Tusculanarum quaestionum Ciceronis ad M. Brutum libri 5. Cum scholijs Pauli Manutij

91쪽

qiudem quὸd si hoc re ferresapienssoleret, eneri etiam soleret.abest ergo a sapienteaegritudo, haec scdituistur a Stolai concluduntur , eontortius , sed latius usiquanto acenda sunt , diffusius, sententiis tamen utendum est eorum potissimum. qui maxime forti, se, ut ita dicam virili utuntur ratisne,utque statentia nam Peripatetic familiares nostri,quibus nihil est uberius,mhil eran*nus,rubii grauia mediocritatem vel perturbatumint,vel morborum animi mihi non sun/probantromne enta malum,eriam mediocre,magnum ei nos autem id mus,mtid is sapiente nullum sit omulio.na νteo'

pus, etiam se mediocriter aegrum est, sanum non sis , si in animo est ista mediocinas earet,nitate . itaq; praelare nostri,ut alia multa,molestiam,soblitudinem an rem propter sin litudinem corporum aegrorum aegritu dinem nominauerunt. hoe propemodum xerbo Gratio nem anita perturbationem appellant e vocant enim id est morbum; quicunque est motus in animo trest bidus. nos melius: aegris enim corporibus semistima est animi aegritudo. at non sin iis aegrotationis est ob do , non Avioderata laetitia,quae est v 1 tas ani ni elata, Og

fies . ipse etiam metus non est morbi admodum similis , quanquam aegritudini est finitimus sed proprie,Vt Vr

tutio in corpore , sic aegritudo in animo nomen habet non seiunctum a dolore. dolorisi tur huius orlio nobis explis ea ita est id est eaus esciens aegritu sinem in an o,tamquam aegrotationem in corpore. nam ut medici , tau morbi inuentu curationem esse inuentam putantsc nos, tuusa aegritudinis reperta, medens facultatem reperie mi Aest igitur causa omnis in optaone, nec νero aegritudi-

92쪽

ω solum, sedetiam reliquarim omnium perturbati num: quaesunt genere quatuo partibus plures. nam eum omnis perturbatio sit animi motus vel relationis expers et rationem aJer Avetrati minon obediens, is , motus aut boni, aut mali opinione citetur: bifariam quatuor perturbationes aequaliter dystributa sunt. nam duae sunt ex opinione boni: quarum altera, voluptas gestiens est prater modum elata laetitia opis ne praescistis mam adiculas boni; altera vel cupiditas recte, vel hido dici potest: quae es immoderata appetitio opinati .

magni boni rationi non obtemperans.ergo haec duogene . . ra, voluptas gestiens, O libido, bonorum opinione tumbratur ut duo reliqua,metus aegritudo, lorum. naedi metus opinio magni mali impendentis Uritudo essopinio magni mali praesentis o quidem recens opinio ta- sis mali,ut in eo rectum videatur esse angi: id autem est, ut ii,qui doleat, oportere opinetur se dolere . his autempi r ubationibus, quas in uita hominum sultitia quasi quodum immittit furiau, atque incitat, omnibus uir Dus,atq; opibus repugnandum est ,s uolumus hoc, quod datum es uita, tranquille placideque traducere . sed eaeteras anas; nunc aegritudinem ,s postlimus, depe timus : id enim si propositum quando quidem eam tumideri titim sapientem cadere dixisti quod ego nullo modo existimo: terra enim res est, misera, detestabisis, cim ni contentione velis, Ni ita dicam, misy, fugienda.qu sis enim tibi ille videtur Tantalo proramos, Pelope rus, qui quodam a socero Oenomao Rege Hippoda a raptis nactus nuptiis, iouis iste quidem pronepos. tam ne ergo abiectus tamque fudisse i

93쪽

c contagio mea bonis,νmbra ne obsit. . Tanta vis sceleris in corpore haeret.

Tu te Thressa damnabis, orbabifiluce propter vim sceleris asente quide illum filium solis nonne patris i sius luce indignum putra e

Vere oculi; corpus macie extabiat: :Lacrymae peredere humore Gangu Venis: ψ- Situ nidoris barba pedore t orrida,

tqueintonsa infuscat pectus illauis scabrum. c malo ostulti e Meeta ipse tibi addidisti. non in alitia iis, quae tibi casus inuexerat: quidem inuet

rato mala, cum tumor animi resedisset est autem aetris mdo , ut docebo, iri opinione mali recentis. sed maeres delicet regni desiderio, non filia distam enim octi as, O iure fortasse; regno non aequo aniso carebri. est autem inpudens lactuwmarmore se conficientis, quod imperare non liceat tiberis, Dion sius quidem umnnus Syracusiseus fus Corinthi pueros docebat, Uque eo imperio carere non poterat.Tarquinis Nero quid impudentius,qui bellum gereret cum lys, quileius non tulerant superbiae is cum restitutis regnum nec Veientium nec Latinorum

armis potuisset, Cumasse contulisse disi tu in , ea urbe senio,ct miludise esse cxfectura. Me tu igitur censes sapienti accidere posse,is aegritudine oppri amrta es miseriae na eum omnis perturbatis miseria est, tum camnificina est aegritudo habet ardorem libido,huitatem Imruia gestiens, humilitatem metua: sedaegritudo maiora quaeda tabem, cruciatu affictione foeditatemrim cerat, exesammum plena coificit. hanc nise exuimus sici

94쪽

sc, ut abiiciamus: miseria carere nonpostanius. athoc

quidem per 'lauum est, tum aegritudinem ex ere, eum quid ita risum sit,ut magnum quoddam malum adesse,

στrgere videat r. Epicuro autem placet opinilonem messi agritudinem esse natura,ut quicunquem tueatur inaisquod maius malum,si is sibi accidisse opinetur sit comtinuo m aegritudine . CVenaici non omni malo Vritudi-ηem esci censient ,sed in terato, net opinato mala es id quidem non mesocre ad aegritudlixem augendam dentur enim omnia repentina pauiora. ex hoc oe .lla iure laudaritur, Ego cumgenui, rum moriturum situ ,etri rei Traterea ad Troia c. misi add/enuedum Graeciam. Scieba me in morier ben, non in epulas mitte'. Me i itur praemes alio futurorum malorum lenit co rum aduentum, quae venientia onge ante videris pitaq; apud Euripidem a Thesto dicta laudantur: licet enim , Wsaepe Iacim s, in latinum illa conuertere. Nam, qui haec audit a docto meminissem vom, Futuras mecum commentabar miserias: ut mortem acerbam, aut exili' maesta fugam, ut siemper a squam molem mestabar mali: Vt,si qua inuecta dirito casus foret, Ne me imparatum cura laceraret repens.

quod autem Theseus η d. dio miro se audisse dicit , id de se ipso kqhitur Euripides: fuerat rarim Guditor Anaxa Ior : quem ferunt nunciasa morte silis Gesse ,sciebam megemiisse mortalem,que uox declarat ijs esse haec acerba,a quibus non fuerint cogitata, ergo id q4idem non es bis suis omm, qu/mati putantur,mς M-

95쪽

ρ moraitaqης quanquam non haec Oares escit ma am aegritudinem : tamen quoniam multum potest prouisito p paratio gd minuendum dolorem, . sint semper omesa homini humana meditata , O nimirum haec est illa presam, diuinaDpientis, perceptas poenitus, m pertractatas humanas res habere nihil

ad rari, cum accideri anteqη- eμenerit. n Moenire posse arbitrari. suamobre oti,ia scinda res sui manime, tu maxime Messitarisecu oportet,quo pacto aduεrsa ex Anaferan, Pericla amna, illa peregre redies semper cogitet, ut si peccatu, aut uxoris morte, t morbu filiae: Comunia esse hac eri posse:νt ne qd an o sit nouur: Quidqd fieris eueniat,omne id depit re ee 1 lucro. ergo hoc Tereutius aphilosophia sumptum cum rara co-mode axeris,nos Θ quorum fontibus id baeustum est, nono dicemus hoc melius,inconstantius sentiemus e hic est enim iste vultus sempςr idem, quem dici u cantippe praedicare solsimis viro Do fuisse Socrate,eodem vultu semper se vidisse exeuntem illAm domo Oreuerentem. nec vero ea frons erat,quae AL Crais illius veteris,quem semel tis omni vitam e Lucilsius sed tranquisia, ct serenae sic Mim accepimus ure autem erat semper idem vultus, cum mentis , a qua is fingimrni sta fieret mutatio.quare accipio equidem a Uyrenaicis haec arma contra *fus ,er euentui, quibus eorum adue rentes 'etus diuturna praemesitatione frauaritur; similis MLeo, malum istud opinionis esse: non naturae s enim in re

96쪽

viderimus; qui renset necessse esse omnes in verise, quisem malis se arbitrentur, siueissa an prouisa, ct expectata simi, siue inueterauerint: nam neque vetustate mmui mala , nec fieri praemessitata trita ora, fultam etiam esse meditationem futuri mali. aut fortasse ne futuri qui satis esse odissum malum om

ne, cum venisset . qui autem semper eo tauisset, accidere posse uid aduersi, ei fieri illud sempiternum malum : si vero ne futurum quidem sit, sthina

suscipi feriam Voluntaris . ita semper angi aut a ripiendo , aut eo tando malo. leuationem autem aegritu sein duabus rebus ponit, avocatione a contanda molest O retinatione ad contemplandas voluptates:

parere enim censet animum rationi posse , O , quo ista duca sequi vetat igitur ratio intueri molestiis: abstr his ab acerbis euitation us hebetem aciem ad miserias contemplandri r a quibus eum cecinit receptui Nessit rursum, O incitat ad civicilias,totas mente controctandas varia. voluntates,quillusiste O praeteritarum memoria. conssequentium sapidis vitam refertam putat. Hac nostro more non citamus, Epicurei escunt suo. sed quae dicant, videamus quo modo negligamus. Trinc'io male reprehendunt praemeritarionem rerum futurarum: niphiles eram quod tam obtundat, eleueti agritudinem,quamperpetuam omni vita comatio. bilese quod accidere non possi; quam messitatio conditim. aris humana,quam vita lex,commentatio parendi quamn afra; τυι er moeresimus,sed νt numquam: n re enim quirerum nasuram, qui vita varietatem, qiui Metagitiuem generis hamata Etat,m reicum hac cogitat,

97쪽

,tra as; erum non cossequitur Iut es consederandisi miras humanis preprio philosophiae fructur Uaio,ct aal: uersis ibas tristici consuallane sanetur e Wm um , quod 'fosse accidere diu cogitauerit ; qua cogitatio-γnam,ine molasias omnes en nuat, fluit : 'ldelastquὀd humana ferritia intestigi ρομε- , quod viderm liummatum esse nisi culpam; culpam autem nullam esse , cum id, quod ob homine non potuerit praestari eue nerit . iam euocatio in quam afert, cum a contuemdis nos malis auocat, nulla est non est enim in nostra potestare, fodicantibus iis rebus quas malo se opis muri dissimulatio,vel obliuio,iaeerant, vexant,simulat admouent, ignςs adhib&,re,irare non nunt o tu ob lis Uiubes,quod contra naturam est:quod a natura daritum est ;auxitium extorques maerenati doloris ' est.α tarda illa quidem messicinased tametimam, quamasesert is quis-, ct dies subesmelona cogitare; obse

ista malorum ,dceres aliquido magno quidem' i losopbo agnum, sea bona sentires esse, qua essentho 1uine digni a . Uthagoras mihi sic diceret, aut

Socrares, a t Miato quid taces aut quid maeresi aut cur suceumbis,icedisssortunae ei qua H peruellarere forsitan tuerit , O pungere, non potuerit certe -ra frangere. mag7ia vis est in utibus; eas excitia I si Drte domi t iam tibi aderit priuceps sonitu

dor qua te aniso rased esse chei νt omma, qua pose bini eurium, comemnis, o pro nihilo putes . derit temperantia ; qua est eadem moderatio, a - quidem paulo ame appellat Augalisas, qua te tu si ph

98쪽

n μι- , aut turpius ellae nato νro ne iussit qui πηnetissa facere: eui mi iis in esse videtur m hac ira salocr. quae tamen ita dicet, pliciter esse te si stinnixum Et alienum appetra . qui natis natus, conditione apostules mmortalium; grauiter fervi se, quodantem dum acceperis, reddidisse. prudentiae essem quisitso debis dicentivirtute se essecontentam,quo modo adbdine vinendam,sico ad beate' q siextrinsecrare .la pendeat, ct non oriatur ex se, ct rursiis a se reuer latur,oe omnia sua complexa nihil quiuerat Eliunde niunintelligo, cur aut verbis tam vehemeuter ij uda, struri tantosere expetenda videatu ad haec Maedis firmu ad Epicureo, parmine Arator te ira duce,obsitudiscor etiam malorum,νt iaci; mi facilius ; eit ne tu malis quidem ponenda censeo. sed traducis cogifationes mera ad voluptares: quae . corporis credorum amisae propter corpus vel recordatione, vel secomentur, ni quid est allud; recteremter e torsensemuriet fodiisnt enim isti neg regios intabere quid escat Epidinus. hoc scit, ct hoc illa Graecurua me audiente thenis nex Zeno , Horum acutiomus; .conrendere, voce diceresolebat, eum esse beatum , .m praeseratibus voluptatibus mere Ur,confideretque se tuariis aut in omnia aut in mam parte vitae , dolire non niterv mente are si mrem Metis sumus fatet, Musa breuem si productor, plus hisi ura iucundi, qua vinsi: haec mutaris fore beatum, prefersis si perceptis Hims contentus esset, nec. deos extors eri Habes Iormam Oisuri visae beatae laeti M prem'

99쪽

pro fimo. euitatisve Thysem luare poterit kaut , de quo paulo: ahte dixi', aut Thelamonem pulpam patria exulantem, atque egentem cinquo.

reccine est Thelamo ille, qnEg ria ad caeluextulit, Quo spectabant, cuius ob ossis ora obverte at suo iij.)d se cui strat idem semπὶ animus Gim re coircidit, a grauibus illis antiquis philψopbis petenta medicinis. non ab his voluptariis . quam enimi ibo norim iam dicuntζHc sanὰ sunmium bonum senon dolere,quasi quam Unon vocatur voluptas. sitanon nec spes nunc omnia, id ne est, qub traductiluctum leuemus si sandsummum adum dolere: ne, Isturqω non es se malo careat, conmuo ne firmiur suxnrio bono Q quu ires

versamur Epicure, nec fatemur eam nos dicere πρ lurptatem,quam tu idem,e-os per=cristi,*las disree ἐsunt haec tuaTertia, inue eo juidem libro, qui comtinet omem ci mrmis r enim seminin pretis munere, ne quis me putet fingerese diois haer. , , ' ec equidem h eo quod intelligam bonumstudo trahens easNoluptases 3 quas m e perei ιη νΠd trabens eas etiam, qua altam, o eantibus;detrahenseo etiam , qua ex formis percipiuntur omis. 'ues motiones e quae alia ob laterin totofomine, umirer quo ἐθημ. 2 Nero ita inpotest, mentis laetitiam solam esse in bonis: latantem enim mentem λέnoui 'eeormno umqua'praedixifore, ut natura iis totiens Alore pareas i αν haec quidem his νerbis, uiuis Wisiectigau quam moduptat norit 'curus.

100쪽

dei iude paulo Ur . Ex iis, Mappellantur capientes, putis haberent quo in bonis resinquerent si ista detraxissens; nise se vectentvores maneafunderet rubii ab his misi cognoscere: qm si virtutes bussire volent, mapientia. : nihil aliud dicent, . eum am, ud esciantur ea voluptates, quisa 'pra dixi uua sequuntur, in eadem sententia suntvotius' liber, qui est de summo bono,refertus, oesententiis, o verbis restiuuae s. ad hanccine igitur vitam Telamonem illum reuocabis,ut leues agritudinem eos quem tuo rumas fictum maerore videris,huic acipenserem potius, quam aΓquem Socraticum libellum dabis e si hortabere ut audiat voces potius,quam Matonu o expones,qua 1 ctet florida,σvaria ἰ fasciculum adores admouebis' i emide, Odores e ct sertis redistri iubebitio rofa ' si vero adsiquid etiam, tum plaπὸ luctum omnem absterseris e saee Epicuro coistenda sunt, aut ea,quae modo' -- pressa 4d merbum ; tostenda de libro , velloitu erpotiis abiiciendus;is enim ei nussoluptatibus.qum νdudum Mur, quemadmodum aegritu e privemus

voLmibi fortinam nunc desit,quam genus to Nastrerium suppetebatnes crat scio quare ἡ Deo. uantis opibus,quib.de rebus lapsa fortuna occidat. quid 'huic cadis mulsi in Mendulsest ut plarare de nati aut Equid eis d=ὸ ecte tibi ex altera parte is

eodem poeta: -- Ex opibus sum s opis egens Hector tua. '. m a

huic subuenire debemus, quaeris enim auxillam it,