tantlim rebus receptum est. l. 2.1. Prosoluto. b Contra rationem Oιris constitutasunt. Quando evenit, ut evidens aequitas pugnet cum summo Iure, necesse est induci Jus singulare, contra tenorem rationis, ob utilitatem publicam, atque ita violari regulam Iuris. Ex Fab.d Contra tenorem rationis . Generalis. e Propter aliquam titilitatem. Vel propter necessitatem. t. Quae propter I 62.F. de reg. Jur.
85쪽
66- f. Auctoritate consituentium introductum es. Ut igitur Iussingulare possit induci , non illud susticit, ut evidens aequiatas & utilitas sit, quae induci suadeat: sed praeterea auctoritas necessaria est in eo, qui velit inducere, ut habeat Jus inducendi. Ex eod. Fab.
Lex XVII. Celsus lib. 26. Digestorum.
Scire a leges non hoc es, verba earum tenere oed vim ac potestatem. a UCire leges, Facis l. Contra as. Τ. b. t. Ubi dicitur , o quod in fraudem legis facit, qui falvis verbis legis, sententiam ous circumvenit. Item L Labeo ait 7. in .st . supellere let. Ubi dicitur, quod Prior, atque potior est , quam vox, mens dicentis.
Lex XVIII. Idem lib. 29. Digestorum.
Benignius sa) leges interpretandae sunt, quo voluntas earum
a T Enignius leges, Oc. Leges ex bono & aequo, & recta I ratione magis, quam stricta verborum significati ne, interpretandae sunt, ut voluntas earum conservetur. Et quamvis soli Principi datum sit leges interpretari, quarum certa non est sententia , LI. O ult. Coae de legibus. Tamen, si quod accidit, legis ratione contineatur, id prudentes interpretantur . Ut alias supra diximus.
Lex XIX. Idem lib. 3 3. Digestorum.
In ambigua voce legis ea potius accipienda es signi catio, qua a) vitio caret: praesertim cum etiam b) voluntas legis
86쪽
Vae vitio caret. Idest per quam fiat, ne quid malξ,
α absurdε constitutum videatur . b Praesertim cum etiam υoluntas legis ex hoc collia possi. Nam si ea fieret Interpretatio, quae voluntatem legis everteret, non esset admittenda. Ex Fab. in Ration. hoc eodem loco.
Lex XX. Iulianus lib. II. Digestorum.
Non sa) omnium, quae a majoribus b) constitutasunt, ratio reddi potes.
Lex XXI. Neratius lib. 6. Membranarum.
Et ideo rationes eorum, quae constituuntur, inquisi non opo tet: alioquin multa ex his, quae certa sunt oubvertuntur. a NT On omnium, Oc. Cujac. Observat. lib. g. cap. I a. po
I l nit exemplum ex Hiberorum s. us de Religiosis,que negat haeredi ejus, qui prohibitus est mortuum inferre, actionem in factum competere, quam tamen certum est nequae poenae, neque Vindictae periecutionem habere. Animadvertendum est tamen, quod in nostra lege non negat Iurisconsultus suam cuique legi rationem inesse,sed tantum intendit, a privatis non semper reddi posse. Et ideo ubi Ius certum est, observari debet, licet ratio parum cognita sit. Quod si quid duritis positum videatur, legum lator adeum diis est, ut ejus auctoritate emendetur. b βυὰ 2 majoribus consitura sunt. Et L seq. eorum, qua eonsituuntur. Cum haec verba de Iure constituto expressim loquantur, Ant. Fab. hoc loco ait, quod de recepto Iure intelligi non debent, & consequenter, quod supra dictum exemplum a Cujacio positum exl. s. de Religiosis, non est nostris legibus accommodatum: Nec enim agitur in d. l. s. de Jure constituto, sed quod vulgo habeatur pro recepto. Sed Fe b. hoc eod. loco, in verbo, constitutasunt, addit, vel minribus introducta. I et
87쪽
Lex XXII. Ulpianus lib. 3 3. ad Edictum.
cum lex in sa) praeteritum quid indulget , in futurum b
a C UM lex in praeteritum, O c. e. g. Si lex indulgeret in praeteritum privscriptiones adversus fiscum, in fui
xum prohibere ititelligerotrax. Baro.
b Infuturum vetat. Dispositum igitur in sensu directo , oppositum arguit a contrario . l. Ius deo . ejus, cui mana.
est jurisdict. Lex XXIII. Huius lib. 4. ad Plautium.
Minime sa) sunt mutanda, qua interpretationem certam tb semper habuerunt. a T Inime sunt mutanda, cte. Nisi evidens utilitas sit,ox quae suadeat ut mutentur ea, quae interpretati nem cert am semper habuerunt. l. 2.1f. de const. prisc.b βuae interpretationem certam semper habuerunt. Optima enim est legum Interpres consuetudo, sive verba, sive voluntatem interpretemur Si de interpretatione 37. . h. t.
Le2 XXIV. Celsus lib. 9. Digestoriam.
In eiυile es, sa) nisi tota lege perspecta, una aliqua particula ejus proposita, judicare, vel respondere. a Tau civile es, nisi tota lege perspecta, M. Ratio de-l eisionis est quia fieri potest , ut in qua alia parte regis aliquid sit, quod ad aliam explicandam maxima pertineat , & ex qua voluntatem legislatoris conjici porteat. Quod an ita sit nec ne, non nisi perspecta tota
88쪽
Lex XXV. Modestinus lib. 8. Responsorum.
Nulla sa) juris ratio, aur aequiratis benignicas patitur, ut quaesalubriter pro utilitate hominum introducuntur, ea nos duriore interpretatione contra i orum commodum produc mus adseveritatem. a NT Ulla iuris ratio, die. Facit i. s. s. Duae autem, in ea de carbon. edict. Ubi dicitur, quod non debet asversus pupillos observari, quod pro ipsis excogitatum est.
Facit etiam L auo avore 6. Coae de legibus. l. Plures I 8. in sine Coae deside insertiment. l. Generaliter s. A. In his autem C. de secunae nup. I. penult. in prisc. C. Ad Senat. Cons. Trebel Pro responsione ad ea, quae a DD. objiciuntur contra Regulam nostrae legis potes videre Pac. Legam Conciliat. Cen
Lex XXVI. Paulus lib. 4. Quaestionum.
Non es novum a , ut priores leges adposeriores b) tr
Lex XXVII. Tertullianus lib. 1. Quaestionum.
Ideo, quia antiquiores leges ad poseriores trahi, usitatum es : semper qu hoc legibus inesse credi oportet, ut ad eas quo que personas, ct ad eas res pertinerent, quae quandoque A
Lex XXVIII. Paulus lib. I. ad legem Iuliam
trariae ni : idque multis argumentis probatur. a I On es noUum, tit priores leges, cto. Ut tamen priores
L l leges ad posteriores trahantur, fieri debet ea prin
89쪽
tractio vel posterioris legis auctoritate, vel auctoritate M gistratus , qui praeestIurisdictioni, vel denique Principis
Constitutione. Ex Fab.b Adpue eriores trabantur. Ratio assignatur in I. proX-seqv.c Ad priores pertinent. Vel supplendas, vel interpretam das , vel producendas. d Nisi contrari sis. πunc enim posteriores, potior ea sunt his, quae ipsas praecesserunt, L ult.F. de Consit.PrinciP.
Lex XXIX. Idem lib. singulari ad legem Cinciam.
Contra sa) legem facit, qui Ufacit, quod lex prohibet: in
fraudem vero, qui salvis verbis, sententiam ejus circumvenit .
Lex XXX. Ulpianus lib. 4. ad Edictum.
Fraus enim legi , ubi iam, quodsieri noluit, geri autem nouvetuit: ct quod di at dictum Uententia, hoe distat fraus ab eo , quod contra legem sit. a C Ontra legem , c. Contra Iegem facit, qui id facit, quod lex prohibet. Idest, qui contra scriptum M
sententiam facit. In fraudem vero, qui salvis verbis legis, sententiam ejus circumvenit. Nec enim potest carere dolo, qui captat occasionem delinquendi contra legem salvis verbis legis: & consequenter poenas insertas legibus non evitabit, qui se contra Juris sententiam saeva praerogativa verborum fraudulenter excusat. l. Non dubium s. Od. de legibus e. gr. Senatusconsultum Macedonianum vetat pecuniam mutuam dare filiolamilias . l. i. . ad Senat. Confuit. Maceri Verba Senatusconsulti ad numeratam pecuniam reseruntur , & ideo qui frumentum, vel vinum, vel oleum mutuo
dat filio familias, contra Senatusconsultum quidem non facit: sed, fiumento, vel vino, vel oleo mutuo dato, ut his
90쪽
his distractis fructibus, filiusfamilias uteretur pecunia: subveniendum est filiosamilias, quia fraus fuit Senatusconsulto adhibita, L SMJulianus s. s. Mutui datione . ad Senat.
Lex XXXI. Idem lib. 3 3. ad legem Iuliam,
soluta non est .principes tamen eadem b) illi priυilegia tria buunt , quae sese habent. a 3 Rinceps legibus solutus est. Digna tamen vox est ma-I jestate Regnantis, legibus alligatum se Principem profiteri, L digna vox 4. Coae de legibus , Atque ita facilius , exemplo suo, ad legum observantiam subditos attrahere. Nam , ut ait Claudianus in Panegyrico de quarto Consulatu Honorii :Componitur Orbis Regis ad exemplum: nee c in ectere sensis Humanos, edicta valent, ut vita Regentis . Princeps igitur legibus solutus est, quoad vim coacti-vain, quia videlicet eum nemo cogere potest ad leges observanaas ; sed non quantum ad vim directivam, quia tens tur eas servare . Fachin. Contr. Jur. lib. I. cap. 2. Ubi etiam potes videre alias hac de re Doctorum sententias. In summa, Alii dicunt Principem solutum esse legibus poenariis, Alii iis legibus solutum esse, quae ad Iuris solemnia pertinent, Cujacius ex inscriptione nostrae legis, ait ejus sententiam, non generaliter accipiendam esse, sed referendam adi leges Caducarias Iuliam & Papiam, alii generaliter dicunt Principem legibus non teneri.b Eadem illi privilegia, cte. Facit i. Fiscus 6. insine, V. de gur. . Ubi dicitur quod Privilegium quodcunque fisco competit, hoc idem Caesaris ratio, α Augustae habere solet.