Tusculanarum quaestionum Ciceronis ad M. Brutum libri 5. Cum scholijs Pauli Manutij

51쪽

calamitatis causa, bule 'mtabellistreis hum' odiversi

tris homines invitamen sus errarit. Euthbnus potitur Diorum munere isto. .

Sisfuit stilius miri

His talibus auisoribus usi, confirmant causam rebus adiis immortalibus iudicatam. Alcidamus quedam rhetor liquus m primis nobilis scripsit etiam laudationem mor quae constat ex enumeratione malorum humanorum. cui rationes eae, qua exquisitius a philosophis costiguntur, defuerunt, ubertas orationes non defuit. clara vero mortes pro patria oppetita non solum oriosae rhetoribuῬ:fed etiabeata videri solent,repetunt ab Erichtheo, cuius etia- missae cupide mortem expetiuerunt pro Nisa ciuium. Codrum,

esse in medios immisit hosteis famulari veste, nec posset

agnosci si esset ornatu reeio: quod oraculum erat datum, sylex interfectus esset, vijyrices e thenas fore. e minceus Nero non praetermittitur,qui oraculo edito largitus est patriae suum sanguinem. Iphigenia Multae duci Dimmolandam iubet, ut ho m sanguis ebriatur suo,veniunt inde adpropiora. Harmodius in ore, riso ton: Lacedam nlin Leonidas,Thebanus Epaminondas vigent. nostros non norunt: quos cnumerare magnum es ita sunt multi quώbus videmus optabiles fuisse mortes cum Uria. qua cum ita sint, magna tamen eloquentia est utendum, atque ita velut superiore e loco contionandum, ut homines mortem vel optare incipiant,vel certe senere desinant. nam se sempremus illa dies no extinctionem,' commutationem assertlari: quid optabssius e sim autem perimit, ac delet omnino: quio estus, quam in mediis: vitae laboribus 'obdormiscere,

52쪽

estita conniventem somno consopiri fempiterno' quod si fiat, Solimis ora . hie reis miser o me lac 'vis decore I ripis ine funera se

Faxit. , qt ero sapim i , , . Mons mea ne carieatticis3-, sequanius amicisi Moerorem, ut celebrent funera cum emitu.

nos vero si quid et acci rit, v - Θα3nciam vide tur vi exeamus p vita aeties h essentis paremus,emittis nos ἐ custodia, ct leuari vinculis arbitremur, ut aut in aeternam, planὸ in ninra)is domum-higremus,essit omni sensu, molestias careamus: n autem nihil denontiabitur,eo tamen simus imo τι hora item istum diem aliis, nobis Mustum putemus; nihil in malis ducamus, quod sit

mel a di s immortessibus, vel anatura parente orum confii- tutum non enim temere,nec fortuitosiri,ct creati sumus; sed profecto fuit quaedam vis, vageneri confiteret humano nec id gigneret, aut aleret γω, cum exanthlauisset omnes labores,tum incideret in mortis malum sempitemum: portum potius paratu nobis,st piam um putemus. quo utinam velis passis pervehi liceat.si enim restantibus να- tis reiiciemur; tamen redem paulo tardius referamur ne-eesse est quod autem omni us necesse est, id ne miserum esse uni potest abest epilogum,ne ιν id praetermissum,aut relictum putes.' A. Ego vel o,oequidem fecit etiam iste me epilogus firmiorem. M. Optime, inquam sed nuc quis a letudini trisumus aliquit. σαου autem ct quot dies erimus in Tusculano, agamus haec, O ea potissimu, qua leuationem baseant aegritudinums mi um,cupiditatum:qm

omni Z philosophia esstinus uberrimus.

53쪽

ONIS

TVSCVLANARUM

De tolerando dolor .

E O P T OIE Mus quidem apud ramum

philosophari sibi estnecesse esse,sed paueis: na omnino haud placere. ego autem

Brute necesse quidem miri esse arbitrorpbilosophari inam quid possum, praere tim nibil agens, agere metas' sed non pauci ut ister difficile est enim in philosophiis pauca em ei

nota,cui non set,aut pleraque, aut omnia: namum pauca, etsi δ multis eligi possunt; nec qui pauca percuit, nouidem reliqua eodem sudio persequetur,sed is vita tame n

54쪽

ipsa multus e prosunt, O ferunt fructus: se non tanto, quanti exmniuersi philosophia percipi possunt ι t Eeos

quibus aliqua ex parte interdum aut cupiditate, aulae , turine, aut metu liberemur ivelut ex ea di tattae, qua mihi nuper habita est in Tinculano,magna videbaturmor , tis essem contemptior quae non minimum valet ad animumnietu silerandum enam qui id, is dii tari non potest,tuit vivere imo quieto nullo modo potest: βdqui. o modo quia necesse est mori, verumetiram quia nillatis habet mors quod sithorrendum: mortem non timet, mavu usebi praesidium ad beatam vitam comparat . quanqWA Onon fumusignari, multos studisse contra essedi ros quia vitare nullo modo potuimus, ius Hilur omnino scriber

maes. elevim se oratisnes , quas 'nos multitudinis, iudicia

probari volebamus populari essenim illa facultas, fcctus eloquentis es audientium approbatis sed si reperim. binetur notanulli qui nihil laudarent. nisi quod se imituri posse confiderent; quemque sperandi sibi, eimiam ct be

ne icendi finem proponerent cum obruerentur copii Durentiarum, anque versorum, ieiunitatem S O mmmcisse malle , quam ubertatem, O copiam tacerent , uni e erat ortum genus tricorum, ti s ipsis,stui id se iii se

profitebantur, ignotum, 'qui ia- conticuere peia ab ipso foro irrisei : quid futurum putamus ; cum adiutore popula,quo utebaraur mira, nunc minis ne nos uti posse Nidem

muse est m philosophia paucis contenta iudicibus, mutilitudinem consulto 'sas res, ei ipso suspina, i uisa, vir vel , si quis seuerson veniit vituperare , sochmido id populo sicere post; τes,sis eam, quam nosmaxi S 3 me

55쪽

lε . TV. C.': M AE Dme se muriconetur inuader magna babere Ga --lla reliquora pbi Dborumdiscip- - --.pbilosophia νituperat 'ri rsondimusin Hortensio: pro cladem ratem quae dicenda er mi, satis accurates eademicis quatuor libris explicata arbitramur ed tamen tantum abest viscribi contra nos non in vi H etiam xime optemus, in ipsa enim Graecia philosophia tango in bo- more nunquam fuisset se doctissimorumconsentionibus d sensionibus , signisset qua urem hortor omnes,qui fac re lapsis civi huius quoque generis laudem igintinguen-'. ti sir eripiant perferat in bac urbe mutuliquo romnes,qua quidem erunt e eten ictuso atque itidustria sua maiore ostrat Uulerunt. atque oratorum quisemi sila ducta ab la in venit fmmium. Hi Mn tuta fertis omnibus fer8 rebus, fenestat ,Meuii sempore t ad nihilum iratura deatur.pla sophia nassatur Iatinis quidem litteris ex is tempor us ς eanis uera adiuvemus;

ηο fimos redargui, refellis patiamur qui di ferunt mo injuo, qui certis quibusdam destinat Isent j quaqs addicti , ct consecrati sunt, ea , necestate constricti ναοῦ

etiam quae non probaresoleant,e comtur constantia cauri

sa defendere. nos, qui sequimur probabilis , nec ultra id , iquod ver occurrerit progredi possamus , refellem re sine pertinacia , ct restili sine iracundia purati sumus α' quod se haec studia trutacta erunt adnosiros. ne biblioth icis quidem Graecis egebimus . in quibus multio do infinit

Ebro ram propter eorum est multitudinem qui strii fieri-t: eadem enim dicunςura multis: ex quo libris omnia referse. runt.quod accidet etiam nestris,si ad haec stu raptures con

. . t eruditi ,

56쪽

T PB A ues, adhibita etiam disserendi eligantia, ratione physophantur. es enim quoddam genus eorum, quiseph, losophos petari volunt, quorum dicuntur esse Lamisa multi libri: quos non contem ro equidem , quippe quos

nunquam legeris: sed quia profitentur ipse illi,qui Vc

bunt, se neque distincte, ineque distribute,neque eleganter, neq; ornate sicribere,iectionem sine usia delectatione net go: quid enim dicant, ct quid sentiant is, qui furit ab eadues riplina, nemo mediocriter quidem doctus ignorat . quam Metis quoniam, quemadmodum dicant, ipsi non labioraui; cur legendi sint. nisi inter se; qui idem sentiunt non thitinibo. nam ut Flatonem, reliquosqM Socratisos, ct dehisciss eos, quiab his profecti sunt, legunt omnes etiam , qui ista aut non approbant , aut non Audiosissime con ectantur; Epicurum avitem, ct e Getrodorum non ferepraetersuos quisquam in manus sumit. fchos Latinos is solite ml,qidati recte disputant. nobis autem videtur, 1uidquid sitris mandetur , id commendari omnium erussicorum lenta ne decere . nec, si ipsi minus consequi possumus ccirco mnusid ita facient/mese sent usiaquemihisemper

ripateticorum, Academides consuetudo,de omnibus rebus

in contrari, partes disserendi, non ob eam camam solum placuit , qu)d aliter non posset, qvi in qua que re eri Dis esset inueniri, sied etiam quod esset ea maxima dicendi Oxercitisinqua princeps Uus est e noteles , delade eum quenterausumus, lastituis alio tempore rhetorum pericepta tradere, ario philosophoram. ad quamvis consuetudinemὰ β Earibus nostris adducti, in Tuscistino, qood datumes temporis nobis, in eo consumpsimus. itaque cum D q ata e

57쪽

36 Tusc.'QVAEdm ante meri tam dictioni operam dedissemus ,sicut priges ceramus ;postmeridiem m. cademiam defredimus uadi putationem habitam non quasi narrantes exponimus edes fer/verbis,ut actum, disputatums est.est statur aembulantibus ad hunc modum fermo illa nobis tristitutus, a taliquoddam intactus exordio.; A. Dici non. po cluam fm best a dissutatione tua delectatus, vel potius adi lux o se enim mihi conscius ,nunquam me nimis cupi dum fuisse vitae; tamen objciebatur interdum animo m rus quid ,ct dolor,cogitanti fore alsiquodo finem butus

lucis, amissonem omnium vitae Tommodorum.hoc gen

re molestiae sic, n crede, sum liberatus,vi nihil minus cmrandum pretem. M. Minim rum id quidem: nam escis hoc philois bia: medetur in inanes solicitudinesdetrahit: cupiditatibus liberat: pellit thriores.sed haec eius uis non idem potes apud omnes: tum valet multum , cum est idoneam complexa naturam: fortes eniim non modo Drtuna Miuuatvtestin πeterὰ prouerbio sed multo monario,

quae quibusdam quasi praeceptis confirmat vim fortitudinis;

te natura excelsum quendam videsice ct altum, Fumana de picientem genicit: itaque facile in animo forti contra mortem habita oscit oratis,sed haec eadem num censes pud eos ipsos valere:nisi admodum paucos,a quibus inurea ,

di 'utata conscripta sunt' quotus enim quisq; philosopb

rum meritur, qui set ita moratus, ita antino ac vita comstitutus t ratio postulat; quic lapsinam suam non ostentitionem scientis,sed legem vita putet, qui obtemperet ipse sibi, decretis suis pareat e videre Ecet alios tanta leuit te,ctiactatimqjs,ut fuerit 1wndulicisse melius; alios cimia crepidos, gloria nonnullas; multos libidinavi seruos:

58쪽

mihi vadetur ese turpismum.νt enim si grammaticum se pro eos qui piam,bambare loquatur; aut se absurde canatu , qui se haberi velit musicum, hoc turpior sit, quod in es' ipso peccet: cuius profitetur mentiam: sic philosiophus iuratione vitae peccans, hoc turpior est quod is oscio, cuius magister esse vult, labitur; artem , vita professus, delinquit in vita. A. Ἐν ne verendum igitur ,si est ita, ut dicis,ne philosophiam rasa gloria exornes' quod est enim maiusargumentum,nihil eam prodego, quam quosdam perfectos philosophos turpiter uiuere e M. Nullum vero id quiadem argumetim est,nam ut agri non omnes frugiferi sunt, qui coluntur, fasumsistui ac improbe, Et si bi segetem sunt deteriorem data. Fruges,tamen i esuapte natura enitent: fc a nimi non omnes culti fructum ferunt. atque ut In eodem fundi verser, ut ager, quamuis fertilis,me cultura fructuosus esse non potἀt, sic me doctrina animus ita est minaque res una me altera debilis. cultura autem animi philosophis est: quae extrabit vitia radi Dus, ct praeparat anse nos ad satas accipiendos; mandat his, ,ut ita dicam,' seri qua adulta sirectus uberrimos ferant. agamus igitur, Ni coepimus.dic, ν's,de quod 'utari velit. A. Tolorem

ex imo maximum malorum 6mΓιum. M. Etiam ne m

ius,quam dedectis ' A. T cu audeo id dicere quidem, ma pudet tam cito sententia essc deiectum. M. Magis ef- set pudendum, si issententia permaneres quid enim minus es dignum quam tibi quidquam peius videri dedecore, fla- Itio, turpitudbres quae ut e fugias,quis est non modo non recusaudus,sed ultro appetedus ubeundus,excipietas dolor e A. ita

59쪽

3 8 TVSC. XAE T. A. Ita prorsus eatimo. quare ne sit san8summum malum dolor: malum est certe. M. Vides ne istur,quantum,br viter admonisus,de do oris terrore deieceris' A. video pla-nὰ sed plus desidero. M. Experiar equidem esedmagna res est,antinos mihi opus est non Depugnante. A. Haletis id quidem: mi enim beri feci,sic nunc rationem,quo ea me cunque duce sequar. M. Primum i tur de is noecictitate multorum , ct de variis disciplinis pbilosophorum loquar . quom princeps ct auctoritate antiquitate Socra ticus Aristippus non dubitauit summum malum dolorem dic re. dehinc ad banc eneruatam,muliebrem'fententiam Dotis docilem se Epicurus praebuit.bune post 'ossius Hier nymus dolore vacare summum bonum dixit: tantum in do ' lore duxit mali caeteri,praeter Zenonem, Ari nem, rhonem,idem ferriquod modo tu: madum illud quidem, sedam peiora. ergo liquod natura ipsa, oequaedam genero mirtus statim re pulsine dolorem summum malum diceres ,

oppositos dedecore sententia depellare, in eo magistra vis ctusecula permanet philosophia quod huis licia quae laus,.quod decus erit tanti, quod ad risci cum dolore corporis velit, qui dolorem summum malum sibi esse persuaserite quam porro quis ignominiam, quam turpitudinem no pe tulerit , ut sugiat dolorem ,si id summum malum esse deri

aereuerit e quis autem non miser non modo tunc, cu praem

tur sumuns doloribus, si in his est summum malum; sed et cum sciet id mi posse euenires O quis est cui non possinita

fit ut omnino nemo possit se beatus. Metrodorus qhidem eum perfecte putat beatum, cui corpus bene constitutumst, ct exploratum ita semper fore.quis autem est se,cm id exploratum possit esse s Epicurus vero ea sci vi mihi quidem

60쪽

erit, dicet, qua suaue is hoc, quam hoc non inro. suaue tiam' an parum est si non amarum e aut id quidem illi ipsi, qui dororem malum essenerant non solent dicere, cuiquam

suave esse cruciaria a rum, delaia,Odiosum,contra nat ram dicunt, nec tameismalum hic, qui solumboemaludiacit, O malorum omnium extremum, sapientem erasis id fuaue dicturum ego a te non postulo,ut dolorem eisdem verbis admin,pὸibus Epicurus voluptatem. hom0,νiscis, oluptarius . illa dixeris fan/idem in Phalarissis tauro, quod siesset in lectulo. ego tantam vim non tribu o sapienticotra dolorem si fortis in perferendo, oscio satis est: H laetetur etiam,non postulor tristis enim res es me dubi', ahpera semara,ini canatu ,ad patiendum, toleraridum' dist Alis.aspice Rhilactetam: cui concedendum est gementita umentiri Herculem videratis Oeta magnitudine dolorum ei lantem . Ubili lux hunc virum sagitta, quas ab Hercule

accepera tum consolatantur: cum ἡ et erino morsu vena secerum Veneno imbutae tetros cruciatus clarent Artatue exclamat auri iam expeten Mori inpiens ,

Heu quis fui fluctibus mandet .P . Me ex subsi verticesa, Iamia assumor: conficit amma

docile dictu videtur, eum non in malo se, se magno PDdem,qui ita cisarare cog atur.Sed videmus Herculem ipsum s