Tusculanarum quaestionum Ciceronis ad M. Brutum libri 5. Cum scholijs Pauli Manutij

61쪽

sum;Di tum dolore stangebatur,cumimmorta tam ima,

morte qumebat . quaa hic voces apud μμ Eem in Tr elaniis erit e cui ci m Demirasomne ωtauri tinctam tunicum indrusset liba isset , eamisceritas ut illo. O multa u graui perpesiua a, 'i 9. Qua corpore exanthlato, atque arum per tuli. . c mibi Iunonis terror implacatili , I, ex tantum inuexit tristis Eli stheus sis creantum a vecors Onci partu edriai Hac me irremit veste furiesilamum in ' ;I Quae lateri inbarensmorsu lacera viscera,' Urgens, grauiter pubrionum haurit spirituS : Iam decolorem fiunguinem omnem ea rbula Sic comis videboisibiliabsumptum extabulo se istigatus peste interimor textili I . Vn Hos non bostilis dextera,non terra esta. Moses gigantum,non biformato impetu ' i Q5

Centaurus ictus corpori infixit meo, i di 2.n Graiari non barbara νει -mui tris, i. Pon a terris gens relegata inis; iri Guas peragrans, dique omne- hinc feritara expuli: iSed finiinearis inmin interimor manu . ., O nate ere hoc nomen Uurpa patri, i Ne me occiderum matris errectarit sc Huc arripe ad me mantibus abstractamlijs, Ia cernam,menrianistam potiorem putes. Ferge,audenat ictu ma patris pestibus e ferere. gentes nostras flebunt taberias. Heu virginalem me ore ploratum edere vauem isn Oxsitim flent malo

62쪽

nc serpit ardor.ὸ antevictrices manus, is pectora,ὸ ferra,ὰ lacertorum ibori, ' , . . , rVesrone pressu quondam. emaeus Leo Frendensa fauit multer extremum halitum e THac dextra Lemam terrammactata excetra -

Placauit: haec bicorpor assiis mant :Erimanthium haec vase ficam alterit beluam: , Haec a Tartarer tenebrica abstractam plagar Trisipitem eduxit' a generarum canem Haec mureniit tortu multiplicabisi' , Dracovem uriferam obtutu obferuorem arborem. Multa acta lictrix nostra lustrauit maxin,

Nec quisquam Θ nostris Lyre tia cepit laudibus.

poseumua ne uos contemnere dolorem, cum ipsum Hermuta intoleranter dolere videamusρ Veniat eschilus non poetasolum, sed etiam 'thavreua: sic enta accepimuσ.quo modo fert apud eum Promethein doloremquem excipit ob furtum Lenniam, tande ignis lucet mortalibues,clam diui use eum Prometheusdoctus clepsisse dolo pena D, Iouisito expendissesupremo. bas igitur panas pendens, mi ad Caucas m haec dicit. I. Titanumsbolassociam istisutas Q. . sieverata ess,ajictere atum asseris i' ' fm miseris, uemant borrisono in i

63쪽

Saturnius me sic infixit Iupiter, i iovis numen muliebri adscimi mou 2 . . . I. I.

Hos ille cuneos fabrisa crudita merenGri ' 'Terrupit artus: qua misersolertia i '. Triguerberatus,eastrumhoc furiarumet incolo. Iam tertis me quoquefunesto die, Trisi aduolatu,adocis lacerans Mobus Iouis satelles pastu Hlaniat fero. . Tum iecore opimo Hrta,ct satiata assatim iclangorem fundit vinum, ublime aduolans. Finnata cauda nostrum adulat sataguinem. cum vero adesum inflatu renouarum estie GTum rursus tetros assida se ad pastus refert. Sic hunc custodem moesti cruciatus aloesia me perenni uim foedat seria--. 2 anque,ut detis, nisis constrictus Iouis,

Arcere nequeo diram molucrem a pinore. . . Sic me time viduus pestes excipio anxio, i Amore mortisterminum inquirem maii. 'ii Sed longe a leto numine aspellorIouis . . :

, Atque hae vetusta secus glomerata horridisii .Lama clades nostro infixa est corpori 2 quo liquata solis ardore excidunt 'TaGuttae,quae saxa a ue instillant Caucasi . uix igitur posse videmur ita affectum non miserum Acerer ετ se hunc miseerum,certe dolorem madum. A. Tu quidem adluc meam causam agis sed hoc mox dero. interea unde isti versus' non num iresco. M. Dicam Herculer et m

64쪽

M. Fuistisaepe credo,cum Atheni, esses in scholis philψο-pbori . A. Vero,acisibenter quidem. M. An aduem tebasi tur es tum nemo erat admodum copiosus, veruntamem versus ab his admiscera orationi. A. multos quidem a Dio sis Stoico. M. Probe dicis sed is quas diei Mia nusto delectu,nusta elegantia. Philo ct proprium num rum,o electa poemata, ct loco adsiungebat . itaque postquam adamavi hanc quasi senilem dcclamationem, studio' equidem utor nostris poetis: sed sicubi illi defecerunt, verti ipse musta de graecis, ne quo ornamento in hoc gemere dia putationis coeret latim oratio ,sed Uides ne, poetae quid. mali asserante lamentantes inducunt fortissimos Ut ros molis fiunt ansaeos nostros: ita sunt deinde dulces,ut non legantur modo, sed etiam ediscantur. sic ad malam domesticam disicia plinam, iuvami umbratilem, oe delicatam cu accesserunt etiam poetae,nemos omnes Urtutis elidunt. recte igitur a Platone educuntur ex ea civitate, quam finxit illa,cum mores optimos,oe optimum Reipub. statum exquireret.at v .ro nos docti scilicet a Pacia, haec o a pueritia legi mus,ctriduimus,hoc eruditionem liberesem,ct doctrinam puta

mus. sed quid poetis irasitavrq irtutis magistri philosophi

inuenti sunt, qui μη num madum dolorem dicerent. at tu adolescens, cum id tibi paulo ante ix es videri rogatus a me, etiam ne madus quam dedecus, verbo defententia destiatini. roga hoc idem Epicurum aus dicet essee massi mediocrem doloremqu- maximum dedecus: in ipso enim des i remalimbii esse,nisi sequantur dolores.quis igitur Epicurum sequitur duoricum hoc ipsum dicit .s mum m umese dolorem,quo dedecus maius a philosopho nullum expe-

65쪽

Vntudo p sest, quam dolor, nihil est plan/ dolor. nais

dum tibi turpe, nec dignum viro videlatur gemere, eiul re, lamentari, frangi, debisitari, dolere, tum dignitas, tum decus aderit, tu in ea intueberis, te continebis: c det profecto virtuti dolor, e imi inductione languesset rami enim nulla virtus est, aut contemnendus est omnis dolor. prudentiam ne vis esse: sine qua ne intelligi quidem viala virtus potest ' quid ergo ' ea patietur ne te quidquam facere nihil proficientem, O laborantem ρ an temperantia sine te immoderate facere quidquam e an coctis iti poterit ab homine propter iam doloris enuntiante commisesa, pro dente consitos, multa vicia relinquente e quid, fortitudini, comitibusέ eius, magnitudini animi, grauitati, patientia, rerum humanarum desticientia quae modo re

pondebis ' aobctus ne, ct iacenso lamentabili voce d ploros , audies, ὀ virum fortem ' te vero ita assectum ne virum quidem dixerit qu*qua . amittenda i tur fortitudo est, aut essendus dolor, ecquid scis igitur, se quid decorinthiis tuis amiseris , posse habere te reliquam suppe lectilem fatuam; virtutem autem si unam amiseris, etsi mitti non potes virtus ,sed se unam confessus fueris te non

habere, nullam te esse habiturum e num igitur fortem πλrum , num ma o mimo, vim patientem, num grauem , num humana contemnentem potes dicere aut Philoctetam

illum 6quam te enta malo dicerer sed ille certe non fortio qui iacet in lectulo humido, qui Elulatu, quem gemitu, fremitibus

Resonando,multum flebiles voces refert, non ego dolorem, dolorem esse nego; cur enum fortudo

66쪽

est aliqua parientia: se nanes quid exornamus phys phiamc aut quid eius nomine gloriose s mus pungit dolor, mel fodiat faud. si nudus es, da iugulum: sin tectin Vuic nilis armis,ides fortitudiscireme: haec enim te, nisi ita Heies,custos dignitatis reisinquet, deferet. Cretum quidem leges, quas me iuppiter,sive Misos sanxit de Isuis quia sententia,νt poetae ferunt; item curgi, laborib- ermssiunt iuuentutem, venando, currendo, esuriendo,stiendo, algendo,Vuando. Spartae vero pueri ad aram sic verberibus accipiuntur, ut multu 8 visceribus sanguis exeat, non quam etiam,Ῥt,cum ibi essem uilliebam,ad necem: quom non modo nemo exclamauit unquam sed ne ingemuit

quidem. quid ergo e hoc pueri possunt, viri non poterunte ἐν quod mos valet, ratio non valebite interes Aud inter laborem, o dolorem. sunt finitima omnlino, sed tamen differunt alsiqudd. labor est functis quaeda , vel animi vel comporis grauioris operis , ct muneris: dolor autem motus aseper in corpore asen Manenua. haec duo graeci, illi quorum copiosiores lingua, quam nostra, πno no ne appe tint. itaque industrios bomines, liti studiosus: vel potius mantes doloris appellant: nos commodius laboriosos: aliudes enita laborare,aliud dolere.ὸ verborum in sinterdum,quiibus abundare te semper putas, si cia. d. qua, es dolere, auud talorare. cum varices secalaritur C. Mario, dolebat cum aestu magno ducebat amen, lalorat. es inter hac quadam tamen similitudo: consuetudo enim laborum perpessionem dolorum e ciet racinoremias illio Groc is formam serum pub carum dederunt, corpora iuuenufirmari labore voluerui. quod Spartiatae etiam in foetanas ψrat alarunt: qua catervin urbibus mollissimo cultu p

67쪽

Metum umbris occuluntur. illi aute voluerunt nihil horum simile essὸ apud Lacaenas virgines: qaibus magis palastra, Eurota sol, puluis, labor, militia in studio est,quam femtilitas barbara. ergo his laboriosis exercita ibi rict d lor intercurrit nonnisquam impellantur, feriunt,abi ciuntur, cadunt; ct ipse labor quasi callum quoddam obducit dolori. misi iam vero no iramisico no Spartiatara,quorum procedit ad modum,ad tibiam,nec adbibetur usta me re pestisperibus hortatio nostri exercitus.primum unde nom3 habea civides. deinde qui laboriquantus agminis ferre plus dimidiati mensis cibaria: ferre, si quid ad Uum vellat: semre vallum. na scutum, gladium galeam in onere nostri lites no plus numerant, quam humeros,lacertos,manus; arma enum membra misitis esse dicunt . qua quidem ita g t runtur apte,ν se Uus foret,abiectis oneribus, expeditis armis, i membris pugnare possint. quid exercitatio legionus quid ille cursus, clamor, quoti laboris esse ex hoc iste an, mus m praeliis paratus ad vulnera . adbue pari assimo m xercitatum m litem: mulsier videbitur. cur e tantum mi res inter novum, veterem exercitum, quantum experti sumus. atra tyronum plerunque melior:sed ferre laborε, contemnere Nulnus, consuetudo docet quin etiam videmus exarie egerri saepe saucios, quidem rude=n illam, ine in 'xercitatum,quamuis levi ictu, ploratus turpis os edere. at vero iste exercitatus, vetus,ob eami rem fortior,-dicum modo requirens a quo obligetur, O Fatrocles,inqGad vos aduraula auxiliu, Has manus Priusqua oppeto mala- pestem moendatam bota manu.

Neque sanguis viro potis est pacto profluens consiluere. Si qua sipientia magis vestra deuitari mors potes.

68쪽

1j nque Mesclapis liberorum saucis Frit porticus .

. potest accedi, certe Euripilus hie quidem est. bominem exercitatum, viatratum luctus conlimatus 'νide, quam non flebiliter restondeat; rasionem etia- asserat, cur quo animo mi forendum sit. sim alteri exitium parat, - Sum scire oportet sibi parata pesta ut partis3 et pari

abducet Patrocles credo,ut collocet in cubili ut uisius o

Qet, si quiis homo esset,sed nihil vidi minus: quaerit enum, quid actum sit.

Eloquere,res Arimum praese ut se sustinet. non potessari tantum dictis,quantum factis Iu petit l, boris . Quiesce igntur, edi vultus astiga, etia se Eu ripilus pse non posset Aesopus.

-υbifortuna Hectoris. Nystram aciem inclinatam:

caetera explicat in dolore: sic est enim intemperans misi- raris in forti viro gloria. ergo haec veteranus mulis facere poterit,doctus virisapiensi no poterit Pille vero me hac non paulo quidp. sed de consuetusne adhuc exercitationis isquo non dum de ratione, sapientia. anicula scpe in diam biduum, aut triduum ferunt .sAbduc cibum unum Aem athletae: Iouem Olympium eum ipsum,cui se exercebit, implorabit: ferre non posse clamabit e consuetu dinis magna vis est: pemoctant venatores in me . in montibus uri se patiuntur, inde pugiles cestibus contusi, ne ingem,scunt quidem, sed quid bos, quibus Olympiorum νῖctoria consulatus iste antiquus vrdetur ρ gladiatores, aut perit,

Bbomines,aut barbari quas plagas perferunt f quomodo

69쪽

LIBER , II. .

H2pse bene bistituti sunt,accipere plagam malunt , quam turpiter vitare ' quam 1 e apparet nihil eos malis , quam vel domi o fati secere,velpopulo e mittunt etiam vulneribus confecti ad dominos,qui quaerunt quid velint:si satisfiet mmiis sit se veste decumbere . quis mediocris Padiator

ingemuit equis Nullum mutauit quam: quis non modo

citatio neinatis,consuetudo valet, ergo boe poterit., , Samnis sturciu homo, vita ista dignus ocos vir natus ad gloriam mi in retem animi tam mostem habebit. qua non medita 'io ciis ratione corroboret ' crudele gladiato rum spectaculum,ct inhumanum nonnullis videri solet σhaud mo.an ita fit ut nunc fit. cum vero fontes ferro do puniabant . auribus fortasse multae, oculis quidem nulla poterat esse forcior contra dolorem, mortem disciplina. de exercitarione, consuetudine, o commentatione dixi agesis,nunctae ratione Nideamus: msi quid uis ad hae .QA. Ego ne ut isto pestem φ ne hoc quidem uesti m : ita π e ad credendum gua ducit oratio. M. Sit ne igitur madum d kr, nec ne, Steici uiderint,qui contortuus quibusdam , ac Mutis conclusiuncubs,nec adsensus permanantibus, rimci volunt non esse malum dolurem . ego Erud, quidquid sit totum eminam im uideatur,non puto: falsus eius uisione, pecie moueri h6-nes diso uebementius, dolorem eius omnem esse tolerabilem. unde bisur ordiar ean eadem breuiter attirgam,s a modo Hai, quo facilius oratio progredi post longius s Inter omnesi tur hoc conflat,nec δε- msh sines solum,sed etiam indoctoquirorqm esse fortia , eer Pata morum, patientium bumana uincentis . iE 3 ω-

70쪽

tolerauter dolorem pati. nec νero quisqua fuit,qui eum, cui ita pateretur, non laudandia putaret . quod ergo Opo istulatur a fortibus, laudatur,cum sit; id aut extimescere Ῥeniens, aut non ferre prasens. non ne turpe est e rapti

vide ne,cum omnes nectae animi asse Eones virtutes appet lantur, non sit hoc proprium nomen omnium . sed ab ero una,quae caeteris excellat , omnes no natae sint: pellata est enim a viro virtu8: siri autem propria maxime est for titudo: cuius munera duo mo et 1 t, moriis dolaris heontemptio. utendum est igitur his, se Nirtutis compotes , .el potius si viri volumus esse, quoniam amiris vistus nomimen est mutuata. quaeres fortasti,quomodo: eo irecte: ta lem enim medicinam philosophia profitetur . vehit uicinrus,homo millime malus,vel potius vir optimus ditantum lmonet, quantum intellist: neglige linquit, dolorem . quis ihoc dicit ρ idem,qui dolorem summum. Ium, o latisconsa uter audiamus; sisummus dolo est, inquit, breuem esse necesse est.'Α. . iter, dum eadem ista muri non rem latebygo,qi id summum dicas esse,quid breue . u. Summunet. quo nihil sit superius: breue,quo nihil breuius contemno magnitu luem doloris, a qua me breuitis temporis virum cubit aute penἐ, quam venerit. sed si es tantus doloriquaufus inhilocteta; bene planὰ magnus mihi quidem videtur, i' sed tamen non sum retra: nihil enim dolet nusipes: possunt oculsi e potest caput,latera,pulmones t possunt omnia. Amge igitur abest a summo dolore. ergo, inquit, dolor distudinus habet laetitiae plus, quam molestiae . nunc ego: non possum tantum hominem nihil sapere dicere sed nos ab eo derideri puto. ego summum dolorem cpummum autem diaco,etiamsi decem atomis es maior I aliis non continuo diso

esse